IPPB3/423-728/10-2/JB - Dokumentowanie protokołem sporządzonym przez podatnika kosztów procesowych i egzekucyjnych, związanych z wierzytelnością nieściągalną.
Pismo z dnia 7 stycznia 2011 r. Izba Skarbowa w Warszawie IPPB3/423-728/10-2/JB Dokumentowanie protokołem sporządzonym przez podatnika kosztów procesowych i egzekucyjnych, związanych z wierzytelnością nieściągalną.
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Banku, przedstawione we wniosku z dnia 8 października 2010 r. (data wpływu 18 października 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 18 października 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.
Wnioskodawca, jako jednostka uprawniona do udzielania kredytów (pożyczek), w oparciu o dyspozycję art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zamierza odpisywać jako nieściągalne wierzytelności z tytułu udzielonych kredytów/pożyczek lub z tytułu udzielonych po dniu 1 stycznia 1997 r. gwarancji albo poręczeń spłaty kredytów i pożyczek, o wartości nie przekraczającej, dla każdej z wierzytelności, określonej kwoty, dokumentując ich nieściągalność protokołem stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem danej wierzytelności byłyby równe albo wyższe od kwot tej wierzytelności, zgodnie z art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
W typowej sytuacji, tj. w związku z tym, że wierzytelność jest dochodzona w oparciu o bankowy tytuł egzekucyjny (art. 96-97 Prawa bankowego), przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem danej wierzytelności byłyby co najmniej (tekst jedn. mogą być jeszcze inne koszty, z tym że nie dla każdej wierzytelności) następujące:
Koszty pisemnego wezwania dłużnika (koszt ustalony wg taryfy operatora pocztowego). Wezwanie dłużnika jest niezbędną czynnością przygotowawczą, choćby z tego względu, iż w razie jej zaniechania dłużnik mógłby wywodzić, iż nie dał powodu do wszczęcia postępowania, gdyż gotów był wykonać zobowiązanie w razie wezwania. W konsekwencji dłużnik mógłby domagać się zasądzenia na jego rzecz poniesionych przez niego kosztów.
Koszt nadania klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu (b.t e.): 50,00 zł. Jest to koszt sądowy przewidziany w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, art. 71.
Opłata kancelaryjna (sądowa) za opatrzenie b.t.e. klauzulą wykonalności - 6 zł za każdą stronę odpisu (ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, art. 77 ust. 1).
Koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności b.t.e. ustalane w kwocie zgodnej ze stawkami minimalnymi wynikającymi z 10 pkt 13 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu na kwotę 60 zł.
Opłata skarbowa od dokumentów stwierdzających ustanowienie pełnomocnika procesowego - 17 zł od każdego pełnomocnictwa składanego w każdym z postępowań, tj. w postępowaniu przed sądem, w tym o nadanie b.t.e. klauzuli wykonalności, oraz w postępowaniu egzekucyjnym (ustawa z dnia 09 09.2000 r. o opłacie skarbowej, art. 1 ust. 1 pkt 2, Załącznik do ustawy, pkt IV), czyli łącznie 34,00 zł (2*17 zł).
Opłata skarbowa od każdego pełnomocnictwa wykazującego umocowanie osób, które podpisały b.t.e. Ponieważ w praktyce Banku (zgodnie z regulacjami wewnętrznymi przewidującymi tzw. "zasadę dwóch podpisów") dokumenty te są zawsze podpisywane przez dwóch pracowników Banku, zawsze do b.t.e. dołączane są dwa pełnomocnictwa, a zatem opłata skarbowa w związku z ich złożeniem w postępowaniu przed sądem oraz w postępowaniu egzekucyjnym wynosi 68 zł (4 * 17 zł).
Koszty odpisów notarialnych ww. pełnomocnictw składanych w każdym z postępowań (rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej, 12 ust. 1 - stawka za jedną stronę odpisu wynosi 6 zł netto, czyli 7,32 zł brutto) czyli łączny koszt wynosi 43,92 zł (6*7,32 zł).
Opłata za wydanie odpisów z Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sadowego wykazującego, iż pełnomocnictwa składane wraz z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności b.t.e. (tekst jedn. pełnomocnictwa dla pracowników podpisujących b.t.e.) zostały podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w imieniu Banku. W przypadku odpisów aktualnych opłata ta wynosi 30 zł. Odpisy są składane zarówno w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności jak i w postępowaniu egzekucyjnym, zatem zasadne jest uznanie ich z koszty odrębnie w każdym z postępowań (zatem 30 zł*2).
Za prowadzenie egzekucji i inne czynności wymienione w ustawie komornik pobiera opłaty egzekucyjne określone przepisami ustawy z dnia 2908.1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji. W przypadku egzekucji świadczeń pieniężnych podstawową opłatą egzekucyjną jest opłata stosunkowa określona w art. 49 ust. 1 zdanie pierwsze ww. ustawy. Wynosi ona 15% wartości wyegzekwowanego świadczenia, jednak nie niższej niż 1/10 i nie wyższej niż trzydziestokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Zatem jeśli zgodnie z obwieszczeniem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w 2009 r. i w drugiej połowie 2009 r." (Monitor Polski z 19 lutego 2010 r. nr 10 poz. 104) przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w roku 2009 wynosi 2.716,71 zł, to opłata stosunkowa wynosi 10% tej kwoty czyli 271,67 zł.
W toku egzekucji komornik pobiera także inne opłaty przewidziane ww. ustawą (np. za dokonanie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego, za dokonanie spisu inwentarza albo innego spisu majątku, za poszukiwanie przez komornika majątku dłużnika w trybie art. 7971 Kodeksu postępowania cywilnego), jednak nie w każdym postępowaniu czynności te muszą być podejmowane. Natomiast zgodnie z praktyką Wnioskodawcy w każdym przypadku konieczne jest zastosowanie co najmniej jednego środka, mianowicie wniosku o nakazanie dłużnikowi wyjawienia majątku, z czym wiąże się dodatkowa opłata. Opłata od wniosku o nakazanie dłużnikowi wyjawienia majątku wynosi 40 zł (ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, art. 70 pkt 5).
Minimalne koszty zastępstwa procesowego w egzekucji komorniczej ustalane w kwocie zgodnej ze stawkami minimalnymi wynikającymi z § 10 pkt 7 w zw. z § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, które wg tego przepisu wynoszą 25% stawki minimalnej, czyli z uwagi na to, iż suma kosztów w poprzednich punktach już mieści się w przedziale od 500 zł do 1500 zł, to koszt zastępstwa procesowego w egzekucji komorniczej zgodnie z ww. rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości wynosi 45 zł netto (180 zł * 25%).
W odniesieniu do opłat ad pkt e) i k), kwota kosztów, tj. minimalne kwoty stawek, jest taka sama zarówno w przepisach regulujących wynagrodzenie radców prawnych jak i adwokatów (rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu). Wnioskodawca przyjmuje, iż kwoty przewidywanych w tym zakresie są równe minimalnym kwotom stawek. Wprawdzie zgodnie z przepisami wynagrodzenie adwokata lub radcy prawnego może być ustalone w przedziale od kwoty minimalnej stawki do jej sześciokrotności, jednak Wnioskodawca przyjmuje z ostrożności, iż wynagrodzenie radców prawnych lub adwokatów byłoby obliczane wg minimalnych stawek.
W praktyce mogą również wystąpić przypadki gdy z tytułu jednej umowy jest kilku kredytobiorców (pożyczkobiorców), a także sytuacje gdy dany kredyt (pożyczka) objęte są poręczeniem innej osoby.
W związku z powyższym zadano następujące pytania:
Czy wszystkie podane w opisie stanu faktycznego w punktach od a) do k) koszty wchodzą w zakres pojęcia przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności" w rozumieniu art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy p.d.o.p. i w związku z tym każdy z tych kosztów może być uwzględniany przy obliczaniu maksymalnej wartości wierzytelności, której nieściągalność może być udokumentowana protokołem, o którym mowa w tym przepisie.
Czy w przypadku istnienia kilku dłużników z tytułu danej wierzytelności (tekst jedn. kredytu lub pożyczki) lub/oraz istnienia jednego lub więcej poręczycieli długu wynikającego z takiej wierzytelności Bank przy ustalaniu "przewidywanych kosztów procesowych egzekucyjnych związanych z dochodzeniem wierzytelności", o których mowa w art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy p.d.o.p. powinien ustalić takie przewidywane koszty w wysokości iloczynu liczby dłużników oraz poręczycieli takich wierzytelności oraz sumy kosztów opisanych w stanie faktycznym w punktach od a) do k).
Stanowisko Wnioskodawcy
Do pytania 1:
Zdaniem Wnioskodawcy wszystkie podane w opisie stanu faktycznego w punktach od a) do k) koszty, w podanych w tych punktach kwotach, wchodzą w zakres pojęcia "przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności" w rozumieniu art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy p.d.o.p., iw związku z tym każdy z tych kosztów może być uwzględniany przy obliczaniu maksymalnej wartości wierzytelności, której nieściągalność może być udokumentowana protokołem, o którym mowa w tym przepisie.
Do pytania 2:
Jednocześnie w przypadku istnienia wielu dłużników i/lub poręczycieli wierzytelności z tytułu udzielonych kredytów (pożyczek) Bank ma prawo do przyjęcia jako przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności iloczynu sumy kosztów wymienionych punktach od a) do k) stanu faktycznego oraz liczby dłużników oraz poręczycieli takich wierzytelności.
Przepis art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawy p.d.o.p.), ani żaden z pozostałych przepisów ustawy p.d.o.p., nie definiuje pojęcia "koszty procesowe i egzekucyjne". Należy w związku z tym stwierdzić, że w Kodeksie postępowania cywilnego (k.p.c.) zawarte jest uregulowanie dot. "Kosztów procesu" (Część pierwsza Postępowanie rozpoznawcze, Księga pierwsza Proces, Tytuł V "Koszty procesu", obejmujący artykuły od 98 do 124). Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony koszty procesu.
Przepis art. 98 § 1 k.p.c statuuje dwie podstawowe zasady rozstrzygania o kosztach procesu: zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, zgodnie z którą strona przegrywająca zobowiązana jest zwrócić swemu przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu oraz zasadę kosztów niezbędnych i celowych, zobowiązującą stronę przegrywającą do zwrotu przeciwnikowi procesowemu tylko tych poniesionych faktycznie kosztów procesu, jakie były niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (Komentarz do art. 98 kodeksu postępowania cywilnego, Bodio J., Demendecki T., Jakubecki A., Marcewicz O., Telenga P., Wójcik M.P., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Oficyna, 2008, wyd. III., Stan prawny: 2008.03.01). Zasada wyrażona w art. 98 § 1 ma odpowiednie zastosowanie także do kosztów egzekucyjnych, z tym że na gruncie postępowania egzekucyjnego dłużnik zobowiązany jest zwrócenia wierzycielowi kosztów niezbędnych do celowego przeprowadzenia egzekucji (art. 770 k.p.c.). Koszty prowadzenia egzekucji są szczegółowo określone i limitowane przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji. Mając na względzie zasadę kosztów niezbędnych i celowych wynikającą z ww. przepisów, która ogranicza zakres kosztów dochodzenia roszczeń, które mogą być przerzucone na przeciwnika procesowego, należy uznać, że wszelkie koszty, które będzie można uznać za niezbędne i celowe" w rozumieniu ww. przepisów, jednocześnie będą mieścić się w zakresie pojęcia "przewidywanych kosztów procesowych i egzekucyjnych" z art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy p.d.o.p. Jeśli bowiem jakiś koszt jest celowy dla dochodzenia praw lub dla egzekucji w takim stopniu, iż zgodnie z ww. przepisami może on być poniesiony przez stronę przegrywającą lub przez dłużnika wobec którego prowadzona jest egzekucja, to z pewnością jest on też kosztem, który musi być przewidywany przed podjęciem decyzji o dochodzeniu roszczeń na drodze sądowo-egzekucyjnej. Należy przy tym dodać, że uznanie danego kosztu za celowy dla dochodzenia praw powinno być dokonywane w oparciu o zasady sformułowane w art. 98 k.p.c, które to przepisy formułują podstawowy zakres kosztów celowych podając podstawowe rodzaje tych kosztów i je limitując. I tak zgodnie art. 98 § 3 do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie adwokata, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe i koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Oznacza to, że odnośnie kosztów wynagrodzenia pełnomocnika profesjonalnego (tekst jedn. adwokata, a także radcy prawnego, zgodnie z art. 99 k.p.c.) należy stosować stawki określone rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Natomiast do niezbędnych wydatków, które pełnomocnik procesowy musiałby ponieść prowadząc sprawę, a zatem przysługiwałby ich zwrot, należy zaliczyć z pewnością wydatki związane z uiszczaniem opłaty skarbowej od składanych pełnomocnictw lub odpisów pełnomocnictw.
W ocenie Wnioskodawcy przepisami o których mowa w 4 art. 98 k.p.c. są przepisy wymienione w opisie stanu faktycznego, bowiem poniesienie co najmniej takich kosztów, które wymieniono w opisie stanu faktycznego, jest niezbędne dla dochodzenia należności przysługujących Wnioskodawcy z tytułu kredytu lub pożyczki. W poszczególnych przypadkach możliwe jest, iż poniesienie jeszcze innych kosztów będzie niezbędne do celowego dochodzenia praw, jednak te inne koszty nie będą dotyczyć wszystkich rodzajów spraw (np. koszty związane z egzekucją z nieruchomości - w przypadku, gdy z okoliczności faktycznych wynika iż konieczna i możliwa jest windykacja z nieruchomości).
Zatem przedstawiona w opisie stanu faktycznego lista kosztów dotyczyć będzie każdej należności, tj. w każdym przypadku wszystkie te koszty byłyby ponoszone, a w poszczególnych przypadkach może być konieczne i celowe poniesienie także innych jeszcze kosztów. Jednocześnie z uwagi na fakt, iż Bank może dochodzić zapłaty należności z tytułu udzielonego kredytu (pożyczki) również od innych dłużników, którzy ponoszą solidarną odpowiedzialność lub od poręczycieli uprawnione jest przyjęcie jako przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności", o których mowa w art. art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy p.d.o.p. iloczynu sumy kosztów wymienionych punktach od a) do k) stanu faktycznego oraz liczby dłużników oraz poręczycieli takich wierzytelności.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego, uznaje się za prawidłowe.
Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.