IPPB3/423-283/08-6/10/S/GJ - Zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów odsetek od kredytu przeznaczonego na wypłatę dywidendy akcjonariuszom.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów uwzględniając prawomocny od 14 lipca 2010 r. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie sygn. akt. III SA/Wa 1976/08 z dnia 28 listopada 2008 r. (data wpływu 4 października 2010 r.) stwierdza, że stanowisko Strony, przedstawione we wniosku z dnia 6 lutego 2008 r. (data wpływu 11 lutego 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie zaliczenia do kosztów podatkowych odsetek od kredytu przeznaczonego na wypłatę dywidendy akcjonariuszom - jest prawidłowe.

W dniu 11 lutego 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka, zamierza wypłacić swoim akcjonariuszom dywidendę. W ubiegłych latach dywidenda nie była wypłacana, a osiągnięty zysk zwiększał wartość kapitału zapasowego. Obecnie Spółka zamierza wypłacić dywidendę pomniejszając tym samym wartość kapitału zapasowego. Z uwagi na fakt, że Spółka przeznacza znaczną część posiadanych środków pieniężnych na rozwój działalności, jak i na działalność bieżącą, pokrycie zobowiązania wobec akcjonariuszy z tytułu wypłaty dywidendy mogłoby spowodować utratę płynności finansowej Spółki. W związku z tym Spółka rozważa zaciągnięcie kredytu bankowego pozwalającego utrzymać płynność finansową na moment wypłaty dywidendy.

W związku z powyższym Spółka wniosła o potwierdzenie:

Czy kwota zapłaconych odsetek od kredytu zaciągniętego w celu utrzymania płynności finansowej na moment wypłaty dywidendy dla akcjonariuszy może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.

Zdaniem Wnioskodawcy, kwalifikacji wydatków związanych ze spłatą kredytu na wypłatę dywidendy należy dokonać w oparciu o regułę ustanowioną w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.). Powołany przepis stanowi, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych formułuje regułę, zgodnie z którą wszystkie poniesione wydatki po wyłączeniu wydatków enumeratywnie wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy mogą stanowić koszt uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami, w tym służą zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów. Jedną z kategorii takich wydatków są odsetki od pożyczek (kredytów) zaciągniętych w celu finansowania działalności gospodarczej podatnika.

Zdaniem Spółki, na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zaliczenie odsetek od pożyczki (kredytu) do kosztów uzyskania przychodów możliwe jest po spełnieniu następujących warunków:

W ocenie Spółki, w przedstawionym stanie faktycznym wszystkie powyższe warunki zostaną spełnione.

O przyjęciu takiego stanowiska decyduje:

Ad. 1) odsetki stają się kosztem uzyskania przychodów pożyczkobiorcy w momencie ich zapłaty. Spółka zamierza zaliczać do kosztów wyłącznie odsetki, które zostaną przez nią zapłacone.

Ad. 2) ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie wyłącza z kosztów uzyskania przychodów odsetek od kredytu na wypłatę dywidendy. Zgodnie z ustawą, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

Wnioskując a contrario należy uznać, iż wszelkie pozostałe kategorie odsetek od pożyczek (kredytów) mogą stanowić dla pożyczkobiorcy koszt uzyskania przychodów. Biorąc pod uwagę, iż ustawa nie wyłącza z kosztów uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) na wypłatę dywidendy należy uznać, iż w przedmiotowej sprawie zapłacone odsetki będą mogły stanowić koszt uzyskania przychodów.

Ad. 3) W świetle obowiązującego od 1 stycznia 2007 r. brzmienia art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztem uzyskania przychodów będą zarówno te wydatki, które mogą przyczynić się do powstania konkretnego przychodu, jak również wydatki związane z gospodarczym funkcjonowaniem podatnika i wywiązywaniem się przez niego z obowiązków nałożonych przepisami prawa, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów. W ocenie Spółki dla wykazania nierozerwalnego związku kosztów poniesionych w związku z koniecznością wypłaty dywidendy z prowadzoną działalnością gospodarczą i uzyskiwanymi przychodami należy odwołać się do podstawowych założeń konstrukcyjnych instytucji spółki prawa handlowego.

Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks Spółek Handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.) przez umowę spółki handlowej wspólnicy albo akcjonariusze zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów oraz, jeżeli umowa albo statut spółki tak stanowi, przez współdziałanie w inny określony sposób. Jeżeli spółka powstaje w celu gospodarczym, to jej podstawowym celem jest osiągnięcie zysków a następnie jego podział między wspólników lub akcjonariuszy. Zgodnie z art. 347 § 1 k.s.h. akcjonariusze mają prawo do udziału w zysku wykazanym w sprawozdaniu finansowym, zbadanym przez biegłego rewidenta, który został przeznaczony przez walne zgromadzenie do wypłaty akcjonariuszom. Prawo do dywidendy jest zatem podstawowym uprawnieniem udziałowym akcjonariusza, wynikającym z faktu wniesienia przez niego kapitału w celu osiągnięcia z tego tytułu zysku. Z jednej strony występuje uprawnienie akcjonariusza do żądania zapłaty dywidendy, z drugiej obowiązek wypłaty dywidendy przez spółkę akcyjną. Wypłata dywidendy jest zatem wywiązywaniem się przez spółkę z obowiązków nałożonych przepisami prawa. Dywidenda jako forma podziału dochodu osiągniętego przez spółkę z prowadzonej działalności, jest zależna od aktywności gospodarczej spółki i jest bezpośrednim wynikiem jej działalności. Wypłata dywidendy dla akcjonariuszy jest ich zyskiem, który jest celem inwestowania w akcje spółki. Bez planowanego zysku z ulokowanych pieniędzy, akcjonariusze nie lokowaliby środków w daną inwestycję. Wynika stąd, ze zarówno czynności, które mają wpłynąć na osiąganie zysku, jak i czynności związane z podziałem wypracowanego zysku są nierozerwalnie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w formie spółki. Zobowiązania spółek kapitałowych jako samodzielnych osób prawnych wobec własnych wspólników lub akcjonariuszy są równoważne ze zobowiązaniami wobec własnych kontrahentów. W obu przypadkach osoba prawna posiadająca zobowiązania wobec innych podmiotów, musi się z nimi liczyć w toku prowadzonej działalności i na uregulowanie zobowiązań powinna zgromadzić odpowiednie środki pieniężne. Brak uregulowania tych zobowiązań wpływa ujemnie na sytuację gospodarczą spółki oraz obniża jej wiarygodność na rynku. Środki pieniężne, które spółka pozyskuje dzięki zaufaniu akcjonariuszy są niezbędne dla prowadzenia efektywnej działalności gospodarczej, przynoszącej przychody podlegające opodatkowaniu. Jakiekolwiek opóźnienia bądź problemy z regulowaniem zobowiązań wobec akcjonariuszy mogą w sposób bardzo negatywny wpłynąć na postrzeganie spółki na rynku, odstraszyć potencjalnych inwestorów i zburzyć jej dobre relacje z akcjonariuszami. W ocenie Spółki konieczność wypłaty dywidendy warunkuje sens jej istnienia jako podmiotu gospodarczego, który wypracowuje zysk dla swoich akcjonariuszy i stąd jest bezpośrednio związana z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą. W rezultacie koszty odsetek poniesione w związku z zaciągnięciem kredytu na sfinansowanie tego elementu działalności powinny stanowić koszt uzyskania przychodów. Powinny być bowiem uznane za wydatkowanie środków finansowych na cele związane z działalnością gospodarczą. Jako potwierdzenie słuszności swojego stanowiska Spółka wskazała przykłady interpretacji wydanych przez organy podatkowe, które traktowały zaciągnięcie kredytu na sfinansowanie dywidendy jako działanie zmierzające do zabezpieczenia i zachowania źródła przychodów a odsetki od takich kredytów jako koszt uzyskania przychodów.

Ponadto Spółka zwraca uwagę na to, że planowane zaciągnięcie kredytu na wypłatę dywidendy związane jest z koniecznością zachowania przez nią płynności finansowej. Spółka prawdopodobnie nie będzie dysponowała wolnymi środkami pieniężnymi, albowiem wypracowany przez Spółkę zysk w ujęciu kasowym został zaangażowany w jej działalność gospodarczą. Pozyskanie środków pieniężnych na wypłatę należnej akcjonariuszom dywidendy możliwe będzie wyłącznie poprzez zwiększenie poziomu zobowiązań Spółki w postaci zaciągnięcia kredytu, które jest uzasadnione ekonomicznie i jest przejawem racjonalnej polityki finansowej. Gromadzenie środków pieniężnych na wypłatę dywidendy zamiast angażowanie ich w bieżącą lub inwestycyjną działalność oraz korzystanie na tę ostatnią z kredytów i pożyczek byłoby działaniem ekonomicznie nieracjonalnym.

Powyższe argumenty wskazują na zasadność stanowiska o nierozerwalnym związku między koniecznością wypłaty dywidendy dla akcjonariuszy a prowadzoną działalnością gospodarczą osiąganymi przez nią przychodami i uznaniu za koszt podatkowy odsetek od kredytu na potwierdzenie czego Spółka wymienia także wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 13 lipca 2007 r. (sygn. III SA/Wa 382/07)

Wydając interpretację indywidualną w dniu 8 maja 2008 r. nr IP-PB3-423-283/08-2/GJ uznano powyższe stanowisko za nieprawidłowe stwierdzając, że stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy.

Zatem, aby uznać wydatek za koszt uzyskania przychodów, muszą być spełnione warunki:

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego możliwość zaliczenia konkretnego wydatku do kategorii kosztów uzyskania przychodów uzależniona jest od powiązania poniesionego wydatku z działalnością podatnika. Musi istnieć bezpośredni lub chociażby tylko potencjalny związek przyczynowy między wydatkiem a uzyskanym przychodem. Oznacza to, że nie każdy wydatek przydatny z punktu widzenia prowadzonej działalności stanowi koszt uzyskania przychodu. Ocena możliwości uzyskania przychodu ze względu na poniesienie danego wydatku winna być dokonywana w oparciu o kryteria obiektywne tzn. dla uznania kosztowego charakteru wydatku konieczne jest stwierdzenie, że w chwili jego dokonywania obiektywnie oceniając sytuację podatnik mógł się spodziewać osiągnięcia przychodu. Kosztem uzyskania przychodów są również wydatki poniesione w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.

Przedsiębiorca zaciągając kredyt na bieżącą działalność albo cele inwestycyjne, może zaliczyć do kosztów podatkowych wydatki z tytułu odsetek. O kwalifikacji odsetek do kosztów uzyskania przychodów decydować będzie zgodnie z definicją kosztów, związek kredytu z przychodem lub zabezpieczeniem źródła przychodu. W myśl art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a) oraz pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych kosztem uzyskania przychodów nie są wydatki na spłatę pożyczek (kredytów), są natomiast skapitalizowane odsetki od tych pożyczek (kredytów) oraz inne odsetki pod warunkiem ich naliczenia i zapłacenia. W przypadku zaciągnięcia kredytu w celu wypłacenia dywidendy, przepis art. 16 ust. 1 pkt 11a contrario nie ma zastosowania. Nie ma możliwości zaliczenia odsetek od kredytu zaciągniętego w celu wypłaty dywidendy do kosztów podatkowych. Dywidenda jest dochodem z udziału w zyskach osoby prawnej, należnym wspólnikom spółki. Organ zgodził się, że prawo akcjonariusza do udziału w zysku jest jednym z podstawowych uprawnień udziałowych składających się na akcje. Realizacja prawa do dywidendy w konkretnym roku zależna jest od tego, czy uchwała walnego zgromadzenia przeznaczy zysk do podziału. Na gruncie przepisów kodeksu spółek handlowych nie ma przeszkód do podejmowania przez walne zgromadzenie uchwały o przeznaczeniu zysku na inne cele niż wypłacanie go akcjonariuszom, chociaż akcjonariusze mogą wpływać na kształt uchwały w drodze głosowania lub ewentualnie mogą zaskarżyć uchwałę. Walne zgromadzenie może np. przeznaczyć zysk na sfinansowanie ważnych inwestycji spółki. Powyższe uregulowanie w Kodeksie Spółek Handlowych nie zmienia statusu dywidendy na gruncie prawa podatkowego. Wypłata dywidendy nie jest wydatkiem umożliwiającym powstanie źródła przychodu. Nie jest też związana z utrzymaniem bądź zabezpieczeniem źródła przychodów. Tym samym dywidenda nie stanowi kosztu podatkowego w spółce wypłacającej. Pozyskanie środków na wypłatę dywidendy ma bezpośredni związek z czystym zyskiem, podlegającym podziałowi. Oznacza to, że dotyczy tej części osiągniętego dochodu, która pozostanie po opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. W związku z tym, również wydatki związane z kredytem zaciągniętym na wypłatę dywidendy w postaci odsetek, prowizji i innych opłat, jako związane z kategorią wydatków nie będących kosztami uzyskania przychodów, nie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Odnosząc się do powołanych we wniosku interpretacji organów podatkowych oraz wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 13 lipca 2007 r., Organ stwierdził, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla Organu wydającego niniejszą interpretację.

W świetle obowiązującego stanu prawnego, organ uznał, że stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

W związku z powyższym rozstrzygnięciem Spółka złożyła w dniu 4 lipca 2008 r. (data wpływu 7 lipca 2008 r.) skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na wydaną interpretację indywidualną, poprzedzając ją wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa złożonym w dniu 21 maja 2008 r. (data wpływu 26 maja 2008 r.), wnosząc o uchylenie zaskarżonej interpretacji.

Wyrokiem z dnia 28 listopada 2008 r., sygn. akt III SA/Wa 1976/08, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną.

Zdaniem Sądu na uwzględnienie zasługiwał zarzut materialnoprawny skargi - naruszenia art. 15 ust. 1 u.p.d.p. Z przepisu tego wynika, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 u.p.d.p.

Spółka opisując zdarzenie przyszłe wyjaśniła, że do kosztów uzyskania przychodów zamierza zaliczyć faktycznie zapłacone odsetki od zaciągniętego kredytu na wypłatę dywidendy swoim akcjonariuszom. Podała również, że nie ma bieżących środków pozwalających na wypełnienie ciążącego na niej z mocy prawa obowiązku wypłaty dywidendy, gdyż zaangażowała je w działalność inwestycyjną. Pozyskanie środków na wypłatę dywidendy wiąże się zatem ściśle z prowadzoną działalnością gospodarczą. Dywidenda jest formą podziału dochodu osiągniętego przez spółkę z prowadzonej działalności. Stanowi wynik prowadzonej przez spółkę działalności gospodarczej i jest ściśle z nią związana. Dywidenda jest zależna od działalności spółki, stanowi też zysk akcjonariuszy spółki. Osiąganie i wypłata dywidendy pozostaje w ścisłym związku z prowadzoną działalnością spółki.

Zdaniem Sądu argumentom Spółki trudno odmówić słuszności i poprawności prawnej. Skoro Spółka wnosząc o interpretację indywidualną wskazała, że zaciągnięty kredyt na wypłatę akcjonariuszom dywidendy wiąże się z jej funkcjonowaniem w obrocie gospodarczym - służy tym samym zachowaniu lub zabezpieczeniu źródeł przychodów, a odsetki od tego kredytu zostały zapłacone, możliwe jest zarachowanie do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych przez Spółkę na spłatę odsetek od tego kredytu. Rozwiązaniu takiemu nie stoi na przeszkodzie żaden z obowiązujących w chwili występowania z wnioskiem o interpretację przepis prawa. Wprost przeciwnie powołany przez Ministra Finansów przepis art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a) u.p.d.p. w związku z art. 15 ust. 1 u.p.d.p. pozwala Spółce na uznanie wydatków poniesionych na zapłatę odsetek do kosztów uzyskania przychodów, gdy kredyt (pożyczka) wiążą się z funkcjonowaniem podatnika.

Sąd podzielił przy tym pogląd wyrażony w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 13 lipca 2007 r., sygn. akt III SA/VVa 3382/07, że kredyty zaciągnięte na prowadzenie działalności gospodarczej i kredyty na wypłatę dywidendy są podobne w swym celu - oba służą zapewnieniu lub zwiększeniu płynności finansowej oraz rozwojowi gospodarczemu Spółki.

W dniu 14 lipca 2010 r., Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem o sygn. akt II FSK 490/09 oddalił skargę kasacyjną złożoną przez tutejszy organ podatkowy, utrzymując tym samym w mocy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 listopada 2008 r.

W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy, po uwzględnieniu prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 listopada 2008 r. sygn. akt III SA/Wa 1976/08, w świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.