IPPB3/423-323/09-6/ER - Opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem u źródła odsetek przekazywanych przez spółkę.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112 poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 5 maja 2009 r. (data wpływu 7 maja 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie opodatkowania zryczałtowanym podatkiem u źródła odsetek przekazywanych przez Spółkę na rzecz N z siedzibą w Luksemburgu oraz ciążących na Spółce obowiązków płatnika w zakresie pobrania i wpłaty do urzędu skarbowego tego podatku (pytanie oznaczone we wniosku Nr 3) - jest nieprawidłowe.

W dniu 7 maja 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie opodatkowania zryczałtowanym podatkiem u źródła odsetek przekazywanych przez Spółkę na rzecz N z siedzibą w Luksemburgu oraz ciążących na Spółce obowiązków płatnika w zakresie pobrania i wpłaty do urzędu skarbowego tego podatku.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Sp. z o.o. (Spółka) zamierza zawrzeć z bankiem prowadzącym działalność na terenie Polski (Bank) umowę prowadzenia rachunków w systemie "cash pool", na mocy której Bank zapewni usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową grupy podmiotów powiązanych, posiadających w tym banku rachunki bankowe. Celem takiej umowy będzie zapewnienie efektywnego zarządzania środkami pieniężnymi oraz poprawa płynności finansowej grupy podmiotów (Umowa).

Stronami Umowy będą polskie spółki z grupy N, powiązane ze Spółką (Uczestnicy), Bank oraz Agent, spółka N z siedzibą w Luksemburgu, której dominującym akcjonariuszem (ponad 25% udziału w kapitale spółki) jest akcjonariusz Spółki. Oznacza to, iż Agent jest "spółką siostrą" Spółki. Bank nie jest powiązany kapitałowo zarówno z Agentem, jak i z żadnym z Uczestników. Agent jest rezydentem podatkowym w Luksemburgu w rozumieniu Konwencji między Rzeczpospolitą Polską a Wielkim Księstwem Luksemburga z 14 czerwca 1995 r.

Każdy z Uczestników posiadać będzie rachunek bankowy, który będzie brał udział w realizacji operacji objętych Umową. Oprócz Rachunku Głównego Agenta, Bank będzie prowadził także jego Rachunek Pomocniczy, przeznaczony tylko i wyłącznie do realizacji operacji przewidzianych w Umowie.

Każdego Dnia Roboczego Bank przeprowadzi kolejno po sobie następujące czynności jako ostatnie operacje wykonane na Rachunkach w danym Dniu Roboczym:

Po dokonaniu wyżej opisanych czynności Bank dokona transferów środków pieniężnych pieniędzy rachunkami Uczestników i Rachunkiem Pomocniczym Agenta w taki sposób żeby na koniec dnia roboczego salda wszystkich rachunków były równe zeru. Podstawą prawną takich transferów będzie subrogacja określona w art. 518 Kodeksu cywilnego tzn. wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela.

Tak więc, jeżeli na koniec dnia roboczego:

Z tytułu wierzytelności Agenta względem Uczestników Ujemnych oraz wierzytelności Uczestników Dodatnich względem Agenta, Agentowi i Uczestnikom Dodatnim będą należne odsetki.

Alokacja (zapłata) odsetek należnych lub obciążających poszczególnych Uczestników będzie dokonywana przez Bank bezpośrednio pomiędzy rachunkami Poszczególnych Uczestników Ujemnych i Agenta oraz Agenta i Uczestników Dodatnich. Na zlecenie Uczestników Bank będzie dokonywał księgowania związane z rozliczeniami wierzytelności i zobowiązań poszczególnych Uczestników względem Agenta powstałych w związku z realizacją opisanych wyżej czynności. Z tytułu świadczenia powyżej wskazanych usług Bank będzie pobierać miesięczną prowizję od każdego z Uczestników.

W związku z powyższym zadano pytanie orzeczone we wniosku numerem 3:

Czy odsetki przekazywane przez Spółkę na rzecz N z siedzibą w Luxemburgu podlegają w Polsce opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem u źródła o stawce 10% na podstawie postanowień art. 11 Konwencji między Rzeczpospolitą Polską, a Wielkim Księstwem Luksemburga z dnia 14 czerwca 1995 r. w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, a na Spółce ciążą obowiązki płatnika w zakresie pobrania i wpłaty do urzędu skarbowego tego podatku...

Zdaniem wnioskodawcy.

W ramach umowy, w przypadku wystąpienia debetu na rachunku, Spółka będzie zobowiązana do przelania obciążających ją odsetek za pośrednictwem Banku na rachunek Agenta.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 r. przychody z odsetek uzyskane przez podmioty niemające siedziby na terytorium Polski podlegają w Polsce opodatkowaniu 20% podatkiem u źródła. Jednakże postanowienia te mają zastosowanie wyłącznie wówczas, gdy umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, nie stanowi inaczej.

Zgodnie z treścią art. 11 ust. 1-2 Konwencji z Luksemburgiem odsetki, które powstają w jednym z umawiających się państw (w tym przypadku w Polsce) i uzyskiwane są przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim umawiającym się państwie (w tym przypadku w Luksemburgu) mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie, czyli w Luksemburgu.

Jednakże takie odsetki mogą być opodatkowane w umawiającym się państwie, w którym powstają (tj. w Polsce) i zgodnie z ustawodawstwem tego państwa, ale jeżeli osoba uprawniona do odsetek (angielski termin: benficial owner), ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim umawiającym się państwie (tj. Luksemburgu) to podatek nie może przekroczyć 10% kwoty brutto tych odsetek.

W świetle Komentarza do Konwencji Modelowej OECD beneficial owner jest podmiotem, którego prawo do dysponowania otrzymaną płatnością nie ma wyłącznie formalnego charakteru. Co do zasady, Komentarz do Konwencji Modelowej OECD stwierdza, że w sytuacji, gdy płatność dokonywana jest na rzecz pośrednika będącego rezydentem określonego państwa, który następnie przekazuje tę płatność ostatecznemu odbiorcy, państwo rezydencji pośrednika nie jest zobowiązane do zastosowania wobec tego pośrednika postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Sam bowiem fakt, bycia rezydentem określonego państwa i otrzymania płatności nie jest wystarczającym warunkiem do skorzystania z postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania w sytuacji, gdy prawo do dysponowania dochodem ma ograniczony charakter.

W analizowanym stanie faktycznym następuje wypłata odsetek należnych Agentowi przez Spółkę poprzez jej Rachunek w Banku. Bank przekazuje otrzymane odsetki na Rachunek Agenta. Zgodnie z Umową Cash Poolingu Agent jest podmiotem uprawnionym do dysponowania uzyskanymi płatnościami. Ponadto, prawo Agenta do dysponowania odsetkami nie ma ograniczonego charakteru. Tym samym, w świetle Komentarza do Konwencji Modelowej OECD, Agent:

W analizowanej sytuacji Spółka, w związku z Umową Cash Poolingu, dokonuje na rzecz Agenta (za pośrednictwem Banku) wypłaty odsetek, gdy w danym okresie rozliczeniowym Rachunek Spółki w Banku wykazuje saldo ujemne. Zgodnie z Umową Cash Poolingu Agent jest podmiotem uprawnionym do otrzymania płatności odsetkowych.

Mając na uwadze powyższe, przy założeniu, że Spółka posiadać będzie certyfikat rezydencji podatkowej Agenta, odsetki wypłacane przez Spółkę na rzecz Agenta w ramach Umowy Cash Poolingu, podlegać będą opodatkowaniu w Polsce podatkiem u źródła o stawce 10%.

Zgodnie bowiem z art. 26 ust. 1 ustawy P.D.O.P., płatnicy dokonujący na rzecz podmiotów zagranicznych płatności m.in. z tytułów określonych w art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy P.D.O.P. mogą zastosować stawkę podatku u źródła wynikającą z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby zagranicznego podatnika do celów podatkowych uzyskanym od niego zaświadczeniem (certyfikatem rezydencji) wydanym przez właściwy organ administracji podatkowej.

Jednocześnie, Spółka będzie zobowiązana, jako płatnik, do poboru podatku i wpłacenia go do właściwego urzędu skarbowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Stosownie do art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, 654 z późn. zm.), podatnicy jeżeli nie mają na terytorium Polski siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Polski.

Zgodnie art. 26 ustawy, osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz będące przedsiębiorcami osoby fizyczne, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz w art. 22 ust. 1, są obowiązane, jako płatnicy, pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat.

W myśl art. 21 ust. 1 ustawy, podatek dochodowy z tytułu uzyskanych na terytorium Polski, przez podatników nieposiadających w Polsce siedziby ani zarządu, przychodów z odsetek ustala się w wysokości 20% tych przychodów. Przepis ten stosuje się z uwzględnieniem postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 i ust. 2 Konwencji z dnia 14 czerwca 1995 r. zawartej między Rzeczpospolitą Polską a Wielkim Księstwem Luksemburga w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz. U. z 1996 r. Nr 110, poz. 527) odsetki, które powstają w Polsce i są wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Luksemburgu, mogą być opodatkowane w Polsce, i zgodnie z polskim ustawodawstwem, ale jeżeli odbiorca odsetek jest ich właścicielem, podatek w ten sposób ustalony nie może przekroczyć 10% kwoty brutto tych odsetek.

Jednocześnie art. 11 ust. 5 konwencji polsko-luksemburskiej definiuje, jakiego rodzaju dochody należy uznać za odsetki. Zgodnie z tym przepisem, określenie "odsetki" oznacza dochody z wszelkiego rodzaju roszczeń wynikających z długów, zarówno zabezpieczonych, jak i niezabezpieczonych prawem zastawu hipotecznego lub prawem udziału w zyskach dłużnika, a w szczególności dochody z pożyczek publicznych oraz dochody z obligacji lub skryptów dłużnych, włącznie z premiami i nagrodami mającymi związek z takimi skryptami dłużnymi, obligacjami lub pożyczkami.

Należy przy tym zwrócić uwagę na tekst Modelowej Konwencji stanowiącej wzór umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawieranych przez Polskę, jak i brzmienie Komentarza do niej. Zostały one wypracowane w drodze konsensusu przez wszystkie państwa członkowskie OECD, które zobowiązały się tym samym do stosowania zawartych w nich postanowień. Modelowa Konwencja, jak i Komentarz do niej, nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa, natomiast stanowią wskazówkę, jak należy interpretować zapisy umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.

Z Komentarza do Konwencji Modelowej OECD wynika, iż postanowienia umów (konwencji) o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie dotyczącym odsetek mają zastosowanie jedynie w przypadku, gdy to podmiot uzyskujący odsetki posiada status rzeczywistego odbiorcy - osoby uprawnionej ("beneficial owner"), czyli jest podmiotem, którego prawo do dysponowania otrzymaną płatnością nie ma wyłącznie formalnego charakteru.

Co do zasady, w sytuacji, gdy płatność dokonywana jest na rzecz pośrednika będącego rezydentem określonego państwa, który następnie przekazuje tę płatność ostatecznemu odbiorcy, państwo w którym powstaje dana płatność nie jest zobowiązane do zastosowania wobec tego pośrednika postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Byłoby to bowiem sprzeczne z przedmiotem i celem Konwencji, gdyby państwo źródła przyznawało obniżkę lub zwolnienie od podatku tylko z tego powodu, że bezpośredni odbiorca dochodu ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim umawiającym się państwie.

Cash pooling jest formą zarządzania finansami stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej (holdingu) lub podmioty powiązane ekonomicznie w inny sposób, która polega na koncentrowaniu środków z jednostkowych rachunków (sald) poszczególnych jednostek (rachunków uczestników) - na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny, docelowy) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą.

Prawo cywilne - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy, stąd umowa cash poolingu pozostaje na gruncie polskiego prawa umowa nienazwaną. Mając natomiast na uwadze charakter i sposób funkcjonowania cash poolingu można stwierdzić, iż jest to transakcja zarządzania funduszami w grupie, której celem jest zapewnienie maksymalnych korzyści finansowych i minimalnych strat finansowych.

Z opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że jeżeli na koniec dnia roboczego co najmniej jeden Uczestnik niebędący Agentem jest Uczestnikiem Dodatnim, a co najmniej jeden Uczestnik niebędący Agentem jest Uczestnikiem Ujemnym to wówczas Agent po dokonaniu czynności, o których mowa w Umowie z wykorzystaniem środków pieniężnych dostępnych w jego Rachunku Pomocniczym spłaci zobowiązania Uczestników Ujemnych względem banku i wstąpi tym samym w prawa zaspokojonego wierzyciela tj. banku względem Uczestnika Ujemnego do wysokości dokonanej spłaty w trybie Artykułu 518 § 1 ust. 3 kodeksu cywilnego. Następnie Uczestnicy Dodatni niebędący Agentem z wykorzystaniem środków pieniężnych zgromadzonych na ich Rachunkach spłacą zobowiązania Agenta istniejące w Rachunku Pomocniczym Agenta, względem Banku i wstąpią tym samym w prawa zaspokojonego wierzyciela tj. Banku względem Agenta do wysokości dokonanej spłaty w trybie Artykułu 518 § 1 ust. 3 kodeksu cywilnego.

Z tytułu wierzytelności Agenta względem Uczestników Ujemnych oraz wierzytelności Uczestników Dodatnich względem Agenta, Agentowi i Uczestnikom Dodatnim będą należne odsetki.

Z powyższego nie wynika, jak twierdzi Spółka, iż właścicielem odsetek jest Agent. Co prawda środki finansowe do poszczególnych spółek uczestniczących w umowie cash poolingu przekazywane są za pomocą rachunku Agenta jednak sam fakt fizycznego przepływu środków pieniężnych pomiędzy rachunkami uczestników umowy cash poolingu i rachunkiem docelowym Agenta nie powoduje, iż Agent staje się osobą uprawnioną. Agent jest jedynie ekonomicznym dysponentem odsetek, natomiast podmiotem uprawnionym (właścicielem należności odsetkowej) do odsetek pozostaje nie N Europe SA, lecz inny uczestnik umowy cash poolingu przekazujący nadwyżkę środków.

Należy zwrócić uwagę, iż fakt bycia rezydentem określonego państwa i otrzymania płatności nie jest wystarczającym warunkiem do skorzystania z postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania w sytuacji, gdy prawo do dysponowania dochodem ma ograniczony charakter. Oznacza to, iż postanowienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania mają zastosowanie do podmiotów będących faktycznymi odbiorcami odsetek.

Błędem jest utożsamianie, jak czyni to Spółka, właściciela odsetek wyłącznie z podmiotem dysponującym roszczeniem o ich wypłatę i posiadającym prawo do dysponowania nimi. Jak wcześniej wspomniano, status osoby uprawnionej przysługuje ekonomicznemu właścicielowi udostępnionego kapitału, (a nie ekonomicznemu dysponentowi samych odsetek).

Uprawnionym właścicielem może być podmiot posiadający prawo do kapitału, z tytułu którego udostępnienia należne będą odsetki, jak i prawo do gospodarowania tymi odsetkami, jako ich właściciel, a nie podmiot posiadający prawo tylko do dysponowania nimi.

W związku z powyższym stwierdzić należy, iż 10 % stawka podatku od odsetek wynikająca z przepisów polsko - luksemburskiej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, znajdzie zastosowanie jedynie w odniesieniu do podmiotów będących faktycznymi odbiorcami odsetek. Warunkiem zastosowania obniżonej stawki podatkowej jest bowiem, aby podmiot otrzymujący odsetki był ich właścicielem.

Agent będzie rzeczywistym odbiorcą odsetek (właścicielem) tylko w przypadku, gdy będzie spełniał warunki wynikające z umowy, tj. będzie mu przysługiwał, proporcjonalny do wielkości, salda na jego rachunku, udział w należności odsetkowej. Wtedy znajdzie zastosowanie art. 11 ust. 2 Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Wielkim Księstwem Luksemburga. Wówczas Spółka będzie zobowiązana do pobrania podatku od wypłaconych odsetek z możliwością zastosowaniem obniżonej 10% stawki podatku określonej w Umowie (przy spełnieniu warunku określonego przepisem art. 26 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

Odrębną kwestią dotyczącą Agenta jest rola zarządzającego całym systemem. Z tej racji otrzymywane przez Agenta środki pieniężne, podlegające następnie stosownej alokacji, nie będą stanowiły jego należności sensu stricto, gdyż jego funkcja w tym momencie sprowadza się do pośredniczenia w podziale tych środków.

Reasumując, odsetki wypłacone na rzecz Agenta - nie podlegają opodatkowaniu, gdyż nie jest on ich właścicielem. Spółka będzie mogła jednak zastosować w momencie wypłaty (art. 26 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych) zgodnie z postanowieniami art. 21 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, preferencyjną stawkę podatkową wynikającą z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy Polską, a państwem rezydencji podatkowej podmiotu uprawnionego, uzyskującego przychód z tytułu odsetek, a więc poszczególnych spółek z grupy, które biorą udział w systemie Cash pooling.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.