IPPB4/415-823/13-2/JK4

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 9 grudnia 2013 r. (data wpływu 10 grudnia 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania emerytury i renty otrzymywanej z Niemiec - jest prawidłowe.

W dniu 10 grudnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania emerytury i renty otrzymywanej z Niemiec.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest obywatelem niemieckim. Od dnia 1 stycznia 1996 r. mieszka w Polsce i jest zameldowany na stale na podstawie karty stałego pobytu w Polsce. W Polsce posiada centrum interesów osobistych. Wnioskodawca posiada miejsce zamieszkania dla celów podatkowych na terytorium Polski, w związku z czym na Wnioskodawcy ciąży nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce. W 2010 r. Wnioskodawcy została przyznana renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy z polskiego sytemu ubezpieczeniowego (ZUS), a w 2012 r. renta z tytułu niezdolności do pracy wypłacana z niemieckiego obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych (Deutsche Rentenversicherung Berlin). Od listopada 2013 r. w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego w miejsce renty Wnioskodawca otrzymuje emeryturę zarówno z ZUS, jak i z Deutsche Renteversicherung. Renta zagraniczna była wypłacana za pośrednictwem banku, w związku z czym bank, działając jako płatnik, wystawił Wnioskodawcy informację o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (PIT-11), gdzie kwotę wypłaconych tytułem otrzymanej z Niemiec renty ujął w poz. 48, jako dochód zwolniony od podatku na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Otrzymywana od listopada 2013 r. emerytura również jest wypłacana za pośrednictwem banku.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy renta i emerytura otrzymywana z niemieckiego, obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych, podlega w Polsce opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

2. Jeżeli z odpowiedzi na powyższe pytanie wynika, że taka renta i emerytura nie podlega opodatkowaniu w Polsce, to czy istnieje obowiązek wykazywania faktu jej otrzymywania w zeznaniu rocznym.

3. Czy bank postąpił właściwie wystawiając PIT-11 za 2012 r. i ujmując wypłaconą Wnioskodawcy rentę z Niemiec jako dochód zwolniony z podatku.

Zdaniem Wnioskodawcy, renta i emerytura otrzymywane z niemieckiego, obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych nie podlegają w Polsce opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W związku z powyższym, a także z uwagi na obowiązujące w tym zakresie regulacje polsko-niemieckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, nie istnieje obowiązek wykazywania ich w zeznaniu rocznym. Nie ma również podstaw do tego, aby dochody niepodlegające w Polsce opodatkowaniu były traktowane tak jak dochody zwolnione z opodatkowania na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, a zatem wykazywanie ich w deklaracjach podatkowych jest nieuzasadnione. Jako uzasadnienie stanowiska Wnioskodawca powołuje się na treść art. 3 ust. 1, art. 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 18 ust. 1 i ust. 2 umowy polsko-niemieckiej o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Artykuł 3. ust. 1. Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Artykuł 4a. Przepisy art. 3 ust. 1, la, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Artykuł 18. Emerytury, renty i inne podobne płatności:

1. Emerytury i podobne świadczenia lub renty, otrzymywane przez osobę mającą miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie z drugiego Umawiającego się Państwa, podlegają opodatkowaniu tylko w tym pierwszym Państwie.

2. Bez względu na postanowienia ustępu 1 niniejszego artykułu płatności otrzymywane przez osobę mającą miejsce zamieszkania w jednym Umawiającym się Państwie z obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych drugiego Umawiającego się Państwa, podlegają opodatkowaniu tylko w tym drugim Państwie.

Wnioskodawca posiada na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej ośrodek interesów życiowych. Wnioskodawca ożenił się z Polką i mieszka na stałe w Polsce. W stosunku do otrzymywanej przez Wnioskodawcę renty i emerytury z niemieckiego obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych (Deutsche Rentenversicherung Berlin) będzie miała zastosowanie umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawarta między Polską a Republiką Federalną Niemiec. Stosownie do art. 18 ust. 1 umowy z dnia 14 maja 2003 r. w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz. U. z 2005 r. Nr 12, poz. 90) obowiązującej od dnia 1 stycznia 2005 r., emerytury i podobne świadczenia lub renty otrzymywane przez osobę mającą miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie (Polska) z drugiego Umawiającego się Państwa (Niemcy), podlegają opodatkowaniu tylko w tym pierwszym Państwie (Polska).

Natomiast zgodnie z art. 18 ust. 2 ww. umowy, "bez względu na postanowienia ustępu 1, płatności otrzymywane przez osobę mającą miejsce zamieszkania w jednym Umawiającym się Państwie (Polsce) z obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych drugiego Umawiającego się Państwa (Niemcy) podlegają opodatkowaniu tylko w tym drugim Państwie (Niemcy).

To oznacza że renta i emerytura Wnioskodawcy, wypłacane przez Deutsche Rentenversicherung Berlin podlegają opodatkowaniu tylko w Niemczech i tym samym nie podlegają opodatkowaniu w Polsce i nie będzie miała zastosowania w tym przypadku metoda unikania podwójnego opodatkowania, gdyż dochody te zgodnie z cytowaną umową podlegają opodatkowaniu tylko w Niemczech i tym samym nie występuje podwójne opodatkowanie.

Dochód z tytułu otrzymywania renty i emerytury z niemieckiego obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych nie stanowi dochodu zwolnionego w Polsce z opodatkowania na podstawie zastosowania odpowiedniej metody unikania podwójnego opodatkowania (tzw. metody wyłączenia z progresją albo tzw. metody odliczenia proporcjonalnego), stanowi on przychód niepodlegający opodatkowaniu w Polsce i jako taki nie wymaga wykazywania go z zeznaniu rocznym.

Wnioskodawca uważa zatem za niewłaściwe wystawienie PIT-11 za 2012 r. przez bank wypłacającymi zagraniczną rentę, gdzie wypłaconą rentę ujął jako dochód zwolnionyz opodatkowania, gdyż tak jak wykazano wyżej, dochód ten nie jest zwolniony z opodatkowania, lecz na podstawie art. 18 ust. 2 umowy polsko-niemieckiej nie podlega w Polsce opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (podlega opodatkowaniu wyłącznie w Niemczech). Tym samym, z uwagi na fakt, że obowiązek wykazywania "zagranicznych" dochodów w zeznaniu rocznym wiąże się z zastosowaniem określonej metody unikania podwójnego opodatkowania, który to przypadek nie występuje w sytuacji Wnioskodawcy, nie ciąży na Nim obowiązek wykazywania w zeznaniu rocznym przychodów w tytułu otrzymywanej z Niemiec renty.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Stosownie do treści art. 3 ust. 1a cytowanej ustawy, za osobę mającą miejsce zamieszkaniana terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

Stosownie do art. 3 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

Przepis art. 3 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazuje na dwa warunki, od spełnienia których uzależnia się kwalifikację danej osoby jako mającej miejsce zamieszkania w Polsce. Powyższe przesłanki są rozdzielone spójnikiem "lub", co jest równoznaczne z tym, że wystarczy spełnienie którejkolwiek z nich, aby uznać, że osoba posiada miejsce zamieszkania w Polsce, a co za tym idzie - podlega w kraju nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, czyli opodatkowaniu od wszystkich osiąganych dochodów.

Jako pierwszy warunek pozwalający na uznanie osoby za mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przepis wskazuje posiadanie centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych). Przesłanka ta została skonstruowana w bardzo szeroki sposób, jeśli chodzi o zakreśloną grupę osób, które na potrzeby podatku dochodowego od osób fizycznych posiadają w Polsce ośrodek interesów życiowych. Wynikać może to z użycia w powołanym powyżej przepisie spójnika "lub" w sformułowaniu "centrum interesów osobistych lub gospodarczych" dla doprecyzowania, kiedy uznaje się daną osobę za mającą miejsce zamieszkania na terytorium RP.

Przez "centrum interesów osobistych" należy rozumieć wszelkie powiązania rodzinne, tzn. ognisko domowe, aktywność społeczna, polityczna, kulturalna, obywatelska, przynależność do organizacji/klubów, uprawianie hobby itp. Z kolei "centrum interesów gospodarczych" to przede wszystkim miejsce prowadzenia działalności zarobkowej, źródła dochodów, posiadane inwestycje, majątek nieruchomy i ruchomy, polisy ubezpieczeniowe, zaciągnięte kredyty, konta bankowe itd.

Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej uważa się również osobę fizyczną, która przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. W świetle art. 3 ust. 1a analizowany warunek stanowi samodzielną podstawę do uznawania określonej kategorii osób za rezydentów, niezależną od omówionego powyżej posiadania na terytorium RP centrum interesów życiowych.

Uznanie osoby fizycznej za osobę mająca miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w rozumieniu art. 3 ust. 1a ustawy, nie przesądza o uznaniu tej osoby, za osobę podlegającą w Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a, 2b ustawy, stosuje się bowiem z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska (art. 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Ocena czy podatnik podlega w Rzeczypospolitej Polskiej ograniczonemu czy nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu powinna być dokonana w każdym przypadku indywidualnie z uwzględnieniem postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca jest obywatelem niemieckim. Od dnia 1 stycznia 1996 r. mieszka w Polsce i jest zameldowany na stale na podstawie karty stałego pobytu w Polsce. W Polsce posiada centrum interesów osobistych. Wnioskodawca posiada miejsce zamieszkania dla celów podatkowych na terytorium Polski, w związku z czym na Wnioskodawcy ciąży nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce. W 2010 r. Wnioskodawcy została przyznana renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy z polskiego sytemu ubezpieczeniowego (ZUS), a w 2012 r. renta z tytułu niezdolności do pracy wypłacana z niemieckiego obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych (Deutsche Rentenversicherung Berlin). Od listopada 2013 r. w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego w miejsce renty Wnioskodawca otrzymuje emeryturę zarówno z ZUS, jak i z Deutsche Renteversicherung. Renta zagraniczna była wypłacana za pośrednictwem banku. Otrzymywana od listopada 2013 r. emerytura również jest wypłacana za pośrednictwem banku.

Zatem w przedmiotowej sprawie znajdą zastosowanie uregulowania zawarte w umowie z dnia 14 maja 2003 r. między Rzeczypospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku (Dz. U. z 2005 r. Nr 12, poz. 90).

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ww. umowy, emerytury i podobne świadczenia lub renty, otrzymywane przez osobę mającą miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie z drugiego Umawiającego się Państwa, podlegają opodatkowaniu tylko w tym pierwszym Państwie.

Na podstawie art. 18 ust. 2 ww. umowy bez względu na postanowienia ustępu 1 niniejszego artykułu płatności otrzymywane przez osobę mającą miejsce zamieszkania w jednym Umawiającym się Państwie z obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych drugiego Umawiającego się Państwa, podlegają opodatkowaniu tylko w tym drugim Państwie.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że emerytury i renty otrzymywane z Niemiec, wypłacane osobom mającym miejsce zamieszkania w Polsce podlegają opodatkowaniu w Polsce. Wyjątek dotyczy jednak sytuacji gdy świadczenia (płatności) są wypłacane z niemieckiego obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych Republiki Federalnej Niemiec, bowiem wówczas stosownie do ww. art. 18 ust. 2 umowy płatności takie podlegają opodatkowaniu tylko w państwie źródła, tj. w Niemczech.

Niemieckie ustawowe ubezpieczenie społeczne składa się z pięciu działów:

* ustawowe ubezpieczenie na wypadek bezrobocia,

* ustawowe ubezpieczenie emerytalne,

* ustawowe ubezpieczenie zdrowotne,

* ustawowe ubezpieczenie od następstw wypadków oraz

* ustawowe ubezpieczenie pielęgnacyjne.

Świadczenia pochodzące z tych pięciu działów mogą mieć formę zasiłków jednorazowychlub bieżących świadczeń stałych. Niemniej jednak wyłączne prawo do opodatkowaniaw Niemczech dotyczy zarówno bieżących stałych świadczeń, jak i jednorazowych zasiłków pochodzących ze wszystkich ww. działów niemieckiego ustawowego ubezpieczenia społecznego.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że renta oraz emerytura wypłacona z obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych Niemiec, zgodnie z art. 18 ust. 2 umowy z dnia 14 maja 2003 r. w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, nie podlega opodatkowaniu w Polsce. Ponadto, nie będzie miała zastosowania w tym przypadku metoda unikania podwójnego opodatkowania, bowiem przedmiotowe dochody zgodnie z cytowaną umową podlegają opodatkowaniu tylko w Niemczech i tym samym nie występuje podwójne opodatkowanie.

W konsekwencji, dochodów tych nie należy wykazywać w rocznym zeznaniu podatkowym, jak również nie podlegają one uwzględnieniu dla celów progresji, tj. do ustalenia stopy podatkowej mającej zastosowanie do dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce.

Zgodnie bowiem z art. 24 ust. 2 lit. a umowy, w przypadku osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej, podwójnego opodatkowania unikać się będzie w następujący sposób, jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej osiąga dochód lub posiada majątek, który zgodnie z postanowieniami niniejszej umowy może być opodatkowany w Republice Federalnej Niemiec, wówczas Rzeczpospolita Polska zwolni z uwzględnieniem postanowień litery b) taki dochód lub majątek od opodatkowania. Rzeczpospolita Polska może przy obliczaniu kwoty podatku od pozostałego dochodu lub majątku tej osoby zastosować stawkę podatkową, która byłaby zastosowana, gdyby dochód lub majątek zwolniony od opodatkowania nie podlegał takiemu zwolnieniu. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania w Polsce osiągnie dochód, który może być opodatkowany w Niemczech to Polska ma obowiązek zwolnienia tego dochodu od opodatkowania.

Zgodnie natomiast z drugim zdaniem tego przepisu, Polska może przy obliczaniu podatku od pozostałego dochodu tej osoby zastosować stawkę podatkową, która byłaby zastosowana, gdyby dochód zwolniony od opodatkowania (dochód, o którym mowa w zdaniu pierwszym, a więc dochód, który może być opodatkowany w Niemczech) nie podlegał takiemu zwolnieniu.

Tak sformułowana zasada progresji znajduje zatem zastosowanie wyłącznie w stosunku do dochodów, o których mowa w art. 24 ust. 2 lit. a umowy, czyli dochodów podlegających opodatkowaniu w obydwu państwach. Natomiast, w przypadku dochodów podlegających opodatkowaniu tylko w jednym państwie, jak np. dochód uzyskiwany w ramach obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych Niemiec, nie znajduje zastosowania art. 24 ust. 2 lit, a) umowy, a zatem nie ma podstaw do uwzględnienia ich dla celów progresji w Polsce.

W związku z powyższym Wnioskodawca nie ma obowiązku wykazywać niemieckiej emerytury i renty w rocznym zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty), gdyż w zeznaniu tym - mając na uwadze postanowienia art. 27 ust. 8-9a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - wykazuje się m.in. te dochody zagraniczne, które podlegają opodatkowaniu w państwie ich uzyskania, jak również w Polsce, ale ma do nich zastosowanie jedna z metod unikania podwójnego opodatkowania (metoda wyłączenia z progresją lub metoda odliczenia proporcjonalnego). Bank natomiast nie powinien wykazywać w PIT-11 niemieckiej renty jako dochodu zwolnionego w Polsce z opodatkowania, gdyż jak wykazano wyżej dochód ten nie jest zwolniony z opodatkowania, lecz na podstawie powołanego wyżej art. 18 ust. 2 umowy polsko-niemieckiej nie podlega w Polsce opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (podlega opodatkowaniu wyłącznie w Niemczech). Stosownie bowiem do treści art. 39 ust. 1 zdanie ostatnie powołanej ustawy w informacji tej (tekst jedn.: informacji o dochodach oraz pobranych zaliczkach na podatek dochodowy - PIT-11) wykazuje się również dochody zwolnione od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych. Omawiana renta wypłacana z niemieckiego obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych nie stanowi dochodu zwolnionego od podatku na podstawie umowy, co zostało wykazane powyżej.

Organ wyjaśnia zatem, że renta oraz emerytura wypłacona Wnioskodawcy z obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych Niemiec, zgodnie z art. 18 ust. 2 umowy z dnia 14 maja 2003 r. w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, nie podlega opodatkowaniu w Polsce. Nie będzie miała zastosowania w tym przypadku metoda unikania podwójnego opodatkowania, bowiem przedmiotowe dochody zgodnie z cytowaną umową podlegają opodatkowaniu tylko w Niemczech i tym samym nie występuje podwójne opodatkowanie. W konsekwencji, dochodów tych nie należy wykazywać w rocznym zeznaniu podatkowym, jak również bank nie powinien wykazywać w PIT-11 niemieckiej renty jako dochodu zwolnionego w Polsce z opodatkowania.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.