IPPB4/415-38/12-4/JK3 - Zasady rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących małoletnie dzieci.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 11 stycznia 2012 r. (data wpływu 16 stycznia 2012 r.) oraz uzupełnieniu z dnia 14 marca 2012 r. (data nadania 15 marca 2012 r., data wpływu 19 marca 2012 r.) na wezwanie z dnia 7 marca 2012 r. Nr IPPB4/415-38/11-2/JK3 (data nadania 7 marca 2012 r., data doręczenia 12 marca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko oraz odliczenia ulgi z tytułu wychowania dzieci - jest prawidłowe.

W dniu 16 stycznia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko oraz odliczenia ulgi z tytułu wychowania dzieci.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W 2002 r. po rozwodzie uzyskanym w sądzie w P. Wnioskodawczyni uzyskała prawo do rozliczenia się w sposób przewidziany dla matki samotnie wychowującej dziecko. Wraz z rozwodem Wnioskodawczyni uzyskała prawo do samodzielnego podejmowania decyzji względem syna ur.....04.1995 r. Do roku 2010 Wnioskodawczyni rozliczała się w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących. Jednakże w roku 2011 w marcu Wnioskodawczyni zamieszkała wraz ze swoim konkubentem, a w kwietniu urodziło im się dziecko. Wnioskodawczyni nie zawarła związku małżeńskiego z obecnym partnerem. Nie łoży on na utrzymanie małoletniego z pierwszego związku, jak również nie współuczestniczy w jego wychowaniu.

W roku 2011 Wnioskodawczyni uzyskała wyłącznie dochody ze stosunku pracy. Jej dziecko (syn A., lat 16) nie uzyskał w 2011 r. żadnego dochodu.

W stosunku do Wnioskodawczyni, jak i do Jej syna w 2011 r. nie mają zastosowania przepisy art. 30 lit. c. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy o podatku tonażowym.

Przez cały rok 2011 Wnioskodawczyni mieszkała wraz z dzieckiem, a od marca 2011 r. również z obecnym partnerem. Ojciec dziecka mieszka oddzielnie i nie uczestniczy w wychowaniu syna.

Od roku 2002 (po uzyskaniu rozwodu) Wnioskodawczyni rozliczała się w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dziecko. Wynikało to z faktycznego wychowywania (i wspólnego zamieszkiwania) syna A. urodzonego w dniu 22 kwietnia 1995 r.

W marcu 2011 r. Wnioskodawczyni zamieszkała wraz ze swoim synem A. oraz swoim obecnym partnerem, z którym nie zawarła związku małżeńskiego. W kwietniu 2011 r. urodził się (z tego związku) syn G. Przez cały rok 2011 Wnioskodawczyni posiadała status osoby rozwiedzionej. Jej obecny partner, ojciec młodszego syna nie będzie korzystał z ulgi rodzinnej na wspólne dziecko.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku z powyżej opisanym stanem faktycznym Wnioskodawczyni przysługuje prawo rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2011 rok w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących małoletnie dzieci (syn A.) - zgodnie z przepisami art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), z jednoczesnym uwzględnieniem ulgi rodzinnej na dwoje małoletnich dzieci (w tym na młodszego syna proporcjonalnie).

Zdaniem Wnioskodawczyni, w związku z faktem samotnego wychowywania syna A. przysługuje Jej prawo do rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2011 rok jako osobie samotnie wychowującej dziecko, tzn. w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy swoich dochodów uzyskanych w 2011 r. - zgodnie z przepisami art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.).

Ponieważ przez cały rok podatkowy Wnioskodawczyni mieszkała wspólnie z synem A. i wykonywała w stosunku do niego władzę rodzicielską, ma prawo do odliczenia od podatku ulgi rodzinnej za cały rok podatkowy (12 miesięcy) przypadającej na starszego syna A. - zgodnie z przepisami art. 27f ust. 1 pkt 1, ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.).

Ponieważ ojciec młodszego syna, z którym wspólnie Wnioskodawczyni sprawuje władzę rodzicielską, nie będzie korzystał z ulgi rodzinnej na dziecko, Wnioskodawczyni ma prawo do odliczenia od podatku ulgi rodzinnej wyliczonej proporcjonalnie za okres IV-XII 2011 r. w stosunku do młodszego syna G. - zgodnie z przepisami art. 27f ust. 1 pkt 1, ust. 2 i ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

W myśl art. 6 ust. 5 ww. ustawy za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Zgodnie z art. 6 ust. 9 powołanej ustawy zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, albo w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym. Ponadto art. 6 ust. 10 ww. ustawy określa, że sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania do podatników, którzy wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w ust. 2 i 4, złożą po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1.

Cytowane przepisy wprowadzają wyjątek od zasady dokonywania indywidualnego rozliczenia zobowiązania podatkowego podatników poprzez ustalenie preferencyjnego sposobu rozliczenia. W konsekwencji, aby móc rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko należy spełniać wszystkie warunki określone w stosownych przepisach.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków: posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko, wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka), nie uzyskiwania przez dzieci (dziecko) dochodów (z wyjątkiem przewidzianych ustawą), wyrażenia wniosku o rozliczenie na preferencyjnych warunkach w rocznym zeznaniu podatkowym, złożonym w ustawowym terminie przewidzianym do jego składania.

Z istoty pojęcia "osoby samotnie wychowującej dziecko" wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Przepis art. 6 ust. 5 ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jednocześnie o samotnym wychowywaniu dziecka nie musi przesądzać orzeczenie sądowe o sprawowaniu władzy rodzicielskiej przez jedno z rodziców. W sytuacji, gdy żaden z rodziców nie jest pozbawiony władzy rodzicielskiej, ani nie jest ona ograniczona, a oboje są stanu wolnego, zarówno jeden jak i drugi może samotnie wychowywać dziecko. Przy czym prawo do omawianej preferencji przysługuje jedynie temu z rodziców, który faktycznie w roku podatkowym samotnie, tj. bez udziału drugiego rodzica, wychowywał dziecko, czyli sprawował nad nim stałą opiekę, zamieszkując z nim.

Z wniosku wynika, iż Wnioskodawczyni jest osobą rozwiedzioną, która samotnie wychowuje swoje małoletnie dziecko. Ojciec dziecka mieszka oddzielnie i nie uczestniczy w wychowaniu syna. Z przedstawionego stanu faktycznego nie wynika, aby przez Wnioskodawczynię lub Jej dziecko były osiągane dochody opodatkowane na podstawie art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy o podatku tonażowym (których osiąganie zgodnie z przepisem art. 6 ust. 8 i ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wykluczałoby możliwość zastosowania wspólnego opodatkowania z małoletnim dzieckiem).

W związku z powyższym należy stwierdzić, że Wnioskodawczyni w 2011 r. posiada status osoby samotnie wychowującej dziecko (syna A.) i ma prawo do skorzystania z preferencyjnej formy opodatkowania przewidzianej dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Zasady korzystania z podatkowej ulgi na dzieci określa art. 27f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 27f ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

Stosownie do art. 27f ust. 2 ww. ustawy, odliczeniu podlega kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, za każdy miesiąc kalendarzowy, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1. Odliczenie nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

Zgodnie z art. 27f ust. 3 ww. ustawy, w przypadku gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.

Z przepisu art. 27f ust. 4 ww. ustawy wynika, że odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Według art. 27f ust. 5 odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

Natomiast art. 27f ust. 6 powyższej ustawy stanowi, że przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3, w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6 (art. 27f ust. 7 powołanej ustawy).

Biorąc pod uwagę powyższe, uprawnionymi do skorzystania z ulgi są zatem podatnicy, którzy spełnili poniższe przesłanki, tj.:

* osiągali dochody opodatkowane wg skali podatkowej,

* wykonywali władzę rodzicielską, pełnili funkcje opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało lub sprawowali opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą,

* utrzymywali pełnoletnie dziecko w związku z wykonywaniem przez siebie ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej,

* wykażą podatek (po odliczeniu składki na ubezpieczenia zdrowotne).

Oznacza to, że z ulgi mogą skorzystać podatnicy, którzy osiągają dochody opodatkowane według skali podatkowej. Do ulgi mają prawo również podatnicy opodatkowani zryczałtowanym podatkiem dochodowym lub podatnicy osiągający dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej, czy też z działów specjalnych produkcji rolnej opodatkowanych 19% podatkiem liniowym pod warunkiem, iż uzyskają w roku podatkowym także dochody opodatkowane według skali np. zasiłek chorobowy, dochody z najmu.

Przy czym warunkiem do skorzystania z ulgi z tytułu wychowywania dziecka jest również brak zastosowania w stosunku do dziecka przepisów:

* art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

* ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem najmu prywatnego,

* ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że jeżeli oboje rodzice wykonują władzę rodzicielską, wówczas ulga prorodzinna przysługuje każdemu z rodziców w proporcjach przez nich ustalonych, z tym, że łączna kwota odliczeń, przez nich dokonana nie może przekroczyć kwoty odliczeń przysługujących względem danego dziecka. Istotne jest, aby nie dochodziło do dublowania ulgi.

Konieczne jest zatem porozumienie w tym względzie, gdyż decyzję o sposobie podziału tej kwoty ustawodawca pozostawił rodzicom dziecka, zaznaczając jedynie, iż kwota ulgi na dziecko dotyczy łącznie obojga rodziców. W konsekwencji, suma odliczeń dokonanych przez każdego z rodziców odrębnie nie może przekroczyć kwoty limitowanej, tj. 92,67 zł za każdy miesiąc wykonywania władzy rodzicielskiej. Jeżeli ojciec młodszego syna (obecny partner Wnioskodawczyni) nie będzie korzystał z ulgi prorodzinnej na dziecko, wówczas prawo do skorzystania z odliczeń w ramach tzw. ulgi prorodzinnej, określonej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie przysługiwało Wnioskodawczyni. W przeciwnym wypadku należałoby ulgę odliczyć wg proporcji przyjętych wspólnie z partnerem.

Z uwagi na fakt, iż syn Wnioskodawczyni (G.) urodził się w kwietniu 2011 r., zatem powyższe odliczenie będzie przysługiwało jedynie za okres 9 miesięcy.

Reasumując, Wnioskodawczyni przysługuje prawo rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2011 rok w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących małoletnie dzieci (syn A.) - zgodnie z przepisami art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z jednoczesnym uwzględnieniem ulgi rodzinnej na dwoje małoletnich dzieci (w tym na młodszego syna proporcjonalnie).

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.