IPPB4/415-464/11-4/SP - Opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowania i zwrotu kosztów włożonych w związku z zawarciem porozumieniem o rozwiązaniu umowy najmu lokalu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 17 maja 2011 r. (data wpływu 20 maja 2011 r.) uzupełnione pismem z dnia 21 lipca 2011 r. (data nadania 26 lipca 2011 r., data wpływu 29 lipca 2011 r.) na wezwanie z dnia 15 lipca 2011 r. Nr IPPB4/415-464/11-2/SP (data nadania 18 lipca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania i zwrot kosztów włożonych w związku z zawartym porozumieniem o rozwiązaniu umowy najmu lokalu - jest prawidłowe.

W dniu 20 maja 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania i zwrot kosztów włożonych w związku z zawartym porozumieniem o rozwiązaniu umowy najmu lokalu.

Z uwagi na braki formalne, pismem Nr IPPB4/415-464/11-2/SP z dnia 15 lipca 2011 r. (data nadania 18 lipca 2011 r.) tut. Organ wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia przedmiotowego wniosku poprzez uzupełnienie wniosku o brakujący podpis, pod oświadczeniem, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej, zgodnie ze sposobem reprezentacji zawartym w KRS.

Pismem z dnia 21 lipca 2011 r. (data nadania 26 lipca 2011 r., data wpływu 29 lipca 2011 r.) Wnioskodawca uzupełnił wniosek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka jest właścicielem budynku mieszkalnego położonego przy ulicy P. w W. Na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego z dnia 30 kwietnia 2010 r. Spółka stała się właścicielem ww. budynku i na podstawie art. 678 Kodeksu cywilnego wstąpiła w prawa dotychczasowego właściciela (miasta). W budynku zamieszkują lokatorzy na podstawie zawartych z poprzednim właścicielem umów najmu. Spółka planuje dokonać rozbiórki części budynku przy ul. P. w związku z planowaną inwestycją, polegającą na przebudowie istniejącego budynku na cele biurowe. Spółka zamierza dokonać rozbiórki części budynku zgodnie z ustaleniami Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego rejonu....

W celu realizacji planowanej przez spółkę inwestycji, począwszy od lutego 2011 r. zawarto porozumienia z kilkoma lokatorami o rozwiązaniu stosunku najmu zajmowanych przez nich lokali znajdujących się w ww. budynku. Stronami porozumienia są spółka zwana w treści porozumienia "Wynajmującym" oraz lokatorzy, zwani w treści porozumienia "Najemcami". Na podstawie zawartego porozumienia wynajmujący zobowiązuje się wypłacić najemcy określoną kwotę stanowiącą odszkodowanie z tytułu rezygnacji z użytkowania i opuszczenia lokalu, będącego przedmiotem porozumienia. Ponadto wynajmujący zobowiązuje się wypłacić najemcy określoną kwotę z tytułu zwrotu kosztów włożonych w lokal obciążających wynajmującego, a poniesionych przez najemcę w trakcie trwania umowy najmu, zwanych w treści porozumienia "Zwrotem kosztów Wyłożonych". Zgodnie z zawartymi porozumieniami wypłata odszkodowań wraz ze zwrotem kosztów wyłożonych będzie dokonana na rzecz najemców w dwóch ratach. Pierwsza rata - w dniu podpisania porozumienia, natomiast druga rata zostanie wypłacona najemcom po opuszczeniu lokalu wraz z wszelkimi osobami i rzeczami, po wymeldowaniu się z lokalu wszystkich osób w nim zameldowanych oraz po podpisaniu protokołu przekazania lokalu, będącego przedmiotem porozumienia. Kwota określona w porozumieniu jako "zwrot kosztów wyłożonych" została ustalona na postawie przedstawionych przez najemców nakładów w czasie trwania umów najmu w postaci: przedstawionych kserokopii rachunków, kserokopii kosztorysów sporządzonych przez podwykonawców świadczących na rzecz najemców usługi remontowe, opinii dotyczących wyceny poniesionych nakładów sporządzonych przez biegłych rzeczoznawców majątkowych oraz własnych oświadczeń ze względu na brak zachowanych dokumentów, potwierdzających wysokość poniesionych nakładów w lokal.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Przedmiot niniejszej interpretacji indywidualnej stanowi zakres dotyczący skutków podatkowych i obowiązków Spółki w związku z wypłatą odszkodowania w ramach zawartych ze spółką porozumień oraz wypłatą kwot, określonych w porozumieniach jako zwrot kosztów wyłożonych stanowiących zwrot nakładów poniesionych przez najemców podczas użytkowania lokali (pytania Nr 1 i 2).

Natomiast w zakresie kwalifikacji i sposobu udokumentowania dowodów w związku z poniesionymi przez najemców nakładami inwestycyjnymi związanymi z użytkowaniem lokali zostanie wydane postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania (pytanie Nr 3).

Zdaniem Wnioskodawcy:

Zdaniem spółki świadczenie pieniężne wypłacone najemcom jako odszkodowanie w ramach zawartych ze spółką porozumień, będzie stanowiło dla najemców przychody z innych źródeł na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z brzmieniem art. 10 ust. 1 źródłami przychodów są:

W ocenie spółki wypłacone świadczenia pieniężne, określone jako odszkodowanie należy uznać jako przychody z innych źródeł na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 ponieważ nie spełniają one przesłanek określających uzyskanie przychodów ze źródeł określonych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8. Ponadto zdaniem spółki, wypłacone najemcom odszkodowanie, na warunkach określonych w zawartych porozumieniach, nie będzie podlegało zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3, który stwierdza, że wolne od podatku dochodowego są:

Przyznane najemcom odszkodowanie wynika bezpośrednio z warunków określonych w porozumieniach, a więc nie może być ono uznane za odszkodowanie przyznane na podstawie odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych do tych ustaw, a w konsekwencji podlegać zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy.

Informacja o uzyskanych przez najemców przychodach z tytułu wypłaconych przez spółkę odszkodowań winna być wykazana w informacji PIT-8C zgodnie z art. 42a ww. ustawy, w części D dotyczącej przychodów, o których mowa w art. 20 ust. 1.

Zdaniem spółki, wypłacone najemcom kwoty, określone w porozumieniach jako zwrot kosztów wyłożonych, nie będą stanowiły przychodu dla najemców. Stanowią one bowiem zwrot poniesionych nakładów inwestycyjnych w użytkowane przez najemców lokale. Na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego najemcom przysługiwało roszczenie wobec wynajmującego o zwrot poniesionych nakładów. Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są inne źródła. Do przychodów z innych źródeł zaliczyć należy każdy przychód, który nie może zaliczyć do źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 oraz który nie podlega przedmiotowemu wyłączeniu z zakresu podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ww. ustawy. W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Katalog przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i będziemy o nim mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W związku z powyższym wypłacone najemcom kwoty pieniężne jako zwrot kosztów wyłożonych nie będą stanowiły dla nich przychodów w rozumieniu przepisów art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Najemcy otrzymali do swojej dyspozycji pewne kwoty pieniędzy, do wyłożenia których byli wcześniej zobligowani. Nie można zatem twierdzić, że u najemców wystąpiło przysporzenie majątkowe. Spółka, która dokonała wypłaty kwot pieniężnych określonych jako zwrot kosztów wyłożonych nie będzie wykazywała tych wypłat w informacji PIT-8C jako przychody z innych źródeł w myśl art. 20 ust. 1 w związku z art. 42a ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Natomiast art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia źródła przychodów, m.in. w pkt 9 inne źródła. Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, zgodnie z art. 20 ust. 1, uważa się w szczególności kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Jednocześnie stosownie do treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Powyższa definicja przychodów ma charakter ogólny i znajduje zastosowanie, o ile w przepisach szczególnych ustawodawca nie uregulował tej kwestii odmiennie.

Z treści powołanych wyżej przepisów wynika, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie, których mamy do czynienia z przyrostem mienia, osiągniętym przysporzeniem majątkowym mającym konkretny wymiar finansowy. Tak więc, podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe. Do przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie zalicza się kwot uzyskanych z tytułu różnego rodzaju zwrotów własnych nakładów poczynionych za inny podmiot.

Stosownie do art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Zgodnie z art. 676 ww. ustawy, jeżeli najemca ulepszył rzecz najętą, wynajmujący, w braku odmiennej umowy, może według swego wyboru albo zatrzymać ulepszenia za zapłatą sumy odpowiadającej ich wartości w chwili zwrotu, albo żądać przywrócenia stanu poprzedniego. Z tego względu do przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie zalicza się pieniędzy uzyskanych za różnego rodzaju zwrot nakładów własnych poczynionych za inny podmiot. W takich bowiem przypadkach podatnik otrzymuje do swojej dyspozycji określoną kwotę pieniędzy, do wyłożenia której był jednak wcześniej zobligowany. Nie można zatem mówić, że u podatnika wystąpiło przysporzenie w majątku. W przedmiotowej sprawie Spółka na podstawie porozumienia zobowiązała się wypłacić najemcy określoną kwotę z tytułu zwrotu kosztów włożonych w lokal obciążających wynajmującego, a poniesionych przez najemcę w trakcie trwania umowy najmu, zwanych w treści tego porozumienia "Zwrotem Kosztów Wyłożonych". W związku z powyższym zwrot kosztów wyłożonych nie stanowi dla najemców źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, a tym samym na Spółce nie ciąży obowiązek wystawienia informacji PIT-8C z tego tytułu.

Ze stanu faktycznego wynika również, iż w konsekwencji zawartego porozumienia Spółka zobowiązała się wypłacić najemcy określoną kwotę stanowiącą odszkodowanie z tytułu rezygnacji z użytkowania i opuszczenia lokalu, będącego przedmiotem porozumienia.

Odszkodowanie to stanowi przysporzenie majątkowe, a wobec faktu, iż nie ma możliwości zakwalifikowania ww. korzyści do jakichkolwiek zwolnień przewidzianych w art. 21 ust. 1, art. 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku stanowi ona w tej części, co do zasady, przychód podlegający opodatkowaniu.

Podkreślić należy, iż ww. odszkodowanie nie podlega zwolnieniu z podatku na podstawie art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Z literalnego brzmienia powołanych przepisów jednoznacznie wynika, iż nie wszystkie odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego korzystają bowiem jedynie te odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.

Z kolei na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Jak wynika ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, w celu realizacji planowanej przez Spółkę inwestycji, począwszy od lutego 2011 r. zawarto porozumienia z kilkoma lokatorami o rozwiązaniu stosunku najmu zajmowanych przez nich lokali, znajdujących się ww. budynku. Na podstawie zawartego porozumienia Spółka zobowiązała się wypłacić najemcy określoną kwotę stanowiącą odszkodowanie z tytułu rezygnacji z użytkowania i opuszczenia lokalu, będącego przedmiotem porozumienia.

Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, iż zawarte pomiędzy Spółka a najemcami porozumienie stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie bowiem z art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać. Zatem kwota odszkodowania wynika jedynie z ustaleń zawartych pomiędzy stronami ugody, ma charakter czysto umowny, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron. W związku z tym należy uznać, iż przedmiotowe odszkodowanie nie jest odszkodowaniem, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest również innym odszkodowaniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b) ww. ustawy. Z wniosku wynika, że odszkodowanie nie zostało otrzymane na podstawie ugody sądowej. Wobec tego odszkodowanie z tytułu rezygnacji z użytkowania i opuszczenia lokalu jest przychodem z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych. W takim przypadku Spółka obowiązana jest do sporządzenia informacji PIT-8C, o której mowa w art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie bowiem z treścią tego artykułu, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52 i art. 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-8C) i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Reasumując, należy stwierdzić, iż wypłacone przez Spółkę na rzecz najemców świadczenia pieniężne w postaci odszkodowania z tytułu rezygnacji z użytkowania i opuszczenia lokalu winny być traktowane jako przychody z innych źródeł na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych a wartość uzyskanego przez najemców (świadczeniobiorców) przychodu winna być wykazana w informacji PIT-8C, w części D dotyczącej przychodów, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast kwoty wypłaconych na rzecz najemców, określonych w porozumieniach jako zwrot kosztów wyłożonych stanowiących zwrot nakładów poniesionych przez najemców podczas użytkowania lokali, nie stanowią dla najemców źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, a tym samym nie podlegają wykazaniu w informacji PIT-8C.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul.1-ego Maja 10, 09-402 Płock.