IPPB4/415-131/14-4/JK - Opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych odsetek ustawowych zasądzonych wyrokiem sądu od kwoty odszkodowania za bezprawne przejęcie firmy.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 12 lutego 2014 r. (data wpływu 17 lutego 2014 r.) częściowo uzupełniony pismem z dnia 8 kwietnia 2014 r. (data nadania 9 kwietnia 2014 r., data wpływu 14 kwietnia 2014 r.) stanowiącym odpowiedź na wezwanie z dnia 3 kwietnia 2014 r. Nr IPPB4/415-131/14-2/JK (data nadania 3 kwietnia 2014 r., data doręczenia 7 kwietnia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zasądzonych wyrokiem sądu odsetek ustawowych - jest nieprawidłowe.

W dniu 17 lutego 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zasądzonego wyrokiem sądu odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi.

Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 3 kwietnia 2014 r. Nr IPPB4/415-131/14-2/JK (data nadania 3 kwietnia 2014 r., data doręczenia 7 kwietnia 2014 r.) tut. organ wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku poprzez doprecyzowanie stanu faktycznego o następujące informacje:

Pismem z dnia 8 kwietnia 2014 r. (data nadania 9 kwietnia 2014 r., data wpływu 14 kwietnia 2014 r.) Wnioskodawca uzupełnił wniosek poprzez doprecyzowanie stanu faktycznego, jednakże nie o wszystkie sugestie wskazane w wezwaniu. Wnioskodawca nie wskazał bowiem podstawy prawnej wypłaty przedmiotowego odszkodowania. Uzupełniając wniosek, Wnioskodawca poinformował, że wypłata odszkodowania nastapiła dnia 4 kwietnia 2013 r. Odszkodowanie zostało zasądzone wyrokiem Sądu Apelacyjnego I Wydział Cywilny z dnia 14 lutego 2013 r. wyrok uprawomocnił się 22 lutego 2013 r. Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą pod firmą "O.". Zasądzone odszkodowanie za bezprawne przejęcie firmy W. S. Sz. SZ. nie ma związku z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą. Tym samym, nie można uznać, że zasądzone odszkodowanie dotyczy szkody rzeczywistej Wnioskodawcy, czy korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W związku z powyższym interpretacja dotyczy jedynie opodatkowania zasądzonych wyrokiem sądu odsetek ustawowych (pyt. Nr 2), w zakresie opodatkowania zasądzonego odszkodowania (pyt. Nr 1) zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

W przedmiotowym wniosku i uzupełnieniu został przedstawiony następujący stan faktyczny.

B. i E. K. posiadali przedsiębiorstwo W. S. Sz. SZ. położone w G. K. Prezes Rady Ministrów zarządzeniem z dnia 25 lipca 1950 r. orzekł o ustanowieniu przymusowego zarządu nad przedsiębiorstwem z dnia 1 sierpnia 1950 r. W dniu 28 grudnia 1958 r. zostało wydane orzeczenie przez Przewodniczącego Głównego Komitetu Kultury Fizycznej, na mocy którego nastąpiło przejście na rzecz państwa niniejszego przedsiębiorstwa wraz z wchodzącą w jego skład nieruchomością. Przedsiębiorstwo zostało przejęte bez odszkodowania. Dnia 16 kwietnia 1991 r. spadkobiercy B. i E. K. dokonali cesji praw do ewentualnego odszkodowania na rzecz K. K. (zwanego dalej "Wnioskodawcą"). Na skutek działań podjętych przez Wnioskodawcę dnia 19 grudnia 2011 r. zapadł wyrok przyznający odszkodowanie za bezprawne przejęcie firmy. Na skutek złożonej apelacji przez pozwanego, Sąd Apelacyjny I Wydział Cywilny wyrokiem z dnia 14 lutego 2013 r. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie w wysokości 2.464.116,16 zł (słownie: dwa miliony czterysta sześćdziesiąt cztery tysiące sto szesnaście złotych szesnaście groszy) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 25 listopada 2010 r. do dnia zapłaty. Roszczenie o utracone korzyści zostało przez sąd odrzucone. Wyrok uprawomocnił się 22 lutego 2013 r. Wypłata odszkodowania nastąpiła dnia 4 kwietnia 2013 r. Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą pod firmą "O.". Zasądzone odszkodowanie za bezprawne przejęcie firmy W. S. Sz. SZ. nie ma związku z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą. Tym samym, nie można uznać, że zasądzone odszkodowanie dotyczy szkody rzeczywistej Wnioskodawcy, czy korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy kwota zasądzonego na rzecz Wnioskodawcy odszkodowania będzie zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych.

2. Czy należne odsetki od kwoty głównej odszkodowania podlegają zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych.

W związku z faktem, że Wnioskodawca nie uzupełnił wniosku o wszystkie informacje dotyczące przyznanego odszkodowania niniejsza interpretacja dotyczy jedynie opodatkowania zasądzonych wyrokiem sądu odsetek ustawowych (pyt. Nr 2), w zakresie opodatkowania zasądzonego odszkodowania (pyt. Nr 1) zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy, fundamentalną cechą odsetek jest ich zależność od funkcjonowania należności głównej. Stanowią one konsekwencję zaistnienia zdarzenia prawnego, jakim jest konieczność wypłacenia odszkodowania. Co istotne odsetki mają charakter niesamoistny, tzn. nie mogą istnieć w oderwaniu od kwoty głównej, a ich istnienie podlega tej samej ocenie co istnienie roszczenia głównego. Takie stanowisko zostało także potwierdzone wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego wydanym w dniu 29 stycznia 2014 r., zgodnie z którym odsetki są nierozerwalnie związane z głównym świadczeniem, od którego nie mogą zostać oddzielone (Wyrok NSA II FSK 333/12). Nie bez znaczenia dla przedstawionego problemu jest także wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 marca 2012 r. (III SA/Wa 1799/11). Zgodnie z jego treścią odsetki od należności podlegają opodatkowaniu w taki sam sposób jak należność główna, z którą są związane. Per analogiam można stwierdzić, że w sytuacji zwolnienia z podatku należności głównej, takiemu zwolnieniu podlegają także odsetki od tej należności.

Wnioskodawca zacytował fragment powyższego wyroku: (...) za nietrafioną Sąd uznał argumentację Ministra Finansów, że nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem oraz że wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki. Mając na uwadze powyższe argumenty, Wnioskodawca zajął stanowisko, że odsetki zasądzone od należności głównej w przedmiotowej sytuacji powinny być zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W art. 10 ww. ustawy, zostały określone źródła przychodów, gdzie między innymi w pkt 9 wymienia się inne źródła.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. Z przychodem z innych źródeł mamy zatem do czynienia w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową.

Z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Natomiast w świetle art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

Jak wynika z treści wniosku, wyrokiem Sądu Wnioskodawcy wraz z odszkodowaniem zostały zasądzone odsetki ustawowe od dnia 25 listopada 2010 r. do dnia zapłaty.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują zwolnienia z opodatkowania zasądzonych wyrokiem odsetek od odszkodowania za niezgodne z prawem przejęcie przedsiębiorstwa.

Odsetki te nie są bowiem odsetkami, o których mowa w art. 21 ust. 1:

* pkt 52 - odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. Nr 156, poz. 776);

* pkt 95 - odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1;

* pkt 119 - odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta;

* pkt 130 - odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a.

Instytucję prawną odsetek reguluje art. 481 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121), zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Zatem odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty odszkodowania (jego wymagalności) nie są wliczane do wartości odszkodowania. Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.), do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenie główne.

Tym samym, nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem nie wykonania zobowiązań. Z tych względów wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Nie można bowiem przyjąć, że odsetki są odszkodowaniem sensu stricte i jako takie objęte są zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianym dla odszkodowań. Okoliczność, że odsetki stanowią swoistą rekompensatę wynikającą z czasokresu jaki upłynął pomiędzy wymagalnym odszkodowaniem wynikającym z decyzji administracyjnej a wypłatą odszkodowania, nie jest wystarczająca do objęcia zwolnieniem z opodatkowania przedmiotowych odsetek na tej samej podstawie prawnej co należności głównej.

Powyższe potwierdza to orzecznictwo sądów powszechnych, zgodnie z którym "Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej. Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 k.c.) jest więc roszczeniem innym niż roszczenie deliktowe" (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r. III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155). "Odsetki za opóźnienie są skonstruowane przez ustawodawcę niezależnie od faktu poniesienia szkody przez wierzyciela, są w pewnym sensie elementem waloryzacji, ale spełniają również rolę kompensacji tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej" (por. Izabella Dyka, glosa do przywołanej powyżej uchwały SN z dnia 31 stycznia 1994 r., PS 1997/9/72).

Uwzględniając powyższe, bez względu na rodzaj i charakter odszkodowania, odsetki ustawowe wynikające z wyroku sądowego nie stanowią jego części, tym samym nie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Tego rodzaju odsetki stanowią przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy i podlegają opodatkowaniu na ogólnych zasadach według skali podatkowej.

Odnosząc się do powołanych we wniosku orzeczeń sądowych, należy stwierdzić, że rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.