IPPB3/423-453/09-2/JB

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Banku, przedstawione we wniosku z dnia 24 lipca 2009 r. (data wpływu 29 lipca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie potwierdzenia, że wydatki na zakup kuponu odsetkowego nabytego wraz z obligacją stanowić będą koszty uzyskania przychodu w dacie uzyskania należności odsetkowych, tj. w dacie osiągnięcia przychodu podatkowego z kuponu odsetkowego (zgodnie z art. 15 ust. 4-4c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych) - jest nieprawidłowe.

W dniu 29 lipca 2009 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie potwierdzenia, że wydatki na zakup kuponu odsetkowego nabytego wraz z obligacją stanowić będą koszty uzyskania przychodu w dacie uzyskania należności odsetkowych tj. w dacie osiągnięcia przychodu podatkowego z kuponu odsetkowego (zgodnie z art. 15 ust. 4-4c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Bank zamierza nabyć trzyletnie obligacje skarbowe o zmiennej stopie procentowej o terminie wykupu w dniu 2 maja 2012 r., o nazwie skróconej TZ0512 (dalej: obligacje).

Zgodnie z listem emisyjnym Ministra Finansów z dnia 6 kwietnia 2009 r. (dalej: list emisyjny) dzienna cena sprzedaży obligacji jest równa cenie emisyjnej powiększonej o naliczone odsetki. Szczegółowy sposób wyliczenia dziennej ceny sprzedaży jednej obligacji, określa załącznik nr 1 do listu emisyjnego.

Odsetki od obligacji sa naliczane od wartości nominalnej w sześciomiesięcznych okresach odsetkowych, poczynając od pierwszego dnia danego okresu odsetkowego. Wypłata odsetek następuje każdorazowo po upływie danego okresu odsetkowego. Wykaz okresów odsetkowych, dni ustalania prawa do odsetek oraz dni wymagalności odsetek określa załącznik nr 3 do listu emisyjnego. Zgodnie z tym załącznikiem odsetki będą wypłacane po upływie każdego z szczęściu okresów odsetkowych oznaczonych odpowiednio jako TZ0512/1,TZ0512/2, TZ0512/3, TZ0512/4, TZ0512/5 orazTZ0512/6.

Z uwagi na fakt, iż emisja obligacji miała miejsce w maju 2009 r. obligacje te trafiły już do obrotu wtórnego, czyli na giełdę (są notowane na giełdzie). Bank planuje nabycie obligacji na tym rynku. Oznacza to, że Bank nie będzie nabywał obligacji po cenie emisyjnej (rynek pierwotny)a po cenie rynkowej (rynek wtórny). Cena rynkowa, nazywaną również ceną rozliczeniową lub ceną brudną obligacji składa się z:

Z uwagi na fakt, iż Bank nabywał będzie obligacje na rynku wtórnym do zakupu obligacji dojdzie w trakcie trwania określonego okresu odsetkowego (np. TZ0512/1 lub TZ0512/2) oznacza to, iż w dniu wymagalności odsetek za dany okres odsetkowy Bank otrzyma świadczenie pieniężne naliczone za cały okres odsetkowy, w którym nabył obligacje, niezależnie od tego ile dni w ciągu tego okresu był w posiadaniu danej obligacji. Niemniej jednak z uwagi na fakt, iż w dacie nabycia obligacji inwestor (Bank) obok ceny czystej obligacji poniesie również koszty odpowiadające wartości kuponu odsetkowego na dzień nabycia obligacji, to w terminie płatności kuponu odsetkowego pomimo otrzymania płatności za cały okres odsetkowy faktycznym przychodem inwestora (Banku) z tytułu realizacji danego kuponu odsetkowego będzie różnica pomiędzy wartością kuponu z dnia jego nabycia przez Bank a kwotą otrzymanej płatności odsetkowej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wydatki na zakup kuponu odsetkowego nabytego wraz z obligacją stanowić będą koszty uzyskania przychodu w dacie uzyskania należności odsetkowych tj. w dacie osiągnięcia przychodu podatkowego z kuponu odsetkowego (zgodnie z art. 15 ust. 4-4c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

Stanowisko Wnioskodawcy

Na wstępie Bank pragnie zaznaczyć, iż przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawierają szczególnych regulacji w zakresie rozpoznania w rachunku podatkowym wydatków poniesionych na poczet nabycia kuponu odsetkowego.

Mając na uwadze powyższe Bank uważa, iż dokonując kwalifikacji przedmiotowego wydatku dla potrzeb podatkowych, tj. weryfikując możliwość traktowania danego wydatku jako kosztu podatkowego należy odwołać się do art. 15 ustawy p.d.o.p.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy p.d.o.p. kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia. przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. ustawy p.d.o.p.

Stosownie do powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika mógł zostać zaliczony do kosztów podatkowych następujące warunki muszą zostać spełnione łącznie:

* wydatek powinien zostać poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,

* wydatek nie może stanowić kosztów, określonych w katalogu wydatków nieuznawanych za koszty podatkowe (art. 16 ust. 1 ustawy p.d.o.p.).

Mając na uwadze fakt, iż jedną z form prowadzenia przez Bank działalności i tym samym uzyskiwania przychodów jest inwestowanie, bezsprzecznym jest fakt, iż wydatki ponoszone przez Bank na nabywanie kuponów odsetkowych są ponoszone w celu uzyskiwania przychodów. Oznacza to, iż pierwszy z warunków wskazanych powyżej będzie spełniony w analizowanym stanie faktycznym.

W odniesieniu do drugiego z warunków, kwestią którą należy rozważyć, jest ustalenie, czy w analizowanym stanie faktycznym tj. w odniesieniu do wydatków poniesionych da nabycie kuponów odsetkowych zastosowanie będzie miał przepis art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy p.d.o.p.

Stosownie do treści przywołanego przepisu nie uznaje się za koszty podatkowe wydatków poniesionych na nabycie papierów wartościowych, z zastrzeżeniem, iż wydatki takie są kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych.

Zdaniem Banku przepis powyżej przywołany nie znajduje zastosowania do wydatków, poniesionych na poczet nabycia kuponów odsetkowych. Bank pragnie podkreślić, iż przepis ten reguluje zasady rozliczania dla celów podatkowych kosztów poniesionych na nabycie papieru wartościowego, czyli wydatków poniesionych na nabycie obligacji, a nie kuponów odsetkowych, które stanowią odrębny od obligacji instrument finansowy.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, iż nabywając obligację. Bank w praktyce nabywa prawa do przyszłych przepływów pieniężnych w postaci odsetek (płatności okresowe) oraz spłaty nominału obligacji (w dacie wykupu). W konsekwencji brak jest podstaw, aby uznać, iż cała kwota wydatku na nabycie obligacji dotyczy jedynie ostatniego przepływu pieniężnego - wypłaconego w dacie wykupu obligacji jej nominału.

Należy zauważyć, iż rozróżnienie (odrębność) świadczeń wynikających z obligacji jest również wskazywana przez doktrynę. Uznaje się, iż świadczenia pieniężne wynikające z obligacji (inkorporowane w obligacjach) obejmują należność główną polegająca na wykupie obligacji oraz należności uboczne, które stanowią oprocentowanie (płatności odsetkowe). Przy czym jednocześnie podnosi się, iż przez wykup obligacji należy rozumieć spełnienie jedynie świadczenia głównego (czyli wykup papieru wartościowego).

O odrębności praw inkorporowanych w obligacjach (różnych rodzajach świadczeń pieniężnych) świadczy również fakt, iż świadczenie główne polegające na wykupie obligacji wykonywane jest w terminie zapadalności obligacji, natomiast świadczenie uboczne polegające na oprocentowaniu obligacji spełniane są zgodnie z warunkami emisji sukcesywnie. Co więcej należy również zauważyć, iż wyrażone to również zostało przez ustawodawcę w ustawie o obligacjach z dnia 29 czerwca 1995 r. Zgodnie z art. 5 ust. 4 ObligU do obligacji dołącza się arkusz kuponowy oprocentowania oraz arkusz wykupu obligacji. Jednocześnie art. 921 ustawy - Kodeks cywilny z 23 kwietnia 1964 r., stanowi, iż papier wartościowy musi być przedłożony dłużnikowi do realizacji, aby chronić dłużnika przed wielokrotny świadczeniem należności objętej danym dokumentem, a przedstawienie dłużnikowi dokumentu winno być połączone ze zwróceniem mu go albo udostępnieniem w celu pozbawienia mocy prawnej w sposób zwyczajowo przyjęty.

Zatem sokoro ustawodawca przewidział odrębne arkusze dla wykupu obligacji oraz kuponów oprocentowania (kuponów odsetkowych) uznać należy, iż dokonał on rozdzielenia świadczenia głównego (wartość nominalna obligacji wypłacana przez emitenta) od świadczeń ubocznych. Jednocześnie zdaniem Banku bezsprzecznym jest, iż to arkusz wykupu obligacji unicestwia w sobie byt prawny jakim jest obligacja będąca papierem wartościowym (co wynika z przytoczonego przepisu Kodeksu cywilnego).

Zatem art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy p.d.o.p. jako odnoszący się do wydatków na nabycie papierów wartościowych, nie znajduje zastosowania do kosztów poniesionych w celu uzyskania świadczeń (należności) ubocznych, które stanowią okresowe świadczenia odsetkowe (kupony odsetkowe).

Bank pragnie w tym miejscu podkreślić, iż wydatek, który inwestor (np. Bank) zobowiązany będzie ponieść na nabycie papieru wartościowego stanowił będzie tzw. cenę czystą obligacji, ustaloną na dzień nabycia obligacji (wyrażoną w procentach wartości nominalnej obligacji).

Zatem to właśnie do wydatku w postaci zapłaty ceny czystej obligacji, czyli wartości obligacji z dnia nabycia jej przez inwestora (Bank) na rynku wtórnym zastosowanie znajdzie art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy p.d.o.p. Oznacza to, iż w dacie sprzedaży obligacji (albo jej wykupu przez emitenta) Bank rozpozna jako koszt podatkowy wydatki poniesione na nabycie obligacji, czyli wartość ceny czystej obligacji.

Należy przy tym zauważyć, iż art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy p.d.o.p. został wprowadzony przez ustawodawcę celem wskazania podatnikowi momentu, w którym jest on uprawniony do rozliczenia kosztów poniesionych na nabycie papierów wartościowych, czyli obligacji. Ustawodawca wskazał ten moment jako datę uzyskania przychodu, na poczet osiągnięcia którego wydatki zostały poniesione. Bezsprzecznym jest przy tym zdaniem Banku fakt, iż w dacie zbycia obligacji czy to na rynku wtórnym, czy też emitentowi podatnik osiąga przychód tylko i wyłącznie z tytułu sprzedaży, obligacji.

Analogicznie, w przypadku, gdyby Bank zdecydował się zbyć naliczone do daty nabycia obligacji odsetki (kupon odsetkowy) kosztem nabycia kuponu byłaby kwota wydatkowana na jego nabycie. (Bank pragnie podkreślić, iż z uwagi na odrębne kwotowanie wartości naliczonych odsetek oraz wartości "czystej" obIigacji ustalenie tych kwot jest automatyczne).

Podsumowując powyższe, zdaniem Banku art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy p.d.o.p. znajduje zastosowanie jedynie do wydatków stanowiących tzw. cenę czystą obligacji, czyli wydatków poniesionych przez inwestora (Bank) na nabycie obligacji.

Mając na uwadze powyższe stanowisko Banku, tj. uznanie iż art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy p.d.o.p. nie znajduje zastosowania do wartości obligacji odpowiadającej cenie brudnej obligacji, tylko do wartości odnoszącej się do ceny czystej obligacji stwierdzić należy iż, drugi element ceny brudnej obligacji, czyli wartość kuponu odsetkowego powinna stanowić dla Banku koszty podatkowe na zasadach przewidzianych w ustawie p.d.o.p. do rozliczania dla celów podatkowych kosztów bezpośrednich. (Poza dyskusją pozostaje fakt, iż koszty nabycia kuponów odsetkowych będą kosztami bezpośrednio związanymi z przychodami otrzymywanymi przez Bank w dacie wymagalności tych kuponów (odsetek)).

Jakkolwiek w opinii Banku istnieją argumenty, aby dyspozycją art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy p.d.o.p. objąć, w trybie interpretacji celowościowej także kupon odsetkowy, to jednak z uwagi na fakt, iż kupon odsetkowy nie jest kwalifikowany jako odrębny papier wartościowy, przepis ten nie będzie miał zastosowania.

Zasady rozliczania kosztów bezpośrednich dla celów podatkowych ustawodawca uregulował w art. 15 ust. 4-4c ustawy p.d.o.p.

Zgodnie z przywołanymi regulacjami koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody. Stosownie do przepisów powyżej przywołanych, podatnik jest uprawniony zaliczyć dane wydatki do kosztów podatkowych w dacie osiągnięcia przychodów w związku z którymi wydatki te zostały poniesione;

Powyższe oznacza, iż w dacie otrzymania płatności odsetkowych z tytułu realizacji danego kuponu odsetkowego (zapadalności danego okresu odsetkowego) Bank uprawniony będzie do rozpoznania w rozliczeniu podatkowym wydatków poniesionych na nabycie tego kuponu odsetkowego.

Podsumowując, zdaniem Banku wydatki, które będą ponoszone na nabycie kuponu odsetkowego nie stanowią wydatków na nabycie papierów wartościowych (obligacji) w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy p.d.o.p. Bank pragnie przy tym zaznaczyć, iż kupony odsetkowe są okresowymi świadczeniami pieniężnymi (kwartalnymi, półrocznymi bądź rocznymi), które powstają oraz są wymagalne w różnych terminach przez cały okres istnienia bytu prawnego obligacji. W opinii Banku nie można ich zatem utożsamiać ze świadczeniem otrzymywanym przez Bank w dacie zbycia (wykupu) obligacji i tym samym uwzględniać kosztów z nimi związanych przy ustalaniu dochodu podatkowego z tytułu zbycia (wykupu przez emitenta obligacji), gdyż nie stanowią one kosztów poniesionych w celu uzyskania przez Bank świadczenia z tego tytułu, ale celem uzyskania płatności (świadczeń) odsetkowych.

W konsekwencji powyższego uznać należy, iż art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy p.d.o.p. jako odnoszący się tylko do należności (świadczenia) głównego nie powinien mieć zastosowania do należności (świadczeń) ubocznych, czyli okresowych świadczeń odsetkowych.

Oznacza to, iż wydatki ponoszone na nabycie kuponów odsetkowych powinny być rozpoznawane dla celów podatkowych na zasadach przewidzianych w art. 15 ust. 4-4c ustawy p.d.o.p., czyli w dacie otrzymania płatności odsetkowych.

A zatem, zdaniem Banku koszty poniesione na nabycie kuponu odsetkowego powinny być rozpoznawane przez Bank zgodnie z zasadami wyrażonymi - w art. 15 ust. 4-4c ustawy p.d.o.p., czyli w dacie osiągnięcia przychodu odsetkowego do otrzymania którego Bank będzie uprawniony na podstawie nabytego kuponu odsetkowego.

W odniesieniu do przedstawionego zdarzenia przyszłego, stwierdzam, co następuje:

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. O potrącalności kosztów w czasie decydują zaś art. 15 ust. 4, 4a, 4d-4f ww. ustawy, a w szczególności art. 15 ust. 4, zgodnie z którym koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 4b i 4c.

Z kolei przepis art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi, iż nie uważa się za koszt uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów albo akcji w spółce oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów, akcji oraz innych papierów wartościowych, w tym dochodu z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także umorzenia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych.

Z treści powyższego wynika a contrario, iż kosztem nabycia udziałów lub akcji oraz innych papierów wartościowych są wydatki poniesione w związku z ich nabyciem, lecz dopiero w momencie ich odpłatnego zbycia. Wydatki na nabycie obejmują więc nie tylko cenę zakupionego papieru wartościowego, ale także wszystkie inne koszty związane z ich nabyciem. Przepis stanowi bowiem o wydatkach na nabycie, a nie o cenie zakupu zbywanych walorów. Z powyższego wywieść należy, że do kosztów, z chwilą sprzedaży udziałów lub akcji oraz innych papierów wartościowych zalicza się koszty, które warunkują ich nabycie, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Między innymi mogą być to koszty stanowiące bezpośrednio cenę zakupu akcji czy udziałów, ale też np. opłata notarialna, prowizja biura maklerskiego, koszty obsługi rachunku, prowizja bankowa.

W przypadku zakupu papierów wartościowych z kuponem odsetkowym, nie można wydatku na nabycie papieru wartościowego wraz z tym kuponem podatkowo rozbić na dwie części, z których jedna odnosiłaby się do wartości papieru wartościowego, a druga zaś do odsetek należnych posiadaczowi tego papieru i potraktować ją jako zapłatę za nabycie prawa do realizacji odsetek w przyszłości, co skutkowałoby wyłączeniem tej części wydatku z dyspozycji art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przepis ten dotyczy sposobu zaliczania w ciężar kosztów wydatków na nabycie papierów wartościowych i jako taki, stanowi lex specialis w stosunku do generalnych zasad rozliczania kosztów w czasie zawartych w art. 15 ust. 4, 4a, 4d-4f ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, czego konsekwencją jest, iż przepis art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie znajduje w tym przypadku zastosowania. Skoro bowiem papier wartościowy zawiera zobowiązanie emitenta do zapłaty posiadaczowi takiego papieru jego wartości nominalnej wraz z oprocentowaniem, wydatek na nabycie takiego papieru obejmuje również tę część płatności, która dotyczy kuponu odsetkowego, w związku z czym wydatek taki stanowi koszt uzyskania przychodu dopiero w momencie zbycia papieru wartościowego lub wykupu przez emitenta.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego, uznaje się za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.