IPPB2/4515-42/16-2/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 21 marca 2016 r. (data wpływu 24 marca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zwrotu wywłaszczonej nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 24 marca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zwrotu wywłaszczonej nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest spadkobierczynią po Janie G. - bracie swojego ojca Mikołaja G. Jan G. zmarł w dn. 3 kwietnia 1985 r. Mikołaj G. zmarł w dniu 11 grudnia 1993 r. Po obu braciach zostało przeprowadzone postępowanie spadkowe.

Postępowanie spadkowe po Janie G. zakończyło się postanowieniem Sądu Rejonowego II Wydział Cywilny - sygnatura - z dnia 27 września 2012 r. Sąd wydał postanowienie spadkowe, ustalając, iż spadek po ks. Janie G. dziedziczą:

Zgodnie z postanowieniem spadkowym po Mikołaju G. z dnia 19 lipca 1994 r.; dziedziczą po nim córki:

1. Danuta G. w 1/2

2. Iwona G. w 1/2.

W skład spadku po Janie G. (wujku - bratu ojca wnioskodawczyni) jak i po Mikołaju G. (ojcu wnioskodawczyni) wchodziło m.in. roszczenie o zwrot nieruchomości odebranej prawowitym ówczesnym właścicielom w ramach tzw. dekretu Bieruta, tj. Dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze Miasta.

Wnioskodawczyni odziedziczyła w spadku po swoim wujku możliwość zaskarżenia decyzji z dnia 12 września 1969 r. Prezydium Rady Narodowej (Wydział Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej) odmawiającej Marianowi K. przyznania prawa wieczystego użytkowania nieruchomości o powierzchni 835 m², oznaczoną hip., wchodzącą obecnie w skład działki ewidencyjnej nr 89 (jednostka ewidencyjna), z powodu "innych przyczyn" (w rozumieniu art. 7 ust. 5 Dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze Miasta).

Wniosek o stwierdzenie nieważności ww. decyzji został złożony w dniu 1 marca 2013 r., czyli już po wydaniu postanowienia spadkowego po Janie G.

W chwili śmierci ojca i wujka wnioskodawczyni, jak i w chwili stwierdzenia nabycia spadku po ww. krewnych wnioskodawczyni do kamienicy istniało jedynie roszczenie o jej zwrot. W skład masy spadkowej wchodziło roszczenie a nie kamienica.

W dniu 28 maja 2014 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze stwierdziło nieważność decyzji z dnia 12 września 1969 r. Prezydium Rady Narodowej (Wydział Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej) odmawiającej przyznania prawa wieczystego użytkowania ww. nieruchomości.

W dn. 26 lutego 2015 r. Urząd Miasta Biuro Gospodarki Nieruchomościami uwzględniło wniosek o przyznanie spadkobiercom ówczesnych właścicieli, w tym wnioskodawczyni prawa użytkowania wieczystego ww. nieruchomości (numer sprawy:).

W dn. 22 lipca 2015 r. Minister Administracji i Cyfryzacji wydał decyzję nr 246 stwierdzającą nieważność decyzji Wojewody z dn. 30 grudnia 1992 r., tj. tzw. decyzję dekomunalizującą kamienicę.

W dn. 1 grudnia 2015 r. nastąpiło protokolarne przekazanie kamienicy aktualnym współużytkownikom wieczystym ww. kamienicy od Zakładu Gospodarowania Nieruchomościami.

Do dnia dzisiejszego nie została jeszcze zawarta aktem notarialnym umowa użytkowania wieczystego, a tym samym prawa wnioskodawczyni i pozostałych współużytkowników nie zostały wciąż ujawnione w księdze wieczystej ww. nieruchomości.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy nabycie prawa użytkowania wieczystego do nieruchomości odebranej tzw. dekretem Bieruta z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze Miasta i zwróconej spadkobiercom pierwotnych właścicieli podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, a jeśli tak, to od kiedy należy liczyć termin do zgłoszenia nabycia w spadku ww. prawa użytkowania wieczystego (od prawomocnego postanowienia spadkowego po ojcu Mikołaju G. z 1994 r., od prawomocnego postanowienia spadkowego po wujku Janie G. z 2012 r., od decyzji ustanawiającej prawo użytkowania wieczystego z 02.2015 r. przyszłego aktu notarialnego - aktu umowy użytkowania wieczystego, czy od prawomocnego wpisu prawa wnioskodawczyni w księdze wieczystej nieruchomości).

Zdaniem Wnioskodawcy, według wnioskodawczyni podatek od spadków i darowizn od odzyskanej kamienicy w zaistniałym stanie faktycznym nie należy się, ponieważ w skład spadku wchodziło jedynie niematerialne roszczenie o możliwość ubiegania się o przyznanie prawa użytkowania wieczystego, co wymagało zainicjowania szeregu postępowań administracyjnych i nie było przesądzone na korzyść wnioskodawczyni. W skład masy spadkowej nie wchodziła nieruchomość.

W chwili nabycia spadku po ojcu, a następnie po wujku nie istniało prawo użytkowania wieczystego do ww. nieruchomości, a jedynie roszczenie do tego prawa. Prawo użytkowania wieczystego powstaje dopiero wskutek prawomocnego wpisu w księdze wieczystej nieruchomości, a taki wpis ma charakter konstytutywny, a nie deklaratoryjny. Prawo użytkowania wieczystego powstanie już bezpośrednio na rzecz wnioskodawczyni, a nie na rzecz jej spadkodawców.

Wobec tego na dzień dzisiejszy formalnie wnioskodawczyni wciąż nie jest współużytkownikiem wieczystym ww. nieruchomości, a jedynie ma prawo do ubiegania się do zawarcia z nią przez Gminę umowy użytkowania wieczystego na podstawie prawomocnej decyzji administracyjnej, tj. decyzji 26 lutego 2015 r. Urzędu Miasta Biura Gospodarki Nieruchomościami przyznającej spadkobiercom ówczesnych właścicieli, w tym wnioskodawczyni prawo użytkowania wieczystego ww. nieruchomości (numer sprawy).

Stąd wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że podatek od spadków i darowizn nie należy się.

Jeśli nawet przyjąć, że wnioskodawczyni jest zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn, to wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że będzie ostatecznie podlegała zwolnieniu od płacenia tego podatku, jeżeli w ciągu 6 miesięcy od daty wpisu w księdze wieczystej prawa użytkowania wieczystego złoży do właściwego Urzędu Skarbowego deklarację spadkową, w której wyszczególni, że w skład masy spadkowej wchodzi prawo użytkowania wieczystego do ww. nieruchomości. Z racji tego, że wnioskodawczyni znajduje się w I grupie podatkowej, to będzie ostatecznie podlegała zwolnieniu od podatku od spadku i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy wskazać, że z uwagi na fakt, że ojciec Wnioskodawczyni zmarł w 1993 r., w niniejszej sprawie znajdą zastosowanie przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem 1 stycznia 2007 r., stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej m.in. tytułem dziedziczenia.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.). W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Zgodnie z art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego).

Z powołanych wyżej artykułów wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki, ale także uzasadnione prawnie nadzieje na nabycie prawa. Prawa majątkowe są składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie. Roszczenie o zwrot nieruchomości jest prawem majątkowym.

Biorąc powyższe pod uwagę należy wskazać, że przedmiotem spadku, który Wnioskodawczyni nabyła po zmarłym było prawo majątkowe w postaci roszczenia o zwrot nieruchomości. Obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn powstał zatem z tytułu dziedziczenia prawa majątkowego.

Na podstawie art. 6 ust. 4 zd. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Zgodnie z art. 5 ustawy - Ordynacja podatkowa zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego. Art. 21 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa reguluje sposób powstawania zobowiązań podatkowych i określa moment powstania takiego zobowiązania.

Zobowiązanie podatkowe powstaje więc z dniem:

Jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, wysokość zobowiązania podatkowego, o którym mowa w § 1 pkt 2, ustala się zgodnie z danymi zawartymi w deklaracji, chyba że przepisy szczególne przewidują inny sposób ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego albo w toku postępowania podatkowego stwierdzono, że dane zawarte w deklaracji, mogące mieć wpływ na wysokość zobowiązania podatkowego, są niezgodne ze stanem faktycznym (§ 5 art. 21 Ordynacji podatkowej).

Na podstawie art. 68 § 1 i § 2 ww. ustawy zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Natomiast, gdy podatnik:

W przedmiotowej sprawie obowiązek podatkowy powstał z chwilą uprawomocnienia się postanowienia Sądu stwierdzającego nabycie przez Wnioskodawczynię spadku z 1994 r. po ojcu (Mikołaju G.). Na Wnioskodawczyni ciążył obowiązek złożenia zeznania podatkowego z tytułu nabycia praw do spadku po zmarłym i wykazania w nim prawa majątkowego w postaci roszczenia o zwrot nieruchomości. Skoro zatem obowiązek podatkowy z tytułu nabycia przez Wnioskodawczynię spadku po ojcu powstał z datą uprawomocnienia się ww. orzeczenia sądu, tj. w 1994 r., w myśl powołanych przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa zobowiązanie podatkowe uległo przedawnieniu. Z przedstawionego przez Wnioskodawczynię zdarzenia przyszłego wynika, że spadkobiercą po Janie G. był Mikołaj G. (ojciec Wnioskodawczyni), a zatem na Wnioskodawczyni nie ciąży obowiązek złożenia do właściwego naczelnika urzędu skarbowego zeznania SD-3.

Nadmienia się, że w związku ze zwrotem na rzecz Wnioskodawczyni prawa użytkowania wieczystego do nieruchomości, nie będzie na niej ciążył obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn.

Organ zauważa że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku - nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy - Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.