IPPB2/4515-37/15-2/AF

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 8 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 19 marca 2015 r. (data wpływu 24 marca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zwolnienia z długu dokonanego w formie umowy darowizny - jest prawidłowe.

W dniu 24 marca 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zwolnienia z długu dokonanego w formie umowy darowizny.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca ma dług wobec swojej matki, która ma miejsce zamieszkania w Polsce, z tytułu otrzymania nienależnie pieniędzy za sprzedaż nieruchomości, którą jak się okazało, nie miał prawa dysponować i zbywać. Brak prawa własności do nieruchomości Wnioskodawcy, potwierdził sąd powszechny.

W związku z otrzymaniem pieniędzy z tytułu sprzedaży nieruchomości, ma on obowiązek zwrócić te pieniądze matce, która była prawowitym właścicielem nieruchomości i tylko ona mogła zbyć tę nieruchomość.

Matka jednak zamierza darować ten dług Wnioskodawcy i zwolnić go z obowiązku zwrotu całej kwoty. Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do żadnego świadczenia względem matki, otrzyma wierzytelność pod tytułem darmym.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zwolnienie z długu Wnioskodawcy (będącej córką wierzyciela) i podarowanie mu wierzytelności, należy zaliczyć jako darowiznę podlegającą zwolnieniu z podatku od spadków i darowizn, zgodnie z art. 4a ustawy, jeśli zostanie ona zgłoszona Naczelnikowi US w ustawowym terminie.

Zdaniem Wnioskodawcy, umowę o zwolnienie z długu, należy potraktować jako darowiznę wierzytelności podlegającą podatkowi od spadków i darowizn, zwolnioną z opodatkowania na mocy art. 4a ustawy.

Powołując się na stanowisko Ministra Finansów z 29 czerwca 2010 r., stwierdzić trzeba, że w przypadku nieodpłatnego zwolnienia z długu, do umowy takiej należy zastosować przepisu kodeksu cywilnego o darowiźnie, do której mogą mieć zastosowanie przepisy art. 4a ustawy.

Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy, zwalnia się nabycie własności praw majątkowych przez zstępnych, jeżeli zgłoszą nabycie własności tych praw w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego oraz udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia są środki pieniężne - dowodem przekazania na rachunek bankowy.

Zatem stwierdzić trzeba, że skoro matka nie daruje Wnioskodawcy pieniędzy, a prawa majątkowe, to dla zwolnienia z podatku wystarczające jest zgłoszenie umowy zwolnienia z długu Naczelnikowi US w terminie 6 miesięcy. Skoro Wnioskodawca jest córką dla Wierzyciela (matki), to jeśli Wierzyciel daruje dłużnikowi dług, a ten zgłosi to organowi podatkowemu, to będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z podatku o którym mowa w art. 4a. Brak jakichkolwiek świadczeń ze strony córki względem matki z tytułu zwolnienia z długu powoduje, że zwolnienie dokonane jest pod tytułem darmym stanowi darowiznę podlegającą zwolnieniu z podatku wg zasad wskazanych w art. 4a ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r. poz. 86 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

W myśl art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Celem darowizny jest dokonanie nieodpłatnego przysporzenia na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Może ona polegać zarówno na przesunięciu do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych formach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego - do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Zgodnie z art. 890 § 1 Kodeksu oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy, prawa i inne świadczenia.

Z kolei instytucja zwolnienia z długu, która została uregulowana w części ogólnej zobowiązań nie stanowi typu umowy. Jej kwalifikacja prawna zależy od przyczyny, dla której wierzyciel decyduje się umniejszyć swój majątek na korzyść dłużnika. Zgodnie z art. 508 Kodeksu cywilnego zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Oznacza to, iż zwolnienie z długu jest czynnością dwustronną o charakterze rozporządzającym, zawartą między wierzycielem, a dłużnikiem. Z prawnego punktu widzenia, przysporzenia dokonywane są w celu zwolnienia się z istniejącego zobowiązania (causa solvendi), dążenia do uzyskania świadczenia od drugiej strony (causa obligandi vel acquirendi) albo obdarowania (causa donandi). W zależności od przyczyny oraz woli stron umowy, zwolnienie z długu może być nieodpłatne albo odpłatne.

Najczęstszą przyczyną nieodpłatnego zwolnienia z długu jest causa donandi. W tych przypadkach zwolnienie z długu zostaje dokonane przez zawarcie umowy darowizny uregulowanej w przepisach art. 888 Kodeksu cywilnego. Zaznaczyć przy tym należy, że nie każde nieodpłatne zwolnienie z długu będzie dokonane na podstawie umowy darowizny. Zakwalifikowanie czynności nieodpłatnego zwolnienia z długu do konkretnego rodzaju umowy zależy od szczegółowego stanu faktycznego i postanowień tej umowy. Może być ono bowiem uzależnione od spełnienia określonych przesłanek lub stanowić część szerszego porozumienia lub ugody.

Stosownie do art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje - przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Należy wskazać, że zgodnie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa. (art. 4 ust. 4)

Z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, iż jedynym warunkiem skorzystania ze zwolnienia, jest zgłoszenie przez osoby objęte zwolnieniem właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nabycia rzeczy lub praw majątkowych w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych winno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz. U. Nr 243, poz. 1762 z późn. zm.).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, przedmiotowe nabycie podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej - art. 4a ust. 3 ww. ustawy.

Nadmienia się, że zgodnie z art. 4a ust. 4 ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca ma dług wobec swojej matki, która ma miejsce zamieszkania w Polsce, z tytułu otrzymania nienależnie pieniędzy za sprzedaż nieruchomości, którą jak się okazało, nie miał prawa dysponować i zbywać. Brak prawa własności do nieruchomości Wnioskodawcy, potwierdził sąd powszechny. W związku z otrzymaniem pieniędzy z tytułu sprzedaży nieruchomości, ma on obowiązek zwrócić te pieniądze matki, która była prawowitym właścicielem nieruchomości i tylko ona mogła zbyć tę nieruchomość. Matka jednak zamierza darować ten dług Wnioskodawcy i zwolnić go z obowiązku zwrotu całej kwoty. Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do żadnego świadczenia względem matki, otrzyma wierzytelność pod tytułem darmym.

Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, że zwolnienie z długu dokonane w formie umowy darowizny przez darczyńcę na rzecz Wnioskodawcy (córki), będzie korzystało ze zwolnienia zawartego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, po spełnieniu warunków zawartych w tym przepisie. Jeżeli zawarcie umowy darowizny nastąpi na podstawie umowy sporządzonej w formie aktu notarialnego, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zgłoszenia tego nabycia naczelnikowi urzędu skarbowego, stosownie do treści art. 4a ust. 4 pkt 2 ww. ustawy.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanej interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, że co do zasady wiąże ona w sprawie, w której została wydana i nie jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowi podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.