IPPB4/415-481/13-5/MS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 22 lipca 2013 r. (data wpływu 23 lipca 2013 r.) oraz w piśmie z dnia 14 października 2013 r. (data nadania 15 października 2013 r., data wpływu 16 października 2013 r.) uzupełniającym braki formalne na wezwanie z dnia 7 października 2013 r. Nr IPPB4/415-479/13-2/MS (data nadania 7 października 2013 r., data doręczenia 9 października 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania kwoty zadośćuczynienia - jest nieprawidłowe.

W dniu 23 lipca 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania kwoty zadośćuczynienia.

Z uwagi na braki formalne, pismem Nr IPPB4/415-479/13-2/MS z dnia 7 października 2013 r. (data nadania 7 października 2013 r., data doręczenia 9 października 2013 r.) tut. Organ wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia przedmiotowego wniosku poprzez doprecyzowanie przedstawionego we wniosku stanu faktycznego.

Pismem z dnia 14 października 2013 r. (data nadania 15 października 2013 r., data wpływu 16 października 2013 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła wniosek w terminie.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni wspólnie z mężem jest współwłaścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 10 ha, od przeszło 30 lat położonego w Gminie. Wnioskodawczyni z mężem są rolnikami i utrzymują się z rolnictwa. Pozostają we wspólności majątkowej. W latach 80, P. umieściło na ziemi Wnioskodawczyni i Jej męża (decyzję wydano odgórnie) 3 linie elektroenergetyczne dużej mocy, nawierzchniowe, 400 KV ze słupem przesyłowym oraz dwie mniejsze 200 KV i 100 KV. Obszar, który został zajęty tylko pod linię 400 KV to 1.70 h, a pod wszystkie razem to ok. 4 ha, wyjęte z ich gospodarstwa. Przez tyle lat Wnioskodawczyni wraz z mężem ponosili i ponoszą straty z tytułu braku i ograniczenia możliwości upraw na tym terenie (promieniowanie elektryczne, skażenie, szkodliwość dla zdrowia) braku możliwości rozbudowy gospodarstwa, a tym samym ograniczenie w poważnym stopniu wszelkich innych działań na tym terenie. Przy czym cały czas Wnioskodawczyni wraz z mężem płaciła i płaci podatki za ten areał. Obecnie przy planowanej przebudowie i rozbudowie sieci, Wnioskodawczyni będzie ponosiła dalsze szkody w uprawach, nawet na sąsiadującym gruncie. Ponadto w księdze wieczystej będzie wpisana służebność, która graniczy i pozbawia ich możliwości swobodnego gospodarowania tym obszarem na zawsze. Wnioskodawca wskazał, że kwota zadośćuczynienia jaką otrzymał wraz z żoną po wcześniejszych bardzo trudnych negocjacjach to: 810.000 zł za służebność gruntową i 50.000 zł za służebność przesyłu, 860.000 zł łącznie.

W załączeniu Wnioskodawczyni przesłała projekt umowy z wyszczególnieniem na jakie warunki przystała wraz z mężem, podczas wcześniejszych ustaleń złożony przez panią mecenas Dorotę B. - reprezentującą Firmę P. podczas ugody sądowej. Wnioskodawczyni wskazała, że nie podpisano umowy z P., chociaż była przygotowana (kopia w załączeniu), ponieważ do ostatniej chwili trwały negocjacje cenowe, a następnie została podpisana ugoda sądowa.

W ugodzie sądowej zadośćuczynienie to zostało nazwane "wynagrodzeniem", a nie "odszkodowaniem", a całość zakwalifikowane jako "służebność przesyłu", co nie jest zgodne z rzeczywistością, ponieważ kwota obejmuje zarówno służebność gruntową (ok. 95%), jak i służebność przesyłu (ok. 5%).

Wnioskodawczyni wyjaśniła, że wcześniej była przygotowana przez P. umowa, gdzie w paragrafie 5 punkcie 1 jest wyraźne rozbicie na odszkodowanie z tytułu poniesionych strat w prowadzonym przez Wnioskodawczynię i Jej męża gospodarstwie rolnym oraz na wynagrodzenie za służebność przesyłu. W ugodzie sądowej całą uwagę Wnioskodawczyni skupiła na ogólnej kwocie odszkodowania, nie myśląc o rozbiciu tych wartości, ponieważ sądził, że prawnik Wnioskodawczyni nad wszystkim czuwa. Obecność prawnika uśpiła czujność Wnioskodawczyni. Nie mniej w ugodzie sądowej wyraźnie wskazano, że czekają Wnioskodawczynię i Jej męża ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości jeszcze większe niż do tej pory, to znaczy na tym terenie (ok. 4 ha) będzie w znacznym stopniu rozbudowana sieć energetyczna bardzo wysokiej mocy i całym zapleczem, natomiast Wnioskodawczyni nie wolno będzie nic budować, uprawy będą poważnie ograniczone, a tym samym ciągłe straty dla Jej gospodarstwa, dodatkowo nastąpi wpis do księgi wieczystej gwarantujący P. ograniczenia Wnioskodawczyni na tym terenie. Ograniczenia te dotyczą nie tylko Wnioskodawczyni i Jej męża, ale także Jej dzieci, a nawet przyszłych pokoleń.

Tak więc Wnioskodawczyni nadal uważa, że tak duże ograniczenia w dysponowaniu Jej własnością oraz stratą jaką ponosi, klasyfikuje omawianą służebnością gruntową.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawczyni musi płacić podatek dochodowy od otrzymanego odszkodowania z tytułu służebności gruntowej i służebności przesyłu, czy w świetle obowiązujących przepisów jest z niego zwolniony.

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 21 ust. 1 punkt 120 nie powinna płacić podatku dochodowego od kwoty 810.000 zł otrzymanej za służebność gruntową, ponieważ dochód ten jest prawnie zwolniony z opodatkowania.

Jeżeli chodzi o kwotę 50.000 zł za służebność przesyłu to jak Wnioskodawczyni się dowiedziała, w świetle przepisu art. 3054 Kodeksu cywilnego, do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

Ponieważ, ustawodawca podatkowy nie wprowadził z chwilą wprowadzania służebności przesyłu do Kodeksu cywilnego - przepisu wyłączającego tą służebność ze zwolnienia, to z mocy ww. przepisu art. 305, służebność przesyłu jest (zgodnie ze swoim gruntowym rodowodem) traktowana jako służebność gruntowa, czyli ze skutkiem zwalniającym od podatku zapisanego w przepisie (art. 21 ust. 1 punkt 120 lit. a).

Tak więc Wnioskodawczyni uważa, iż od służebności przesyłu również nie powinna płacić podatku dochodowego.

W załączeniu do wniosku:

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jednakże, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

- w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 143 ust. 2 powołanej powyżej ustawy o gospodarce nieruchomościami, przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Należy podkreślić, iż przy stosowaniu wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na uwadze przepis art. 84 Konstytucji RP, dotyczący zasady powszechności opodatkowania. Z zasady tej wywieść można regułę, iż wszelkie przepisy dotyczące zwolnień i ulg podatkowych, stanowiące odstępstwo od tej zasady, wymagają ścisłej ich interpretacji, wykluczając jednocześnie jakąkolwiek interpretację rozszerzającą. Dlatego też niedopuszczalne jest uzupełnianie przepisu prawa w drodze interpretacji o treść, której ten przepis nie zawiera.

Służebność gruntowa, uregulowana została w art. 285 ustawy z dnia z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Stanowi on, że nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Zgodnie z art. 305¹ Kodeksu cywilnego, nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Z kolei, jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu (art. 305² § 2 Kodeksu cywilnego).

Powyższe wskazuje, iż służebność przesyłu nie jest tożsama ze służebnością gruntową. Obie służebności są odrębnie uregulowane przepisami Kodeksu cywilnego. Każda z nich jest odrębnym ograniczonym prawem rzeczowym.

Wskazuje na to również układ przestrzenny k.c., tj. dział III Księgi drugiej. k.c. został podzielony na trzy rozdziały: Rozdział I. Służebności gruntowe; Rozdział II. Służebności osobiste; Rozdział III. Służebności przesyłu.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawczyni wspólnie z mężem jest właścicielem gospodarstwa rolnego. W latach 80, P. umieściło na Jej ziemi 3 linie elektroenergetyczne. Obecnie przy planowanej przebudowie i rozbudowie sieci, Wnioskodawczyni będzie ponosiła szkody w uprawach, nawet na sąsiadującym gruncie, a w księdze wieczystej będzie wpisana służebność, która graniczy i pozbawia możliwości swobodnego gospodarowania tym obszarem na zawsze. Z tego powodu Wnioskodawczyni wraz z mężem otrzymali zadośćuczynienie na podstawie podpisanej ugody sądowej. W ugodzie sądowej zadośćuczynienie to zostało nazwane "wynagrodzeniem", a całość zakwalifikowane jako "służebność przesyłu".

Odnosząc się do powyższego, po analizie zacytowanego art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stwierdzić należy, że zwolnieniu określonemu w tym przepisie podlegają tylko odszkodowania wypłacone z tytułu ustanowienia służebności gruntowej, rekultywacji gruntów oraz szkód poniesionych w uprawach rolnych i drzewostanie.

Otrzymane świadczenie w związku z ustanowieniem służebności przesyłu nie stanowi zatem tytułu uprawniającego do zastosowania przedmiotowego zwolnienia. W związku z powyższym uznać należy, iż omawiane zwolnienie nie ma zastosowania w niniejszej sprawie.

Powyższe oznacza, że wynagrodzenie z tytułu ustanowienia służebności przesyłu stanowiło dla Wnioskodawczyni przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie bowiem z art. 20 ust. 1, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyty we wskazanym przepisie zwrot "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy bowiem mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Oznacza to, iż kwota wynagrodzenia, którą Wnioskodawczyni otrzymała z tytułu ustanowienia służebności przesyłu - jako przychód z innych źródeł - podlega opodatkowaniu według skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i powinna zostać wykazana w zeznaniu podatkowym, które należy złożyć we właściwym urzędzie skarbowym, w terminie do dnia 30 kwietnia następnego roku podatkowego, w którym otrzymano ww. świadczenie.

Końcowo należy podkreślić, że wydając przedmiotową interpretację indywidualną, tutejszy organ przeanalizował podane przez Wnioskodawczynię własne stanowisko. Nie mniej jednak organ nie podziela klasyfikacji ustanowienia służebności dokonanej samodzielnie przez Wnioskodawczynię, ponieważ jak wskazała Wnioskodawczyni w ugodzie sądowej wyraźnie wskazano, że całość została zakwalifikowana jako służebność przesyłu.

Należy dodać, iż dokumenty dołączone przez Wnioskodawczynię do wniosku i uzupełnienia nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach wydanej interpretacji. Tym samym, jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego, który wystąpił w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul.1 Maja 10, 09-402 Płock.