IPPB2/4514-335/16-4/JG1 - Określenie skutków podatkowych zawarcia umowy pożyczki.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 20 czerwca 2016 r. (data wpływu 27 czerwca 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 8 lipca 2016 r. (data nadania 11 lipca 2016 r., data wpływu 14 lipca 2016 r.) na wezwanie Nr IPPB2/4514-335/16-2/JG1 z dnia 5 lipca 2016 r. (data doręczenia 7 lipca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy pożyczki - jest prawidłowe.v

W dniu 27 czerwca 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy pożyczki.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest osobą fizyczną, przebywającą większość dni w roku kalendarzowym w Polsce, posiada polską rezydencję podatkową i jest w Polsce opodatkowany w sposób nieograniczony. Osoba Wnioskodawcy nie jest wpisana jako przedsiębiorca do Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej, nie posiada statusu czynnego podatnika VAT, nie prowadzi także działalności w zakresie udzielania pożyczek (kredytów), pośrednictwa finansowego. Wnioskodawca nie jest stroną żadnego postępowania egzekucyjnego w administracji i nie ciążą na nim żadne zaległości podatkowe.

W przyszłości wnioskodawca podpisze umowę pożyczki ze spółką posiadającą siedzibę w innym państwie (spoza Unii Europejskiej). Spółka ta jest nierezydentem w rozumieniu polskich przepisów o podatku dochodowym. Umowa pożyczki zostanie sporządzona w języku angielskim (w zwykłej formie pisemnej) wedle prawa polskiego w sposób przewidziany dla umowy pożyczki na gruncie polskiego prawa cywilnego. Zakres umowy będzie zawierał elementy jakie zwyczajowo stosuje się w umowach pożyczki zawartych zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (Dz. U. z dnia 18 maja 1964 r.). W umowie pożyczkodawca zobowiązuje się przenieść środki pieniężne na pożyczkobiorcę a pożyczkobiorca w określonym terminie pieniądze zwrócić. Istnieje możliwość, że strony na umówioną kwotę łączną zawrą kilka takich samych umów pożyczki.

Wartość pożyczki zostanie przelana na rachunek bankowy Wnioskodawcy znajdujący się zagranicą (założony w zagranicznym oddziale banku) zaś zwrot pożyczki zostanie dokonany na konto spółki pożyczającej, które także jest prowadzone przez zagraniczny oddział banku. Nie ma możliwości zwrotu środków pieniężnych poprzez fizyczny zwrot równowartości pożyczki w banknotach (do rąk reprezentującego spółkę) lub przez dokonanie przelewu na jakikolwiek rachunek bankowy w Polsce. Spółka pożyczająca nie posiada żadnego oddziału bądź przedstawicielstwa na terytorium Polski. Umowę pożyczki podpisze za granicą pełnomocnik pożyczkobiorcy, który fizycznie stawi się na podpisanie umowy wraz z osobą reprezentującą spółkę pożyczającą. Miejsce zawarcia oraz realizacji umowy zostanie ustalone w kraju poza Polską, właściwym dla siedziby spółki pożyczającej.

Pismem z dnia 5 lipca 2016 r., Nr IPPB2/4514-335/16-2/JG1 wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku, w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, poprzez:

- przedłożenie pełnomocnictwa zgodnego z art. 138c § 1 Ordynacji podatkowej, w którym to pełnomocnictwie wskazany będzie adres elektroniczny pełnomocnika w systemie teleinformatycznym wykorzystywanym przez organ podatkowy, tj. w systemie ePUAP, bądź informacja o odbiorze pism w siedzibie Organu;

Pismem z dnia 8 lipca 2016 r. (data nadania 11 lipca 2016 r., data wpływu 14 lipca 2016 r.) Wnioskodawca poinformował, aby wszelką korespondencję doręczać w formie papierowej na adres wskazany przez pełnomocnika za pośrednictwem operatora pocztowego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy pożyczka udzielona Wnioskodawcy w sposób opisany we wniosku nie podlega w Polsce opodatkowaniu na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, zawarcie umowy pożyczki w Polsce podlega co do zasady opodatkowaniu na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o p.c.c. Umowa pożyczki została uregulowana w art. 720 i n. Kodeksu cywilnego, wedle którego - przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy oznaczonych co do gatunku i tej samej jakości. Powyżej 500 zł należy umowę pożyczki zawrzeć przynajmniej w formie zwykłej pisemnej. Nie dochowanie tej formy nie skutkuje jednak bezwzględną nieważnością czynności prawnej mającej charakter umowy ustnej.

Jak to określił Sąd Najwyższy w wyroku z 17 września 2015 r., II CSK 581/14: Umowa pożyczki trwa od chwili jej zawarcia, wzmocnionego wydaniem przedmiotu pożyczki aż do jej zwrotu, niezależnie od tego, że strony określiły w umowie, kiedy ten zwrot powinien był nastąpić, a w rzeczywistości nie nastąpił. Przechodząc na grunt rozpatrywanej sprawy podpisanie, okres trwania, spełnienia świadczenia zwrotu pożyczki i zakończenie tej umowy będzie mieć miejsce zagranicą. Strony wyłączyły możliwość zwrotu pożyczki w innej postaci niż bezgotówkowa lub na terytorium Polski na rachunek w oddziale polskiego banku lub inny rachunek prowadzony przez polską instytucję finansową. Co jest bezsporne umowa pożyczki jest umową konsensualną, dwustronnie zobowiązującą a wierzytelność po stronie pożyczkodawcy powstaje dopiero z chwilą wykonania świadczenia w postaci przeniesienia własności pieniędzy na pożyczkobiorcę (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 6 lipca 2012 r., V CSK 394/11).

Zgodnie z art. 1 ust. 4 ustawy o p.c.c., podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli ich przedmiotem są:

Oznacza to, że umowę pożyczki należy opodatkować, jeśli w chwili jej sporządzenia (zawarcia umowy) przedmiot umowy - w tym wypadku pieniądze - znajdują się na terytorium RP.

Miejsce wykonania czynności cywilnoprawnej jest przede wszystkim określane przez strony transakcji, skoro polski rezydent zawrze umowę z podmiotem zagranicznym, gdzie przewidziane będzie wykonanie czynności pożyczki oraz dokonanie zwrotu na terytorium kraju innego niż Polska to wskazywanie art. 1 ust. 4 pkt 2 ustawy o p.c.c. jako nieznajdującego odniesienia w przedstawionym zdarzeniu przyszłym jest w pełni uprawnione. Takie rozumienie tego artykułu zostało także zaprezentowane w piśmiennictwie - m.in. Tomasz Modzelewski, Problem kwalifikacji przedmiotu umowy pożyczki: czy na potrzeby p.c.c. pożyczane pieniądze stanowią rzeczy, czy kreują prawo majątkowe. Zagrożenia i możliwości interpretacyjne na przyszłość, Monitor Podatkowy 2015, Nr 2, s. 52 i n. M. Goettel, A. Goettel, Podatek od czynności cywilnoprawnych. Komentarz, Warszawa 2007, s. 63 i n.

Kwestia wykonania umowy oraz jej podpisania jest bardzo istotna w kontekście ustalenia obowiązku opodatkowania czynności w odniesieniu do art. 1 ust. 4 ustawy o p.c.c. Dowodem tego jest stanowisko Ministra Finansów zawarte w broszurze "Podatek od czynności cywilnoprawnych z tytułu umowy sprzedaży"

Pożyczka nie będzie podlegała p.c.c. w Polsce, jeśli pieniądze pożyczone wnioskodawcy, znajdują się za granicą, wnioskodawca ma miejsce rezydencji (zamieszkania) na terenie RP i czynność zostaje zrealizowana poza granicami RP.

Wedle opinii wnioskodawcy, mając na względzie wskazany wyżej stan faktyczny, wnioskodawca spełnia jako pożyczkobiorca kryteria umożliwiające wyłączenie z opodatkowania zawartej umowy pożyczki. Przede wszystkim umowa zostaje zrealizowana poza granicami RP a sam przedmiot umowy (podczas wykonania umowy) nie znajdzie się w Polsce. Umowa zostanie podpisana przez pełnomocnika wnioskodawcy oraz osoby uprawnione do reprezentacji spółki pożyczającej w kraju innym niż Polska. Nie ma zatem podstaw aby wobec wnioskodawcy z tytułu zawarcia umowy pożyczki od spółki zagranicznej stosować art. 1 ust. 4 ustawy o p.c.c.

Konkludując, umowa pożyczki zawarta w sposób opisany powyżej nie powoduje po stronie wnioskodawcy obowiązku podatkowego w zakresie p.c.c. gdyż nie podlega opodatkowaniu temu podatkowi.

UZASADNIENIE przedstawione przez wnioskodawcę jest zgodne z aktualnie obowiązującą linią orzecznictwa organów podatkowych, które wydały interpretacje indywidualne w podobnych sprawach, uznając takie stanowisko za prawidłowe: Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 13 sierpnia 2015 r., IPPB2/4514-231/15-2/KW1 i z 28 marca 2013 r., IPPB2/436-42/13-4/AF; z 2 czerwca 2010 r., IPPB2/436-109/10-2/MZ.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 223) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Artykuł 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380) stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Do elementów znamionujących umowę pożyczki należy obowiązek jej zwrotu. Przy czym, nie tyle dotyczy to oznaczenia terminu zwrotu, ile zaznaczenia samego obowiązku zwrotu - który, jak wskazuje się w orzecznictwie, w myśl art. 720 § 1 ww. ustawy, jest elementem przedmiotowo istotnym dla tego rodzaju umowy, bez którego nie ma umowy pożyczki. W zależności od tego, jak zostanie ukształtowana przez strony umowa pożyczki, może ona przyjąć postać umowy nieodpłatnej bądź też odpłatnej, gdzie pożyczkobiorca zobowiązany będzie do zapłaty odsetek. Umowa pożyczki jest umową konsensualną. Dochodzi do skutku poprzez zgodne oświadczenia woli.

Zgodnie z art. 1 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli ich przedmiotem są:

Z uwagi na powyższe, należy stwierdzić, że umowa pożyczki podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeżeli w chwili zawarcia umowy jej przedmiot, tj. pieniądze znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wówczas nie ma znaczenia, gdzie umowa zostanie zawarta i gdzie mają miejsce zamieszkania (siedzibę) strony umowy.

Pożyczka podlega również podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeśli pieniądze będące przedmiotem pożyczki w chwili jej zawarcia znajdują się za granicą oraz nabywca - pożyczkobiorca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a czynność zostanie dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca podpisze umowę pożyczki ze spółką posiadającą siedzibę w innym państwie (spoza Unii Europejskiej). Spółka ta jest nierezydentem w rozumieniu polskich przepisów o podatku dochodowym. Umowa pożyczki zostanie sporządzona w języku angielskim (w zwykłej formie pisemnej) wedle prawa polskiego, w sposób przewidziany dla umowy pożyczki na gruncie polskiego prawa cywilnego. W umowie pożyczkodawca zobowiązuje się przenieść środki pieniężne na pożyczkobiorcę a pożyczkobiorca w określonym terminie pieniądze zwrócić. Istnieje możliwość, że strony na umówioną kwotę łączną zawrą kilka takich samych umów pożyczki.

Wartość pożyczki zostanie przelana na rachunek bankowy Wnioskodawcy znajdujący się za granicą (założony w zagranicznym oddziale banku) zaś zwrot pożyczki zostanie dokonany na konto spółki pożyczającej, które także jest prowadzone przez zagraniczny oddział banku. Nie ma możliwości zwrotu środków pieniężnych poprzez fizyczny zwrot równowartości pożyczki w banknotach (do rąk reprezentującego spółkę) lub przez dokonanie przelewu na jakikolwiek rachunek bankowy w Polsce. Spółka pożyczająca nie posiada żadnego oddziału bądź przedstawicielstwa na terytorium Polski. Umowę pożyczki podpisze za granicą pełnomocnik pożyczkobiorcy, który fizycznie stawi się na podpisanie umowy wraz z osobą reprezentującą spółkę pożyczającą. Miejsce zawarcia oraz realizacji umowy zostanie ustalone w kraju poza Polską, właściwym dla siedziby spółki pożyczającej.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że umowa pożyczki nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ jak wskazał Wnioskodawca środki pieniężne będące przedmiotem umowy pożyczki w chwili jej zawarcia będą znajdowały się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz umowa pożyczki zostanie zawarta poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, wskazać należy, że rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.