IPPB3/423-222/09-2/GJ - Zaliczenie do kosztów podatkowych kary umownej z tytułu odstąpienia od umowy.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 31 marca 2009 r. (data wpływu 6 kwietnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zaliczenia do kosztów podatkowych kary umownej - jest prawidłowe.

W dniu 6 kwietnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zaliczenia do kosztów podatkowych kary umownej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Jeden ze stałych kontrahentów Wnioskodawcy odstąpił od umowy dostawy na jego rzecz określonych towarów. Odstąpienie od powyższej umowy nastąpiło w związku z niewykonaniem w terminie ciążącego na Wnioskodawcy zobowiązania, które wyniknęło z winy podmiotu trzeciego, będącego dostawcą z zagranicy. Wygaśnięcie przedmiotowej umowy wskutek odstąpienia od niej spowodowało po stronie Wnioskodawcy powstanie obowiązku w zakresie zapłaty kary umownej przewidzianej umową na wypadek odstąpienia od niej z przyczyn leżących po stronie Spółki. Wnioskodawca w związku z utrzymywaniem na podstawie innych umów stałych transakcji z powyższym kontrahentem, nie kwestionował jego żądań w przedmiocie zapłaty kary umownej. Takie zachowanie wnioskodawcy miało na celu zapewnienie ciągłości pozyskiwania dochodów pochodzących z pozostałych transakcji prowadzonych z tym kontrahentem, a także co się z tym wiąże utrzymanie równowagi ekonomicznej Wnioskodawcy. Ponadto towar objęty kontraktem niewykonanym w terminie ma być przedmiotem dostawy realizowanej na podstawie nowej umowy. Ponadto należy dodać, ze Wnioskodawca uzyskał karę przewidzianą umową zawartą z zagranicznym dostawca towarów, który nie dotrzymał terminu dostawy i spowodował zerwanie umowy na dostawę krajową.

W związku z powyższym powstaje pytanie:

Czy kara umowna poniesiona przez Wnioskodawcę w związku z odstąpieniem przez kontrahenta od umowy stanowi w świetle art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych koszt uzyskania przychodów Spółki...

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż kara umowna jaką Spółka zapłaciła kontrahentowi krajowemu może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 zd. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy.

Zapłata kary umownej z tytułu odstąpienia od umowy jako mająca bezpośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą a także mająca bezpośredni wpływ na wysokość osiąganych przez wnioskodawcę przychodów powinna być zaliczona w świetle wyżej wskazanego przepisu prawa jako koszt uzyskania przychodów.

Ponadto należy zauważyć, iż kara umowna z tytułu odstąpienia od umowy nie jest objęta dyspozycją art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jako wydatek którego nie uważa się za koszty uzyskania przychodów. Przepis art. 16 ust. 1 pkt 22 powołanej ustawy wyłącza z kosztów uzyskania przychodów kary umowne i odszkodowania z tytułów enumeratywnie wyliczonych w tym przepisie, czyli z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług, zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad, a także zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. Powyższe postanowienie nie obejmuje zatem wszelkich kar umownych z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, lecz dotyczy trzech ściśle określonych przypadków. Przyjmując zatem za właściwe wnioskowanie a contrario należy uznać, iż kara umowna z tytułu niewykonania zobowiązania, czy też z tytułu odstąpienia od umowy mieści się w pojęciu kosztów uzyskania przychodów. Należy podkreślić, iż użycie przez ustawodawcę w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych pojęć niedookreślonych pozwala na ich elastyczne stosowanie w zależności od okoliczności faktycznych, natomiast katalog zawarty w art. 16 ust. 1 powołanej ustawy należy interpretować w sposób ścisły.

Powyższe pozwala zatem stwierdzić, iż kara umowna poniesiona przez wnioskodawcę z tytułu odstąpienia od umowy stanowi w świetle art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych koszt uzyskania przychodów.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje:

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określa ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r., Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) w art. 15 ust. 1, zgodnie z którym kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy. Ustawodawca oparł tę konstrukcję na zasadzie klauzuli generalnej (koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów oraz koszty poniesione w celu zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów) z enumeratywnym wyłączeniem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy. Literalne brzmienie przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie pozostawia wątpliwości, że nie wszystkie wydatki poniesione przez podatnika, stanowiące z ekonomicznego punktu widzenia koszty działalności, są kosztem uzyskania przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, to pomiędzy tym wydatkiem a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowo-skutkowy tego typu, że poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Kara umowna jako sposób zabezpieczenia prawidłowej realizacji umowy, który przede wszystkim, ma na celu ułatwienie w dochodzeniu naprawienia ewentualnej szkody została uregulowana w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) w art. 483-485.

Pod pojęciem kary umownej należy rozumieć zastrzeżenie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy. Innymi słowy, kara umowna jest rodzajem sankcji cywilnoprawnej zastrzeżonej na wypadek szkód powstałych w wyniku niewłaściwego wykonania umowy.

W przepisie art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ustawodawca wprost wyraża, jakiego rodzaju kary umowne i odszkodowania nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Są to kary czy odszkodowania wynikające z nienależytego wykonania zobowiązań. Kary są wynikiem niewłaściwego działania lub zaniechania dłużnika.

Co do pozostałych kar i odszkodowań, chociaż niewymienionych w negatywnym katalogu zawartym w art. 16 ust. 1 ustawy nie oznacza to, że automatycznie można taki wydatek uznać za koszt podatkowy. Pomiędzy poniesionym kosztem a potencjalnym przychodem musi zaistnieć związek przyczynowo-skutkowy, albo musi być to wydatek poniesiony w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy w ocenie Organu okolicznościami przemawiającymi za uznaniem kary umownej wypłaconej kontrahentowi krajowemu za koszt podatkowy są:

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Spółki w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock