IPPB3/423-228/10-4/JB

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 30 marca 2010 r. (data wpływu 6 kwietnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, uzupełnionym w dniu 12 lipca 2010 r. (data wpływu 16 lipca 2010 r.) o dodatkowe informacje z zakresu stanu faktycznego, na podstawie wezwania organu z dnia 21 czerwca 2010 r.,w zakresie potwierdzenia, że:

W dniu 6 kwietnia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie potwierdzenia, że umorzone odsetki za zwłokę nie stanowią przychodu podatkowego, a zwolnienie Spółki z obowiązku zwrotu kosztów postępowania sądowego nie stanowi umorzenia zobowiązania.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Spółka świadczy usługi budowlane zajmując się między innymi wznoszeniem konstrukcji budynków. W zawiązku z kryzysem na rynku inwestycji budowlanych Spółka jako usługodawca przy wykonaniu inwestycji osiedli mieszkaniowych odczuła skutki tego kryzysu ponieważ, nie otrzymywała wynagrodzeń od inwestorów mimo upływu terminów wymagalności ich zapłaty. Sytuacja ta spowodowała problemy z płynnością finansową Spółki i doprowadziła do niemożności regulowania przez Spółkę zobowiązań wobec podwykonawców i usługodawców Spółki.

Wierzyciele Spółki zaczęli dochodzić swoich należności na drodze postępowań sądowych, zawierając ze Spółką ugody lub porozumienia pozasądowe.

W zawieranych porozumieniach, dochodzi czasem do odstąpienia wierzyciela od dochodzenia zapłaty naliczonych wcześniej odsetek za zwłokę a niekiedy również do rezygnacji z dokonania przez Spółkę zwrotu kosztów postępowania procesowego.

W odpowiedzi na wezwanie, w zakresie wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego Spółka złożyła, w dniu 12 lipca 2010 r. (data wpływu 16 lipca 2010 r.) następujące wyjaśnienia:

Spółka wskazuje, że w przypadku orzeczeń sądowych w zakresie zwrotu przez Spółkę kosztów sądowych w sprawach z wierzycielami miały miejsce dwa rodzaje orzeczeń sądowych:

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Stanowisko Wnioskodawcy

Ad. 1.

Zdaniem Spółki w przypadku umorzenia zobowiązania odsetkowego istnieje podatkowa neutralność tej czynności, ze względu na zastosowanie zasad kasowych przy zaliczaniu odsetek do przychodów i kosztów podatkowych.

Na gruncie przepisów podatkowych zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 2 oraz art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U., Nr 54 poz. 654 z 2000 r.) dla wierzyciela odsetki stają się przychodem w momencie faktycznego ich otrzymania a dla dłużnika stają się kosztem uzyskania przychodu w dacie ich faktycznej zapłaty.

W opisanej sytuacji nie znajdzie zastosowania przepis art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o nieodpłatnym świadczeniu ponieważ warunkiem uznania, że ma miejsce przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia jest otrzymanie tego świadczenia, natomiast z tytułu umorzenia naliczonych wcześniej odsetek Spółka nie otrzymuje żadnego świadczenia.

Przedstawione powyżej stanowisko Spółki znajduje potwierdzenie w piśmie Ministra Finansów z 13 stycznia 1999 r. (PB3-5912-722-604/HS/98) z którego wynika, że naliczone, ale nieujęte w kosztach podatkowych odsetki po ich umorzeniu nie są przychodem podatkowym.

Ad. 2

Odnośnie kosztów procesu obejmujących głównie opłatę sądową od pozwu i koszty zastępstwa procesowego, które należne są stronie wygrywającej proces, to strony procesu są uprawnione do zawarcia ugody w której zgodnie postanawiają o sposobie rozliczenia poniesionych kosztów procesu.

Jeśli w wyniku takiej ugody dłużnik zostaje zwolniony z zapłaty całości lub części tych kosztów to zdaniem Spółki też nie dochodzi do uzyskania nieodpłatnego świadczenia o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Poniesione koszty sądowe i egzekucyjne nie będą stanowiły podatkowych kosztów uzyskania przychodu dłużnika bo nie są ponoszone w celu uzyskiwania przychodów a ponadto są wyłączone z kosztów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, co czyni je dla dłużnika kosztami obojętnymi podatkowo, więc ich umorzenie nie powinno generować przychodu podatkowego. Nie znajdzie też zastosowanie przepis o umorzeniach zobowiązań - art. 12 ust. 1 pkt 3 a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ponieważ nie powstało w tym przypadku żadne zobowiązanie ze względu na uprawnienia stron procesu do zawarcia ugody o sposobie rozliczenia poniesionych kosztów postępowania procesowego.

W odniesieniu do przedstawionego stanu fatycznego, stwierdzam, co następuje:

Ad. 1.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy, w zakresie pytania nr 1, w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej w tej części oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Ad. 2.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty, w wypadkach, o których mowa w art. 21 i 22, przedmiotem opodatkowania jest przychód. Dochodem z zastrzeżeniem art. 10 i 11, jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.

Z przykładowego wykazu zdarzeń uznanych za przychody, w rozumieniu ww. ustawy, wymienionego w art. 12 ust. 1 pkt 1-9 i ust. 3 ww. ustawy wynika, że co do zasady, za przychód podatkowy można uznać każde przysporzenie majątkowe podatnika o charakterze trwałym, który rzeczywiście otrzymano lub jest ono należne.

W niniejszej sprawie zastosowanie znajdzie art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a) ww. ustawy, zgodnie z którym przychodem jest wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań.

Na skutek przegranego procesu sądowego, Spółka została zobowiązana do zapłaty, na rzecz strony przeciwnej, kosztów procesowych obejmujących opłatę sądową od pozwu i koszty zastępstwa procesowego. Jednakże w wyniku zawartej ugody, strona przeciwna (wierzyciele Spółki) zwolnili Spółkę z obowiązku zapłaty kosztów procesu. Ugody zawierano następująco, w przypadku Nakazu Zapłaty w Postępowaniu Upominawczym, z którego wynikał obowiązek zapłaty przez Spółkę zasądzonych kosztów procesowych, Spółka zaskarżyła ten nakaz i w konsekwencji ponownej rozprawy strony zawarły ugodę sądową, z której wynikało, że Spółka nie jest zobowiązana zapłacić kosztów sądowych. Natomiast w przypadku Nakazu Zapłaty w Postępowaniu Nakazowym obowiązek zwrotu kosztów procesowych wynika z samego Nakazu, i późniejsze ugody nie mogą już formalnie zmienić tego obowiązku.

Zgodnie z art. 353 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93) zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić.

Umorzenie zobowiązania polega na tym, że wierzyciel zrzeka się wierzytelności, wobec czego zobowiązanie wygasa. W takim przypadku dłużnik nie jest już zobowiązany do spełnienia świadczenia. Tym samym po stronie dłużnika powstaje przysporzenie w jego majątku, gdyż ze zobowiązania jakie miał względem wierzyciela został zwolniony. Umorzenie zobowiązania rozumiane jako zwolnienie z długu, powoduje powstanie u dłużnika przychodu podatkowego.

W świetle powyższego, w przypadku zawarcia ugody sądowej, z której wynika że Spółka nie jest zobowiązana zapłacić kosztów sądowych, a zatem zobowiązanie nie istnieje, przychód podatkowy nie powstanie.

Natomiast w sytuacji, gdy wyrokiem sądu Spółka ma obowiązek zapłacenia kosztów sądowych, a w wyniku porozumienia zawartego z wierzycielami nie dojdzie do realizacji tego zobowiązania, wtedy zachodzi umorzenie zobowiązania, skutkujące powstaniem przychodu podatkowego.

Odnosząc się do zaprezentowanych w uzasadnieniu argumentów Spółki, należy potwierdzić stanowisko, że powołany przez Spółkę art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy, odnoszący się do powstania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia, nie będzie miał zastosowania w sprawie. Bez wątpienia, w analizowanej sprawie nie mamy do czynienia z nieodpłatnym świadczeniem. Nie oznacza to jednak, wbrew temu co sądzi Spółka, że w sprawie nie wystąpi przychód podatkowy. Przychód ten powstanie, z tym że z innego tytułu, z tytułu umorzenia zobowiązania, o czym mowa powyżej.

Dodatkowo warto zwrócić uwagę, że zasadniczo przychód z tytułu umorzonych zobowiązań nie wiąże się z kategorią kosztową, tj. powstanie tego przychodu nie jest związane z koniecznością poniesienia konkretnego wydatku, gdyż dla powstania tego przychodu wystarczy zaistnienie zobowiązania pieniężnego po stornie podatnika i umorzenie tego zobowiązania.

Na uwzględnienie nie zasługuje również argument, że w związku z faktem, że koszty procesowe nie stanowią, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 17 ustawy, kosztów uzyskania przychodów, są obojętne podatkowo, to umorzenie tych kosztów nie powoduje powstania przychodu.

Nawet jeżeli koszty procesowe nie stanowiłyby kosztów podatkowych (co nie jest jednoznaczne, albowiem istnieje, w uzasadnionych przypadkach, możliwość zaliczenia tych wydatków do kosztów podatkowych) i stałyby się, jak to określiła Spółka, obojętne podatkowo, to zwolnienie z obowiązku zapłaty tych kosztów oznacza, że Spółka nie pomniejsza swoich aktywów o tę kwotę i może nią swobodnie dysponować.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie pytania pierwszego uznaje się za prawidłowe, w zakresie pytania drugiego dotyczącego ugody sądowej stanowisko również uznaje się za prawidłowe, natomiast w zakresie ugody zawartej bez udziału sądu, stanowisko Spółki uznaje się za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia stanu faktycznego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.