IPPB3/423-566/08-MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Banku przedstawione we wniosku z dnia 10 kwietnia 2008 r. (data wpływu 17 kwietnia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 o niedostatecznej kapitalizacji w związku z zawartą umową cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 17 kwietnia 2008 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 o niedostatecznej kapitalizacji w związku z zawartą umową cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Bank zamierza poszerzyć swoją ofertę produktową o usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową grupy podmiotów powiązanych, dla których Bank prowadzi rachunki bankowe. W tym celu, Bank zawierać będzie umowę prowadzenia rachunków w systemie Cash Pool, której celem będzie zapewnienie efektywnego zarządzania środkami pieniężnymi i poprawa płynności finansowej grupy podmiotów powiązanych.

Każdy z Uczestników posiadać będzie rachunek bankowy, który będzie brał udział w realizacji operacji objętych umową.

Uczestnicy umowy wyznaczą spośród siebie Uczestnika - Agenta posiadającego tzw. Rachunek Główny Agenta, dla którego, poza tym rachunkiem, Bank założy Rachunek Pomocniczy Agenta, przeznaczony tylko i wyłącznie do realizacji operacji przewidzianych w Umowie.

Wnioskodawca przedstawił zasady funkcjonowania umowy, zgodnie z którą:

każdego dnia roboczego Bank przeprowadzi kolejno po sobie następujące czynności jako ostatnie operacje w danym dniu roboczym wykonane na rachunek uczestników objętych usługą:

* ustali Saldo Uczestnika (stan rachunku danego Uczestnika) dla każdego z Uczestników z osobna;

* ustali Sumę Sald Dodatnich (suma Sald Uczestników, których Salda Uczestnika mają wartość dodatnią) oraz Sumę Sald Ujemnych (suma Sald Uczestników, których Salda Uczestnika mają wartość ujemną);

* dokona obliczenia kwoty stanowiącej Sumę (kwota stanowiąca sumę Sumy Sald Dodatnich oraz Sumy Sald Ujemnych);

* w przypadku gdy Suma ma wartość;

* ujemną: Bank dokona transferu środków pieniężnych stanowiących równowartość Sumy z Rachunku Głównego Agenta na Rachunek pomocniczy Agenta;,

* dodatnią: Bank dokona transferu środków pieniężnych stanowiących równowartość Sumy z Rachunku Pomocniczego Agenta na Rachunek Główny Agenta.

Po dokonaniu powyższych czynności Bank dokona transferów środków pieniężnych pomiędzy rachunkami Uczestników i Rachunkiem Pomocniczym Agenta, w taki sposób, aby na koniec dnia roboczego salda wszystkich rachunków, w tym Rachunku Pomocniczego Agenta równe były zeru.

Podstawą prawną dokonywanych transferów środków pieniężnych będzie określona w art. 518 Kodeksu cywilnego subrogacja, tj. wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela.

Dodatkowo, w ramach świadczonej usługi Bank dokonywać będzie, zgodnie z wolą Uczestników, alokowania odsetek należnych bądź obciążających poszczególnych Uczestników.

Na zlecenie Uczestników, Bank wykona księgowania związane z rozliczeniami wierzytelności / zobowiązań poszczególnych Uczestników względem Uczestnika będącego Agentem powstałych w związku z realizacją przez Bank czynności określonych powyżej.

Powyższe rozliczenie następowało będzie z chwilą wystąpienia jednego lub więcej Uczestników Umowy, nie rzadziej jednak niż w określonym przez strony dniu, np. na ostatni dzień każdego miesiąca, kwartału, roku.

Z tytułu świadczenia omawianych usług, bank będzie pobierać prowizję miesięczną należną od każdego z Uczestników.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Przedmiot niniejszej interpretacji indywidualnej stanowi odpowiedź na pytanie trzecie. Wniosek Banku w zakresie pytania pierwszego i drugiego zostanie rozpatrzony odrębną interpretacją indywidualną.

Wnioskodawca podkreśla, że w umowie o prowadzenie rachunków w systemie Cash Pool, będą mogły uczestniczyć podmioty powiązane, w tym może mieć miejsce sytuacja, iż jeden Uczestnik będzie posiadał przynajmniej 25% udział w kapitale przynajmniej niektórych z Uczestników.

W ocenie Banku przedmiotowa Umowa nie może być uznana za pożyczkę w rozumieniu art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którym przez pożyczkę rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący pożyczkę zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę.

Na mocy zawartej Umowy, żadna ze stron nie zobowiązuje się do przeniesienia na własność drugiej strony określonej ilości pieniędzy, oraz żadna ze stron nie zobowiązuje się do ich zwrotu.

Wnioskodawca zwrócił uwagę na fakt, że wszystkie przelewy środków pieniężnych wykonywane w ramach Umowy będą wykonywane automatycznie, a ich podstawą będzie subrogacja. Uczestnicy, którzy na koniec dnia roboczego będą posiadać saldo ujemne na swoich rachunkach bankowych, w związku z udzielonym przez Bank kredytem w rachunku bieżącym, nie będą wiedzieć, ze środków pieniężnych którego Uczestnika został zbilansowany ich rachunek. Wobec powyższego nie wystąpi stosunek zobowiązaniowy pożyczkobiorcy i pożyczkodawcy między poszczególnymi Uczestnikami.

W świetle powyższego realizowane w ramach Umowy płatności nie będą podlegały przepisom dotyczącym niedostatecznej kapitalizacji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Umowa "cash poolingu" jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowana przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem, tzw. pool leadera, którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników to na jego rachunek trafiają środki finansowe. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż funkcję pool leadera pełnić będzie jeden z Uczestników umowy.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja cash poolingu, stanowiąca sposób gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących w umowie podmiotów zawiera w sobie pewne elementy umowy pożyczki, lecz nie wyczerpuje istotnych jej znamion.

Zgodnie z art. 16 ust. 7b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz w ust. 7, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy (...). W przypadku umowy cash poolingu mamy do czynienia przynajmniej z trzema podmiotami, tzn. podmiotem mającym saldo dodatnie na rachunku głównym, podmiotem posiadającym debet na rachunku głównym oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu. Uczestnik tego systemu, który wykazuje saldo dodatnie nie wie, czy środki jego zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji jak i jej przedmiot. Z konstrukcji umowy cash poolingu wynika jednak, iż to bank udziela dziennych kredytów umawiającym się podmiotom, natomiast spłacający kredyt Uczestnik Systemu wstępuje w prawa wierzyciela Banku wobec kredytobiorcy w celu żądania zwrotu kwoty spłaconego przez niego kredytu.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Natomiast art. 16 ust. 1 pkt 61 cytowanej ustawy stanowi, iż nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych udziałowców (akcjonariuszy) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Z przedstawionego przez Bank zdarzenia przyszłego wynika, iż w przedmiotowej sprawie umowę cash poolingu mają zamiar zawierać podmioty powiązane.

Z konstrukcji umowy wynika, że transfery pieniężne pomiędzy ww. podmiotami dokonywane będą za pośrednictwem Banku. Podstawą prawną dokonywanych przez Bank transferów pomiędzy Uczestnikami i Rachunkiem Pomocniczym Agenta jest art. 518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) zgodnie z którym osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty (...).

Wynika z powyższego, iż Uczestnicy wykazujący salda ujemne na rachunkach, tj. podmioty będące dłużnikami banku, zostają dłużnikami innych Uczestników. W takim przypadku podmioty uczestniczące w systemie cash poolingu stają się wobec siebie wierzycielami i dłużnikami z tytułu wcześniej udzielonego kredytu.

Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, iż pomiędzy stronami przedmiotowej umowy cash poolingu nie istnieje stosunek prawny wypełniający definicję pożyczki, określoną w art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Analizując przedstawiony powyżej stan faktyczny, należy podzielić stanowisko wnioskodawcy, zgodnie z którym przytoczone przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dotyczące tzw. niedostatecznej kapitalizacji nie będą miały zastosowania w odniesieniu do przedmiotowej umowy cash poolingu.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania niniejszej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.