IPPB4/415-8/11-7/JK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 29 grudnia 2010 r. (data wpływu 4 stycznia 2011 r.) uzupełnione pismem z dnia 13 marca 2011 r. (data nadania 13 marca 2011 r., data wpływu 14 marca 2011 r.) stanowiącym odpowiedź na wezwanie Nr IPPB4/415-8/11-3/JK z dnia 28 lutego 2011 r. (data nadania 1 marca 2011 r., data doręczenia 8 marca 2011 r.) oraz pismem z dnia 31 marca 2011 r. (data nadania 1 kwietnia 2011 r., data wpływu 4 kwietnia 2011 r.) stanowiącym odpowiedź na wezwanie Nr IPPB4/415-8/11-5/JK z dnia 23 marca 2011 r. (data nadania 23 marca 2011 r., data doręczenia 29 marca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymanego odszkodowania - jest nieprawidłowe.

W dniu 4 stycznia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymanego odszkodowania.

Z uwagi na braki formalne, pismem Nr IPPB4/415-8/11-3/JK z dnia 28 lutego 2011 r. (data nadania 1 marca 2011 r., data doręczenia 8 marca 2011 r.) oraz pismem Nr IPPB4/415-8/11-5/JK z dnia 23 marca 2011 r. (data nadania 23 marca 2011 r., data doręczenia 29 marca 2011 r.) tut. Organ wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia przedmiotowego wniosku poprzez doprecyzowanie stanu faktycznego.

Pismem z dnia 13 marca 2011 r. (data nadania 13 marca 2011 r., data wpływu 14 marca 2011 r.) oraz pismem z dnia z dnia 31 marca 2011 r. (data nadania 1 kwietnia 2011 r., data wpływu 4 kwietnia 2011 r.) Wnioskodawca uzupełnił przedmiotowy wniosek w terminie.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Powód domagał się odszkodowania i dodatkowo zadośćuczynienia w wysokości 20.000 zł od Przedsiębiorstwa, ponieważ nie został dopuszczony do kursu na kandydatów na kontrolera ruchu lotniczego odbywającego się w 2006 r. w W. w Agencji. Inni kandydaci zakwalifikowani na ten kurs po przejściu tych samych co Wnioskodawca wieloetapowych egzaminów, rozmów kwalifikacyjnych, badań medycznych i uzyskaniu wymaganych zaliczeń zostali finalnie przyjęci na kurs. Wnioskodawca pozytywnie przechodząc przez takie same procedury przyjęcia nie został przyjęty na przesunięty kurs, co narusza zasady równego traktowania w zatrudnieniu. Powód stawił się w Agencji, gdzie odbywał się kurs, na ustalonym szkoleniu wstępnym dnia 30 sierpnia 2006 r., które było jednocześnie początkiem kursu dla kandydatów na kontrolerów ruchu lotniczego. W dniu 30 sierpnia 2006 r. podczas szkolenia wstępnego, kiedy powód z innymi osobami, które pomyślnie przeszły rekrutację, przebywał w Agencji, osoby prowadzące kurs wydały decyzję o bezterminowym przesunięciu terminu rozpoczęcia kursu. Powód po tej decyzji pozostawał w kontakcie z innymi uczestnikami kursu, ale kiedy dnia 27 września 2006 r. telefonicznie potwierdzono w A. uczestnictwo z uczestnikami szkolenia wstępnego udział w przesuniętym kursie, nazwiska powoda nie było już wśród osób przyjętych i zaproszonych ponownie na przesunięty kurs, pomimo, że powód przeszedł pomyślnie rekrutację na kurs i stawił się na wyznaczonym szkoleniu wstępnym dnia 30 sierpnia 2006 r. W wyniku tej decyzji i pomimo składanych przez powoda odwołań i pism o przywrócenie na kurs, powód nie został do przesuniętego kursu dopuszczony.

Zgodnie z częścią pisma procesowego Wnioskodawcy i art. 56 Kodeksu cywilnego "czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy z zasad współżycia społecznego i ustalonych zwyczajów". Zgodnie z powszechnie podzielanym poglądem, zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie, brak postanowienia co do terminu zawarcia umowy przyrzeczonej powodował nieważność umowy przedwstępnej (por. np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 1972 r. III CRN 331/72 OSPIKA 1973/10 poz. 195; z dnia 26 września 2001 r. IV CKN 461/2000). Termin zawarcia umowy o pracę nie musi być określony datą kalendarzową. Może go wyznaczać każde zdarzenie przyszłe i pewne. Stosując jednak art. 389 k.c. do stosunku pracy odpowiednio i uwzględniając potrzebę wzmożonej pewności w stosunkach tego rodzaju, trzeba stwierdzić, że termin nadejścia (wystąpienie) zdarzenia wyznaczającego pośrednio termin zawarcia przyrzeczonej umowy o pracę musi być jednak konkretny i znany stronom przynajmniej w przybliżeniu. Jest tak dlatego, że z terminem zawarcia umowy o pracę pozostaje w najściślejszym związku termin nawiązania stosunku pracy (art. 26 K.p). Termin ten może więc być wyznaczony jednostkami miary czasu (np. za tydzień, miesiąc, kwartał), opisem daty (np. dzień górnika, pierwszy dzień wiosny) lub zdarzenia (np. rozpoczęcie żniw). Strony ustaliły termin rozpoczęcia pracy na dzień 30 sierpnia 2006 r. - data rozpoczęcia szkolenia wstępnego.

W niniejszej sprawie Przedsiębiorstwo ogłosiło konkurs, w którym w sposób wyraźny określono oczekiwania wobec kandydatów i następnie przeprowadzono szereg egzaminów. Przeprowadzone przez Przedsiębiorstwo egzaminy Wnioskodawca zaliczył, w wyniku czego dostał się on na szkolenie oraz poproszono go o dostarczenie świadectwa pracy. Świadectwo pracy jest dokumentem, które pracownik otrzymuje tylko w przypadku rozwiązania umowy o pracę - tym samym żądanie Przedsiębiorstwa należało odczytać w sposób jednoznaczny, jako nawiązania z nim stosunku pracy i tym samym koniecznością rozwiązania dotychczasowego stosunku pracy. W myśl art. 97 § 1 Kodeksu pracy, pracodawca jest obowiązany niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy. W przypadku, gdyby Wnioskodawca nie rozwiązał umowy o pracę z ówczesnym pracodawcą, dostarczenie wymaganego świadectwa pracy nie byłoby możliwe. W związku z faktem, iż dział kadr zwrócił się z żądaniem dostarczenia świadectwa pracy i wskazał datę rozpoczęcia kursu należy uznać, iż Wnioskodawca przeszedł selekcję pomyślnie i pozwany zobowiązał się do zawarcia umowy o pracę z powodem. Działania Przedsiębiorstwa były odczytywane w sposób jednoznaczny przez wszystkich uczestników zakończenia postępowania kwalifikacyjnego.

Na szczególne podkreślenie zasługuje fakt, iż w ogłoszeniu w prasie został wskazany wiek kandydata na dzień złożenia dokumentów konkursowych, następnie w trakcie trwania procedury pozwany miał świadomość, iż Wnioskodawca w trakcie trwania procedury przekroczył wiek 26 lat. Nie przeszkodziło to jednak pozwanemu na zaproszenie Wnioskodawcy do udziału w rozpoczęciu kursu i "de facto", gdyby kurs nie został przesunięty w czasie z winy strony pozwanej, to Wnioskodawca brałby w nim udział.

W wyniku rozprawy sądowej nastąpiło zasądzenie od pozwanego Przedsiębiorstwa w W. na rzecz powoda kwoty 8.545,00 zł (słownie: osiem tysięcy pięćset czterdzieści pięć złotych) tytułem odszkodowania, oddalenie powództw w dalszym zakresie oraz zasądzenie od Wnioskodawcy na rzecz pozwanego Przedsiębiorstwa w W. kwoty 1.261,40 zł (słownie: tysiąc dwieście sześćdziesiąt jeden złotych i 60/100) tytułem kosztów postępowania procesowego. Kwota 7.283,60 zł, różnica kwoty odszkodowania i poniesionych kosztów postępowania sądowego (8.545,00 zł-1.261,40 zł) została przelana na konto powoda dnia 30 marca 2010 r. Treść wyroku Sądu Rejonowego z dnia 22 grudnia 2009 r. brzmi:

Ponadto Wnioskodawca podkreśla, iż przyczyna nie przyjęcia na kurs dla kandydatów na kontrolera ruchu lotniczego nie jest Wnioskodawcy do dziś znana, ponieważ w postępowaniu procesowym Sąd badał zasadność przyznania odszkodowania i zadośćuczynienia wynikającego z zaistniałej sytuacji, a nie przyczyny nie przyjęcia na kurs dla kandydatów na kontrolera ruchu lotniczego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy powód - Wnioskodawca powinien zapłacić podatek dochodowy od zasądzonej kwoty przychodu 7.283,60 zł stanowiącej różnicę kwoty odszkodowania i poniesionych kosztów postępowania sądowego (8.545,00 zł -1.261,40 zł).

Zdaniem Wnioskodawcy, należność w kwocie 7.283,60 zł wypłacona na podstawie zasądzenia wydanego w Sądzie Rejonowym z dnia 22 grudnia 2009 r. stanowiła odszkodowanie za błędną decyzję nie przyjęcia na kurs dla kandydatów na kontrolera ruchu lotniczego. W świetle postanowień art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlega wyłączeniu w całości z opodatkowania. W myśl tego artykułu wolne od podatku są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw z wyjątkiem:

Ponadto z treści art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym w 2004 r. oraz w 2006 r. wynika, że wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej w wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powyższa regulacja prawna wyraża zasadę powszechności opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych w aspekcie przedmiotowym, konsekwencją czego jest opodatkowanie wszelkiego rodzaju dochodów, z wyjątkiem dochodów zwolnionych - wyraźnie wskazanych przez przepisy.

Natomiast w przepisie art. 10 ust. 1 wyżej wymienionej ustawy został zawarty katalog źródeł przychodów, w którym w pkt 9 wymieniono inne źródła.

Stosownie do treści art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. O przychodzie z innych źródeł będziemy mówić zatem w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową.

Stosownie do regulacji zawartej w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są tylko odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych, w tym dobrach osobistych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy jak i niemajątkowy. Naprawienie szkody obejmuje, zarówno straty jakie poszkodowany poniósł, jak i korzyści, które mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z powołanego wyżej przepisu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że nie wszystkie odszkodowania zasądzone przez sąd i otrzymywane przez osoby fizyczne są wolne od podatku dochodowego. Zakres zwolnienia wynikający z brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Z treści wniosku wynika, iż na podstawie wyroku sądowego z dnia 22 grudnia 2009 r. Sąd zasądził na rzecz Wnioskodawcy kwotę 8.545,00 zł od Przedsiębiorstwa tytułem odszkodowania, oddalił powództwo w pozostałym zakresie oraz zasądził od Wnioskodawcy na rzecz Przedsiębiorstwa w W. kwotę 1261,40 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Kwota 7.283,60 zł stanowiącą różnicę kwoty odszkodowania i poniesionych kosztów postępowania sądowego (8.545,00 zł-1.261,40 zł) została przelana na konto Wnioskodawcy dnia 30 marca 2010 r.

Przy czym Wnioskodawca podkreśla, iż przyczyna nie przyjęcia na kurs dla kandydatów na kontrolera ruchu lotniczego nie jest do dziś znana, ponieważ w postępowaniu procesowym Sąd badał zasadność przyznania odszkodowania i zadośćuczynienia wynikającego z zaistniałej sytuacji, a nie przyczyny nie przyjęcia na kurs dla kandydatów na kontrolera ruchu lotniczego.

Z treści wniosku wynika, że odszkodowanie nie jest odszkodowaniem, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

W przedstawionym stanie faktycznym, szkodą była niewątpliwie utrata spodziewanego wynagrodzenia spowodowana brakiem zatrudnienia na stanowisku kontrolera ruchu lotniczego. Zatem wypłacone odszkodowanie dotyczy korzyści, które Wnioskodawca mógłby osiągnąć gdyby doszło do nawiązania umowy o pracę.

W związku z powyższym wypłacone odszkodowanie nie będzie korzystało ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 i art. 21 ust. 1 pkt 3b. Tym samym przychód z tego tytułu będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z innych źródeł o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Natomiast za koszty uzyskania przychodu, zgodnie z treścią art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uważa się koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Oznacza to, że poniesiony przez Wnioskodawcę koszt powinien być rozważany jako element kształtujący dochód, jeżeli spełnione są następujące przesłanki:

* koszt służy osiągnięciu lub zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodu,

* koszt nie został wymieniony w art. 23 ustawy, czyli nie został wyłączony z katalogu kosztów uzyskania przychodów,

* koszt został właściwie udokumentowany, zgodnie z wymogami określonymi w przepisach prawa.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż na podstawie wyroku sądowego, Sąd zasądził na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie oraz zasądził od Wnioskodawcy na rzecz pozwanego należność tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Zatem biorąc pod uwagę przytoczone przepisy uznać należy, iż koszty poniesione przez Wnioskodawcę, związane z zastępstwem procesowym, odpowiednio udokumentowane, stanowią koszty uzyskania przychodu.

Reasumując, stwierdzić należy, że przychód stanowiący wypłacone odszkodowanie, po pomniejszeniu zgodnie z art. 22 ust. 1 o koszty poniesione w celu uzyskania przychodu, podlega opodatkowaniu, według skali określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku z czym powinien zostać wykazany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1 ww. ustawy, składanym za rok podatkowy w którym go uzyskano.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul.1-ego Maja 10, 09-402 Płock.