IPPB2/4515-105/15-4/LS - Skutki podatkowe zawarcia umowy cash-poolingu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 1 września 2015 r. (data wpływu 7 września 2015 r.) uzupełnionym pismem z dnia 30 października 2015 r. (data nadania 2 listopada 2015 r., data wpływu 4 listopada 2015 r.) na wezwanie Nr IPPB2/4514-105/15-2/LS z dnia 23 października 2015 r. (data nadania 23 października 2015 r., data doręczenia 26 października 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie cash-poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 7 września 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie cash-poolingu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca będący polską osobą prawną jest członkiem międzynarodowej grupy kapitałowej. W celu poprawy efektywności zarządzania zasobami finansowymi, Wnioskodawca planuje skorzystanie z tzw. usługi cash poolingu rzeczywistego, czyli kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową.

Usługa będzie realizowana w oparciu o umowę, która zostanie zawarta pomiędzy spółką z grupy kapitałowej, do której należy Wnioskodawca, mającą swoją siedzibę w Luksemburgu i pełniącą na potrzeby grupy funkcję tzw. wewnętrznego banku (ang. "in-house bank") (dalej jako: "Bank") a Uczestnikami struktury cash poolingu (mogącymi być zarówno polskimi rezydentami jak i nierezydentami podatkowymi, dalej jako: "Uczestnicy"). Elementem wspomnianej umowy (dalej jako: "Umowa") są m.in. postanowienia określające usługę cash-poolingu, którą Bank będzie świadczył na rzecz Uczestników. Postanowienia te dotyczą stron umowy, sposobu dokonywania rozliczeń pomiędzy Bankiem a Uczestnikami, mechanizmu rzeczywistych dziennych przepływów kwot pomiędzy rachunkami bankowymi, zasad bilansowania sald dodatnich i ujemnych na rachunkach Uczestników, określenia sposobu uzgadniania sald w przypadku rachunków danego Uczestnika prowadzonych w różnych walutach.

Podstawę funkcjonowania usługi stanowić będą rachunki, otwarte w Banku i prowadzone w PLN albo walucie obcej dla Uczestników (dalej jako "Rachunki"). W zakresie czynności należących do Banku leżało będzie wykonywanie dyspozycji Uczestników dotyczących transferu środków do i z Rachunków.

Usługa cash poolingu rzeczywistego polegała będzie na dokonywaniu fizycznych przepływów środków pieniężnych pomiędzy rachunkami bieżącymi Uczestników a ich Rachunkami w Banku, co będzie pozwalało na efektywne wykorzystanie nadwyżek finansowych części Uczestników i zrównoważenie zapotrzebowania na środki finansowe w ramach grupy. W ramach usługi każdego dnia roboczego transferowane będą salda Uczestników zarówno o wartości ujemnej (Bank dokona transferu środków pieniężnych z własnego rachunku na Rachunek takiego Uczestnika, którego saldo jest ujemne), jak i dodatniej (Bank dokona transferu środków pieniężnych z takiego Rachunku Uczestnika, którego saldo jest dodatnie na swój rachunek) - tak, aby po dokonaniu tych przelewów salda na poszczególnych Rachunkach Uczestników niebędących Agentem były równe kwocie określonej w odpowiednich umowach zawartych pomiędzy Bankiem a Uczestnikami.

Bank będzie naliczał odsetki należne z tytułu sumy sald dodatnich i ujemnych powstałych wskutek wdrożenia rozważanej usługi cash poolingu rzeczywistego. Z punktu widzenia grupy kapitałowej, której częścią jest Wnioskodawca, korzyści odsetkowe powstawały będą poprzez konsolidację dodatnich i ujemnych sald rachunków Uczestników biorących udział w procesie. Wysokość należnych odsetek naliczana będzie przy zastosowaniu stawek ustalonych w ramach odpowiednich porozumień.

Oprócz uczestniczenia w opisanej powyżej strukturze cash poolingu, Uczestnicy będą mogli uzyskiwać z Banku finansowanie w formie pożyczek, na podstawie umów odrębnych od Umowy.

Pismem z dnia 23 października 2015 r. Nr IPPB2/4514-105/15-2/LS wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania poprzez:

* czy czynności dokonywane w ramach usługi zarządzania płynnością finansową przybiorą postać którejkolwiek z czynności wymienionej w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (w tym pożyczek i depozytu nieprawidłowego).

Pismem z dnia 30 października 2015 r. (data nadania 2 listopada 2015 r.) Wnioskodawca uzupełnił wniosek w wyznaczonym terminie. W nadesłanym uzupełnieniu Wnioskodawca wskazał, że:

Zgodnie z najlepszą wiedzą Wnioskodawcy, czynności dokonywane w ramach usługi zarządzania płynnością finansową nie przybiorą postaci którejkolwiek z czynności wymienionej w art. I ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (w tym pożyczek i depozytu nieprawidłowego). W ocenie Wnioskodawcy, umowa cash poolingu jest umową nienazwaną i nie należy jej utożsamiać z umową pożyczki uregulowaną w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 tj. z późn. zm.) kodeksu cywilnego. W związku z tym, umowa cashpoolingu nie jest objęta zakresem art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jednocześnie, Wnioskodawca będzie mógł zawierać umowy pożyczek, które będą odrębne od powyższej usługi zarządzania płynnością finansową a których strony będą te same.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zgodnie z treścią opisanego powyżej stanu faktycznego, przedmiotowa usługa cash poolingu z której planuje skorzystać Wnioskodawca będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy,

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż usługa cash poolingu, z której planuje skorzystać Wnioskodawca nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

UZASADNIENIE stanowiska Wnioskodawcy

Zdaniem Wnioskodawcy, usługa cash poolingu nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jako że nie mieści się ona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem, zdefiniowanym w art. 1 ustawy o p.c.c.

Wnioskodawca wskazuje, że art. 1 ustawy o p.c.c. zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Oznacza to, że jakakolwiek inna czynność prawna niewymieniona w tym wyliczeniu pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c., podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie następujące czynności cywilnoprawne:

Umowy, których przedmiotem jest zarządzanie płynnością finansową (tekst jedn.: umowy typu cash pooling), nie zostały wymienione w powyższym katalogu.

Równocześnie, ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji podleganiu opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

W opinii Wnioskodawcy, operacje wykonywane przez niego w ramach świadczenia usługi cash poolingu nie stanowią żadnej z czynności wymienionych w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że czynności wykonywane w ramach cash poolingu nie spełniają w szczególności definicji pożyczki, uregulowanej w art. 720 Ustawy z dnia z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 - dalej "Kodeks cywilny"). W myśl art. 720 Kodeksu cywilnego, dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników tego systemu, nie wyczerpuje istotnych znamion pożyczki. W przedmiotowej strukturze cash poolingu, niektórzy Uczestnicy mogą posiadać chwilowo wolne środki finansowe, podczas gdy inni Uczestnicy mogą posiadać niedobór tych środków. Z tytułu uczestnictwa w powyższych transakcjach dla wszystkich Uczestników powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Należy również podkreślić, że zgodnie z zasadami sformułowanymi w Umowie, Uczestnicy mogą otrzymywać od Banku finansowanie w postaci pożyczek, które explicite odróżnione zostały od struktury cash poolingu.

W związku z powyższym, w opinii Wnioskodawcy, brak jest podstaw do zakwalifikowania transakcji typu cash pooling jako umów pożyczek, a tym samym brak jest podstaw do objęcia takich transakcji obowiązkiem podatkowym wynikającym z przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca zwraca uwagę, że brak konieczności opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowy nienazwanej typu cash pooling, z powodu jej pominięcia przez ustawodawcę w katalogu czynności opodatkowanych tym podatkiem, potwierdzają organy podatkowe. Przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 14 grudnia 2009 r. (sygn. ILPB2/436-184/09-3/MK), Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, odnosząc się do umowy typu cash pooling, wskazał:

"Reasumując, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy opisanej we wniosku dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową "cash pooling" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy pożyczki lub depozytu nieprawidłowego wymienionych w tym katalogu. Tym samym z tytułu zawarcia umowy cash poolingu Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych."

Podobnie wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 3 stycznia 2013 r. (sygn. IPTPB2/436-162/12-2/k.k.):

"Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową cash pooling nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy sprzedaży lub depozytu nieprawidłowego. Tym samym, wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych."

Wnioskodawca wskazuje, że powyższy pogląd został potwierdzony również w:

* interpretacji indywidualnej z dnia 29 maja 2015 r. (nr IBPBII/1/4514-84/15/MD) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach,

* interpretacji indywidualnej z dnia 24 czerwca 2015 r. (nr IBPBII/1/4514-85/15/MZ) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach,

* interpretacji indywidualnej z dnia 30 lipca 2014 r. (nr IPPB2/436-276/14-4/AF) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie,

* interpretacji indywidualnej z dnia 3 lipca 2014 r. (nr ILPB2/436-99/14-3/MK) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu,

* interpretacji indywidualnej z dnia 18 lipca 2014 r. (nr IPTPB2/436-57/14-2/k.k.) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi,

* interpretacji indywidualnej z dnia 14 stycznia 2014 r. (nr IPTPB2/436-121/13-4/k.k.) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi,

* interpretacji indywidualnej z dnia 5 listopada 2013 r. (nr ILPB2/436-209/13-2/AJ) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu,

* interpretacji indywidualnej z dnia 28 czerwca 2013 r. (nr ILPB2/436-81/13-2/WM) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu,

* interpretacji indywidualnej z dnia 7 stycznia 2013 r. (nr IPTPB2/436-161/12-4/k.k.) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi,

* interpretacji indywidualnej z dnia 7 stycznia 2013 r. (nr PTPB2/436-156/12-4/k.k.) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi,

* interpretacji indywidualnej z dnia 27 września 2012 r. (nr IPPB2/436-358/12-2/MZ) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie,

* interpretacji indywidualnej z dnia 26 września 2012 r. (nr IPPB2/436-331/12-2/AF) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie,

* interpretacji indywidualnej z dnia 7 września 2012 r. (nr IPTPB2/436-82/12-2/k.k.) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi,

* interpretacji indywidualnej z dnia 6 września 2012 r. (nr IPPB2/436-284/ 12-4/AF) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie,

* interpretacji indywidualnej z dnia 30 sierpnia 2012 r. (nr IPPB2/436-307/12-2/MZ) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie,

* interpretacji indywidualnej z dnia 22 sierpnia 2012 r. (nr IPTPB2/436-75/12-2/k.k.) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi,

* interpretacji indywidualnej z dnia 2 sierpnia 2012 r. (nr ILPB2/436-99/12-2/MK) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu,

* interpretacji indywidualnej z dnia 22 września 2011 r. (nr ILPB2/436-122/11-2/AJ) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu,

* interpretacji indywidualnej z dnia 6 kwietnia 2011 r. (nr ILPB2/436-3/11-4/MK) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, umowy cash poolingu nie zostały enumeratywnie wymienione w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Nie mogą one być również uznane za którąkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c., gdyż nie spełniają kryteriów przedmiotowo istotnych niezbędnych do takiej kwalifikacji. Tym samym czynności dokonywane w ramach struktury cash poolingu opisanej w zdarzeniu przyszłym nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 626 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b i lit. j ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku oraz umowy depozytu nieprawidłowego.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Depozyt nieprawidłowy został natomiast uregulowany w art. 845 Kodeksu cywilnego. Uznaje się również, że depozyt nieprawidłowy (przechowanie nieprawidłowe) jest umową szczególnego rodzaju, zawierającą elementy przechowania i pożyczki. Przedmiotem depozytu nieprawidłowego mogą być wyłącznie pieniądze lub rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Osoba biorąca pieniądze (rzecz) do depozytu nieprawidłowego, analogicznie do umowy pożyczki, ma obowiązek zwrócić tę sama ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, że umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy. Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash pooling, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. "Cash pooling" polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku "Cash poolingu" mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu. Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Uczestnik "cash poolingu" posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników "cash poolingu". Należy stwierdzić, że zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową "cash pooling" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy pożyczki. Tym samym wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Należy stwierdzić, że umowa cash poolingu jako nie wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Przyjmując za Wnioskodawcą, że czynności wykonywane w ramach umowy cash poolingu nie przybrały postaci którychkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ustawy, tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, wskazać należy, iż rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.