IPPB4/415-323/11-2/LS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 12 kwietnia 2011 r. (data wpływu 13 kwietnia 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia uzyskanego dochodu w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko - jest nieprawidłowe.

W dniu 13 kwietnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia uzyskanego dochodu w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni ma na utrzymaniu 14-letnią córkę, która została pod jej opieką po rozwodzie, który miał miejsce w 2000 r.. Od tego momentu ojciec dziecka ani jednego dnia nie płacił alimentów, ani nie wspiera materialnie dziecko, nie utrzymuje żadnego kontaktu z Wnioskodawczynią i jej córką nawet telefonicznie, mieszka poza granicami Polski, ma obywatelstwo innego kraju. Ojciec dziecka nie jest pozbawiony praw rodzicielskich. Dziecko chodzi do gimnazjum i nie uzyskuje żadnych dochodów. Jest całkowicie na utrzymaniu Wnioskodawczyni.

W 2001 r. Wnioskodawczyni zawarła drugi związek małżeński, ale wraz z mężem mają rozdzielność majątkową. Urodziło się wspólne dziecko. Obecny mąż dokłada jedynie do wychowania wspólnego dziecka, a córkę Wnioskodawczyni uważa za obcą osobę i absolutnie nie wspiera finansowo i nie zajmuje się wychowaniem, nie posiada również prawa do opieki nad jej córką. Więc cały ciężar wychowania i utrzymania 14-letniej córki oraz połowa finansów na utrzymanie drugiego dziecka należy do Wnioskodawczyni.

Dziecko potrzebuje dużego wkładu w utrzymanie. Wnioskodawczyni nie kryje, że jest to dla niej bardzo trudna sytuacja finansowa, ponieważ nie osiąga wysokich dochodów, nie uzyskuje również dochodów, bądź przychodów opodatkowanych na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.)

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawczyni ma prawo do rozliczenia swoich dochodów wspólnie z córką na preferencyjnych zasadach przysługujących tzw. "osobom samotnie wychowującym dziecko", która faktycznie sama wychowuje dziecko bez udziału drugiego z rodziców (art. 6 ust. 4, 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zdaniem Wnioskodawczyni:

Wnioskodawczyni, uważa, że jej sytuacja życiowa kwalifikuje się do art. 6 ust. 4, 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ze względu na to, że biologiczny ojciec nie będąc pozbawiony praw rodzicielskich, nie dokłada się na utrzymanie dziecka oraz będąc obecnie mężatką z innym mężczyzną, który również nie wspiera Wnioskodawczyni i jej córki finansowo, nie otrzymuje i nie otrzymywała żadnego wsparcia finansowego ze strony Państwa na utrzymanie tego dziecka, cały ciężar wychowania i utrzymania córki leży na Wnioskodawczyni i uważa siebie w 100% za osobę samotnie wychowującą jedno z dzieci.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2010 r., od osób, o których mowa w art. 3 ust. 1, samotnie wychowujących w roku podatkowym dzieci:

W myśl art. 6 ust. 5 ustawy, za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną kawalerem, wdową wdowcem, rozwódką rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku z małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Ustawą z dnia 25 listopada 2010 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2010 r. Nr 226, poz. 1478) zmieniono, min. poprzez art. 1 pkt 2 lit. c) i d) ustawy, brzmienie powołanego wyżej art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz uchylono art. 6 ust. 5 ww. ustawy. Powyższe, zgodnie z art. 13 ustawy zmieniającej, ma zastosowanie do uzyskanych dochodów (poniesionych strat) od dnia 1 stycznia 2011 r.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2011 r., od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną kawalerem, wdową wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskim lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

W myśl art. 6 ust. 8 i 10 ww. ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym oraz w przypadku, gdy podatnik wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w ust. 2 i 4, złoży po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1 tejże ustawy.

Wprowadzona z dniem 1 stycznia 2011 r. i mająca zastosowanie do dochodów uzyskanych od tego dnia zmiana polegająca na nadaniu nowego brzmienia zdaniu wstępnemu w ust. 4 oraz skreśleniu ust. 5 w art. 6 ustawy ma wyłącznie charakter doprecyzowujący.

Z powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowi odstępstwo od generalnej zasady indywidualnego opodatkowania. Możliwość jego zastosowania obwarowana jest szeregiem warunków wyraźnie wskazanych w tej ustawie, które należy interpretować ściśle, co oznaczą że nie można dokonywać wykładni rozszerzającej ani też zawężającej.

Jak z powyższego wynika, ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od spełnienia m.in. warunku samotnego wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka) wymienionych w art. 6 ust. 4 ww. ustawy.

Aby korzystać z preferencyjnego opodatkowania swoich dochodów na zasadach przewidzianych w art. 6 ust. 4, należy mieć ściśle określony stan cywilny oraz wychowywać samotnie dziecko.

Przyjęcie odmiennej wykładni stałoby w sprzeczności z uzasadnieniem wprowadzenia tej ulgi, z którego jednoznacznie wynika, iż ustawodawca kierował ją tylko do osób, które samotnie troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dziecka, nie zaś do każdego rodzica, który ma władzę rodzicielską i jednocześnie pozostaje w związku małżeńskim z inną osobą nie będącą rodzicem dziecka.

Osobami samotnie wychowującymi dziecko są przede wszystkim ci rodzice (przysposabiający) lub opiekunowie, którzy pozostają w stanie wolnym. Dotyczy to zarówno osób, które nigdy nie zawierały związku małżeńskiego (panna, kawaler), osób, których związek małżeński ustał wskutek śmierci współmałżonka (wdowa, wdowiec) - z wyjątkiem roku podatkowego, w którym zdarzenie to nastąpiło - jak i osób, których związek małżeński został rozwiązany poprzez orzeczenie rozwodu (rozwódka, rozwodnik). W tym ostatnim przypadku należy uznać, że status osoby rozwiedzionej nabywa się dopiero poprzez prawomocne orzeczenie o rozwiązaniu małżeństwa. W związku z tym, uzyskanie w danym roku podatkowym jedynie nieprawomocnego orzeczenia o rozwodzie, nie pozwala na uznanie danej osoby za samotnie wychowującą dziecko.

Problemem przy ustaleniu statusu osoby samotnie wychowującej dziecko jest to, że w niektórych przypadkach pozostaje dwoje rodziców czy też opiekunów. Istotne jest wówczas, którą z tych osób należy uznać za "osobę samotnie wychowującą dziecko". Z pewnością bowiem tylko jedna osoba (spośród obydwu rodziców) może być uznana za samotnie wychowująca dziecko w danym czasie. W doktrynie i w praktyce przeważa stanowisko, zgodnie z którym decydujące znaczenie ma tutaj kryterium formalne, jakim jest orzeczenie sądu o powierzeniu władzy rodzicielskiej.

Osobami samotnie wychowującymi dzieci mogą być również, wyjątkowo, niektóre osoby pozostające w związku małżeńskim.

Dotyczy to osób, wobec których orzeczono separację. Nabycie statusu osoby samotnie wychowującej dziecko wymaga prawomocnego orzeczenia o separacji małżonków. Stąd też uzyskanie w danym roku nieprawomocnego orzeczenia w tym względzie nie pozwala na wspólne rozliczenie się z wychowywanym dzieckiem.

Dotyczy to również osób, których małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich. Skutek taki następuje na mocy orzeczenia sądowego. Podobnie jak w przypadku orzeczeń rozwodowych, także i w tym przypadku nabycie statusu osoby samotnie wychowującej dziecko następuje dopiero z chwilą uprawomocnienia się wyroku sądowego w tej kwestii. W przypadku, gdy dana osoba po orzeczeniu rozwodu i pozbawieniu poprzedniego współmałżonka władzy rodzicielskiej, zawrze kolejny związek małżeński, nie jest ona uznawana za osobę samotnie wychowującą dziecko. Władza rodzicielska musi być bowiem wyłączona zarówno w stosunku do poprzedniego współmałżonka jak i względem obecnego (aktualnego) małżonka podatnika, aby mógł on być uznany za osobę samotnie wychowującą dziecko.

Osobami samotnie wychowującym dziecko mogą być również te osoby, których małżonek odbywa karę pozbawienia wolności. Dotyczy to przypadków faktycznego wykonywana tej kary, tzn. sytuacji, w której małżonek tej osoby nie przebywa na wolności.

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, iż Wnioskodawczyni nie można uznać za "osobę samotnie wychowującą dziecko", bowiem jak wskazano w treści wniosku - " (...) ojciec dziecka (...) nie jest pozbawiony praw rodzicielskich".

Zatem Wnioskodawczyni nie przysługuje prawo do skorzystania z preferencyjnej formy opodatkowania w rozliczeniu rocznym.

Jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego,

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul.1-ego Maja 10, 09-402 Płock.