IPPB2/436-766/14-2/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 21 grudnia 2014 r. (data wpływu 23 grudnia 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania - jest prawidłowe.

W dniu 23 grudnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Adam W. (zwany wnioskodawcą) otrzymał od Skarbu Państwa - Wojewody odszkodowanie za wywłaszczoną nieruchomość na mocy wyroku Sądu Okręgowego - Wydział I Cywilny z dnia 6 czerwca 2013 r. i wyroku Sądu Apelacyjnego - Wydział I Cywilny z dnia 20 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem zwrotu wypłaty na wypadek wniesienia skargi kasacyjnej i korzystnego dla Skarbu Państwa rozstrzygnięcia. Sąd zasądził na rzecz powodów odszkodowania, dla Wnioskodawcy - 105.295,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 czerwca 2013 r. do dnia zapłaty oraz zwrot kosztów procesu na rzecz powodów, dla Wnioskodawcy - 7465,00 zł. Odszkodowanie przelano na konto Wnioskodawcy w dniu 17 stycznia 2014 r. Wniesiona skarga kasacyjna nie została rozpoznana.

Odszkodowanie zasądzono za nieruchomość oznaczoną jako parcele 1.kat.63 oraz 1.kat 379/1,b. o pow. 8 985 m², której współwłaścicielami byli: Jan W. (poprzednio K.) i jego rodzeństwo: Ignacy K., Stanisław K. oraz Maria (Marianna) G. z d. K. - każdy w udziale po 8/32 części.

Prezydium Rady Narodowej Miasta decyzją z dnia 7 października 1965 r. orzekło o wywłaszczeniu nieruchomości na cel budowy kąpieliska. W dniu wywłaszczenia współwłaścicielami nieruchomości byli: Ignacy K. i Maria G. z d. K. oraz spadkobiercy Jana W.: Janina W., Zbigniew W., Stanisława U. z d. W., Mieczysław W. (ojciec Wnioskodawcy) i spadkobiercy Stanisława K.: Bronisława K., Wiesław K., Albin O., Stanisław O., Maria O.

W wyroku Sąd ustalił porządek dziedziczenia i udziały powodów w wywłaszczonej nieruchomości: Genowefy G. - 256/3072 części, Wiesława K. - 288/3072 części, Elżbiety S. - 144/3072 części, Katarzyny W. - 384/3072 części, Marii K., Szczepana U. oraz Melanii C. - po 64/3072 części, Grażyny W., Olgi W., Agnieszki W. - po 12/3072 części oraz Adama W., Anny W. i Joanny K. - po 36/3072 części.

Sad ustalił za bezsporne, że nieruchomość została wydana nieuprawnionej osobie, która nie należała do kręgu byłych współwłaścicieli.

Na wniosek Marii K. (z d. M.) Kierownik Urzędu Rejonowego decyzją z dnia 4 grudnia 1997 r., wydaną w trybie art. 69 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości, orzekł o zwrocie Marii K. (z d. M.) w całości działek: nr 41/27 o pow. 0,4247 ha, nr 41/29 o pow. 0,1282 ha, nr 48/41 o pow. 0,2145 ha, nr 48/37 o pow. 0,0761 ha, nr 48/38 o pow. 0,0072 ha i nr 48/35 o pow. 0,0478 ha, powstałych z wywłaszczonych parcel 1 kat.63 i 1 kat.379/1, ustalając, że działki objęte decyzją stanowiły własność Adama K. i Marii K. (z d. M.). Powyższa decyzja stała się ostateczna z dniem 20 grudnia 1997 r.

Sad stwierdził, że Maria K. (z d. M.) nie była legitymowana do wystąpienia z wnioskiem o zwrot nieruchomości, nie było podstawy do dokonania na jej rzecz zwrotu. Prowadzenie postępowania administracyjnego i wydanie decyzji o zwrocie działek stanowiło naruszenie przepisu art. 69 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami w jej brzmieniu na dzień 4 grudnia 1997 r. i było rażącym naruszeniem prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.

Ponieważ decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne, wynikające z faktu sprzedaży nieruchomości, nie było możliwe stwierdzenie jej nieważności. Sąd ustalił, że Maria K. (z d. M.) umową z dnia 17 marca 1998 r. sprzedała Januszowi C. nieruchomość, składającą się ze zwróconych działek, a następnie nieruchomość ta była przedmiotem kolejnych sprzedaży.

Wojewoda w decyzji z dnia 28 lipca 2009 r. uznał, że decyzja Kierownika Urzędu Rejonowego z dnia 4 grudnia 1997 r. została wydana z naruszeniem prawa i stwierdził, że osobami uprawnionymi do złożenia wniosku o zwrot wywłaszczonej nieruchomości, która stała się zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu byli spadkobiercy poprzednich współwłaścicieli: Genowefa G., Marian G., Stanisław G., Wiesław K., Albin O., Stanisław O., Maria M., Eleonora K., Halina G., Ryszard K., Janina W., Zbigniew W., Maria K. z d. U., Melania C. z d. U., Szczepan U., Lidia W., Joanna K., Adam W., Anna W., Dariusz W. oraz Skarb Państwa, jako spadkobierca po Bronisławie K. i zwrot nieruchomości mógł wystąpić tylko na rzecz tych osób.

Minister Infrastruktury decyzją z dnia 5 listopada 2009 r. utrzymał w mocy decyzją Wojewody.

Sąd ustalił na podstawie opinii biegłej możliwy czynsz dzierżawny tych działek za okres od 4 grudnia 1997 r. do 11 kwietnia 2011 r. na podstawie ich wartości z grudnia 1997 r. i cen aktualnych.

Sąd uznał powództwo za uzasadnione i wskazał art. 160 § 1 k.p.a. jako podstawę odpowiedzialności Państwa w odniesieniu do decyzji z dnia 4 grudnia 1997 r. o zwrocie nieruchomości osobie nieuprawnionej, co uniemożliwiło spadkobiercom odzyskanie nieruchomości, gdy stała się zbędna na cel podany w wywłaszczeniu, ponieważ zgodnie z art. 69 ust. 1 (w zw. z art. 47 ust. 4) ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości (Dz. U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127 z późn. zm.) podlegała zwrotowi byłemu właścicielowi lub jego następcy prawnemu. Był to obowiązek o charakterze bezwzględnym, ponieważ zgodnie z przepisami, brak zwrotu mógł być usprawiedliwiony tylko odmową przyjęcia nieruchomości przez osoby uprawnione. Skarb Państwa zobowiązany był umożliwić następcom prawnym właścicieli zwrot nieruchomości, czego nie uczynił, gdy cel wywłaszczenia nie został zrealizowany.

Sąd stwierdził, że uniemożliwienie spadkobiercom właścicieli zwrotu nieruchomości było działaniem bezprawnym, powodującym po stronie Skarbu Państwa odpowiedzialność odszkodowawczą, o czym przesądzała ostateczna decyzja Wojewody z dnia 28 lipca 2009 r. (utrzymana w mocy przez Ministra Infrastruktury), stwierdzająca, że prowadzenie postępowania administracyjnego i wydanie decyzji o zwrocie działek na rzecz Marii K. (z d. M.) było rażącym naruszeniem prawa w rozumieniu art. 156 § 2 k.p.a. i tylko ze względu na nieodwracalne skutki, jakie wywołała decyzja z dnia 4 grudnia 1997 r., nie było możliwe stwierdzenie jej nieważności. Sąd stwierdził, że decyzja naruszała prawo według art. 156 § 1 k.p.a., co wprost wynika z art. 160 § 1 k.p.a. O niezgodności z prawem ww. decyzji świadczył także wyrok w sprawie II K 1532/09/K, w którym przesądzono, że przy wydaniu, wbrew przepisom ustawy, tej decyzji dopuszczono się przestępstw z art. 228 § 3 k.k. i art. 229 § 3 k.k.

Bezprawna decyzja została wydana w czasie obowiązywania art. 160 k.p.a., który został uchylony ustawą z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 162, poz. 1692). Według art. 5 tej ustawy, do zdarzeń i stanów prawnych powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy z 1 września 2004 r. stosuje się, m.in. przepis art. 160 k.p.a. w brzmieniu obowiązującym tego dnia. Zgodnie z tym przepisem, stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania błędnej decyzji służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną szkodę.

Sąd wyjaśnił, że Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 23 września 2003 r., K 20/02 uznał, że art. 160 § 1 k.p.a. w części ograniczającej odszkodowanie za niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej do rzeczywistej szkody jest niezgodny z art. 77 ust. 1 Konstytucji (Dz. U. Nr 170, poz. 1660). Jednocześnie wskazał, że orzeczenie to znajduje zastosowanie do szkód powstałych od daty wejścia Konstytucji RP. Odszkodowanie wypłacono powodom i Wnioskodawcy ze względu na wydanie decyzji o zwrocie działek z naruszeniem przepisu art. 69 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości.

Sąd stwierdził, że w niniejszej sprawie zdarzenie, z którego szkoda wynikła i sama szkoda, miały miejsce po dniu 17 października 1997 r., a zatem powodowie mogli domagać się naprawienia szkody, wynikłej z bezprawnej decyzji z dnia 4 grudnia 1997 r., również w zakresie utraconych korzyści.

Na podstawie powyższych ustaleń Sąd orzekł odszkodowanie na rzecz powodów, w tym Wnioskodawcy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

2. Czy odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

3. Czy odszkodowanie podlega zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie szkody rzeczywistej i w zakresie utraconych korzyści oraz od wypłaconych odsetek.

Niniejsza interpretacja dotyczy podatku od spadków i darowizn. W pozostałym zakresie zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy, orzeczone przez Sąd odszkodowanie nie zostało nabyte w drodze spadku. W momencie nabycia spadku nie istniało. Odszkodowanie nie jest przedmiotem spadku zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadku i darowizn, ponieważ zgodnie z tym artykułem podatkowi podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

Według art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzące z chwilą śmierci na jedną lub kilka osób.

Niniejsza sprawa o odszkodowanie ze względu na skomplikowany charakter nie wskazywała, że odszkodowanie będzie zasądzone i wypłacone powodom, w tym Wnioskodawcy.

Na podstawie przytoczonych przepisów ustawy - Kodeks cywilny należy stwierdzić, że odszkodowanie, które wypłacono Wnioskodawcy nie zostało nabyte w wyniku spadku. Nie istniało ono w dacie nabycia spadku, a prawo do tego odszkodowania nie zostało zasądzone. Wobec powyższego nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadku i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistniałego zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.