IPPB4/415-695/09-4/SP - Obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych w przypadku uzyskania dochodu ze sprzedaży nieruchomości zwróconej po wywłaszczeniu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 20 października 2009 r. (data wpływu 23 października 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sprzedaży nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 23 października 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sprzedaży nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 11 listopada 1977 r. prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego Wnioskodawca nabył przez zasiedzenie nieruchomość położoną w K przy ulicy K. o powierzchni 522 m² oznaczonej numerem ewidencyjnym 541. Na podstawie decyzji z dnia 12 lipca 1979 r. (zał. 1) należąca do Wnioskodawcy nieruchomość została wywłaszczona pod budowę uzbrojenia wodno-kanalizacyjnego osiedla "B." w K., co zostało spisane w akcie notarialnym Nr 2268/79 (zał.2).

W 1981 r. w wyniku odnowy ewidencji gruntów m. K. działce Nr 541 nadano nowy Nr 2934 o powierzchni 521 m².

W dniu 10 grudnia 2007 r. Wnioskodawca złożył do Starosty wniosek o zwrot wywłaszczonej nieruchomości. Z uwagi na fakt iż cel wywłaszczenia został zrealizowany na części działki Nr 2934 wykonano podział geodezyjny, w wyniku którego wydzielono między innymi działkę Nr 2934/1 o powierzchni 0,0324 ha przeznaczoną do zwrotu dla byłego właściciela. Na podstawie ustawy z dn. 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce gruntami Wnioskodawca otrzymał częściowy zwrot nieruchomości, tzn. działkę Nr 2934/1 na co została wydana decyzja Starosty w dniu 17 grudnia 2008 r. (zał. 3, 4). W oparciu o art. 140 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami jako były właściciel Wnioskodawca został zobowiązany do zwrotu zwaloryzowanego odszkodowania ustalonego przez rzeczoznawcę majątkowego na kwotę 6.039,00 zł W projekcie podziału nieruchomości nie określono miejsca dojazdu do działki Nr 2934/1, więc Wnioskodawca musiał wystąpić o ustanowienie służebności gruntowej. Wartość służebności gruntowej wyniosła 1.830,00 zł. Dodatkowo Wnioskodawca opłacił koszty notarialne w wysokości 561 zł.

W dniu 28 sierpnia 2009 r. ze względu na stan zdrowia Wnioskodawca był zmuszony sprzedać odzyskaną działkę. Dochody z emerytury nie pozwoliły na ustawiczne leczenie, zabiegi, badania i konsultacje u lekarzy specjalistów, gdzie Wnioskodawca leczy się na dyskopatię, nadciśnienie, bezdechy, owrzodzenie żylaków. Żona Wnioskodawcy, również ponosi znaczne koszty związane z leczeniem boreliozy, osteoporozy, nadciśnienia i astmy.

Pismem z dnia 18 grudnia 2009 r. Nr IPPB4/415-695/09-2/SP wezwano Wnioskodawcę w celu uzupełnienia wniosku poprzez złożenie podpisu pod oświadczeniem, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej.

Wnioskodawca uzupełnił powyższe w terminie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w sytuacji, gdy nastąpił zwrot wywłaszczonej nieruchomości i została dokonana sprzedaż, to Wnioskodawca będzie zobowiązany zapłacić podatek od uzyskanego dochodu.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Powołując się na orzecznictwo i stanowisko Sądu Naczelnego, Wnioskodawca ma nadzieję na pozytywne rozwiązanie swojej sprawy, cyt.: zwrot nieruchomości na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami z dnia 21 sierpnia 1997 r. powoduje przywrócenie stosunków prawno rzeczowych na nieruchomości do stanu sprzed wywłaszczenia. W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego dominują stanowiska "że zwrot nieruchomości jest restytucją (przywróceniem) stosunków prawnych sprzed wywłaszczenia, tak np. w wyroku z dnia 26 stycznia 1995 r. (sygn. akt IV SA 17131/93).

Z orzecznictwa sądowego duże znaczenie ma wyrok prawomocny Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie - (sygn. akt III SA/Wa 582/08), z którego wynika, że osoba, której zostanie zwrócona wywłaszczona nieruchomość nie musi czekać 5 lat, aby sprzedać ją bez podatku.

Dokonane na podstawie decyzji administracyjnej przywrócenie prawa do nieruchomości na rzecz właściciela lub spadkobierców nie stanowi "nabycia" przez nich nieruchomości w rozumieniu przepisów art. 10 ust. 1 pkt 8) ustawy o PIT.

Decyzja o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości pełni funkcję restytucyjną, tekst jedn. przywraca prawo własności nieruchomości jej poprzedniemu właścicielowi lub jego następcom prawnym (por. uchwała Sądu Najwyższego z 25 stycznia 1996 r.). Decyzja o zwrocie powoduje zatem przejście prawa własności na dotychczasowego właściciela (lub jego spadkobierców), jednakże sama nie kreuje tego prawa - przywraca tylko wcześniej panujące stosunki prawno rzeczowe (por. uzasadnienie do uchwały składu siedmiu sędziów NSA z 17 grudnia 1996 r.).

Z uwagi na to, że wyroki wojewódzkich sądów nie są powszechnie obowiązujące i dotyczą tylko konkretnych spraw - Wnioskodawca wystąpił z wnioskiem o wydanie interpretacji w tej sprawie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), źródłem przychodów jest odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie.

Z analizy stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, iż w dniu 11 listopada 1977 r. prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego Wnioskodawca nabył przez zasiedzenie nieruchomość o powierzchni 522 m² oznaczoną numerem ewidencyjnym 541. Na podstawie decyzji z dnia 12 lipca 1979 r. należąca do Wnioskodawcy nieruchomość została wywłaszczona pod budowę uzbrojenia wodno-kanalizacyjnego osiedla. W 1981 r. w wyniku odnowy ewidencji gruntów m. K. działce Nr 541 nadano nowy Nr 2934 o powierzchni 521 m².

W dniu 10 grudnia 2007 r. Wnioskodawca złożył do Starosty wniosek o zwrot wywłaszczonej nieruchomości. Z uwagi na fakt iż cel wywłaszczenia został zrealizowany na części działki Nr 2934 wykonano podział geodezyjny, w wyniku którego wydzielono między innymi działkę Nr 2934/1 o powierzchni 0,0324 ha przeznaczoną do zwrotu dla byłego właściciela. Na podstawie ustawy z dn. 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce gruntami Wnioskodawca otrzymał częściowy zwrot nieruchomości, tzn. działkę Nr 2934/1 na co została wydana decyzja Starosty w dniu 17 grudnia 2008 r. W oparciu o art. 140 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami jako były właściciel Wnioskodawca został zobowiązany do zwrotu zwaloryzowanego odszkodowania ustalonego przez rzeczoznawcę majątkowego na kwotę 6.039,00 zł W projekcie podziału nieruchomości nie określono miejsca dojazdu do działki Nr 2934/1, więc Wnioskodawca musiał wystąpić o ustanowienie służebności gruntowej. Wartość służebności gruntowej wyniosła 1.830,00 zł. Dodatkowo Wnioskodawca opłacił koszty notarialne w wysokości 561 zł.

W dniu 28 sierpnia 2009 r. ze względu na stan zdrowia Wnioskodawca był zmuszony sprzedać odzyskaną działkę.

W przedmiotowej sprawie istotna jest więc kwestia, czy zwrot nieruchomości w trybie przedstawionym przez Wnioskodawcę stanowi nabycie nieruchomości w myśl powołanego uprzednio art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle art. 112 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.), wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.

Wywłaszczenie nieruchomości jest instytucją, za pomocą której państwo wkracza w sferę indywidualnych praw obywateli dla osiągnięcia celów o szczególnej doniosłości publicznej. W drodze decyzji dochodzi, m.in. do pozbawienia dotychczasowego właściciela prawa własności nieruchomości, z drugiej zaś strony przejścia prawa własności na rzecz Skarbu Państwa lub gminy. Jednocześnie ww. ustawa zawiera swoistą gwarancję, że wywłaszczona nieruchomość będzie wykorzystywana wyłącznie zgodnie z celem, na który dokonano wywłaszczenia. Gwarancją tą jest instytucja zwrotu nieruchomości, w przypadku, kiedy nieruchomość stała się zbędna z punktu widzenia celu na jaki dokonano wywłaszczenia.

Zgodnie z art. 136 ust. 2 i ust. 3 ww. ustawy w razie powzięcia zamiaru użycia wywłaszczonej nieruchomości lub jej części na inny cel niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, właściwy organ zawiadamia poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercę o tym zamiarze, informując równocześnie o możliwości zwrotu wywłaszczonej nieruchomości. Poprzedni właściciel lub jego spadkobierca mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, jeżeli, stosownie do przepisu art. 137, stała się zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Z wnioskiem o zwrot nieruchomości lub jej części występuje się do starosty, wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej, który zawiadamia o tym właściwy organ.

Decyzja o zwrocie nieruchomości pełni funkcję restytucyjną, przywraca bowiem prawo własności nieruchomości osobie lub spadkobiercy tej osoby, do której nieruchomość należała przed wywłaszczeniem. Oznacza to, że w przedmiotowej sprawie nie można mówić o przeniesieniu prawa własności na zasadach ogólnych wynikających z przepisów o charakterze cywilnoprawnym, ale jedynie o restytucji (przywróceniu) stanu sprzed wywłaszczenia.

Zatem, skoro decyzja o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości na rzecz byłego właściciela nie kreuje prawa do niej, lecz tylko przywraca stosunki własnościowe sprzed wywłaszczenia, to zwrot taki nie stanowi nabycia w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, należy stwierdzić, iż w wyniku sprzedaży nieruchomości zwróconej po wywłaszczeniu Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku od uzyskanego dochodu.

Końcowo należy dodać, iż dokumenty dołączone przez Pana do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach wydanej interpretacji. Tym samym, jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego - wskazać należy, iż wyroki te dotyczą konkretnych spraw stron osądzonych w określonym stanie faktycznym i w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące. Natomiast Organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, iż nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji indywidualnej.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.