IPPB2/4514-29/16-2/AF

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 1 lutego 2016 r. (data wpływu 4 lutego 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności Nieruchomości bez spłat i dopłat w drodze umowy o zniesienie współwłasności zawartej przed notariuszem albo w drodze ugody sądowej - jest prawidłowe.

W dniu 4 lutego 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności Nieruchomości bez spłat i dopłat w drodze umowy o zniesienie współwłasności zawartej przed notariuszem albo w drodze ugody sądowej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Umową sprzedaży z dnia 30 grudnia 2010 r. zawartą w formie aktu notarialnego (Repertorium A Wnioskodawczyni, wraz z drugą osobą zaliczoną w odniesieniu do Wnioskodawczyni do III grupy podatkowej zgodnie z przepisami o podatku od spadków i darowizn (dalej: "Współwłaściciel"), nabyli na zasadach współwłasności w udziale wynoszącym 55/100 części na rzecz Eweliny H. oraz 45/100 udziału na rzecz Pawła S.:

oraz

Umową sprzedaży z dnia z 3 marca 2011 r. zawartą w formie aktu notarialnego (Repertorium A Wnioskodawczyni, wraz z drugą osobą (Pawłem S.) zaliczoną w odniesieniu do Wnioskodawczyni do III grupy podatkowej zgodnie z przepisami o podatku od spadków i darowizn (dalej również jako: "Współwłaściciel"), nabyli na zasadach własności 2/31 udziały we współwłasności lokalu niemieszkalnego (dalej: "Garaż") stanowiącego odrębny przedmiot własności przy czym udział 1/31 części we współwłasności stanowi odrębną własność nieruchomości na rzecz Eweliny H. oraz udział 1/31 części we współwłasności stanowi odrębną własność nieruchomości na rzecz Pawła S.

Odpowiedni udział w powierzchni wspólnej budynku w którym znajduje się ww. mieszkanie, Garaż, oraz komórka lokatorska oraz gruncie na którym posadowiony jest ww. budynek (dalej łącznie: "Nieruchomość").

Dla przedmiotowej Nieruchomości Sąd Rejonowy, Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi Księgę wieczystą. Zakup nieruchomości częściowo był finansowany kredytem wspólnie zaciągniętym przez Wnioskodawczynię i Współwłaściciela (dalej również łącznie jako: "Współwłaściciele"), a częściowo z wkładu własnego wniesionego przez Wnioskodawczynię.

Wnioskodawczyni wspólnie ze Współwłaścicielem zawarła umowę kredytu w Banku S.A. (umowa z dnia 9 września 2010 r. o kredyt mieszkaniowy; dalej: "Umowa kredytowa").

Kredyt jest indeksowany w Euro, a jego przeznaczeniem jest finansowanie kosztów nabycia Nieruchomości.

Okres kredytowania został ustalony w Umowie Kredytowej na 35 lat tj. od dnia 5 października 2010 r. do dnia 5 października 2045 r. Nieruchomość jest obciążona hipoteką umowną na rzecz Banku S.A. jako zabezpieczenie spłaty kredytu, odsetek i innych kosztów przewidzianych w umowie kredytu do kwoty 1.368.000,00 zł na całym lokalu mieszkalnym wpisaną w dziale IV Księgi wieczystej. Księga wieczysta żadnych innych obciążeń nie wykazuje.

Do chwili złożenia niniejszego wniosku kredyt został spłacony tylko w nieznacznej części. Na dzień 27 stycznia 2016 r. stan zadłużenia zgodnie z zaświadczeniem Banku okazanym przez strony wynosił kwotę 163.918,02 EUR - 733.205,30 zł według kursu średniego NBP z dnia 27 stycznia 2016 r. (4,4730).

Drugim współwłaścicielem lokalu mieszkalnego i współkredytobiorcą jest osoba fizyczna należąca do III grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Współwłaściciele zamierzają w najbliższym czasie znieść współwłasność Nieruchomości poprzez zawarcie umowy znoszącej współwłasność Nieruchomości przed notariuszem albo w drodze ugody sądowej, której przedmiotem będzie nieodpłatne, tj. bez jakichkolwiek spłat i dopłat, zniesienie współwłasności Nieruchomości poprzez przyznanie jej na wyłączną własność Wnioskodawczyni oraz przeniesienie udziału 1/31 lokalu niemieszkalnego (dalej: "Garaż") w nieruchomości gdzie udział 1/31 części we współwłasności stanowi odrębną własność nieruchomości na rzecz Pawła S. Jednocześnie, na Wnioskodawczynię zostaną przeniesione wszelkie obciążenia związane z umową kredytu bankowego.

Jednocześnie w akcie notarialnym obejmującym umowę zniesienia współwłasności Wnioskodawczyni w zamian za takie zniesienie współwłasności zobowiąże się do przejęcia w całości zaciągniętego pierwotnie przez obie strony kredytu hipotecznego oświadczy, że będzie spłacała cały kredyt sama i nie będzie z tego tytułu żądała od obecnego współwłaściciela żadnych spłat z tego tytułu - jako od dłużnika solidarnego, zwalniając współwłaściciela w ten sposób ze spłacania kredytu i z ewentualnego zwrotu na jego rzecz spłaconego przez niego kredytu.

Dodatkowo Wnioskodawczyni pragnie podkreślić, iż do momentu zawarcia ww. umowy albo ugody, Wnioskodawczyni niemalże w całości ponosiła wydatki związane ze spłatą kredytu udzielonego przez bank na podstawie Umowy kredytowej. Mianowicie, do dnia złożenia niniejszego wniosku, Współwłaściciel partycypował w spłacie w połowie 27 z 63 rat. Dodatkowo, Wnioskodawczyni poniosła nakłady na mieszkanie o wartości ok. 100.000 zł oraz, przed podpisaniem umowy o zniesienie współwłasności, dokona nadpłaty kredytu w wysokości 100.000 zł. Tym samym, w wyniku zawarcia Umowy kredytowej oraz zniesienia współwłasności Nieruchomości, Wnioskodawczyni w całości poniesie koszt nabycia Nieruchomości.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

1. Czy w wypadku zniesienia współwłasności Nieruchomości bez spłat i dopłat w drodze umowy o zniesienie współwłasności zawartej przed notariuszem albo w drodze ugody sądowej poprzez przyznanie jej na wyłączną własność Wnioskodawczyni wraz z przejęciem przez Wnioskodawczynię pozostałego do zapłaty zobowiązania kredytowego związanego z finansowaniem nabycia Nieruchomości, podlega ono podatkowi od czynności cywilnoprawnych i w konsekwencji czy Wnioskodawczyni będzie obowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych w związku ze zniesieniem współwłasności Nieruchomości.

2. Czy nieodpłatne zniesienie współwłasności lokalu mieszkalnego obciążonego hipoteką, której kwota w części przypadającej na nabywany udział, przewyższa wartość otrzymanego (nabywanego) udziału w prawie własności Nieruchomości, bez spłat i dopłat na rzecz dotychczasowych współwłaścicieli, na skutek którego Wnioskodawczyni stanie się wyłącznym właścicielem mieszkania w zamian za całkowite przejęcie obciążenia hipotecznego, będzie skutkować obowiązkiem zapłaty przez nią podatku od spadków i darowizn.

Niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy pytania Nr 1 w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie pytania nr 2 dotyczącego podatku od spadków i darowizn zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy, zniesienie współwłasności Nieruchomości w drodze umowy o zniesienie współwłasności zawartej przed notariuszem albo w drodze ugody sądowej, bez obowiązku dokonywania spłat i dopłat oraz wraz z przejęciem przez Wnioskodawczynię pozostałego do zapłaty zobowiązania kredytowego związanego z finansowaniem nabycia Nieruchomości, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (dalej: "p.c.c."). W konsekwencji, w związku ze zniesieniem współwłasności Nieruchomości, Wnioskodawczyni nie będzie obowiązana do zapłaty p.c.c.

1. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f ustawy o p.c.c., podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają m.in. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany umów wymienionych m.in. w pkt 1 lit. f ustawy o p.c.c., jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4 oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2 (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy).

2. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c., obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej lub stosownie do pkt 3 z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody - od przedmiotów opodatkowania określonych w art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o p.c.c.

3. Spłata to świadczenie pieniężne przysługujące w wypadku zniesienia współwłasności rzeczy przez przyznanie jej własności jednemu ze współwłaścicieli, stanowiąca równowartość udziału we współwłasności. Dopłata to świadczenie pieniężne mające na celu wyrównanie różnic w wartości rzeczy powstałych na skutek fizycznego podziału rzeczy wspólnej lub przyznania współwłaścicielom własności rzeczy mających nierówną wartość.

4. Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom.

W myśl art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego, współwłasność jest albo własnością w częściach ułamkowych albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi Drugiej Kodeksu cywilnego - art. 196 § 2 tej ustawy. Zgodnie z art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Natomiast stosownie do art. 212 § 1 Kodeksu jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne.

5. Stosownie do art. 212 § 3 Kodeksu, jeżeli ustalone zostaną dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. Powyższe zasady znajdują odpowiednie zastosowanie w przypadku umownego zniesienia współwłasności.

6. Zgodnie z poglądem prezentowanym przez doktrynę oraz orzecznictwo, art. 1 ustawy o p.c.c. zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu na podstawie ustawy o p.c.c., a więc p.c.c. mogą zostać opodatkowane wyłącznie czynności wymienione enumeratywnie w ustawie o p.c.c., natomiast opodatkowaniu p.c.c. nie będą podlegać czynności, które w ustawie nie zostały wymienione. Takie stanowisko potwierdził przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 27 kwietnia 2006 r., sygn. akt II FSK 530/05, w którym skład orzekający wskazał, że: "Nie jest zagadnieniem w sprawie spornym, że powołany przepis zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych, poddanych przez ustawodawcę opodatkowaniu tym podatkiem. Są to czynności prawne nazwane, regulowane przepisami polskiego prawa cywilnego."

7. Należy stwierdzić w świetle wyżej wymienionych przepisów, iż nieodpłatne zniesienie współwłasności nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Powyższa czynność nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wskazać zatem należy, iż zniesienie współwłasności podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f ustawy o p.c.c., wyłącznie w części dotyczącej spłaty tub dopłaty. Natomiast a contrario, opodatkowaniu p.c.c. nie będzie podlegać zniesienie współwłasności (czy to na podstawie umowy, czy ugody sądowej), w ramach którego Wnioskodawczyni nie będzie obowiązana do dokonania spłat lub dopłat.

8. Wyrażone powyżej stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych. Stanowisko takie zaprezentował w szczególności:

* Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 21 kwietnia 2015 r. sygn. ILPB2/4514-1-6/15-3/MK, odnoszącej się do analogicznego stanu faktycznego, w której wskazał: "W analizowanej sytuacji nabywcy zakupili nieruchomość ze środków pochodzących z kredytu bankowego, za spłatę którego odpowiadają solidarnie, co oznacza - w myśl art. 366 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121) - dalej k.c., że wierzyciel (Bank) może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych. Zgodnie z art. 366 § 2 k.c., aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Obecnie współwłaściciele planują dokonać nieodpłatnego zniesienia współwłasności w ten sposób, że lokal mieszkalny przypadnie na wyłączną własność jednego ze współwłaścicieli bez obowiązku spłat i dopłat na rzecz drugiego ze współwłaścicieli. Dodatkowo wyłączny właściciel zobowiąże się do przejęcia całości zaciągniętego zobowiązania kredytowego. Już po zawarciu analizowanej umowy wierzyciel hipoteczny - Bank uwzględni odpowiedni zapis umowy zawartej między współwłaścicielami i zbywca swojego udziału zostanie zwolniony z długu. W świetle powyższego należy uznać, że opisana we wniosku umowa nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zaistniałej sytuacji (nieodpłatności czynności) nie zmienia również okoliczność unicestwienia solidarnej odpowiedzialności dłużników przez zwolnienie z długu jednego ze współwłaścicieli, za zgodą wierzyciela".

* Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 9 kwietnia 2014 r. sygn, IPPB2/436-122/14-2/AF odnoszącej się do analogicznego stanu faktycznego, w której wskazał, że: "(...) zniesienie współwłasności nieruchomości bez spłat i dopłat w drodze umowy o zniesienie współwłasności zawartej przed notariuszem poprzez przyznanie nieruchomości na wyłączną własność Wnioskodawczyni wraz z przejęciem przez Wnioskodawczynię pozostałego do zapłaty zobowiązania kredytowego związanego z nieruchomością, jako czynność niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym po stronie Wnioskodawczyni nie powstanie obowiązek podatkowy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych (...)".

* Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 8 kwietnia 2014 r., sygn. IPPB2/436-108/14-2/AF odnoszącej się do analogicznego stanu faktycznego, w której wskazał, że: "(...) zniesienie współwłasności nieruchomości bez spłat i dopłat w drodze ugody sądowej (nieodpłatne zniesienie współwłasności) poprzez przejęcie nieruchomości zabudowanej budynkiem jednorodzinnym na wyłączną własność przez Wnioskodawczynię, jako czynność niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym po stronie Wnioskodawczyni nie powstanie obowiązek podatkowy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. (...)"

* Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 26 marca 2013 r. sygn. IBPBII/1/436-444/12/AŻ odnoszącej się do analogicznego stanu faktycznego, w której stwierdził, że: "(...) Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego jasno wynika, iż planowane zniesienie współwłasności nastąpi bez spłat i dopłat. Jeżeli zatem istotnie zniesienie współwłasności nastąpi bez spłat i dopłat to jako czynność niewymieniona w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie będzie podlegać opodatkowaniu tym podatkiem. (...)"

* Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 10 listopada 2011 r. sygn. IPPB2/436-257/11-6/AF w której stwierdził, że: "(...) zniesienie współwłasności bez spłat i dopłat nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym zniesienie współwłasności bez spłat i dopłat, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (...)".

* Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 13 maja 2013 r. sygn. IBPBII/1/436-102/11/AŻ w której wskazał, że: "Umowne zniesienie współwłasności podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych wyłącznie w części dotyczącej spłat lub dopłat".

9. Z przedstawionego w niniejszym wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawczyni zamierza w najbliższym czasie w drodze umowy znoszącej współwłasność zawartej przed notariuszem albo w drodze ugody sądowej, dokonać zniesienia współwłasności Nieruchomości, bez obowiązku dokonywania na rzecz Współwłaściciela żadnych spłat lub dopłat.

W konsekwencji zniesienie współwłasności Nieruchomości w ww. sposób, tj. na wyłączną własność Wnioskodawczyni bez obowiązku dokonywania spłat i dopłat oraz wraz z przejęciem przez Wnioskodawczynię pozostałego do zapłaty zobowiązania kredytowego związanego z finansowaniem nabycia Nieruchomości, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (dalej: "p.c.c."), a Wnioskodawczyni nie będzie obowiązana do zapłaty p.c.c. z powyższego tytułu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Końcowo odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych wskazać należy, że rozstrzygnięcia w nich zawarte dotyczą konkretnej, indywidualnej sprawy, podatnika w określonym stanie faktycznym i w tej sprawie rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.