IPPB4/415-194/14-4/MS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 10 kwietnia 2014 r. (data wpływu 12 marca 2014 r.) uzupełnione pismem z dnia 27 maja 2014 r. (data nadania 28 maja 2014 r., data wpływu 2 czerwca 2014 r.) na wezwanie z dnia 15 maja 2014 r. Nr IPPB4/415-194/14-2/MS (data nadania 16 maja 2014 r., data doręczenia 21 maja 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej - jest nieprawidłowe.

W dniu 12 marca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji w indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej.

Z uwagi na braki formalne, pismem Nr IPPB4/415-194/14-2/MS z dnia 15 maja 2014 r. (data nadania 16 maja 2014 r., data doręczenia 21 maja 2014 r.) tut. organ wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia przedmiotowego wniosku poprzez doprecyzowanie przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, sprecyzowanie pytania, które winno być związane z przepisami prawa podatkowego przyporządkowane do stanu faktycznego i dotyczyć indywidualnej sprawy Wnioskodawczyni oraz przedstawienie własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego w odniesieniu do sprecyzowanego pytania.

Pismem z dnia 27 maja 2014 r. (data nadania 28 maja 2014 r., data wpływu 2 czerwca 2014 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła wniosek w terminie.

We wniosku i uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni zwróciła się z uprzejmą prośbą o pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej za 2013 rok zgodnie z art. 27f ustawy z dnia 14 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) Przedmiotem prośby o interpretację jest wskazanie, kto może skorzystać z ww. ulgi, Wnioskodawczyni (Anna S.) czyli matka czy też ojciec Zbigniew S.

W powyższej sprawie Wnioskodawczyni przedstawiła stan faktyczny:

Wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 16 lutego 2011 r. rozwiązano małżeństwo Wnioskodawczyni ze Zbigniewem S. bez orzekania o winie. Sąd powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi wówczas córkami D. ur. 25 lutego 1993 r. (obecnie studiującą na studiach dziennych) i K. ur. 8 maja 1999 r. (obecnie uczennicą 2 klasy Gimnazjum) matce Annie S. (Wnioskodawczyni) ustalając, że miejscem zamieszkania małoletnich będzie każdorazowe miejsce zamieszkania matki, przy ograniczeniu władzy rodzicielskiej ojca Zbigniewa S. do współdecydowania o wyborze szkoły i leczeniu dzieci stron. Bez orzekania o kontaktach ojca z małoletnimi córkami stron.

Sąd Rejonowy z dnia 11 lutego 2010 r. zasądził też od Zbigniewa S. na rzecz córek alimenty. Wnioskodawczyni oraz były mąż Wnioskodawczyni mieszkają w różnych miejscowościach prowadząc oddzielne gospodarstwa domowe. Od chwili wyprowadzenia się od Zbigniewa S. (wraz z dziećmi) do dnia dzisiejszego dzieci mieszkają razem z Wnioskodawczynią (tekst jedn.: matką) cały czas. W Jej domu nocują, jedzą posiłki, mają swój pokój, ubrania, książki, odrabiają lekcje, są odwiedzane przez rówieśników, itp. Wnioskodawczyni sama zawoziła córkę na zajęcia pozalekcyjne, zapewnia dodatkowe korepetycje. Wnioskodawczyni utrzymuje kontakt ze szkołą, dba o rozwój kulturalny (kino, teatr, basen), zapewnia dodatkowe atrakcje w czasie wolnym, łoży na wyjazdy szkolne (wycieczki) oraz zapewnia wsparcie emocjonalne. Wnioskodawczyni ponosi przypadające koszty wyposażenia i utrzymania mieszkania związane z pobytem i wychowaniem dzieci. Zatem, zgodnie z powyższym aktywnie uczestniczy w życiu i rozwoju dzieci wykonując w pełni władzę rodzicielską.

W roku podatkowym 2013 ojciec córek Wnioskodawczyni spotkał się z małoletnią K. około 6 razy, ze starszą córką D. może 3 razy, spotkania trwały od 1 do około 3 godzin. Natomiast kontakty telefoniczne ojca z córkami były wykonywane bardzo często pod wpływem alkoholu. Stwarzając jednocześnie konfliktowe sytuacje między córkami, a ojcem. Wnioskodawczyni pragnie nadmienić, że mając na uwadze prawidłowe wychowanie dzieci to właśnie Ona namawiała i zachęcała córki do nawiązania kontaktów i próby umówienia spotkań z ojcem. Reasumując powyższe spotkania odbyły się tylko dzięki inicjatywie Wnioskodawczyni.

W uzupełnieniu do wniosku, Wnioskodawczyni doprecyzowała, że w stosunku do Niej i Jej dzieci w 2013 r. nie miały zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2005 r. o podatku tonażowym.

Pomiędzy Wnioskodawczynią, a Jej byłym mężem nie zostało zawarte porozumienie, że to Wnioskodawczyni za 2013 r. odliczy ulgę z tytułu wychowywania dzieci. W dniu 28 lutego 2014 r. za pomocą sms-a Wnioskodawczyni została poinformowana przez byłego męża (oczywiście bez uprzedniego ustalenia z Nią w sprawie rozliczenia ulgi za 2013 r.), że złożył ww. roku zeznanie podatkowe PIT z ulgą na 2 dzieci. Oczywiście z informacją tą się Wnioskodawczyni nie zgodziła i próbując dojść do porozumienia oraz wyjaśniając, że ciężar wychowania dzieci ciąży tytko na Niej, nie przyniosło skutku. W związku z tym w zeznaniu rocznym Wnioskodawczyni uwzględniła ulgę za rok 2013 r. na 1 dziecko. Natomiast były mąż dokonał odliczenia na 2 dzieci.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w przedstawionej indywidualnej sytuacji może skorzystać z odliczenia ulgi na 2 dzieci.

Zdaniem Wnioskodawczyni.

Zgodnie z przepisem art. 27f u.p.d.o.f w roku 2013 podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

sprawował opiekę przez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Zgodnie z powyższym Wnioskodawczyni pragnie nadmienić, że w Jej opinii były mąż nie spełnia m.in. warunku dot. punktu 1 i 2. Analiza przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego traktujących o władzy rodzicielskiej pozwala na wysunięcie wniosku, że treść władzy rodzicielskiej należy rozumieć jako:

"Władzę obejmującą w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw". Oraz: "Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień."

W nawiązaniu do powyższego Wnioskodawczyni pragnie poinformować, że w 2013 r. (z wyjątkiem wspomnianych kilku dni zawartych we wcześniejszym złożonym wniosku ORD-IN) to właśnie Ona wychowywała, wykonywała władzę rodzicielską oraz troszczyła się o dzieci, zapewniała im odpowiednie warunki do życia, a nie były mąż. Wnioskodawczyni zaznacza jednocześnie, że ojciec córek płaci tylko alimenty zasądzone przez Sąd na rzecz córek, natomiast nie interesuje się ich wychowywaniem i uczestniczeniem w życiu codziennym dzieci. Natomiast kontakty telefoniczne do dzieci wykonywane w stanie upojenia alkoholowego w żaden sposób nie można odnieść do troski o fizyczny i duchowy rozwój dziecka. W związku z powyższym Wnioskodawczyni uważa, że samo posiadanie władzy rodzicielskiej (jak to jest w przypadku byłego męża, z uwagi na bardzo sporadyczny kontakt z dziećmi, pomimo, że mieszka niedaleko, tj. ok. 10 km od dzieci i posiada samochód) nie jest jednoznaczne według Jej opinii z jej wykonywaniem, co daje podstawę do możliwości skorzystania z ulgi.

Według art. 27f ust. 1 pkt 2 to Wnioskodawczyni jest prawnym opiekunem Jej dzieci, zamieszkałych razem z Nią nieprzerwanie do chwili obecnej. W 2013 r. były mąż ani jednego całego dnia nie sprawował pieczy nad dziećmi. Tym samym były mąż również w tym przypadku nie spełnił kolejnej przesłanki wynikającej z powyższego artykułu.

Zdaniem Wnioskodawczyni to Ona jako prawny opiekun sprawujący faktyczną władzę rodzicielską zgodnie z ww. artykułem powinna odliczyć w 2013 r. od podatku ulgę na 2 dzieci.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zasady korzystania z podatkowej ulgi na dzieci określa art. 27f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 r.

Zgodnie z art. 27f ust. 1 ww. ustawy od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik miał prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

W myśl art. 27f ust. 2 pkt 2 i 3 tej ustawy, odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

Zgodnie z art. 27f ust. 2b ww. ustawy, odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka.

Artykuł 27f ust. 2c cyt. ustawy, stanowi zaś, że odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

Zgodnie z art. 27f ust. 3 ww. ustawy, w przypadku gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.

Z przepisu art. 27f ust. 4 ww. ustawy wynika, że odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Według art. 27f ust. 5 odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

Natomiast art. 27f ust. 6 powyższej ustawy stanowi, że przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 (tekst jedn.: dzieci bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną (pkt 2), do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej (pkt 3), w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Z kolei, jak stanowi ust. 7, przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Stosownie do art. 6 ust. 9 powołanej ustawy, zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym nie korzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym albo w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Z przytoczonych regulacji wynika, że limit omawianej ulgi określony na dziecko przysługuje łącznie obojgu rodzicom, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska. Stąd, w przypadku wykonywania przez obojga rodziców władzy rodzicielskiej każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującego limitu na dziecko. Istotne jest, aby odliczona kwota przez oboje rodziców nie przekroczyła rocznego limitu na dziecko. Kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Zasada ta dotyczy również rodziców rozwiedzionych.

Jednocześnie biorąc po uwagę umiejscowienie w przepisach ustawy sformułowania "lub w dowolnej proporcji", tj. po wyrazach "kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych", to należy przyjąć, że podstawową formą podziału przysługującego odliczenia pomiędzy rodziców, z których każdy (w związku z wykonywaną władzą rodzicielską) ma prawo do zastosowania ulgi, jest podział tej kwoty w częściach równych. Możliwość skonsumowania tej kwoty przez rodziców w inny sposób niż w proporcji pół na pół, należy traktować w kategorii przywileju (wyjątku od generalnej zasady), który ma zastosowanie wyłącznie w sytuacji, gdy zgodę na ustalenie dowolnej proporcji kwoty odliczenia wyrażają oboje rodzice. Wynika to z użytego przez ustawodawcę sformułowania "w dowolnej proporcji przez nich ustalonej", oznaczającego współudział (porozumienie) obojga rodziców w określonej proporcji innej niż odpowiadającej częściom równym. Zatem brak stosownego porozumienia pomiędzy rodzicami dziecka oznacza, że w sytuacji, gdy każdy z rodziców spełnia warunki do zastosowania przedmiotowego odliczenia, przysługującą rodzicom wspólną kwotę ulgi na dzieci rodzic dzieli z drugim rodzicem w częściach równych.

Zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obojgu rodzicom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na dzieci małoletnie. Władza rodzicielska - zgodnie z art. 93 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59, z późn. zm.) - przysługuje obojgu rodzicom, a - stosownie do art. 97 § 1 tejże ustawy - jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom; każde z nich jest zobowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

Podkreślenia przy tym wymaga, że separacja bądź rozwód rodziców nie są równoznaczne z utratą przez rodzica prawa do wykonywania władzy rodzicielskiej. Sąd rodzinny, ogłaszając separację bądź rozwiązując związek małżeński określa także prawa rodzicielskie. Jeżeli zatem nie pozbawia tego prawa jednego z rodziców, to uznaje, że rodzice są zdolni do porozumienia w sprawach dotyczących dziecka.

Stąd, jeżeli zostały spełnione (w roku 2013) wszystkie przesłanki wynikające z przepisów art. 27f ustawy, Wnioskodawca dokonuje podziału kwoty ulgi z drugim rodzicem, stosownie do postanowień art. 27f ust. 4 ustawy, tj. w częściach równych, lub w dowolnej proporcji wspólnie ustalonej. Powyższe z oznacza, że w przypadku:

* zgodnych oświadczeń woli obojga rodziców każdemu z rodziców przysługuje odliczenie kwoty ulgi w wysokości ustalonej przez obojga rodziców,

* braku zgodnych oświadczeń woli obojga rodziców każdemu z rodziców przysługuje odliczenie w równych częściach, tj. w kwocie stanowiącej 1/2 kwoty określonej w art. 27f ust. 2 ustawy, na dziecko.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że wyrokiem Sądu Okręgowego rozwiązano małżeństwo Wnioskodawczyni. Sąd powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi wówczas córkami Wnioskodawczyni, ustalając, że miejscem zamieszkania małoletnich będzie każdorazowe miejsce zamieszkania matki, przy ograniczeniu władzy rodzicielskiej ojca do współdecydowania o wyborze szkoły i leczeniu dzieci stron. Od chwili wyprowadzenia się od byłego męża do dnia dzisiejszego dzieci mieszkają razem z Wnioskodawczynią. Wnioskodawczyni aktywnie uczestniczy w życiu i rozwoju dzieci wykonując w pełni władzę rodzicielską. Ponadto pomiędzy Wnioskodawczynią, a Jej byłym mężem nie zostało zawarte porozumienie, że to Wnioskodawczyni za 2013 r. odliczy ulgę z tytułu wychowywania dzieci. W dniu 28 lutego 2014 r. Wnioskodawczyni została poinformowana przez byłego męża, że złożył ww. roku zeznanie podatkowe PIT z ulgą na 2 dzieci. W związku z tym w zeznaniu rocznym Wnioskodawczyni uwzględniła ulgę za rok 2013 na 1 dziecko. Natomiast były mąż dokonał odliczenia na 2 dzieci.

W świetle powyższego tut. organ nie może zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawczyni, zgodnie z którym - w sytuacji, gdy Wnioskodawczyni zamieszkuje z dziećmi i aktywnie uczestniczy w życiu i rozwoju dzieci wykonując w pełni władzę rodzicielską - ma wyłączne prawo do odliczenia ulgi w wysokości 100%. Przepisy art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r. nie zawierają już bowiem warunku zamieszkiwania dziecka z podatnikiem, nie uprawniają też do skorzystania z ww. ulgi tylko dla rodzica, który w większym stopniu ponosi ciężar jego utrzymania.

Spełnienie przesłanek określonych w art. 27f uprawnia każdego z rodziców do dokonania odliczeń. Przy czym ustawodawca nie wyklucza możliwości odliczenia przez jednego z nich ulgi na dzieci w całej wysokości, jednak konieczne jest w tym zakresie porozumienie rodziców, aby nie doszło do jej dublowania.

Ponadto należy wskazać, że w przypadku braku zgodnego oświadczenia woli obojga rodziców dziecka co do podziału przysługującej im wspólnie kwoty odliczenia, tut. organ pragnie wskazać, że w takiej sytuacji - zgodnie z postanowieniem art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - każdemu z rodziców ulga przysługuje w równych częściach, na każde dziecko.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.