IPPB4/415-838/14-2/AM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 22 października 2014 r. (data wpływu 24 października 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko - jest nieprawidłowe.

W dniu 24 października 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dzieci.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni jest osoba rozwiedzioną, zamieszkuje sama z dzieckiem, synem (ur. 2 sierpnia 2009 r.). Rozwód został orzeczony wyrokiem sądu z dnia 29 listopada 2011 r. Wyrok uprawomocnił się w dniu 22 sierpnia 2012 r. Władza rodzicielska zgodnie z ww wyrokiem została przyznana obojgu rodzicom na zasadach ustalonych w planie wychowawczym. Sposób kontaktowania się ojca z dzieckiem nie został orzeczony. Kosztami utrzymania syna sąd obciążył oboje rodziców. Zgodnie z wyrokiem, miejscem pobytu syna jest każdorazowe miejsce zamieszkania matki (podatnika). Według planu wychowawczego kontakty ojca z dzieckiem mają odbywać się w pierwszy pełny weekend miesiąca. Wakacje, zgodnie z planem wychowawczym dziecko ma spędzać z matką z wyjątkiem jednego miesiąca, kiedy syn według planu wychowawczego ma spędzać wakacje z ojcem. Święta według planu wychowawczego dziecko ma spędzać naprzemiennie (w latach nieparzystych u matki, w latach parzystych - u ojca).

W praktyce ojciec spędza z dzieckiem 1-2 weekendy w miesiącu, określony okres w wakacje nie przekraczający w sumie jednego miesiąca oraz wybrane okresy świąteczne. Dodatkowo, bardzo sporadycznie, dziecko przebywa w trakcie dnia w tygodniu pod opieką ojca. W pozostałe dni dziecko przebywa pod opieką matki. Przez większość czasu dzieckiem opiekuje się matka, miejscem pobytu dziecka jest miejsce zamieszkania matki. Podatnik (matka dziecka) oraz ojciec dziecka prowadzą dwa osobne gospodarstwa domowe. Matka dziecka nie żyje w związku z innym partnerem. Decyzje odnośnie dziecka w kwestiach bieżących podejmuje rodzic, który w danym czasie sprawuje opiekę nad dzieckiem (np. decyzje dotyczące zdrowia dziecka). Decyzje o istotnych sprawach w życiu dziecka są podejmowane wspólnie (np. wybór przedszkola).

Wnioskodawczyni (matka) otrzymuje alimenty (dotychczas w niepełnej kwocie) od byłego męża na utrzymanie dziecka.

Matka nie prowadzi działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym 19%, nie rozlicza się według zasad określonych w ustawie o zryczałtowanych podatku dochodowym oraz nie rozlicza się według zasad określonych w ustawie o podatku tonażowym. W 2014 r. otrzymywała dotychczas wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę.

Wnioskodawczyni (matce) nie jest znany sposób rozliczenia ojca dziecka.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy w opisanym stanie faktycznym Wnioskodawczyni jest rodzicem samotnie wychowującym dziecko w rozumieniu art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

2. Czy w opisanym stanie faktycznym Wnioskodawczyni (matka) ma prawo skorzystać z preferencji podatkowej, o której mowa w art. 6 ust. 4 ustawy i podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. czy Wnioskodawczyni (matka dziecka) może w zeznaniu rocznym zadeklarować sposób opodatkowania przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci i określić podatek w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy swoich dochodów.

Zdaniem Wnioskodawczyni,

Ad. 1.

Wnioskodawczyni jest osobą samotnie wychowującą dziecko w rozumieniu art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podstawowymi argumentami są następujące fakty:

* Miejscem pobytu dziecka jest miejsce zamieszkania matki

* Stan cywilny Wnioskodawczyni (podatnik jest osobą rozwiedzioną)

* Fakt, że większość dni w roku dzieckiem opiekuje się matka, co przekłada się na codzienną dbałość o dziecko i opiekę nad dzieckiem w dni, w które matka sprawuje nad dzieckiem opiekę.

Opieka ojca w wybrane dni nie przekreśla według Wnioskodawczyni (matki dziecka) faktu, że to głównie na matce ciąży codzienny trud w wychowaniu dziecka, gdyż przez większość dni dzieckiem opiekuje się matka.

Ad. 2.

Według Wnioskodawczyni, matka dziecka może skorzystać z preferencji podatkowej, o której mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przemawiają za tym:

* Fakt, że miejscem pobytu dziecka jest miejsce zamieszkania matki

* Stan cywilny Wnioskodawczyni (podatnik jest osobą rozwiedzioną)

* Fakt, że większość dni z dzieckiem przebywa matka, co przekłada się na codzienną opiekę nad dzieckiem w dni, w które matka sprawuje nad dzieckiem opiekę

W obliczu tych faktów Wnioskodawczyni (matki dziecka) ma prawo skorzystać z preferencji podatkowej, o której mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. i określić podatek w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy swoich dochodów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Zgodnie z art. 6 ust. 8 i 9 powołanej ustawy sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy do osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (za wyjątkiem odnoszącym się do przychodów dotyczących tzw. najmu prywatnego) lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Ponadto art. 6 ust. 10 ww. ustawy określa, że sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4, nie ma zastosowania do podatników, którzy wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w ust. 4, złożą po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1, tj. po dniu 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

* posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,

* wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka),

* nie uzyskiwania przez pełnoletnie dzieci (dziecko) dochodów (z wyjątkiem przewidzianych ustawą),

* wyrażenia wniosku o rozliczenie na preferencyjnych warunkach w rocznym zeznaniu podatkowym, złożonym w ustawowym terminie przewidzianym do jego składania.

Cytowane przepisy wprowadzają wyjątek od zasady dokonywania indywidualnego rozliczenia zobowiązania podatkowego podatników poprzez ustalenie preferencyjnego sposobu rozliczenia. W konsekwencji, aby móc rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko należy spełniać wszystkie warunki określone w stosownych przepisach.

Jednak przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Z istoty pojęcia "osoby samotnie wychowującej dziecko" wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Przepis art. 6 ust. 4 ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby. Jednocześnie o samotnym wychowywaniu dziecka nie musi przesądzać orzeczenie sądowe o sprawowaniu władzy rodzicielskiej przez jedno z rodziców. W sytuacji, gdy żaden z rodziców nie jest pozbawiony władzy rodzicielskiej, ani nie jest ona ograniczona, a oboje są stanu wolnego, zarówno jeden jak i drugi może samotnie wychowywać dziecko. Przy czym prawo do omawianej preferencji przysługuje jedynie temu z rodziców, który faktycznie w roku podatkowym samotnie, tj. bez udziału drugiego rodzica, wychowywał dziecko, czyli sprawował nad nim stałą opiekę, zamieszkując z nim.

Z uwagi zaś, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia "wychowywać", należy odwołać się do jego definicji słownikowych. "Wychowywać" w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni jest kobietą rozwiedzioną. Rozwód nastąpił w dniu 29 listopada 2011 r. Z tego małżeństwa Wnioskodawczyni ma syna (ur. 2 sierpnia 2009 r.). Ojciec dziecka nie wychowuje z Wnioskodawczynią dziecka, mieszka oddzielnie oraz nie został pozbawiony praw rodzicielskich. Płaci na syna alimenty (dotychczas w niepełnej kwocie). W praktyce ojciec spędza z dzieckiem 1-2 weekendy w miesiącu, określony okres w wakacje nie przekraczający w sumie jednego miesiąca oraz wybrane okresy świąteczne. Dodatkowo, bardzo sporadycznie, dziecko przebywa w trakcie dnia w tygodniu pod opieką ojca. W pozostałe dni dziecko przebywa pod opieką matki. Przez większość czasu dzieckiem opiekuje się matka, miejscem pobytu dziecka jest miejsce zamieszkania matki. Podatnik (matka dziecka) oraz ojciec dziecka prowadzą dwa osobne gospodarstwa domowe. Matka dziecka nie żyje w związku z innym partnerem. Decyzje odnośnie dziecka w kwestiach bieżących podejmuje rodzic, który w danym czasie sprawuje opiekę nad dzieckiem (np. decyzje dotyczące zdrowia dziecka). Decyzje o istotnych sprawach w życiu dziecka są podejmowane wspólnie (np. wybór przedszkola).

W niniejszej sprawie odpowiedź na pytanie, czy Wnioskodawczyni może być opodatkowana jako osoba samotnie wychowująca dziecko należy zatem wywieść z ustalenia, który z rodziców w rzeczywistości ponosi trud wychowania dziecka. Podkreślić należy, że wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do jego "utrzymania" czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim bądź zapewniania dziecku rozlicznych atrakcji, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju. Użycie określenia "osoba samotnie wychowująca dzieci" oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do wspólnego rozliczenia dochodów z małoletnim dzieckiem temu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko, a nie zajmuje się jedynie dzieckiem w czasie określonym mu sądownie do dyspozycji, tj. przede wszystkim w weekendy, w czasie wakacji i święta czy też inne dni wolne od pracy.

Podkreślić należy, że - zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa - wszelkie preferencje podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

Ponadto podkreślenia wymaga fakt, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Niezbędną przesłanką w przedmiotowej sprawie jest, jak już wcześniej zaznaczono, aby osoba w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dziecko.

Z istoty pojęcia "osoba samotnie wychowująca dzieci" należy wyprowadzić taki stan, w którym nie wystąpi konkurencja wspomnianych w analizowanym przepisie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osób. Używając określeń "rodzic albo opiekun prawny" ustawodawca przesądził bowiem, że możliwość preferencyjnego rozliczenia dochodów rodzica w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko przysługuje tylko temu z rodzicowi, który faktycznie wychowuje dziecko.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktycznego nie sposób zgodzić się z twierdzeniem Wnioskodawczyni, że przysługuje Jej prawo do obliczania podatku dochodowego od osób fizycznych w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci, gdyż przez większość dni to ona opiekuje się dzieckiem.

Z literalnego brzmienia przepisu art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynika bowiem jednoznacznie, że omawiany sposób opodatkowania przysługuje temu rodzicowi, który w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci. Zatem ustawodawca uzależnił możliwość skorzystania z ww. preferencji podatkowej od tego, czy rodzic będący stanu wolnego w roku podatkowym samotnie wychowuje dziecko (dzieci).

Jak wcześniej wskazano niezbędną przesłanką w przedmiotowej sprawie jest, aby osoba w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dziecko.

Nie można zatem uznać Wnioskodawczyni za osobę samotnie wychowującą dziecko, ponieważ jego wychowaniem zajmuje się wspólnie z ojcem dziecka. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. Ponadto Wnioskodawczyni wskazuje, że decyzje odnośnie dziecka w kwestiach bieżących podejmuje rodzic, który w danym czasie sprawuje opiekę nad dzieckiem (np. decyzje dotyczące zdrowia dziecka), a decyzje o istotnych sprawach w życiu dziecka są podejmowane wspólnie (np. wybór przedszkola).

W związku z powyższym Wnioskodawczyni w roku podatkowym nie wychowuje dziecka samotnie, tj. bez udziału drugiego z rodziców. W ciągu roku ojciec dziecka współuczestniczy w wychowywaniu dziecka. Udział ojca w wychowywaniu dziecka nie ogranicza się do sporadycznych z nim kontaktów, albowiem ojciec łoży na dziecko, spędza z nim czas i podejmuje decyzje związane z dzieckiem. Decyzje istotne w życiu dziecka podejmowane są wspólnie przez oboje rodziców.

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że okoliczność, że dwie osoby wychowują to samo dziecko wyklucza możliwość uznania, że którakolwiek z tych osób wychowuje dziecko samotnie. Bezsporne jest, że Wnioskodawczyni i Jej były mąż uczestniczą w wychowaniu syna. Z przedstawionego stanu faktycznego jednoznacznie wynika, że udział w wychowaniu dziecka zarówno przez jednego jak i drugiego rodzica w ciągu roku kalendarzowego jest obopólny. Zatem, dziecko jest wychowywane przez oboje rodziców. Uwzględniając powyższe nie można uznać Wnioskodawczyni za osobę samotnie wychowującą dziecko, ponieważ jego wychowaniem zajmuje się wspólnie z ojcem dziecka. W konsekwencji należy stwierdzić, że Wnioskodawczyni nie przysługuje prawo do korzystania z omawianej preferencji.

Przyjęcie odmiennej wykładni stałoby w sprzeczności z uzasadnieniem wprowadzenia tej ulgi, z którego jednoznacznie wynika, że ustawodawca kierował ją tylko do osób, które samotnie tj. bez żadnego wsparcia drugiego z rodziców, troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dziecka.

Reasumując, stwierdzić należy, że Wnioskodawczyni nie przysługuje prawo do rozliczenia swoich dochodów na preferencyjnych zasadach, jako rodzica samotnie wychowującego dziecko, bowiem zasady przewidziane w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazują jednoznacznie na posiadanie statusu osoby rozwiedzionej oraz wychowywania samotnie dziecka. W rozpatrywanej sprawie oboje rodzice, wychowują dziecko. Zatem Wnioskodawczyni nie ma prawa skorzystać z preferencyjnego rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.