IPPB2/4514-383/15-2/LS - Podatek od czynności cywilnoprawnych w zakresie umowy pożyczki.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 27 sierpnia 2015 r. (data wpływu 3 września 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umowy pożyczki - jest prawidłowe.

W dniu 3 września 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umowy pożyczki.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawcą jest osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: "Wnioskodawca" lub "Pożyczkobiorca"). W przyszłości Wnioskodawca stanie się wspólnikiem spółki prawa handlowego ("Spółka" lub "Pożyczkodawca"). Planowane jest, iż Wnioskodawca zawrze ze Spółką umowę pożyczki. Umowa pożyczki pomiędzy Wnioskodawcą a Pożyczkodawcą zostanie zawarta na terytorium Polski. Pożyczka będzie miała charakter odpłatny, tj. Spółce przysługiwać będzie wynagrodzenie w formie odsetek. Oprocentowanie pożyczki zostanie ustalone na warunkach rynkowych.

Przedmiotem działalności Spółki będzie m.in. (i) działalność holdingów finansowych, (ii) pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych, (iii) pozostałą działalność wspomagająca usługi finansowe, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych, (iv) pozostałe pośrednictwo pieniężne, (v) pozostałe formy udzielania kredytów.

Wnioskodawca planuje zaciągnąć od Spółki pożyczkę celem dokonania spłaty swojego zobowiązania z tytułu nabycia wierzytelności wobec spółki prawa handlowego mającej siedzibę w Polsce. Czynność udzielania pożyczek przez Spółkę na rzecz Wnioskodawcy będzie korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zawarcie umowy pożyczki nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 lit. b Ustawy o p.c.c. w związku z faktem, iż otrzymana przez Wnioskodawcę od Pożyczkodawcy pożyczka będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług oraz jednocześnie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy o VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy,

Stanowisko Wnioskodawcy:

Zdaniem Wnioskodawcy, zawarcie umowy pożyczki nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 lit. b Ustawy o p.c.c. w związku z faktem, iż otrzymana przez Wnioskodawcę od Pożyczkodawcy pożyczka będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług oraz jednocześnie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy o VAT.

UZASADNIENIE stanowiska Wnioskodawcy:

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b Ustawy o p.c.c., podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Czynność cywilnoprawna zawarcia umowy pożyczki podlega Ustawie o p.c.c. wyłącznie wtedy, gdy spełnia przesłanki wskazane w art. 1 ust. 4 Ustawy o p.c.c. Oznacza to, że umowa pożyczki podlega przepisom Ustawy o p.c.c. gdy jej przedmiotem są:

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, umowa pożyczki zostanie zawarta przez Pożyczkobiorcę ze Spółką na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Na tej podstawie uznać należy, iż zawarcie umowy pożyczki będzie podlegać przepisom Ustawy o p.c.c.

Ustawa o p.c.c. wyłącza jednak niektóre czynności z zakresu czynności opodatkowanych. Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 4 Ustawy o p.c.c., podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie podlegają czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Wyłączenie wskazane w art. 2 pkt 4 Ustawy o p.c.c. dotyczy m.in. podmiotów zwolnionych z podatku od towarów i usług. Zaznaczyć jednak należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług, lecz to, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

W przypadku otrzymania pożyczki od Pożyczkodawcy, zauważyć należy, iż jest to czynność, która należy do zakresu Ustawy o VAT. Na podstawie art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie zaś z art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT przez odpłatne świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 Ustawy o VAT. Udzielanie pożyczek stanowi zaś świadczenie na rzecz innego podmiotu, polegające na udostępnieniu kapitału na wskazany w umowie okres czasu. Czynność udzielenia pożyczki w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zamian za wynagrodzenie (odsetki), stanowi zatem odpłatne świadczenie usług, co do zasady podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Odpłatnością z tytułu udzielonej pożyczki są odsetki. Aby dana czynność została opodatkowana nie tylko musi być zakwalifikowana jako odpłatna dostawa towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju. Istotne jest także, aby została wykonana przez podmiot, który z tytułu jej dokonania będzie rozpoznany jako podatnik podatku od towarów i usług.

W świetle art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza na gruncie Ustawy o VAT jest zaś rozumiana jako wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W związku z faktem, iż sama umowa spółki Pożyczkodawcy wprost potwierdza, że przedmiot działalności Pożyczkodawcy będzie obejmował m.in. pozostałe formy udzielania kredytów, oznacza to, iż Pożyczkodawca będzie mógł zawierać umowy pożyczek w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Bez wątpienia zatem Pożyczkodawca będzie rozpoznany jako podatnik podatku od towarów i usług z tytułu udzielanych pożyczek. Ustawa o VAT zwalnia jednak niektóre czynności od opodatkowania. Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę. W świetle wskazanej regulacji czynność udzielania pożyczek, mimo iż należy do zakresu Ustawy o VAT, nie jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług. W odniesieniu do Pożyczkodawcy oznacza to, iż udzielanie przez niego pożyczek podlega podatkowi od towarów i usług. Niemniej na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy o VAT czynność ta będzie korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. W ten sposób uznać należy, iż z tytułu udzielanych pożyczek Pożyczkodawca będzie podmiotem zwolnionym z opodatkowania w podatku od towarów i usług. Z tego też względu czynność zawarcia umowy pożyczki nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem p.c.c. jako wyłączona z zakresu przedmiotowego Ustawy o p.c.c. na podstawie art. 2 pkt 4 Ustawy o p.c.c.

Reasumując, należy stwierdzić, iż umowa pożyczki zawarta pomiędzy Pożyczkodawcą i Pożyczkobiorcą zawiera się w zakresie Ustawy o p.c.c. Mimo to, ze względu na brzmienie art. 2 pkt 4 Ustawy o p.c.c., czynność ta będzie korzystała z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jak bowiem wskazano powyżej, czynność zawarcia umowy pożyczki pomiędzy Wnioskodawcą i Pożyczkodawcą będzie zwolniona od podatku od towarów i usług. Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w następujących interpretacjach indywidualnych:

a. Interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 6 września 2013 r. sygn. IPPB2/436-369/13-2/MZ: "Mając na uwadze powyższe regulacje prawne oraz przywołane stanowiska organów podatkowych, w przypadku, gdy z tytułu udzielenia w przyszłości Wnioskodawcy przez Pożyczkodawcę pożyczki, przynajmniej jedna ze stron tej umowy pożyczki będzie zwolniona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, umowa ta nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, umowa ta nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych ze względu na wystąpienie wyłączenia, o którym mowa w art. 2 pkt 4 lit. b ustawy o p.c.c.".

b. Interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 9 sierpnia 2013 r. sygn. ILPB2/436-126/13-2/MK: "W konsekwencji, jeżeli rzeczone czynności cywilnoprawne zostaną objęte zakresem ustawy o podatku od towarów i usług i jednocześnie będą korzystać ze zwolnienia od tego podatku, wówczas powyższa czynność zostanie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych."

c. Interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 12 czerwca 2013 r. sygn. IPPB2/436-209/13-2/LS: "W interpretacji indywidualnej z dnia 16 maja 2013 r. Nr IPPP1/443-360/13-4/EK w zakresie podatku od towarów i usług Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie potwierdził stanowisko Wnioskodawcy w trybie art. 14c § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, iż: "Zdaniem Spółki, udzielenie przez Pożyczkodawcę Pożyczki (i) będzie czynnością objętą zakresem przedmiotowym opodatkowania VAT i jednocześnie (ii) zostanie dokonane przez Pożyczkodawcę w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Zmiana definicji działalności gospodarczej (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT), która weszła w życie 1 kwietnia 2013 r., pozostaje bez wpływu na możliwość uznania Pożyczkodawcy za podatnika VAT w zakresie udzielenia Pożyczki, a tym samym całej transakcji jako podlegającej opodatkowaniu VAT. Jak Spółka wskazywała wyżej, udzieloną przez Pożyczkodawcę pożyczkę należy - ze względu na charakter świadczonej usługi polegającej na udostępnieniu kapitału na rzecz innego podmiotu - zaliczyć do kategorii usług finansowych, które w związku z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT korzystają ze zwolnienia od opodatkowania VAT." Mając powyższe na uwadze należy wskazać, iż umowa pożyczki będzie podlegała opodatkowaniu na podstawie art. 1 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Ponadto, skoro powyższa czynność będzie objęta zakresem ustawy o podatku od towarów i usług, w analizowanej sytuacji znajdzie zastosowanie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych."

d. Interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 4 kwietnia 2013 r. sygn. IPPB2/436-57/13-2/MZ: "W interpretacji indywidualnej z dnia 28 marca 2013 r. Nr 1PPP1/443-256/13-2/EK w zakresie podatku od towarów i usług Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie potwierdził stanowisko Wnioskodawcy w trybie art. 14c ustawy - Ordynacja podatkowa, iż "mimo że usługa udzielenia pożyczki podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to jest od niego zwolniona. W związku z tym, od udzielonej mu pożyczki nie jest zobowiązany zapłacić podatku od towarów i usług". A zatem, skoro umowa pożyczki zostanie objęta zakresem podatku od towarów i usług, powyższa czynność będzie korzystała z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych."

e. Interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 5 marca 2013 r. sygn. ITPB2/436-222/12-3/DSZ: "W konsekwencji, w oparciu o okoliczności przedstawione przez Wnioskodawcę, a w szczególności fakt, iż jak wskazano we wniosku udzielenie przedmiotowej pożyczki korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług stwierdzić należy, że opisana umowa pożyczki nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w związku z wystąpieniem wyjątku, o którym mowa w art. 2 pkt 4 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy oceny stanowiska Wnioskodawcy wyłącznie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 626) podatkowi temu podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

Artykuł 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Do elementów znamionujących umowę pożyczki należy obowiązek jej zwrotu. Przy czym, nie tyle dotyczy to oznaczenia terminu zwrotu, ile zaznaczenia samego obowiązku zwrotu - który, jak wskazuje się w orzecznictwie, w myśl art. 720 § 1 ww. ustawy, jest elementem przedmiotowo istotnym dla tego rodzaju umowy, bez którego nie ma umowy pożyczki.

W zależności od tego, jak zostanie ukształtowana przez strony umowa pożyczki, może ona przyjąć postać umowy nieodpłatnej bądź też odpłatnej, gdzie pożyczkobiorca zobowiązany będzie do zapłaty odsetek. Umowa pożyczki jest umową konsensualną. Dochodzi do skutku poprzez zgodne oświadczenia woli.

Natomiast zgodnie z art. 1 ust. 4 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli ich przedmiotem są:

Z uwagi na powyższe, należy stwierdzić, że umowa pożyczki podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeżeli w chwili zawarcia umowy jej przedmiot, tj. pieniądze znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wówczas nie ma znaczenia, gdzie umowa została zawarta i gdzie mają miejsce zamieszkania (siedzibę) strony umowy.

Pożyczka podlega również podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeśli pieniądze będące przedmiotem pożyczki w chwili jej zawarcia znajdują się za granicą oraz nabywca - pożyczkobiorca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a czynność zostanie dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Należy wskazać, że w ustawie przewidziano sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 2 pkt 4 ww. ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Zaznaczyć jednak należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że planowane jest, iż Wnioskodawca zawrze ze Spółką umowę pożyczki. Umowa pożyczki pomiędzy Wnioskodawcą a Pożyczkodawcą zostanie zawarta na terytorium Polski. Pożyczka będzie miała charakter odpłatny, tj. Spółce przysługiwać będzie wynagrodzenie w formie odsetek. Oprocentowanie pożyczki zostanie ustalone na warunkach rynkowych. Przedmiotem działalności Spółki będzie m.in. (i) działalność holdingów finansowych, (ii) pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych, (iii) pozostałą działalność wspomagająca usługi finansowe, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych, (iv) pozostałe pośrednictwo pieniężne, (v) pozostałe formy udzielania kredytów. Wnioskodawca planuje zaciągnąć od Spółki pożyczkę celem dokonania spłaty swojego zobowiązania z tytułu nabycia wierzytelności wobec spółki prawa handlowego mającej siedzibę w Polsce. Czynność udzielania pożyczek przez Spółkę na rzecz Wnioskodawcy będzie korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Przyjmując za Wnioskodawcą, że czynność udzielania pożyczek przez Spółkę na rzecz Wnioskodawcy będzie korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, powyższa czynność będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek podatkowy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W przeciwnym wypadku umowa pożyczki będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, wskazać należy, że rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.