IPPB4/4511-1234/15-2/MS2

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 22 października 2015 r. (data wpływu 27 października 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 27 października 2015 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest spółką, której właścicielem w 100% jest gmina. Przedmiotem działalności spółki są usługi w zakresie obróbki i utylizacji odpadów. Spółka prowadzi między innymi składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. Część nieruchomości, na której położone jest składowisko należy do osób fizycznych. Gdy Spółka wystąpiła z wnioskiem o zasiedzenie nieruchomości, wówczas trzy właścicielki wystąpiły na drogę sądową z pozwem o zasądzenie od Spółki wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres 10 lat wstecz. Sąd ustalił, że spółka posiada nieruchomość przedmiotową w złej wierze i zasądził od Spółki na rzecz powódek zwrot kosztów postępowania sądowego w wysokości 25.721,00 zł oraz wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres 10 lat wstecz po 276.465,49 zł i odsetki od tej kwoty w wysokości 45.393,45 zł dla każdej z powódek. Pełnomocnik powódek wystosował do Spółki pismo, w którym podał, że powódki dokonały cesji części wierzytelności w wysokości po 85.000,00 zł na rzecz swoich dzieci i w związku z tym kwoty scedowane należy przelać na konta wspólne, należące do poszczególnych cedentów i cesjonariuszy. Do pisma zostały dołączone umowy darowizny z tzw. cesją wierzytelności. Zgodnie z dyspozycją powódek pieniądze zostały przekazane na wspólne konta cedenta i cesjonariusza (darczyńcy-obdarowanego) oraz w jednym przypadku - na konto należące do cedenta. Spółka dokonała przelewów zgodnie z dyspozycjami.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy PIT-8C z tytułu wypłaconego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości oraz odsetek należy wystawić na powódki w części przelanej bezpośrednio powódkom, a w części na obdarowanych, którym dokonano wypłat zgodnie z dyspozycjami powódek.

Zdaniem Wnioskodawcy.

Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmuje spodziewane korzyści z tytułu umowy najmu lub dzierżawy, która zostałaby zawarta, gdyby nieruchomość nie została zajęta. Przepisy prawa cywilnego dają właścicielowi rzeczy prawo do roszczenia o wynagrodzenie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz wynajął lub wydzierżawił. Wypłacone przez spółkę wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości oraz odsetki stanowią przychód z tzw. innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. Przychód ten łączy się z pozostałymi przychodami według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 tej ustawy. Wnioskodawca uważa, że wypłacone wynagrodzenie wraz z należnymi odsetkami należy wykazać w informacji PIT-8C. Spółka będąca płatnikiem, dokonująca wypłaty przychodów z innych źródeł obowiązana jest zgodnie z przepisem art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych sporządzić informację P1T-8C i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika.

Spółka przelała zasądzone kwoty częściowo na rzecz powódek, a w części po 85.000,00 zł na rzecz ich dzieci zgodnie z tzw. umowami darowizny z cesją wierzytelności, przy czym w dwóch przypadkach przelewów tych dokonano na rachunek bankowy należący do powódki i obdarowanego, a w jednym przypadku przelewu dokonano na konto należące do powódki, z zaznaczeniem, że przelew dotyczy cesjonariusza.

Zdaniem Wnioskodawcy przeniesienie wierzytelności z zasądzonych kwot i bezumowne korzystanie z nieruchomości na osoby trzecie, oznacza także zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku przez przenoszących i przenosi obowiązek zapłaty podatku przez osobę, która de facto otrzymuje kwotę pieniędzy na swój rachunek. Wątpliwość powstaje tylko w jednym przypadku, kiedy pieniądze trafiają na rachunek bankowy nie należący do cesjonariusza. Spółka dokonała takiego przelewu, ponieważ taka była dyspozycja adwokata - reprezentującego powódki. Spółka w opisie operacji wskazała z jakiego tytułu i na czyją rzecz dokonała przelewu.

W opinii Spółki, PIT-8C Spółka powinna wystawić na osoby, którym przekazała kwoty. Przeniesienie wierzytelności polega na przeniesieniu uprawnień wierzycielskich służących danemu podmiotowi na inny podmiot, który w efekcie staje się nowym wierzycielem dotychczasowego dłużnika. Celem i skutkiem cesji wierzytelności jest przejście na nabywcę ogółu uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi. Nie zmienia się stosunek zobowiązaniowy, zmienia się natomiast osoba uczestnicząca w nim po stronie wierzyciela. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości oraz odsetki stanowią przychód z tzw. innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. Zdaniem Wnioskodawcy do przychodów danej osoby można zaliczyć zgodnie z art. 20 ust. 1 kwoty wypłacone z przeznaczeniem dla danej osoby, zatem PIT 8-C należy wystawić w części na cedentów i w części na cesjonariuszy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 9 ust. 2 ww. ustawy, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Zagadnienia dotyczące bezumownego korzystania z nieruchomości zostały uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121). Zgodnie z art. 224 § 1 Kodeksu cywilnego samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył (art. 224 § 2 Kodeksu cywilnego).

W myśl art. 225 Kodeksu cywilnego obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego. Zgodnie, zatem z art. 224 § 2 w związku z art. 225 ww. Kodeksu, posiadacz w złej wierze jest m.in. obowiązany względem właściciela, do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, w tym wypadku nieruchomości.

Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmuje spodziewane korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby ją oddał do korzystania na podstawie określonego stosunku prawnego (np. umowy najmu, dzierżawy). Przysługujące na mocy art. 224 § 2 i art. 225 ustawy - Kodeks cywilny wynagrodzenie nie jest zatem naprawieniem szkody wyrządzonej właścicielowi, lecz wynagrodzeniem, zapłatą za korzystanie z jego rzeczy, którą posiadacz musiałby uiścić właścicielowi, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej; a więc tym, co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego, umownego stosunku prawnego.

Przepisy prawa cywilnego dają więc właścicielowi rzeczy prawo do roszczenia o wynagrodzenie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz wydzierżawiał lub wynajął. Utrata korzyści w szczególności polega na nie uzyskaniu pożytków cywilnych, które rzecz przynosi.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w momencie, gdy Spółka wystąpiła z wnioskiem o zasiedzenie nieruchomości, wówczas trzy właścicielki wystąpiły na drogę sądową z pozwem o zasądzenie od Spółki wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres 10 lat wstecz. Sąd ustalił, że Spółka posiada nieruchomość przedmiotową w złej wierze i zasądził od Spółki na rzecz powódek zwrot kosztów postępowania sądowego w wysokości 25.721,00 zł oraz wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres 10 lat wstecz po 276.465,49 zł i odsetki od tej kwoty w wysokości 45.393,45 zł dla każdej z powódek. Pełnomocnik powódek wystosował do Spółki pismo, w którym podał, że powódki dokonały cesji części wierzytelności w wysokości po 85.000,00 zł na rzecz swoich dzieci i w związku z tym kwoty scedowane należy przelać na konta wspólne, należące do poszczególnych cedentów i cesjonariuszy. Do pisma zostały dołączone umowy darowizny z tzw. cesją wierzytelności. Zgodnie z dyspozycją powódek pieniądze zostały przekazane na wspólne konta cedenta i cesjonariusza (darczyńcy - obdarowanego) oraz w jednym przypadku - na konto należące do cedenta. Spółka dokonała przelewów zgodnie z dyspozycjami.

Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości to zapłata za korzystanie z cudzej własności, którą posiadacz musiałby uiścić właścicielowi, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej. Przez wynagrodzenie za używanie rzeczy należy rozumieć nie tylko uiszczenie opłaty za efektywne korzystanie z rzeczy (nieruchomości), lecz także zwrot przez posiadacza w złej wierze wszelkich wydatków i ciężarów, do których zaliczyć trzeba między innymi podatki i daniny publiczne (wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 13 maja 2003 r.). Z bezumownym korzystaniem z rzeczy mamy do czynienia, gdy osoba trzecia bez tytułu prawnego wchodzi w sferę uprawnień właścicielskich, w wyniku, czego właściciel zostaje pozbawiony faktycznego władztwa nad rzeczą oraz możliwości czerpania z niej pożytków.

Jednocześnie wskazać należy, że wypłacone przez Spółkę wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości oraz odsetki stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy źródłem przychodów są "inne źródła".

Zgodnie z postanowieniami z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. Z przychodem z innych źródeł mamy zatem do czynienia w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową. Przychody z innych źródeł podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych, zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, według ustalonej skali podatkowej. Przychody te należy wykazać w zeznaniu rocznym składanym za rok, w którym zostały osiągnięte i je opodatkować.

Nadmienić należy, że zgodnie z art. 42a ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Z informacji wskazanych we wniosku wynika, że Sąd ustalił, że Spółka posiada nieruchomość przedmiotową w złej wierze i zasądził od Spółki na rzecz powódek zwrot kosztów postępowania sądowego oraz wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres 10 lat wstecz i odsetki od tej kwoty dla każdej z powódek. Następnie powódki dokonały cesji części wierzytelności na rzecz swoich dzieci i w związku z tym kwoty scedowane przelano na konta wspólne, należące do poszczególnych cedentów i cesjonariuszy. Zgodnie z dyspozycją powódek pieniądze zostały przekazane na wspólne konta cedenta i cesjonariusza (darczyńcy - obdarowanego) oraz w jednym przypadku - na konto należące do cedenta. Spółka dokonała przelewów zgodnie z dyspozycjami.

Obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C powstaje w sytuacji, gdy dane świadczenie (np. należne wynagrodzenie) i uzyskany w ten sposób przychód uzyskuje konkretna osoba - świadczeniobiorca. W przedmiotowej sprawie takimi osobami są trzy właścicielki nieruchomości, na których położone jest składowisko odpadów oraz ich dzieci, na rzecz których powódki dokonały cesji części wierzytelności.

Jednocześnie należy podkreślić, że w informacji PIT 8-C, dotyczącej przychodu z innych źródeł zamieszcza się kwotę tego przychodu w wysokości faktycznie uzyskanej przez podatnika, dla którego informacja jest sporządzana, tj. w wysokości odpowiadającej rzeczywistej kwocie uzyskanego przychodu. Dlatego też w sytuacji, gdy występuje kilka osób uprawnionych do wypłaty ww. wynagrodzenia i tym osobom wypłacono wynagrodzenie (świadczenie), każdemu z tych osób należy wystawić informację o wysokości osiągniętego przychodu.

Mając na uwadze przestawiony we wniosku stan faktyczny oraz przytoczone przepisy prawa, stwierdzić należy, że wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości oraz odsetki stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dla osób, którym dokonano wypłaty ww. świadczeń, bowiem beneficjenci ww. wynagrodzenia i odsetek otrzymują realne przysporzenie majątkowe. W konsekwencji Spółka, będąca płatnikiem, dokonująca wypłaty przychodów z innych źródeł obowiązana jest, zgodnie z przepisem art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych sporządzić każdej z ww. osób informację PIT-8C i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.