IPPB4/415-647/09-2/JK - Zwolnienie od podatku dochodowego od osób fizycznych odszkodowania uzyskanego na podstawie ugody sądowej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 29 września 2009 r. (data wpływu 5 października 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wypłaconego na podstawie ugody sądowej odszkodowania za likwidację poczynionych naniesień - jest prawidłowe.

W dniu 5 października 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wypłaconego na podstawie ugody sądowej odszkodowania za likwidację poczynionych naniesień.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni jest ujawniona jako właścicielka w księdze wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy Wydział Ksiąg Wieczystych nieruchomości położonej w W. przy ul. B, róg W o powierzchni 271 m², wchodzącej obecnie w skład działki ewidencyjnej nr 152 z obrębu 3.12.86. W przeszłości, Wnioskodawczyni dokonała na terenie powyższej nieruchomości naniesień m.in. w postaci nasadzeń drzew i krzewów owocowych, obiektów tzw. małej architektury, drewnianego domku o charakterze rekreacyjno - wypoczynkowym, nie związanego trwale z gruntem. Wnioskodawczyni do chwili obecnej dokonuje wydatków w postaci uiszczania podatku od przedmiotowej nieruchomości.

Wnioskodawczyni nie włada przedmiotową nieruchomością od około 1970 r. Od 1972 r. nieruchomością władała Rejonowa Spółdzielnia Z i Z "Samopomoc Ch" w F, której następcą prawnym jest W Spółdzielnia Handlowa "F".

Wejście w posiadanie nieruchomości miało związek z prowadzeniem przez Spółdzielnię działalności handlowej i wybudowanie budynku handlowego na terenie sąsiadującym z przedmiotową nieruchomością. Część wzniesionego budynku została posadowiona na działce stanowiącej własność Wnioskodawczyni. Przed wzniesieniem budynku handlowego zlikwidowane zostały obiekty stanowiące nakłady Wnioskodawczyni. Mimo likwidacji poczynionych przez Wnioskodawczynię naniesień, dotychczas nie zostało zaspokojone roszczenie Wnioskodawczyni przez zwrot nakładów na nieruchomość.

Na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego Wydziału Cywilnego z dnia 11 sierpnia 2009 r. Spółdzielnia Handlowa "F" nabyła przez zasiedzenie z dniem 12 lutego 2003 r. własność nieruchomości o łącznej powierzchni 5296 m² położonej w W. przy zbiegu ulic B i W, stanowiącej następujące działki ewidencyjne z obrębu 3-12-86: nr 138, 150 i 152. W skład nieruchomości objętej postanowieniem o zasiedzeniu wchodzi również nieruchomość stanowiąca dotychczasową własność Wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni wystąpiła do Sądu Rejonowego Wydziału Cywilnego z wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej, w którym wzywa W Spółdzielnię Handlową "F" do zawarcia ugody sądowej na mocy której zawezwana Spółdzielnia zapłaci Wnioskodawczyni odszkodowanie (w rozumieniu art. 363 § 1 k.c.) w kwocie 220.000 zł za likwidację obiektów oraz innych naniesień poczynionych przez Wnioskodawczynię (tekst jedn. nakładów w rozumieniu przepisów k.c.) oraz za poniesione wydatki w zamian za co Wnioskodawczyni zrzeknie się praw do poczynionych nakładów oraz wydatków. Zdaniem Wnioskodawczyni wydanie powołanego wyżej postanowienia z 11 sierpnia 2009 r. narusza prawo Wnioskodawczyni do nakładów na nieruchomość uregulowaną dotychczas w księdze wieczystej KW, która to nieruchomość na mocy postanowienia Sądu Rejonowego Wydziału Cywilnego z dnia 11 sierpnia 2009 r. stała się własnością W Spółdzielni Handlowej "F".

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy odszkodowanie otrzymane na podstawie przedstawionego projektu ugody sądowej przez Wnioskodawczynię będącą osobą fizyczną od obecnego właściciela nieruchomości, który dokonał likwidacji naniesień na nieruchomość oraz stał się na podstawie postanowienia o zasiedzeniu właścicielem nieruchomości gruntowej jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawczyni

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia (inne niż określone w przepisach poprzedzających ust. 1 pkt 3b) otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Należy zauważyć, że podatnik nie prowadzi działalności gospodarczej, a co za tym idzie odszkodowanie wynikające z przedmiotowej ugody nie może być otrzymane w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej. Celem ustalonego odszkodowania nie jest wzbogacenie poszkodowanej podatnika, lecz jedynie wyrównaniem jego straty, wynikającej ze zdarzeń opisanych w rubryce 54 wniosku.

W tym stanie rzeczy ustalone w ugodzie sądowej odszkodowanie powinno być uznane za wolne od podatku dochodowego, na podstawie powołanego wyżej art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Z wyżej przytoczonych przepisów wynika, iż odszkodowania otrzymane przez podatników na podstawie ugód sądowych są, co do zasady, zwolnione od podatku dochodowego. Zakres zwolnienia, wynikający z bezpośredniego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje zatem tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Jak zauważono z możliwości skorzystania ze zwolnień od opodatkowania przewidzianych w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest stwierdzenie, czy wynikające z ugody sądowej świadczenia są rzeczywiście odszkodowaniami, nie każda kwota pieniężna, której obowiązek zapłaty wynika z ugody sądowej, jest bowiem odszkodowaniem.

Stosownie do art. 361 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.):

Szkoda rozpatrywana jest jako uszczerbek o charakterze majątkowym, która może mieć w świetle tego przepisu postać dwojaką. Może obejmować stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy, niż był dotychczas, tzw. szkoda rzeczywista, ponadto może obejmować utratę korzyści, jakiej poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Odszkodowanie natomiast ma przywrócić sytuację majątkową poszkodowanego do takiej, w jakiej znajdowałby się, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Funkcja odszkodowania polega na wyrównaniu, a nie na polepszeniu pozycji majątkowej poszkodowanego.

W prywatnoprawnym ujęciu odszkodowanie jest świadczeniem mającym na celu naprawę wyrządzonej szkody lub jej kompensatę. Odszkodowanie może mieć formę restytucji (przywrócenie stanu poprzedniego) lub zapłaty określonej kwoty, która skompensuje poszkodowanemu poniesione straty. Szkodą jest ubytek w majątku poszkodowanego spowodowany bezprawnym działaniem lub zaniechaniem sprawcy, a także z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem przez dłużnika zobowiązania.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawczyni jest ujawniona w księdze wieczystej jako właścicielka nieruchomości położonej w W wchodzącej obecnie w skład działki ewidencyjnej nr 152 z obrębu 3-12-86. W przeszłości, Wnioskodawczyni dokonała na terenie powyższej nieruchomości naniesień m.in. w postaci nasadzeń drzew i krzewów owocowych, obiektów tzw. małej architektury, drewnianego domku o charakterze rekreacyjno - wypoczynkowym, nie związanego trwale z gruntem. Na podstawie postanowienia Sądu z dnia 11 sierpnia 2009 r. W Spółdzielnia Handlowa "F" nabyła przez zasiedzenie z dnia 12 lutego 2003 r. własność nieruchomości położonej w W. W skład nieruchomości objętej postanowieniem o zasiedzeniu wchodzi również nieruchomość stanowiąca dotychczasową własność Wnioskodawczyni. Wejście w posiadanie nieruchomości przez Spółdzielnię Handlową "F" miało związek z prowadzeniem przez Spółdzielnię działalności handlowej i wybudowanie budynku handlowego na terenie sąsiadującym z przedmiotową nieruchomością. Część wzniesionego budynku została posadowiona na działce stanowiącej własność Wnioskodawczyni. Przed wzniesieniem budynku handlowego zlikwidowane zostały obiekty stanowiące nakłady Wnioskodawczyni. Mimo likwidacji poczynionych przez Wnioskodawczynię naniesień, dotychczas nie zostało zaspokojone roszczenie Wnioskodawczyni przez zwrot nakładów na nieruchomość. Wnioskodawczyni wystąpiła do Sądu Rejonowego z wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej, w którym wzywa W Spółdzielnię Handlową "F" do zawarcia ugody sądowej na mocy której zawezwana Spółdzielnia zapłaci Wnioskodawczyni odszkodowanie (w rozumieniu art. 363 § 1 k.c.) w kwocie 220.000 zł za likwidację obiektów oraz innych naniesień poczynionych przez Wnioskodawczynię (tekst jedn. nakładów w rozumieniu przepisów k.c.) oraz za poniesione wydatki w zamian za co Wnioskodawczyni zrzeknie się praw do poczynionych nakładów oraz wydatków.

Należy zauważyć, iż zwolnienie wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 3b obejmuje swoim zakresem jedynie odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą. W przedmiotowej sprawie szkodą rzeczywistą jest likwidacja domku drewnianego o charakterze rekreacyjno - wypoczynkowym posadowionego na nieruchomości oraz zniszczenie drzew i krzewów owocowych posadzonych przez Wnioskodawczynię na ww. nieruchomości gruntowej.

Jednak z przedstawionego zdarzenia przyszłego nie wynika, czy Sąd Rejonowy rozpozna sprawę i na mocy ugody sądowej Wnioskodawczyni otrzyma odszkodowanie za zniszczone naniesienia znajdujące się na nieruchomości przed naruszeniem posiadania. Tym samym nie można uznać, że całe otrzymane odszkodowanie będzie wypłacone tylko za wyrządzoną szkodę.

Ponadto zauważyć należy, że zwolnienia z opodatkowania są wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania dochodów i co za tym idzie nie można domniemywać, że określony dochód jest z opodatkowania zwolniony. To Wnioskodawczyni musi wykazać, iż przedmiotowe odszkodowanie jest z opodatkowania zwolnione, a jeśli nie będzie w stanie tego uczynić to tym samym podlega ono opodatkowaniu. W niniejszym przypadku nie jest możliwe dokładne wskazanie, czy całe odszkodowanie będzie odszkodowaniem za szkodę rzeczywistą.

Reasumując, co do zasady odszkodowanie jest zwolnione z opodatkowania. Nie jest jednak możliwe w niniejszym postępowaniu ustalenie, czy wypłacona kwota będzie odszkodowaniem za szkodę rzeczywistą. Takie określenie będzie możliwe przy ewentualnym postępowaniu podatkowym. Wobec powyższego odszkodowanie, które będzie wypłacone Wnioskodawczyni będzie korzystało ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, ale tylko pod warunkiem, spełnienia wszystkich przesłanek przewidzianych przepisami art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowo należy wyjaśnić, iż procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku - nie prowadzi postępowania dowodowego, które w przedmiotowej sprawie umożliwiłoby ocenę czy przedmiotowe odszkodowanie dotyczy w całości szkody rzeczywistej. Zastosowanie zwolnienia z opodatkowania leży w interesie podatnika, więc to po jego stronie spoczywa obowiązek wykazania, iż spełnia przesłanki do zwolnienia, czy to w postępowaniu prowadzonym w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej, czy też w postępowaniu podatkowym.

Podkreślenia wymaga, iż w niniejszej interpretacji oparto się na przedstawionym przez Wnioskodawczynię zdarzeniu przyszłym. Jeżeli przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różniło się od zdarzenia przyszłego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto należy dodać, iż dokumenty dołączone przez Wnioskodawczynię do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach wydanej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.