IPPB4/415-534/09-2/JS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 12 sierpnia 2009 r. (data wpływu 17 sierpnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania za grunt przejęty pod drogę publiczną - jest prawidłowe.

W dniu 17 sierpnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania za grunt przejęty pod drogę publiczną.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe:

W dniu 20 sierpnia 2008 r. Wnioskodawczyni otrzymała od rodziców umową darowizny (w formie aktu notarialnego) gospodarstwo rolne (siedlisko wraz z ziemią). W tym samym roku, wbrew woli Wnioskodawczyni została wywłaszczona na rzecz Skarbu Państwa z trzech działek rolnych o łącznej wartości nieco ponad 1 ha, w związku z budową obwodnicy W. S. i K. w ciągu nowopowstającej nitki drogi ekspresowej S19. W związku z tym jako rekompensatę przyznane zostało Wnioskodawczyni odszkodowanie. W opinii Urzędu Skarbowego w L., który jest właściwy dla miejsca zamieszkania Wnioskodawczyni od kwoty wspomnianego odszkodowania powinna odprowadzić 19% podatek dochodowy od osób fizycznych.

Przymusowe wywłaszczenie oraz niekorzystna lokalizacja siedliska (z dwóch stron przylega ono do pasa drogowego nowopowstającej drogi, a z trzeciej graniczy z istniejącą już drogą krajową nr 19) sprawiły, że Wnioskodawczyni nie jest w stanie prowadzić na tym terenie dalszej działalności rolniczej, do której zobligowało Ją przejęcie gospodarstwa na zasadach renty strukturalnej. Sytuacja zmusi Wnioskodawczynię więc do odpłatnego zbycia siedliska (ziemia wraz z położonymi na niej budynkami mieszkalnymi i gospodarczymi) na cele uzasadniające wywłaszczenie na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad z siedzibą w L. Stanowisko Urzędu Skarbowego w L. jest analogiczne jak w przypadku opisanym wyżej, a więc, że Wnioskodawczyni powinna zapłacić 19% podatek dochodowy. Przejmując darowiznę od rodziców, Wnioskodawczyni nie planowała jej sprzedawać, przyznane odszkodowania zamierza przeznaczyć na odtworzenie siedliska (wraz zabudowaniami gospodarczymi niezbędnymi do prowadzenia działalności rolniczej), a ewentualna konieczność zapłacenia podatku praktycznie to uniemożliwi, co z kolei niewątpliwie spowoduje obniżenie stopy życiowej. Rozwiązanie takie wydaje się Wnioskodawczyni krzywdzące i społecznie niesprawiedliwe.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawczyni:

Po zaczerpnięciu porady specjalistów od prawa podatkowego oraz analizie przepisów prawnych i interpretacji różnych Izb Skarbowych w sprawach indywidualnych Wnioskodawczyni uważa, że interpretacja Urzędu Skarbowego w L. jest nieprawidłowa. Zarówno odszkodowanie za przymusowe wywłaszczenie, jak i odpłatne zbycie nieruchomości na cel uzasadniający wywłaszczenie powinny korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Artykuł 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie stwierdza, że wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Przepis ten stanowi, że przedmiotowe zwolnienie nie będzie przysługiwało jeżeli łącznie spełnione zostaną dwa wyżej wymienione warunki. Gdy spełniony zostanie tylko jeden z tych warunków albo żaden z nich, uzyskany przychód będzie korzystał ze zwolnienia.

W przypadku Wnioskodawczyni zarówno wypłacone już odszkodowanie jak i analizowane zdarzenie przyszłe czyli przeniesienie własności nieruchomości na rzecz Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad nastąpi przed upływem 2 lat od jej nabycia, ale nieruchomość tą Wnioskodawczyni otrzymała nieodpłatnie w formie darowizny, co nie pozwala na ustalenie ceny nabycia nieruchomości. Od istnienia ceny nabycia jest natomiast uzależniona sama możliwość spełnienia drugiego z warunków. Stosownie do art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Skoro zatem przy nabyciu w drodze darowizny, z uwagi na jej nieodpłatny charakter cena nie stanowi elementu tej umowy nie będzie spełniony drugi warunek wyłączający zastosowanie przedmiotowego zwolnienia.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie Nr 1, natomiast odpowiedź na pytanie Nr 2 zostanie rozpatrzona odrębną interpretacją.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Z treści zacytowanego przepisu jednoznacznie wynika zasada powszechności opodatkowania podatkiem dochodowym wszystkich dochodów.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Jednakże na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ww. ustawy zwolnione z opodatkowania są przychody z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami. Zwolnienie to nie dotyczy przypadków, gdy właściciel nieruchomości nabył jej własność w okresie dwóch lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawczyni w dniu 20 sierpnia 2008 r. otrzymała w darowiźnie od rodziców gospodarstwo rolne. W tym samym roku została wywłaszczona na rzecz Skarbu państwa z trzech działek rolnych w związku z budową drogi ekspresowej. W związku z powyższym Wnioskodawczyni zostało przyznane odszkodowanie.

Zgodnie z art. 12 ust. 5 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.) do ustalenia wysokości i wypłacania odszkodowania za przejęcie nieruchomości pod budowę drogi stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Ustawa ta wymieniona jest w art. 2 pkt 11 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2004 Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.) jako ustawa w zakresie dotyczącym gospodarki nieruchomościami.

Należy więc uznać, iż odszkodowanie zostało wypłacone stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem w niniejszej sprawie znajdzie zastosowanie ten przepis.

Reasumując, należy stwierdzić, iż odszkodowanie otrzymane przez Wnioskodawczynię za grunt przejęty pod drogę publiczną (ekspresową) będzie korzystać ze zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ul. M.C. Skłodowskiej 40, 20-029 Lublin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.