IPPB4/415-517/14-5/MS1

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 4 lipca 2014 r. (data wpływu 7 lipca 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 16 sierpnia 2014 r. (data nadania 18 sierpnia 2014 r., data wpływu 20 sierpnia 2014 r.) na wezwanie Nr IPPB4/415-517/14-2/MS1 z dnia 6 sierpnia 2014 r. (data nadania 7 sierpnia 2014 r., data doręczenia 11 sierpnia 2014 r.) oraz pismem z dnia 28 sierpnia 2014 r. (data nadania 29 sierpnia 2014 r., data wpływu 8 sierpnia 2014 r.), stanowiącym odpowiedź na wezwanie telefoniczne z dnia 28 sierpnia 2014 r. w przedmiocie uzupełnienia braków formalnych wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych uzyskania odszkodowania za wywłaszczenie gruntu należącego do wspólnoty gruntowej - jest prawidłowe.

W dniu 7 lipca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji w indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych uzyskania odszkodowania za wywłaszczenie gruntu należącego do wspólnoty gruntowej oraz w zakresie skutków podatkowych sprzedaży gruntu należącego do wspólnoty gruntowej.

Z uwagi na braki formalne, pismem Nr IPPB4/415-517/14-2/MS1 z dnia 6 sierpnia 2014 r. (data nadania 7 sierpnia 2014 r., data doręczenia 11 sierpnia 2014 r.) tut. organ wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia przedmiotowego wniosku poprzez doprecyzowanie stanu faktycznego, przedstawienie własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego w odniesieniu do sformułowanych pytań oraz dokonanie stosownej opłaty.

Pismem z dnia 16 sierpnia 2014 r. (data nadania 18 sierpnia 2014 r., data wpływu 20 sierpnia 2014 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła wniosek w terminie.

W związku z dalszymi wątpliwościami, w dniu 28 sierpnia 2014 r. tutejszy organ wezwał Wnioskodawczynię telefonicznie (z tego tytułu została sporządzona notatka służbowa) do uzupełnienia braków formalnych wniosku poprzez doprecyzowanie stanu faktycznego.

Pismem z dnia 28 sierpnia 2014 r. (data nadania 29 sierpnia 2014 r., data wpływu 8 września 2014 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła powyższe.

We wniosku oraz uzupełnieniach przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

W wyniku scalenia gruntów w 1934 r. wieś otrzymała wspólnotę gruntową o pow. 18.26 ha. Urząd Rejonowy, decyzją z dnia 8 czerwca 1998 r. zatwierdził wykaz osób oraz wielkości udziałów uprawnionych w tej wspólnocie według przepisów ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r.

Do Starostwa Powiatowego Wydział Geodezji w dniu 21 kwietnia 2012 r. został złożony Wniosek o aktualizację udziałów i udziałowców tej wspólnoty, ponieważ wcześniej ustalone osoby już nie żyły.

Wojewoda na poszerzenie drogi wywłaszczył kilka arów tej wspólnoty, za którą wypłacił odszkodowanie, za które Wnioskodawczyni otrzymała należną część tej kwoty.

W uzupełnieniach do wniosku z dnia 16 sierpnia 2014 r. oraz 28 sierpnia 2014 r. Wnioskodawczyni przedstawiła następujące informacje:

* w 1934 r. gruntów i utworzenie wspólnoty gruntowej,

* w 1973 r. swoje gospodarstwo rolne aktem notarialnym w formie darowizny przekazała swojemu synowi i Wnioskodawczyni - jego żonie, zaznaczając dla siebie dożywocie i opiekę,

* w 1982 r. zmarła teściowa Wnioskodawczyni,

* w 1998 r. Urząd Rejonowy ustalił udziały i udziałowców wspólnoty gruntowej na dzień wejścia w życie ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych na podstawie aktu własności.

* 14 grudnia 2010 r. Wojewoda wszczął z urzędu postępowanie w sprawie ustalenia wysokości odszkodowania za nieruchomość na poszerzenie drogi i mostu

* zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 14 grudnia 2010 r. Wojewody było pierwszym pismem wzywającym do przedstawienia tytułu własności działek,

* w wykazie osób uprawnionych wydanym przez urząd rejonowy w 1998 r. figurowały osoby już nie żyjące, wystąpiono w dniu 21 kwietnia 2012 r. o aktualizację tych udziałów do Starostwa Powiatowego i na podstawie aktu własności starostwo ustaliło obecnych właścicieli udziałów we wspólnocie gruntowej bez sprawy spadkowej w sądzie.

* Wojewoda w wydanej końcowej decyzji z dnia 24 stycznia 2012 r. napisał: "Na podstawie art. 12 ust. 4 i ust. 4a i 5, art. 18, art. 22 ust. 1 i art. 23 ustaw z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.) w związku z art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 154, poz. 1601, z późn. zm.) oraz art. 8, art. 113, art. 118 ust. 1a i 3, art. 130, art. 132, art. 133 pkt 2 i art. 134 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.) ustalam odszkodowanie."

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy od kwoty uzyskanej za wywłaszczenie gruntu Wnioskodawczyni powinna odprowadzić podatek do urzędu skarbowego.

2. Czy gdy Wnioskodawczyni będzie chciała sprzedać swój udział we wspólnocie - powinna odprowadzić podatek.

Przedmiotowa interpretacja stanowi rozstrzygnięcia w zakresie pytanie Nr 1. W zakresie pytania Nr 2 zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawczyni, wspólnoty gruntowe nie posiadają ksiąg wieczystych a udział we wspólnocie gruntowej "idzie" za gospodarstwem - to Wnioskodawczyni otrzymując od teściowej gospodarstwo w 1973 r. otrzymała również udział we wspólnocie, którą wykorzystywała rolniczo pasąc krowy i konie. Wnioskodawczyni uważa, że w obydwu przypadkach nie powinna płacić podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Katalog źródeł przychodów, których osiągnięcie powoduje powstanie obowiązku podatkowego, zawarty został w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z jego treścią, źródłami przychodów są:

Stosownie natomiast do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionego we wniosku oraz uzupełnieniach stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego wynika, że w 1934 r. została utworzona wspólnota gruntowa, a w 1973 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem otrzymała w formie darowizny od teściowej gospodarstwo rolne. Dnia 14 grudnia 2010 r. zostało wszczęte postępowanie w sprawie ustalenia wysokości odszkodowania za nieruchomość na poszerzenie drogi i mostu. Wojewoda na poszerzenie drogi wywłaszczył kilka arów należących do wspólnoty, za którą wypłacił odszkodowanie, z którego Wnioskodawczyni otrzymała należną część tej kwoty.

Wątpliwość Wnioskodawczyni budzi kwestia, czy od kwoty uzyskanej za wywłaszczenie gruntu powinna odprowadzić podatek do urzędu skarbowego.

Odszkodowanie co do zasady stanowi przychód w rozumieniu powołanego art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże podkreślić należy, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 29 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłaconego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Stosownie do treści art. 73 ust. 1 ustawy, z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133, poz. 872, z późn. zm.), nieruchomości pozostające w dniu 31 grudnia 1998 r. we władaniu Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, nie stanowiące ich własności, a zajęte pod drogi publiczne, z dniem 1 stycznia 1999 r. stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub właściwych jednostek samorządu terytorialnego za odszkodowaniem.

Odszkodowanie, o którym mowa powyżej wypłaca:

1. gmina w odniesieniu do dróg będących w dniu 31 grudnia 1998 r. drogami gminnymi,

2. Skarb Państwa w odniesieniu do pozostałych dróg (art. 73 ust. 2 ww. ustawy).

W myśl art. 73 ust. 4 ww. ustawy odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1 i 2 będzie ustalane i wypłacane według zasad i trybu określonych w przepisach o odszkodowaniach za wywłaszczone nieruchomości, na wniosek właściciela nieruchomości złożony w okresie od dnia 1 stycznia 2001 r. do dnia 31 grudnia 2005 r. Po upływie tego okresu roszczenie wygasa. Podstawę do ustalenia wysokości odszkodowania stanowi wartość nieruchomości według stanu z dnia wejścia w życie ustawy, przy czym nie uwzględnia się wzrostu wartości nieruchomości spowodowanego trwałymi nakładami poczynionymi po utracie przez osobę uprawnioną prawa do władania gruntem (art. 73 ust. 5 ww. ustawy).

Zasady dotyczące ograniczenia lub pozbawienia praw do nieruchomości oraz związanych z tym odszkodowań, reguluje ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.).

W myśl art. 6 pkt 1 tej ustawy, celami publicznymi w rozumieniu ustawy jest m.in. wydzielanie gruntów pod drogi publiczne i drogi wodne, budowa, utrzymywanie oraz wykonywanie robót budowlanych tych dróg, obiektów i urządzeń transportu publicznego, a także łączności publicznej i sygnalizacji.

Zgodnie z art. 98 ust. 1 ww. ustawy, działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe - z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis ten stosuje się także do nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego, z tym, że prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne wygasa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis stosuje się odpowiednio przy wydzielaniu działek gruntu pod poszerzenie istniejących dróg publicznych.

Natomiast w myśl art. 98 ust. 3 ww. ustawy, za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości.

Na podstawie art. 128 ust. 1 powołanej ustawy, wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.

Stosownie do art. 129 ust. 1 ww. ustawy, odszkodowanie ustala starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, w decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości, z zastrzeżeniem ust. 5.

Zgodnie z art. 130 ust. 1 ww. ustawy, wysokość odszkodowania ustala się według stanu, przeznaczenia i wartości wywłaszczonej nieruchomości w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu. W przypadku gdy starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, wydaje odrębną decyzję o odszkodowaniu, wysokość odszkodowania ustala się według stanu i przeznaczenia nieruchomości w dniu pozbawienia lub ograniczenia praw, a w przypadkach, o których mowa w art. 98 ust. 3 i art. 106 ust. 1, według stanu i przeznaczenia nieruchomości odpowiednio w dniu wydania decyzji o podziale lub podjęcia uchwały o przystąpieniu do scalenia i podziału oraz jej wartości w dniu wydania decyzji o odszkodowaniu. Przepis art. 134 stosuje się odpowiednio.

Podstawowym warunkiem uprawniającym do skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest, aby uzyskany przychód z tytułu odszkodowania lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości był wypłacany stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami.

Wnioskodawczyni wskazała, że odszkodowanie, które otrzymała było wypłacone m.in. na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami. Zatem podstawowy warunek do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia został spełniony.

Natomiast w zdaniu drugim analizowanego przepisu zawarte zostały warunki dodatkowe, według których zwolnienie to nie przysługuje, jeżeli łącznie spełnione są następujące przesłanki:

* nabycie na własność nieruchomości nastąpiło w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego lub przed odpłatnym zbyciem nieruchomości,

* cena jej nabycia była o co najmniej 50% niższa od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia.

Zaznaczyć należy, że zwolnienie nie będzie przysługiwać, gdy ww. warunki będą spełnione łącznie. W przypadku gdy spełniony będzie tylko jeden z nich (albo żaden z nich), wówczas zwolnienie będzie podatnikowi przysługiwać.

Wnioskodawczyni wskazała, że udział w przedmiotowej nieruchomości, której część została wywłaszczona na poszerzenie drogi, Wnioskodawczyni nabyła nieodpłatnie, w drodze darowizny w 1973 r., co nie pozwala na ustalenie ceny nabycia. Powyższe, w świetle ww. art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy, nakazuje uznać, że negatywna przesłanka zwolnienia przedmiotowego nie została w tym przypadku spełniona. Zatem bezprzedmiotowe staje się rozpatrywanie sprawy pod kątem spełnienia drugiej z przesłanek negatywnych, skoro aby zwolnienie nie przysługiwało, muszą być spełnione łącznie.

W wyniku powyższego, otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie będzie korzystało ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co oznacza, że na Wnioskodawczyni nie ciąży obowiązek uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.