IPPB3/423-147/10-2/AG - Moment powstania przychodu spółki w przypadku rozliczenia nierzeczywistego transakcji foward.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 1 marca 2010 r. (data wpływu 5 marca 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie przychodów (pytanie oznaczone numerem 1) - jest nieprawidłowe.

W dniu 5 marca 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie przychodów.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny/zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca Spółka S.A. (,"A." lub "Spółka") jest spółką publiczną notowaną na Giełdzie Papierów Wartościowych S.A. w Warszawie. ("GPW"). A. prowadzi działalność gospodarczą na szeroko rozumianym rynku medialnym w Polsce oraz jest nadawcą programów telewizyjnych. I. Sp. z o.o. ("X.") jest spółką zależną (w sposób pośredni) od A. - A. posiada 51 % (a docelowo będzie posiadać 100 %) udziałów w H. B.V. (H.") będącej właścicielem 100 % udziałów w A. A. oferuje usługi telewizji nowej generacji (platforma cyfrowa) umożliwiające widzom odbiór programów w technologii HD, nagrywanie wybranych pozycji programowych oraz zapewniającej dostęp do biblioteki filmów i programów na życzenie (tzw. video on demand). Z technicznego punktu widzenia dla korzystania przez widzów z usług świadczonych przez A. konieczne jest udostępnienie abonentom dekoderów oraz nagrywarek ("Urządzenia"). Udostępniane widzom Urządzenia są i będą nabywane przez A. od producenta z Tajlandii lub Czech ("Producent") jako wewnątrz wspólnotowe nabycie towarów za pośrednictwem spółki zarejestrowanej dla celów VAT w Niemczech ("Dostawca"). Zawierane przez A. z Dostawcą umowy zakupu Urządzeń przewidują obowiązek zapłaty przez N. na rzecz Dostawcy w określonym terminie tytułem ceny zakupu Urządzeń uzgodnionej kwoty w dolarach amerykańskich (USD) przeliczonej na PLN wg średniego kursu NBP z dnia potwierdzenia odbioru Urządzeń przez A.

Ponieważ cena zakupu Urządzeń przez A. jest wyrażona w USD, z jej zapłatą związane jest ryzyko kursowe dla A. - tj. ryzyko wzrostu wartości waluty amerykańskiej wobec waluty polskiej (PLN) pomiędzy datą zawarcia każdorazowej umowy kupna Urządzeń a datą odbioru Urządzeń przez N. (zgodnie z kursem na ten dzień cena w USD jest przeliczana na PLN, w której to walucie dokonywana jest płatność). Konsekwencją takiego wzrostu wartości USD wobec PLN jest faktyczny wzrost ceny zakupu Urządzeń po przeliczeniu na PLN - wzrost wartości USD oznacza bowiem konieczność wydatkowania przez N. większej kwoty PLN na zakup Urządzeń.

Jak wskazano powyżej N. jest członkiem grupy kapitałowej A. ("Grupa A.") a wynik finansowy N. (podobnie jak wynik finansowy innych spółek zależnych) jest uwzględniany na poziomie skonsolidowanym całej Grupy A. tj. w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym A. Biorąc pod uwagę powyższe, Zarząd A., po przeprowadzeniu stosownych analiz, podjął decyzję o zabezpieczeniu oczekiwanego poziomu zysku A. w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy A. poprzez zabezpieczenie się przed opisanym powyżej ryzykiem walutowym związanym z zakupem Urządzeń przez A.

U podstaw decyzji o zabezpieczeniu ryzyka kursowego w związku z nabywaniem Urządzeń legła okoliczność, że N. jest spółką zależną, A., a wynik finansowy N. (na który wpływ ma przedmiotowe ryzyko walutowe) wywołuje bezpośredni wpływ na wynik finansowy A. na poziomie skonsolidowanym. W tym zakresie niezwykle istotną okolicznością jest fakt, iż A. jest spółką giełdową, a stabilny wynik finansowy jest kluczową informacją dla inwestorów giełdowych. Jest on parametrem mającym bezpośredni wpływ na poziom wyceny akcji Spółki oraz ocenę jakości zarządzania Spółką, co przekłada się na całościową ocenę Spółki oraz perspektyw jej rozwoju. Z kolei zachowanie wiarygodności w oczach inwestorów A. przekłada się na wycenę akcji na GPW. Tym samym zabezpieczenie opisanego powyżej ryzyka walutowego jest kluczowe z punktu widzenia interesów gospodarczych A. Dla Spółki istotna jest bowiem ocena perspektyw finansowych Spółki przez inwestorów giełdowych i poziom wyceny jej akcji na GPW (choćby w kontekście pozyskania w przyszłości finansowania w drodze emisji nowych akcji).

W celu zabezpieczenia ryzyka kursowego mającego wpływ na skonsolidowany wynik finansowy A. zawierała w przeszłości oraz może zawierać w przyszłości z niektórymi bankami (np. z D. S.A.) ("Bank") transakcje terminowe forward ("Transakcja FORWARD"). Transakcja FORWARD stanowi rodzaj pochodnego instrumentu finansowego, w ramach którego A. uzgadnia z Bankiem, że w z góry określonym terminie ("Data Rozliczenia") nabędzie od Banku określoną kwotę USD (odpowiadającą całości lub części ceny zakupu Urządzeń - zabezpieczenie może mieć charakter całkowity lub częściowy) ("Waluta Bazowa") w zamian za określoną kwotę PLN ("Waluta Kwotowana") obliczoną według z góry przyjętego w umowie kursu wymiany USD/PLN ("Kurs Terminowy"), przy czym rozliczenie Transakcji FORWARD może odbywać się poprzez faktyczne nabycie Waluty Bazowej lub mieć charakter nierzeczywisty (o czym mowa poniżej).

Zasady rozliczania Transakcji FORWARD są następujące:

Należy przy tym wskazać, iż rozliczenia pomiędzy A. a Bankiem z tytułu Transakcji FORWARD mogą przybierać w praktyce postać tzw. rozliczenia rzeczywistego (tekst jedn. poprzez faktyczne nabycie Waluty Bazowej) lub rozliczenia nierzeczywistego. Rozliczenie nierzeczywiste polega na tym, iż Spółka faktycznie nie nabywa od Banku określonej w umowie kwoty USD Waluty Bazowej, lecz w zależności od wartości Kursu Spot w Dacie Realizacji:

Niniejszy wniosek dotyczy sytuacji, w której Spółka zawiera Transakcje FORWARD przewidujące rozliczenie nierzeczywiste.

W przypadku rozliczenia nierzeczywistego, gdy:

W obu opisanych powyżej przypadkach zawarta Transakcja FORWARD pozwoli zrealizować wynikający z umowy zakupu Urządzeń poziom wydatków w PLN (ceny zakupu Urządzeń) na poziomie wynikającym z góry ustalonego Kursu Terminowego i tym samym uniknąć istniejącego ryzyka walutowego (na poziomie skonsolidowanym).

Zatem podejmując decyzję o zabezpieczeniu wyniku finansowego Grupy A. na poziomie skonsolidowanym przed omawianym ryzykiem walutowym poprzez zawieranie Transakcji FORWARD, Zarząd A. dążył do uzyskania przez Spółkę przychodów z Transakcji FORWARD, które przyniosłyby Spółce dodatkowe zyski w przypadku zwiększonego poziomu kosztów nabycia Urządzeń. Decyzja ta obarczona jest oczywiście ryzykiem poniesienia straty na Transakcji FORWARO (w takiej sytuacji na poziomie skonsolidowanym strata jest rekompensowana niższymi kosztami nabycia Urządzeń przez A.).

W przeszłości Spółka otrzymywała od Banku określoną kwotę środków pieniężnych w PLN z tytułu rozliczenia Transakcji FORWARD (osiągała zyski z tytułu rozliczenia), jak również ponosiła straty z tytułu rozliczenia. Podobnie może być w przyszłości.

Należy także wskazać, że ze względu na okoliczność, iż Kurs Terminowy jest każdorazowo ukształtowany na rynkowych warunkach, Spółka w momencie zawarcia Transakcji FORWARD nie ponosi żadnych wydatków z tytułu zawarcia przedmiotowej transakcji na rzecz Banku (takich jak prowizja itp.).

Mając na względzie przedstawiony powyżej stan faktyczny/zdarzenie przyszłe zadano następujące pytania:

Przedmiotowa interpretacja indywidualna przepisów prawa podatkowego dotyczy pytania numer 1. W zakresie pytania numer 2 zostanie wydane odrębne rozstrzygniecie.

Stanowisko Spółki (odnośnie pytania numer 1).

Zdaniem Spółki, w przypadku rozliczenia nierzeczywistego Transakcji FORWARD, gdy w Dacie Realizacji Kurs Spot będzie wyższy od Kursu Terminowego, kwota w PLN płacona przez Bank na rzecz Spółki będzie stanowić jej przychód w dniu otrzymania zapłaty z Banku przez Spółkę.

Uzyskiwany przez Spółkę przychód w postaci kwoty w PLN wypłacanej jej przez Bank w sytuacji, gdy przy rozliczeniu nierzeczywistym Transakcji FORWARD w Dacie Realizacji Kurs Spot jest wyższy od Kursu Terminowego, stanowi bezsprzecznie przychód związany z działalnością gospodarczą Spółki. Świadczy o tym chociażby okoliczność, iż Spółka dokonywała przedmiotowych Transakcji FORWARD w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.

W związku z powyższym należy stwierdzić, iż ustalenie momentu uzyskania przez Spółkę przychodu w postaci kwot w PLN zapłaconych na jej rzecz przez Bank powinno nastąpić z uwzględnieniem przepisów art. 12 ust. 3-3e u.p.d.o.p. Przepis art. 12 ust. 3 u.p.d.o.p. wskazuje jak należy rozumieć pojęcie przychodu związanego z działalnością gospodarczą oraz jak ustalić kwotę tego przychodu. Natomiast przepisy ust. 3a oraz 3c-3e artykuły 12 u.p.d.o.p. regulują sam moment (datę) uzyskania przez podatnika poszczególnych kategorii przychodów związanych z działalnością gospodarczą.

Zdaniem Spółki, mając na uwadze, że przychód w postaci kwoty w PLN wypłacanej jej przez Bank z tytułu rozliczenia Transakcji FORWARD nie stanowi żadnej z kategorii przychodów związanych z działalnością gospodarczą określonych w ust. 3a 3c lub 3d (kwoty wypłacane przez Bank nie są bowiem przychodem związanym z wydaniem rzeczy, zbyciem prawa majątkowego, wykonaniem usługi lub częściowym wykonaniem usługi, wykonywaniem usługi rozliczanej w jakimkolwiek okresie rozliczeniowym, ani z dostawą energii elektrycznej, cieplnej czy też gazu przewodowego), do przedmiotowego przychodu zastosowanie znajduje przepis art. 12 ust. 3e u.p.d.o.p.

Tym samym należy uznać, iż kwota w PLN wypłacana przez Bank na rzecz Spółki w związku z rozliczeniem Transakcji FORWARD będzie stanowić przychód Spółki w momencie faktycznego otrzymania przez nią zapłaty, stosownie do 12 ust. 3e u.p.d.o.p. Przedstawione stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych dotyczącym rozliczeń podatkowych z tytułu realizacji instrumentów pochodnych. Przykładowo w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 4 czerwca 2009 r., sygn. akt I SA/Wr 327/09, jednoznacznie wskazano, że przychód uzyskany przez podatnika z tytułu nierzeczywistego rozliczenia instrumentu forward (tzw. dodatni wynik z tej transakcji) powstaje w dacie faktycznego otrzymania przez podatnika płatności z tego tytułu (zgodnie z art. 12 ust. 3e u.p.d.o.p.).

Na tle przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenie przyszłego, stwierdzam, co następuje.

Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c) ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538 z późn. zm.) instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są finansowe kontrakty terminowe oraz inne równoważne instrumenty finansowe rozliczane pieniężnie, umowy forward dotyczące stóp procentowych, swapy akcyjne, swapy na stopy procentowe, swapy walutowe.

W doktrynie prawa finansowego za pochodny instrument finansowy uważa się taki instrument, którego wartość zależy od wartości innego instrumentu (pierwotnego), na który ten pochodny instrument został wystawiony.

Definicję pochodnych instrumentów finansowych zawiera art. 16 ust. 1b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), zgodnie z którym za pochodne instrumenty finansowe uznaje się prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny towarów, walut obcych, waluty polskiej, złota dewizowego, platyny dewizowej lub papierów wartościowych albo od stóp procentowych lub indeksów, w szczególności opcje i kontrakty terminowe.

W praktyce obrotu instrumentami pochodnymi występują:

Stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

Natomiast na podstawie art. 12 ust. 3 tej ustawy, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Przychodami należnymi (które to określenie nie zostało zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych) są przychody, które w następstwie działalności gospodarczej stały się należnością (wierzytelnością), chociaż faktycznie jeszcze ich nie uzyskano. Oznacza to, że opodatkowanie rozszerzone zostało także na przychody, które zgodnie z ich zaksięgowaniem, powinny wpłynąć do podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, lecz jeszcze to nie nastąpiło, co jest konsekwencją oparcia opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej na tzw. zasadzie memoriałowej.

Zasady rozpoznawania momentu uzyskania przychodów określonych w art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, uregulowane są w art. 12 ust. 3a-3e.

Zgodnie z art. 12 ust. 3a ww. ustawy, za datę powstania przychodu uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3e, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

Z kolei, zgodnie z ust. 3c, jeżeli strony ustalają, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku.

W przypadku otrzymania przychodu, o którym mowa w cyt. powyżej ust. 3, do którego nie mają zastosowania regulacje zawarte w ust. 3a i 3c, zgodnie z ust. 3e - za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.

W stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym przedstawionym przez Spółkę wskazano, iż Spółka otrzymywała/będzie otrzymywać kwoty pieniężne w postaci dodatniego wyniku rozliczenia nierzeczywistego zawieranych z bankami Transakcji FORWARD, gdy w Dacie Realizacji Kurs Spot będzie wyższy od Kursu Terminowego.

Istotą sprawy jest rozstrzygniecie, w jakim momencie powyższe kwoty stanowią przychody Spółki (pytanie postawione przez wnioskodawcę).

W ocenie organu wydającego interpretację indywidualną, podstawową kwestią której rozstrzygniecie ma wpływ na określenie momentu zaliczenia przedmiotowych kwot do przychodów podatkowych Spółki jest dokonanie oceny, czy przysporzenia te należy zakwalifikować jako związane z działalnością gospodarczą przychody należne.

Objęte przepisem art. 12 ust. 3 ww. ustawy przychody (przychody należne) muszą być następstwem prowadzonej działalności gospodarczej. W związku z tym, między przychodem, a działalnością gospodarczą musi istnieć związek skutkujący powstaniem przychodu. Określenie "związane z działalnością gospodarczą" pojmuje się dość szeroko, tym samym uznając, iż przychodami z tego źródła są nie tylko przychody będące bezpośrednim wynikiem tej działalności, ale także przychody z każdej innej działalności z nią związanej, również z tytułu niektórych operacji finansowych. W szczególności odnosi się to do zawieranych przez podatników umów dotyczących pochodnych instrumentów finansowych (np. transakcji terminowych typu forward) zabezpieczających jakieś konkretne operacje gospodarcze (np. zakupu towaru) tego podatnika, a więc zawartych w celu zabezpieczenia ryzyka kursowego związanego z takimi operacjami.

Zauważyć należy, że z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego wynika, że Zarząd A. podjął decyzję o zabezpieczeniu oczekiwanego poziomu zysku A. w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy A. poprzez zabezpieczenie się przed ryzykiem walutowym związanym z zakupem Urządzeń (dekoderów oraz nagrywarek) przez spółkę zależną - I. Sp. z o.o., będącą członkiem grupy kapitałowej A. Wynik finansowy I. Sp. z o.o. (podobnie jak wynik finansowy innych spółek zależnych) jest bowiem uwzględniany na poziomie skonsolidowanym całej Grupy A., tj. w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym A.

Zawarte/zawierane w przyszłości przez Spółkę transakcje terminowe FORWARD miały zatem na celu zabezpieczenie ryzyka kursowego związanego z operacjami gospodarczymi (zakupem Urządzeń) innego podmiotu (podatnika podatku dochodowego od osób prawnych) - I. Sp. z o.o., a nie operacji gospodarczych Spółki.

Nie ma zatem podstaw by uzyskany obecnie i przyszłości przez Spółkę przychody w postaci dodatnich rozliczeń transakcji nierzeczywistych FORWARD (kwot otrzymanych z banku) uznać za przychody należne w rozumieniu art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W konsekwencji, ponieważ kwoty te (środki pieniężne) stanowią niewątpliwie przysporzenia dla Spółki, które otrzymuje ona/będzie otrzymywać w związku z zawartymi transakcjami nierzeczywistymi FORWARD, stanowią/będą stanowić w momencie ich otrzymania przychód podatkowy Spółki, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1 tej ustawy.

Odnosząc się do powołanego we wniosku wyroku WSA we Wrocławiu, organ stwierdza, że nie stanowi on źródła prawa i co do zasady wiąże strony postępowania w konkretnej, indywidualnej sprawie, nie rozciągając swojego oddziaływania na inne choćby podobne lub zbieżne sprawy. Na mocy art. 87 ust. 1 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) źródłami powszechnie obowiązującego prawa w Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego uznaje się, w zakresie pytania numer 1, za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego - stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.