IPPB4/415-857/09-4/MP - Ustalenie obowiązku podatkowego wraz z ustaleniem centrum interesów życiowych i obowiązku rozliczania się z polskim urzędem skarbowym.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 8 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 16 grudnia 2009 r. (data wpływu 28 grudnia 2009 r.) oraz piśmie z dnia 19 lutego 2010 r. (data wpływu 1 marca 2010 r., data nadania 24 lutego 2010 r.) uzupełniającym braki formalne na wezwanie z dnia 9 lutego 2010 r. Nr IPPB4/415-857/09-2/MP (data nadania 9 lutego 2010 r., data odbioru 19 lutego 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia obowiązku podatkowego od 2009 r. jest:

W dniu 28 grudnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia obowiązku podatkowego od 2009 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni jest udziałowcem i członkiem zarządu polskiej spółki z o.o. Do 2008 r. była także zatrudniona na umowę o pracę w charakterze tłumacza. W chwili obecnej przebywa na terenie Włoch w charakterze rezydenta. W styczniu 2009 r. status Wnioskodawczyni w firmie zmienił się na członka zarządu - nierezydenta. Na mocy uchwały zarządu spółki z grudnia 2008 r. Wnioskodawczyni otrzymuje miesięczne wynagrodzenie (w polskich złotych) za prowadzenie spraw spółki (umowy z klientami, korespondencja ze zleceniobiorcami, dokonywanie opłat bankowych via internet) oraz wykonywanie tłumaczeń. Praca Wnioskodawczyni ma także charakter otwarty - poszukuje klientów dla spółki na terenie Włoch. Wnioskodawczyni wskazuje, iż nie przebywa na terenie Polski w ciągu roku dłużej niż 30-40 dni, w związku z czym należy uznać, że jest nierezydentem. Jednocześnie posiada meldunek w W. (od stycznia 2003 r.) i na terenie Włoch (załączony certyfikat rezydencji wydany przez tutejszą gminę). Posiada również numer identyfikacji podatkowej zarówno w Polsce, jak i na terenie Włoch. W 2008 r. Wnioskodawczyni zwróciła się do tutejszego organu tzw. Agenzia Delle Entrate (organ rejestrowy odpowiadający polskiemu urzędowi statystycznemu), o odpowiedź w sprawie rezydencji podatkowej. Odpowiedzi nie udzielono Jej na piśmie. Urzędnik był zdania, że dochód wypracowany na terenie Włoch dla polskiej spółki, przez jej członka zarządu, należy opodatkować w Polsce i nie należy w związku z tym składać wniosków ani aktualizacji sytuacji na piśmie we Włoszech. Wnioskodawczyni zaznacza jednak, że pracę wykonuję na terenie Włoch i posługuję się pocztą elektroniczną/telefonem do jej świadczenia.

Ponadto Wnioskodawczyni wyjaśnia, iż ośrodkiem interesów życiowych jest zarówno Polska jak i Włochy. W Polsce posiada rodzinę, źródło utrzymania oraz mieszkanie własnościowe. We Włoszech urodziły się Jej dzieci (jedno w 2005 r., drugie w 2007 r.) i przebywa tutaj z nimi i swoim mężem, który ma we Włoszech pracę. Wnioskodawczyni nie zamierza jednak docelowo przebywać na terenie Włoch. W tej chwili stara się o uzyskanie obywatelstwa polskiego dla dzieci. Wnioskodawczyni informuje, że do 2008 r. włącznie, deklarację podatkową od osób fizycznych PIT-37 składała w Polsce, w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na zameldowanie w Polsce.

Pismem z dnia 9 lutego 2010 r. Nr IPPB4/415-857/09-2/MP, wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia braków formalnych przedmiotowego wniosku.

Wnioskodawczyni uzupełniła powyższe w terminie, pismem z dnia 19 lutego 2010 r. (data wpływu 1 marca 2010 r., data nadania 24 lutego 2010 r.) informując, iż jest obywatelką Rzeczypospolitej Polskiej, innych obywatelstw nie posiada. Wyjechała do Włoch w 2004 r. (we wrześniu) bez zamiaru pobytu stałego. Nie potrafi jednak określić na jak długo pozostanie na terenie Włoch, ponieważ Jej mąż (obywatel włoski) nie ma możliwości znalezienia pracy, poza terenem Włoch, natomiast Wnioskodawczyni ma możliwość, ze względu na charakter pracy, którą wykonuje (wykonywanie tłumaczeń, pisanie kontraktów, zajmowanie się administrowaniem i korespondencją w firmie, co możliwe jest za pomocą poczty elektronicznej. W przypadku spotkań z kontrahentami Wnioskodawczyni przyjeżdża do Polski). W trakcie pobytu we Włoszech wielokrotnie przebywała w Polsce, z racji Jej stanowiska pracy. Wnioskodawczyni nie potrafi dokładnie podać długości okresów pobytu w Polsce, ale do momentu urodzin pierwszego syna, czyli od września 2004 r. do sierpnia 2005 r. była w Polsce każdego miesiąca na około 7 dni. W 2005 r. od połowy sierpnia do połowy grudnia przebywała na urlopie macierzyńskim (we Włoszech). W grudniu 2005 r. przyjechała do Polski na 14 dni (pobyt ten przedłużył się do pierwszych dni stycznia 2006 r.). W 2006 r. podobnie jak w 2005 r. była w Polsce każdego miesiąca na kilka dni. W 2007 r. Jej całkowity okres pobytu w Polsce nie przekroczył 40 dni ze względu na komplikacje drugiej ciąży i kontrole lekarskie we Włoszech. Od lipca do listopada 2007 r. przebywała na urlopie macierzyńskim (we Włoszech), w grudniu przyjechała do Polski na około 10 dni. W roku 2008 była w Polsce trzykrotnie na około 10 dni, w 2009 r. pięć razy na ten sam okres 7-10 dni. We wszystkich podróżach do Polski towarzyszyli Jej mąż i dzieci.

Ponadto Wnioskodawczyni wskazuje, iż od stycznia 2009 r. nie wnosi opłat za ubezpieczenie społeczne ze względu na status członka zarządu - nierezydenta. Do stycznia 2009 r. była także zatrudniona na umowę o pracę i odprowadzała składki do ZUS. Opłaty za media ponosi we Włoszech. Wnioskodawczyni posiada mieszkanie własnościowe w W. (w tej chwili wynajęte), inwestycje w funduszu Pionier, w banku PKO SA oraz udziały w spółce, której jest członkiem zarządu. We Włoszech posiada rachunek bankowy, na który odprowadzane jest Jej wynagrodzenie oraz samochód osobowy; jest też współwłaścicielką mieszkania własnościowego męża; posiada kredyt mieszkaniowy, w którym mąż jest pożyczkobiorcą, zaś Wnioskodawczyni jest gwarantem, ze względu na zdecydowaną postawę banku wobec źródła przychodów w Polsce; żadnych innych nieruchomości i dóbr niematerialnych Wnioskodawczyni nie posiada.

Jedynym źródłem przychodu Wnioskodawczyni jest praca w Polsce, jest tak od momentu utworzenia spółki w 1999 r. Wnioskodawczyni została zatrudniona i mianowana członkiem zarządu w 2000 r., ale w 1999 r. pracowała dla spółki na zlecenie jako tłumacz. Wnioskodawczyni zaznacza, iż podejmuje miesięczne wynagrodzenie zwolnione z ZUS dla członka zarządu - nierezydenta, w walucie polskiej.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Wnioskodawczyni prosi o ustalenie obowiązku podatkowego począwszy od roku 2009, biorąc pod uwagę centrum interesów życiowych.

Zdaniem Wnioskodawczyni, całkowity dochód osiągnięty w roku 2009 (oraz zaliczka na podatek dochodowy, pobrana z tego tytułu, wpłacona już do urzędu), podlega opodatkowaniu w Polsce. W związku z tym powyższa sytuacja przemawia za rezydencją podatkową w Polsce. Według Wnioskodawczyni ośrodkiem interesów życiowo-ekonomicznych pozostaje Polska, pomimo tymczasowej rezydencji na terenie Włoch (w celach również ekonomicznych dla spółki, co z kolei wymusza określoną sytuację życiową).

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Natomiast art. 3 ust. 2a cyt. ustawy stanowi, że osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

Zgodnie z art. 3 ust. 1a ww. ustawy za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

Zgodnie z art. 3 ust. 2b ww. ustawy, za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się w szczególności dochody (przychody) z:

W świetle art. 4a ww. ustawy, powołane przepisy stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Stosownie do art. 4 ust. 1 umowy z dnia 21 czerwca 1985 r. między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Włoskiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania (Dz. U. z 1989 r. Nr 62, poz. 374), określenie "osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie" oznacza każdą osobę, która zgodnie z prawem tego Państwa podlega tam opodatkowaniu z uwagi na jej miejsce zamieszkania, miejsce stałego pobytu, siedzibę zarządu albo inne kryteria o podobnym charakterze. Jednakże niniejsze określenie nie obejmuje osoby, która podlega opodatkowaniu w tym Państwie tylko w zakresie dochodu ze źródeł położonych w tym Państwie.

Definicja "osoby mającej miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie" odnosi się zatem bezpośrednio do określenia "miejsce zamieszkania" przyjętego w ustawodawstwach wewnętrznych państw i uwzględnia różne formy więzi osobistej z państwem, które we własnym ustawodawstwie ustala podstawę do nieograniczonego obowiązku podatkowego.

W myśl art. 4 ust. 2 ww. umowy, jeżeli stosownie do postanowień ust. 1 niniejszego artykułu osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, to jej status będzie określony według następujących zasad:

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni jest obywatelką Rzeczypospolitej Polskiej. Wyjechała do Włoch w 2004 r. bez zamiaru pobytu stałego. W trakcie pobytu we Włoszech wielokrotnie przebywała w Polsce, z racji swojego stanowiska pracy. Wnioskodawczyni jest udziałowcem i członkiem zarządu polskiej spółki z o.o. W styczniu 2009 r. status Wnioskodawczyni w firmie zmienił się na członka zarządu - nierezydenta. Na mocy uchwały zarządu spółki z grudnia 2008 r. Wnioskodawczyni otrzymuje miesięczne wynagrodzenie (w polskich złotych) za prowadzenie spraw spółki oraz wykonywanie tłumaczeń. Ponadto Wnioskodawczyni wskazuje, iż od stycznia 2009 r. nie wnosi opłat za ubezpieczenie społeczne ze względu na status członka zarządu - nierezydenta. Do stycznia 2009 r. była także zatrudniona na umowę o pracę i odprowadzała składki do ZUS. Wnioskodawczyni zaznacza, iż nie przebywa na terenie Polski w ciągu roku dłużej niż 30-40 dni.

Ponadto Wnioskodawczyni wyjaśnia, iż ośrodkiem interesów życiowych jest zarówno Polska jak i Włochy. Jednocześnie posiada meldunek oraz numer identyfikacji podatkowej zarówno w Polsce, jak i we Włoszech. W Polsce Wnioskodawczyni posiada rodzinę, źródło utrzymania, mieszkanie własnościowe, inwestycje w funduszu Pionier, w banku PKO SA oraz udziały w spółce, której jest członkiem zarządu. We Włoszech urodziły się Jej dzieci i przebywa tutaj z nimi i swoim mężem. We Włoszech posiada również rachunek bankowy, na który odprowadzane jest Jej wynagrodzenie oraz samochód osobowy. Jest też współwłaścicielką mieszkania własnościowego męża; posiada kredyt mieszkaniowy, w którym mąż jest pożyczkobiorcą, zaś Wnioskodawczyni jest gwarantem, ponosi także we Włoszech opłaty za media.

Jedynym źródłem przychodu Wnioskodawczyni jest praca w Polsce, od momentu utworzenia spółki w 1999 r. Wnioskodawczyni została zatrudniona i mianowana członkiem zarządu w 2000 r., ale w latach 1999-2008 pracowała dla spółki na zlecenie jako tłumacz. Wnioskodawczyni zaznacza, iż podejmuje miesięczne wynagrodzenie zwolnione z ZUS dla członka zarządu - nierezydenta, w walucie polskiej.

Biorąc pod uwagę opisany we wniosku stan faktyczny oraz przedstawiony powyżej stan prawny, należy stwierdzić, iż począwszy od 2009 r. Wnioskodawczyni spełnia przesłanki pozwalające uznać Ją za osobę, która posiada miejsce zamieszkania dla celów podatkowych zarówno w Polsce jak i we Włoszech. Państwo rezydencji Wnioskodawczyni należy zatem ustalić zgodnie z regułami kolizyjnymi zawartymi w art. 4 ust. 2 ww. umowy.

Dla potrzeb dokonania interpretacji ww. przepisu, należy sięgnąć do Komentarza do Modelowej Konwencji OECD. Przedtem, jednak wyjaśnienia wymaga, że głównym celem Modelowej Konwencji OECD jest umożliwienie rozwiązywania w sposób jednolity najczęściej występujących problemów w zakresie międzynarodowego prawnego podwójnego opodatkowania. Zgodnie z zaleceniami Rady OECD, państwa członkowskie przy zawieraniu lub rewizji dwustronnych konwencji powinny stosować się do Modelowej Konwencji i do interpretacji zawartej w Komentarzu do tej Konwencji. Postanowienia Konwencji zyskały powszechne (światowe) uznanie wyrażające się włączaniem ich do większości dwustronnych umów. Wiele umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, które zawarła Polska z innymi krajami została sporządzona w zgodzie z postanowieniami Modelowej Konwencji OECD, w tym umowa zawarta między Polską i Włochami.

Według Komentarza do Modelowej Konwencji OECD posiadanie stałego ogniska domowego oznacza, iż osoba fizyczna urządziła je i zastrzegła dla swojego trwałego użytkowania, w przeciwieństwie do przebywania w konkretnym miejscu, ale w takich warunkach, z których wynika, że dany pobyt jest zamierzony na krótki czas. Zgodnie z Komentarzem, istotnym czynnikiem jest trwałość zamieszkania, dbałość o ognisko domowe, co należy rozumieć, że osoba zainteresowana czyni wszystko, co jest niezbędne, aby mieć to mieszkanie do własnej dyspozycji w każdym czasie, w sposób ciągły, a nie od czasu do czasu, na pobyt, który z różnych względów może mieć charakter krótkotrwały. Jeżeli osoba fizyczna posiada ognisko domowe w obu Umawiających się państwach, wówczas pierwszeństwo ma państwo, z którym osobiste i ekonomiczne powiązania danej osoby są ściślejsze. Przez takie powiązania, Komentarz nakazuje rozumieć ośrodek interesów życiowych, przy ustalaniu którego należy wziąć pod uwagę stosunki rodzinne i towarzyskie, zatrudnienie, działalność polityczną, kulturalną i wszelką inną, miejsce działalności gospodarczej i miejsce, z którego zarządza swoim mieniem. Wszystkie te okoliczności należy rozważyć w całości, uwzględniając indywidualne postępowanie danej osoby. Jeśli miejsca zamieszkania nie można ustalić na podstawie tego kryterium, należy ustalić je biorąc pod uwagę przede wszystkim miejsce, w którym osoba fizyczna zwykle przebywa, a następnie obywatelstwo danej osoby.

W związku z powyższym, mając na uwadze opisany we wniosku stan faktyczny oraz przedstawiony powyżej stan prawny, należy uznać, iż Wnioskodawczyni posiada ściślejsze powiązania osobiste na terytorium Włoch. We Włoszech urodziły się Jej dzieci i przebywa tutaj z nimi i swoim mężem, który tu pracuje. Jest także współwłaścicielką mieszkania, w którym jest zameldowana i ponosi opłaty za media. W Polsce przebywa okazjonalnie, nie przebywa w ciągu roku dłużej niż 30-40 dni.

Ponadto Wnioskodawczyni wskazuje, iż jest udziałowcem i członkiem zarządu polskiej spółki z o.o. Jedynym Jej źródłem przychodu jest praca w Polsce, gdzie otrzymuje wynagrodzenie za prowadzenie spraw spółki.

Zatem w przedmiotowej sprawie zastosowanie znajdzie art. 16 umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Włoskiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania.

Stosownie do art. 16 ww. umowy, wynagrodzenia dyrektorów i inne podobne należności, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie osiąga z tytułu członkostwa w radzie nadzorczej spółki albo radzie zarządzającej spółki, mającej siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

W tym miejscu ponownie należy zwrócić uwagę na tekst Modelowej Konwencji stanowiącej wzór umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawieranych przez Polskę, jak i brzmienie Komentarza do niej. Zostały one wypracowane w drodze konsensusu przez wszystkie państwa członkowskie OECD, które zobowiązały się tym samym do stosowania zawartych w nich postanowień.

Modelowa Konwencja, jak i Komentarz do niej, nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa, natomiast stanowią wskazówkę, jak należy interpretować zapisy umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.

Zgodnie zatem z Komentarzem do Modelowej Konwencji OECD w zakresie art. 16, przyjęto zasadę opodatkowania wynagrodzeń dyrektorów w państwie siedziby spółki, nie zaś w państwie wykonywania pracy. Członkowie organów spółek wykonują swoją pracę w różnych miejscach, z natury rzeczy muszą być bardziej mobilni. Nie zawsze ich praca polega na rutynowym, codziennym zarządzaniu spółką. Trudno więc nawet niekiedy ustalić, gdzie praca jest wykonywana. Rozwiązanie polegające na opodatkowaniu takich wypłat w państwie, gdzie ma siedzibę podmiot wypłacający, jest zgodne z zasadą sprawiedliwości traktatów podatkowych.

Ponadto należy zaznaczyć, iż w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska, użyto określenia "wynagrodzenie". To pojemny termin, który obejmuje wszelkiego rodzaju kwoty wypłacane za czynności członka organu spółki. Na zasadzie art. 16) MK OECD opodatkowane są tylko te dochody, które dany podmiot uzyskuje jako członek organu spółki, a nie te, które uzyskuje dodatkowo jako pracownik spółki, który wykonuje także inne funkcje w spółce. Zatem ważna jest istota funkcji wykonywanych przez danego podatnika.

Wobec powyższego wynagrodzenie otrzymane przez Wnioskodawczynię, z tytułu wykonywania czynności członka organu spółki polskiej, podlega opodatkowaniu w Polsce.

Reasumując, należy stwierdzić, iż w roku 2009 oraz w latach następnych, o ile nie ulegną zmianie okoliczności wynikające z przedstawionego stanu faktycznego, Wnioskodawczyni podlega w Rzeczypospolitej Polskiej ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, tj. obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiągniętych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny, różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.