IPPB4/415-732/14-2/MS - Ustalenie skutków podatkowych otrzymania spłaty w wynika działu spadku

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 19 września 2014 r. (data wpływu 22 września 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w wynika działu spadku - jest prawidłowe.

W dniu 22 września 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w wynika działu spadku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 28 lutego 2009 r. zmarła mama Wnioskodawcy. W skład masy spadkowej po zmarłej wchodził lokal mieszkalny o Nr 44 o powierzchni użytkowej 34,91 m² położony w budynku wielomieszkaniowym wraz z prawem wieczystego użytkowania w części 0,0080 działki gruntu o pow. 1082 m² kwadratowe (całość), o wartości 260.000 zł (słownie: dwieście sześćdziesiąt tysięcy złotych). Na podstawie notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia z dnia 27 maja 2009 r. spadek po mamie na podstawie art. 926 § 1 w związku z art. 959 Kodeksu Cywilnego nabyli z mocy ustawy synowie: Krzysztof i Andrzej (Wnioskodawca) po 1/2 części spadku każdy.

Na podstawie Zaświadczenia Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 19 października 2009 r. wynika, że jako spadkobierca z obowiązku podatkowego od nabycia w spadku po mamie udziału wynoszącego 1/2 części ww. lokalu mieszkalnego Wnioskodawca został zwolniony na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W dniu 7 stycznia 2010 r. przed notariuszem wraz z bratem Krzysztofem Wnioskodawca zawarł umowę o dział spadku po mamie w części dotyczącej ww. lokalu mieszkalnego Nr 44, w wyniku którego brat Wnioskodawcy nabył cały ww. lokal mieszkalny o wartości 260.000 zł (słownie: dwieście sześćdziesiąt tysięcy) i zobowiązał się do spłaty na rzecz Wnioskodawcy kwotę 130.000 zł (słownie: sto trzydzieści tysięcy) do dnia 15 lutego 2010 r.

W dniu podpisania aktu notarialnego zapłacone zostały: podatek od czynności cywilnoprawnych, taksa notarialna, podatek od towarów i usług oraz opłaty skarbowe.

Zgodnie z umową o dział spadku do dnia 15 lutego 2010 r. Wnioskodawca otrzymał od brata Krzysztofa kwotę 130.000 zł, będącą równowartością połowy nieruchomości (ww. lokalu mieszkalnego) stanowiącej masę spadkową po matce, a kwota spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego.

W dniu 22 kwietnia 2011 r. na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w Urzędzie Skarbowym Wnioskodawca złożył PIT-39 (Zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym 2010) oraz tego samego dnia na stosowny rachunek Urzędu Skarbowego Wnioskodawca przelał kwotę podatku w wysokości 24.700 zł (słownie: dwadzieścia cztery tysiące siedemset złotych). Identyfikator zobowiązania: Podatek - Umowa o Dział Spadku po Henryce.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy w związku w opisanym stanem faktycznym przyjęcie spłaty od brata, wynikającej z umowy o dział spadku, w kwocie stanowiącej ekwiwalent posiadanego przez Wnioskodawcę udziału w spadku wystąpiła okoliczność braku podstaw do opodatkowania tej spłaty podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

2. Czy zapłacony już podatek od tej spłaty należy traktować jako podatek nienależny.

Zdaniem Wnioskodawcy.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy prawa, otrzymana przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności spłata ekwiwalentnej do posiadanego udziału w spadku nie spowodowała powstania przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w związku z tym nienależnie został od Wnioskodawcy pobrany podatek w wysokości 24.700 zł (stanowiący 19% od spłaty) na podstawie PIT-39 za 2010 rok z dnia 22 kwietnia 2011 r. i należy się Wnioskodawcy jego zwrot. Istotnym znaczeniem jest okoliczność, że spłata w wyniku działu spadku nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego, a czynność prawna została dokonana wyłącznie między Wnioskodawcą, a Jego bratem będącymi jedynymi spadkobiercami. Zdaniem Wnioskodawcy w opisanym stanie faktycznym nie powstał przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości.

Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odpłatnie zbycie nieruchomości bądź jej części oraz udziału w nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkaniowego lub użytkowego oraz prawa do domu rodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej oraz prawa wieczystego użytkowania gruntu, jeżeli nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonaneprzed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycielub wybudowanie stanowi źródło przychodu.

Zgodnie z art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego spadek nabywa się z chwilą jego otwarcia,zaś otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy. Zgodnie z art. 1035 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. W myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W wyniku działu spadku prawa majątkowe przyznane poszczególnym spadkobiercom stosownie do wielkości udziałów spadkowych przechodzą na nich. W konsekwencji ustaje wspólność majątku spadkowego. W przypadku działu spadku, którego przedmiotem jest nieruchomość połączonego ze spłatami na rzecz pozostałych spadkobierców, nie powstaje automatycznie obowiązek zapłaty podatku dochodowego z tytułu zbycia tej nieruchomości, jeśli suma spłaty na rzecz danego spadkobiercy nie przekracza wartości przysługującego mu udziału w spadkowego.

Podobne stanowisko można znaleźć w wyroku WSA w Poznaniu z maja 2013 r. sygn. akt I SA/Po 918/12, że nie do przyjęcia jest objęcie opodatkowaniem na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodów otrzymanych w dziale spadku jako spłaty wynikającej ze zniesienia współwłasności.

Zdaniem Wnioskodawcy na podstawie przedstawionego stanu faktycznego otrzymanie przez Wnioskodawcę spłaty od brata w kwocie 130.000 zł, będącej połową wartości masy spadkowej w postaci ww. mieszkania o wartości 260.000 zł, nie wywołało skutku w postaci przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W oparciu o zaistniały stan faktyczny, zdaniem Wnioskodawcy zapłacony przez Niego podatek dochodowy od osób fizycznych PIT-39 z dnia 22 kwietnia 2011 r. na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, powinien zostać potraktowany jako kwota nadpłaty nienależnie zapłaconego podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), źródłem przychodu jest - z zastrzeżeniem ust. 2 - odpłatne zbycie:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Tym samym jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiła po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie lub wybudowanie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany z odpłatnego zbycia w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedna lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

Stosownie do art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego - jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Z przedstawionego stanu faktycznego wywieść należy, że w dniu 28 lutego 2009 r. zmarła mama Wnioskodawcy. W skład masy spadkowej po zmarłej wchodził lokal mieszkalny wraz z prawem wieczystego użytkowania. Na podstawie notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia spadek po mamie nabył z mocy ustawy Wnioskodawca z bratem po 1/2 części spadku każdy. W dniu 7 stycznia 2010 r. przed notariuszem wraz z bratem Wnioskodawca zawarł umowę o dział spadku po mamie w części dotyczącej ww. lokalu mieszkalnego Nr 44, w wyniku którego brat Wnioskodawcy nabył cały ww. lokal mieszkalny i zobowiązał się do spłaty na rzecz Wnioskodawcy kwoty pieniężnej.

Wnioskodawca otrzymał od kwotę pieniężną, będącą równowartością połowy nieruchomości (ww. lokalu mieszkalnego) stanowiącej masę spadkową po matce, a kwota spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego. Wnioskodawca przelał kwotę podatku na rachunek Urzędu Skarbowego.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania należy stwierdzić, że otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku kwoty nie przekraczającej wartości posiadanego udziału w spadku nie spowodowało powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że spłata nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego, a umowa została zawarta wyłącznie między spadkobiercami. W rezultacie na Wnioskodawcy z tytułu otrzymania spłaty, nie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Natomiast w związku z tym, że otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku kwoty nie przekraczającej wartości posiadanego udziału w spadku nie spowodowało powstania przychodu z odpłatnego zbycia, nie należało podatku ujmować w zeznaniu podatkowym. W konsekwencji spowodowało to, powstanie po stronie Wnioskodawcy nadpłaty, o zwrot której Wnioskodawca może się ubiegać we właściwym urzędzie skarbowym.

Należy wskazać, że zgodnie z art. 72 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) za nadpłatę uważa się kwotę:

W myśl art. 75 § 1 ww. ustawy, jeżeli podatnik kwestionuje zasadność pobrania przez płatnika podatku albo wysokość pobranego podatku, może złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku. Ponadto z § 2 pkt 1 lit. a powyższego przepisu wynika, że uprawnienie to przysługuje również podatnikom, których zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania, jeżeli w zeznaniach (deklaracjach) rocznych, wykazali zobowiązanie podatkowe nienależne lub w wysokości większej od należnej i wpłacili zadeklarowany podatek albo wykazali nadpłatę w wysokości mniejszej od należnej.

Zwrot nienależnie zapłaconego podatku następuje zgodnie z przepisami rozdziału 9 Ordynacji podatkowej (nadpłata) i należy do kompetencji właściwego dla podatnika urzędu skarbowego.

W odniesieniu do powołanego we wniosku wyroku wskazać należy, że orzeczenie to nie jest wiążące dla tutejszego organu, bowiem dotyczy tylko konkretnej indywidualnej sprawy, osadzonej w określonym stanie faktycznym i tylko w tej sprawie rozstrzygnięcie w niej zawarte jest wiążące.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.