IPPB3/423-772/13-2/PK1

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 23 września 2013 r. (data wpływu 27 września 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie określenia przychodu podatkowego z tytułu obrotu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych - jest prawidłowe.

W dniu 27 września 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie określenia przychodu podatkowego z tytułu obrotu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka Akcyjna (zwana dalej: "Wnioskodawcą" lub "Spółką") z uwagi na przedmiot działalności związany z eksploatowaniem instalacji emitującej gazy cieplarniane objęta jest systemem handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. W ramach tego systemu Spółce przyznawana jest w trybie przewidzianym Ustawą z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2011 r. Nr 22, poz. 695 z późn. zm.) pula darmowych uprawnień do emisji do powietrza gazów cieplarnianych (dalej zwanych również: "Uprawnieniami do emisji" i "Uprawnieniami").

Uprawnienia do emisji są przyznawane podmiotowi posiadającemu instalację objętą systemem na poszczególne lata okresu rozliczeniowego. Uprawnienia do emisji są utrzymywane w Europejskim rejestrze uprawnień do emisji (zwanym dalej: "Rejestrem"), który to rejestr służy do ewidencjonowania wydawania, posiadania, nabywania, zbywania i umarzania Uprawnień do emisji. Każdy podmiot eksploatujący instalację objętą systemem jest obowiązany do posiadania w Rejestrze specjalnego rachunku, zwanego "rachunkiem instalacji". Zgodnie z przyjętym systemem, w terminie do dnia 28 lutego każdego roku na rachunek instalacji wydawana jest określona liczba uprawnień do emisji, jaka została przyznana danemu podmiotowi. Uprawnieniami do emisji podmioty objęte systemem mogą swobodnie rozporządzać, chyba że ww. ustawa o systemie handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych stanowi inaczej. Jednocześnie Wnioskodawca, jako podmiot objęty opisywanym systemem, zobligowany jest w terminie do dnia 30 kwietnia każdego roku do dokonywania umorzenia Uprawnień do emisji w odpowiedniej liczbie odpowiadającej wielkości emisji za poprzedni rok okresu rozliczeniowego pod rygorem obowiązku zapłaty kary pieniężnej. Uprawnienia do emisji niewykorzystane w danym roku okresu rozliczeniowego zachowują ważność w kolejnych latach tego okresu. Aktualnie obowiązuje okres rozliczeniowy obejmujący okres od dnia 1 stycznia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. (poprzedni obejmował okres rozliczeniowy od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 31 grudnia 2012 r.)

W ramach Grupy Kapitałowej X., do której należy Wnioskodawca, funkcjonuje kilka podmiotów, które w różnym zakresie są uczestnikami systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. W ramach centralizacji procesu zarządzania i obrotu Uprawnieniami do emisji w Grupie Kapitałowej X. wyznaczono E.- Spółkę Akcyjną (zwaną dalej również: "E.") jako podmiot zajmujący się handlem jednostkami Uprawnień do emisji. W ramach tych kompetencji E. jest odpowiedzialny za podejmowanie decyzji w zakresie obrotu Uprawnieniami do emisji zarówno wewnątrz Grupy, jaki na rynkach zewnętrznych. Jednocześnie spółka ta jest odpowiedzialna za zapewnienie podmiotom z Grupy posiadającym instalacje odpowiedniej liczby uprawnień w celu wywiązania się z nałożonego na te podmioty obowiązku umorzenia. Transakcje na rynku jednostek Uprawnień do emisji O. S.A. zawiera w imieniu własnymi na swój rachunek, mając jednak na uwadze zobowiązania względem wszystkich instalacji funkcjonujących w ramach Grupy Kapitałowej X.

Realizując politykę Grupy Kapitałowej X. we wskazanym zakresie w kwietniu 2011 r. Wnioskodawca zawarł z O. S.A. umowę sprzedaży uprawnień do emisji za okres 2008-2012. Umowa reguluje zasady dokonywania pomiędzy stronami transakcji sprzedaży Uprawnień do emisji, których przedmiotem jest transfer tychże Uprawnień, czyli ich przeniesienie z rachunku instalacji należącego do jednej strony umowy na rachunek należący do drugiej strony.

W październiku 2012 r. strony zawarły aneks do wspomnianej umowy, na mocy którego wprowadzono zapisy regulujące zasady wypożyczania przez O. S.A. od Wnioskodawcy Uprawnień do emisji oraz kolejną umowę na okres rozliczeniowy 2013-2020. Na mocy zapisów dodanych wspomnianym aneksem E. zobowiązał się wypożyczyć od Wnioskodawcy przyznane na 2012 r. darmowe Uprawnienia do emisji w ilości co najmniej 30% darmowego przydziału na rok 2012 na minimalny okres od dnia wejścia w życie aneksu do końca 2012 r. Za wypożyczenie Uprawnień do emisji E. zobowiązuje się wypłacić Wnioskodawcy premię. Przy ustalaniu wysokości premii uwzględnia się wolumen wypożyczonych Uprawnień do emisji, przyjętą przez strony umowy cenę roczną, stopę procentową EURIBOR 1 M, 3M, 6M, 1Y najbardziej odpowiednią dla okresu wypożyczenia oraz długość okresu wypożyczenia. Analogiczne zapisy będzie posiadać umowa, która zostanie zawarta na okres rozliczeniowy 2013-2020.

Transakcja wypożyczenia Uprawnień do emisji zawierana jest poprzez jednoczesne zawarcie dwóch zależnych (powiązanych) porozumień transakcyjnych. Transakcja ta jest wzorowana na transakcjach typu "repo" i "sellbuybacku z przeniesieniem własności jednostek Uprawnień do emisji wyłącznie na określony czas, tj. z jednoczesnym obowiązkiem zwrotu Uprawnień do emisji po upływie przyjętego przez strony okresu. Terminami płatności dla obu transakcji jest dzień zwrotu Uprawnień do emisji przez E. do Wnioskodawcy. Określając sposób ustalenia cen dla transakcji wypożyczenia przez Wnioskodawcę do E. Uprawnień do emisji strony ustaliły, że sprzedaż Uprawnień do emisji przez E. do Wnioskodawcy odbywać się będzie po ustalonej i zdefiniowanej przez strony cenie rocznej, natomiast sprzedaż Uprawnień do emisji przez Wnioskodawcę do E. odbywać się będzie także po cenie rocznej, lecz wartość transakcji będzie powiększona o premię należną X. E. O. Spółce Akcyjnej. Jednocześnie strony przewidziały w umowie dokonywanie wzajemnych kompensat płatności związanych z realizacją obowiązków wynikających z zawieranych transakcji. Tym samym, osiągnięty zostaje sens ekonomiczny transakcji i E. płaci Wnioskodawcy premię (wynagrodzenie) za wypożyczenie na określony czas Uprawnień do emisji w dniu zwrotu Uprawnień po upływie okresu wypożyczenia.

W wykonaniu postanowień uzupełnionej aneksem umowy sprzedaży uprawnień do emisji za okres 2008-2012 strony zawarły umowę roczną na okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2012 r.

Na mocy umowy rocznej Wnioskodawca zobowiązał się wypożyczyć do O. S.A. przyznane mu na rok 2012 darmowe Uprawnienia do emisji do ilości, jaką dysponował na dzień podpisania umowy, a E. zobowiązał się zwrócić te Uprawnienia w terminie ustalonym w stosownym porozumieniu transakcyjnym. Do dnia dzisiejszego transakcja nie została jeszcze przeprowadzona.

Spółka nadmienia, że w sprawozdaniu finansowym Spółka zamierza wykazać jedynie wynik na opisanych w niniejszym zapytaniu transakcjach.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w przedstawionym stanie faktycznym przychodem w myśl przepisów Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych będzie kwota premii otrzymanej przez Spółkę jako wynagrodzenie za wypożyczenie Uprawnień do emisji, natomiast sam transfer Uprawnień na rachunek O. S.A. i zwrotnie z rachunku O. S.A. na rachunek Wnioskodawcy stanowić będą czynności neutralne podatkowo.

Zdaniem Wnioskodawcy, podstawowe znaczenie dla oceny skutków podatkowych omawianej transakcji ma jej charakter (sens) ekonomiczny. Przyjęty przez strony kształt transakcji wzorowany jest na transakcjach typu repo i sell-buy-back. Operacje repo oraz sell-buy-back są to operacje sprzedaży papierów wartościowych, które polegają na sprzedaży przez bank papierów wartościowych, przy jednoczesnym zobowiązaniu banku do odkupienia tych papierów po określonej cenie i w określonym terminie. Umowa repo to umowa, w ramach której jedna ze stron, zwana dalej "sprzedającym" zobowiązuje się wobec drugiej strony, zwanej dalej "kupującym" do przeniesienia w dniu nabycia, własności zbywanych papierów wartościowych w zamian za zapłatę przez kupującego kwoty nabycia, a kupujący zobowiązuje się wobec sprzedającego w zamian za zapłatę kwoty odkupu, do przeniesienia, w dniu odkupu, własności takich samych papierów wartościowych. Ostateczny wynik rachunku transakcji repo i sell-buy-back nie powoduje w banku zmiany stanu konta dłużnych papierów wartościowych. Papiery wartościowe, będące przedmiotem transakcji repo albo sell-buy-back pozostają w portfelu banku. Transakcje te nie powodują ekonomicznie utraty / nabycia kontroli banku nad tymi papierami wartościowymi. Nie dochodzi do definitywnego przysporzenia z papierów będących przedmiotem tego rodzaju transakcji.

Sens ekonomiczny transakcji polegających na warunkowej sprzedaży papierów wartościowych z równoczesnym zobowiązaniem banku do ich odkupienia oraz na warunkowym zakupie przez bank papierów wartościowych z równoczesnym zobowiązaniem klienta do ich odkupu sprawiają, iż opisywanych transakcji nie można traktować - dla celów podatkowych - jak odrębnych transakcji kupna i sprzedaży papierów wartościowych i na tej podstawie wywodzić skutki podatkowe. Jedynie ujmowanie transakcji wynikowo odzwierciedla rzeczywistą wartość przysporzenia majątkowego po stronie podatnika bądź wartość rzeczywiście poniesionego wydatku. Taka konkluzja wynika z szeregu indywidualnych interpretacji prawa podatkowego dotyczących opisanych transakcji, w tym m.in.: Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 11 lipca 2012 r. znak: ILPB4/423-128/1 2/2/DS; Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 6 kwietnia 2012 r. znak: IPPB3/423-12/12-2/AG czy z dnia 15 grudnia 2011 r. znak: IPPB3/423-945/11-3/AG.

Planowana transakcja wypożyczenia Uprawnień do emisji odpowiada konstrukcji transakcji typu repo i sell-buy-back. W tej sytuacji również skutki podatkowe dla stron transakcji powinny być analogiczne. Jak wynika ze wskazanych powyżej interpretacji dla celów podatku dochodowego od osób prawnych, jedynie ujmowanie transakcji wynikowo odzwierciedla rzeczywistą wartość przysporzenia majątkowego po stronie Spółki bądź wartość rzeczywiście poniesionego wydatku i stąd wnioskodawca powinien ujmować w przychodach podlegających opodatkowaniu zysk osiągnięty na tego typu transakcjach w postaci otrzymanej premii. Tylko takie rozpoznawanie transakcji odzwierciedli rzeczywistą wartość przysporzenia majątkowego, które w wyniku realizacji transakcji zaistnieje po stronie Spółki. Cel ekonomiczny transakcji potwierdza dodatkowo przyjęty przez strony sposób rozliczenia i ustalone terminy płatności. Transakcje są bowiem przeprowadzane z wyłączeniem rzeczywistych przepływów kasowych, rozliczenia następują w drodze kompensaty wzajemnych należności, stąd przepływy pieniężne dotyczą wyłącznie premii stanowiącej całość przychodu (przysporzenia) uzyskanego z transakcji przez Wnioskodawcę.

W tej sytuacji przyjęcie innego sposobu rozliczenia podatkowego omawianej transakcji doprowadziłoby do sztucznego zawyżenia zarówno przychodów, jaki kosztów uzyskania przychodów w deklaracji CIT. Takie podejście nie odzwierciedlałoby zatem rzetelnie faktycznego przysporzenia po stronie Spółki, jak również rzeczywiście poniesionych kosztów. Przy takim podejściu wykazywane przez Wnioskodawcę i kontrahenta z jednej strony kwoty przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem CIT i z drugiej kwoty kosztów uzyskania przychodów byłyby znacznie wyższe aniżeli realne przysporzenia majątkowe i faktycznie poniesione koszty. W konsekwencji sztuczne rozłączne wykazywanie przychodów i kosztów uzyskania przychodów powstałych na transakcjach prowadziłoby do zniekształcenia ich faktycznej wysokości a przez to rzeczywistej struktury przychodów i kosztów w obu podmiotach.

Jak czytamy w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 grudnia 2011 r. znak: IPPB3/423-945/11-3/AG: "Podatek dochodowy od osób prawnych (dalej: "podatek CIT") jest bowiem podatkiem bezpośrednim, który ciąży na podatnikach uzyskujących przychód w postaci przysporzenia majątkowego powodującego przyrost ich aktywów lub zmniejszenie ich zobowiązań. Co do zasady, o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów danej osoby prawnej decyduje więc jego definitywny charakter w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa tej osoby prawnej (powyższe stanowisko zaprezentowane zostało w wyroku NSA w Warszawie z dnia 27 listopada 2003 r., sygn. III SA 3382/02). Podobny tok wykładni znajdziemy również w innych orzeczeniach sądów administracyjnych (przykładowo NSA w wyroku z 14 maja 1998 r., sygn. SA/Sz 1305/97; NSA w wyroku z dnia 16 lipca 1999 r., sygn. III SA/Łd 134/99).

W związku z powyższym, jako, że przysporzenie po stronie Spółki związane z przeprowadzeniem transakcji SBB powstaje dopiero w momencie rozliczenia transakcji, uprawniony jest więc pogląd, że przychodem Spółki z tytułu rozliczenia transakcji SBB jest dodatni wynik na transakcji a kosztem uzyskania przychodów wynik ujemny. Tylko takie podejście jest zgodne z wykładnią przepisów ustawy CIT. Nie jest więc zasadne z punktu widzenia regulacji ustawy CIT oddzielne traktowanie poszczególnych etapów transakcji tj. zlecania odkupienia oraz natychmiastowego zlecenia nabycia jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych jako generujących po stronie Spółki obowiązek każdorazowego wykazywania "nierealnej" wartości przychodów i kosztów uzyskania przychodów. Takie podejście nie odpowiadałoby naturze transakcji SBB".

W związku z opisaną w stanie faktycznym umową, Wnioskodawca oczekuje zarówno osiągnięcia korzyści ekonomicznych w postaci określonej w umowie premii, ale również zabezpieczenia przed koniecznością poniesienia w przyszłości kosztów związanych z nabyciem Uprawnień do emisji poza systemem rozdziału po cenie rynkowej (w przypadku konieczności przedstawienia określonej ilości Uprawnień do umorzenia). Drugi z ww. celów ekonomicznych zapewnia Wnioskodawcy nałożony umownie na kontrahenta obowiązek zwrotu Uprawnień do emisji w określonym terminie, Oba wskazane cele są dla Wnioskodawcy równorzędne, tzn. nie zawarłby on omawianej umowy, gdyby obok wynagrodzenia w postaci premii za czas wypożyczenia Uprawnień do emisji kontrakt nie gwarantował zwrotu Uprawnień w odpowiednim czasie.

Zgodnie z art. 199a § 1 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) organ podatkowy dokonując ustalenia treści czynności prawnej powinien uwzględniać zgodny zamiar stroni cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony. Przykładem realizacji tej normy prawnej przez organy podatkowe i uwzględnienia zgodnego zamiaru stron oraz sensu ekonomicznego transakcji jako nadrzędnego nad jej formalnym charakterem można przywołać interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 8 sierpnia 2011 r. (znak: IPPP1-443-828/11-2/JŁ). Powołana interpretacja dotyczy opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwrotu cesjonariuszowi kosztów procesowych przez cedenta. Dyrektor wskazał w niej odnosząc się do charakteru świadczeń zwrotnych typu kaucja gwarancyjna czy przeniesienia prawa w ramach czynności powierniczych, iż mimo dokonania przeniesienia tego rodzaju praw na jedną ze stron nie można mówić o faktycznym przysporzeniu z tego tytułu, bowiem co do istoty mają one charakter zwrotny i służą wyłącznie zabezpieczeniu. Jako takie zatem, winny być traktowane jako narzędzie realizacji usługi, a nie odrębne świadczenie. Podobnie w przypadku omawianej transakcji celem Wnioskodawcy nie jest definitywne zbycie Uprawnień do emisji, a jedynie czasowe przekazanie w zamian za określonej wysokości premię.

Wypożyczenie Uprawnień do emisji stanowi dla stron jedną transakcję, która musi być rozpatrywana łącznie, a nie w podziale na jakieś etapy czy poszczególne elementy składowe. Celem stron nie jest definitywne, a wyłącznie czasowe przeniesienie własności Uprawnień i dla stron obowiązek zwrotu uprawnień jest elementem przedmiotowo istotnym transakcji, bez którego nie doszłoby do zawarcia umowy. Istotą transakcji nie jest zatem sprzedaż papierów wartościowych i ze wskazanych względów transakcja nie spełnia kryteriów, na podstawie których mogłaby być klasyfikowana jako umowa sprzedaży zdefiniowana w przepisach Ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 94 z późn. zm.), gdyż obowiązek zwrotu co oczywiste nie należy do elementów przedmiotowo istotnych umowy sprzedaży. W ocenie Wnioskodawcy tego rodzaju umowy, jaką planują zawrzeć strony, nie ma też pośród szczególnych rodzajów sprzedaży wymienionych w Kodeksie cywilnym.

Zgodnie z art. 10 ust. 1. Ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych i innych substancji Uprawnieniami do emisji można swobodnie rozporządzać, chyba że ustawa stanowi inaczej. W tej sytuacji za dopuszczalne prawnie należy uznać zawieranie przez podmioty dopuszczone do działania na rynku obrotu Uprawnieniami do emisji umów cywilnoprawnych mających za przedmiot różne formy rozporządzania Uprawnieniami, w tym m.in. umów nienazwanych tego rodzaju, jak przedstawiona w opisie stanu faktycznego w niniejszym wniosku. Oddzielne rozpatrywanie opisanej transakcji dla celów podatkowych jako dwóch umów sprzedaży stanowiłoby jej sztuczne dzielenie przeczyłoby istocie zawartej pomiędzy stronami umowy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.