IPPB2/436-76/11-4/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 25 lutego 2011 r. (data wpływu 28 lutego 2011 r.) uzupełnionym pismem na wezwanie z dnia 24 marca 2011 r. Nr IPPB2/436-76/11-2/MZ i Nr IPPB2/415-198/11-2/MS1 (data nadania 25 marca 2011 r., data doręczenia 29 marca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie spłaty przez męża po rozwodzie kredytu zaciągniętego w czasie trwania ustawowej wspólności majątkowej - jest prawidłowe.

W dniu 28 lutego 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie spłaty przez męża po rozwodzie kredytu zaciągniętego w czasie trwania ustawowej wspólności majątkowej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W 2009 r. Wnioskodawczyni zaciągnęła wraz z mężem kredyt na nabycie lokalu mieszkalnego. W świetle zawartego aktu notarialnego Wnioskodawczyni z mężem są jedynymi właścicielami kupionego mieszkania. Z umowy kredytu wynika natomiast, iż oboje kredytobiorcy odpowiadają solidarnie za zadłużenie wynikające z umowy. Dotychczas kredyt był sukcesywnie spłacany przez małżonków, którzy pozostali w ustroju ustawowej wspólności majątkowej.

W 2011 r. przeprowadzony zostanie rozwód. Małżonkowie zakładają, iż po rozwodzie pozostałą do spłaty część kredytu (wraz z odsetkami) będzie spłacał były mąż Wnioskodawczyni (przy czym będąc dłużnikami solidarnymi małżonkowie nie przewidują np. wystąpienia o zwolnienie Wnioskodawczyni z długu). Spłaty będą dokonywane bezpośrednio na rzecz banku. Po spłacie kredytu małżonkowie pozostaną współwłaścicielami mieszkania i będą mogli swobodnie dysponować swoim w nim udziałem.

W związku powyższym, Wnioskodawczyni jest zainteresowana skutkami, jakie powyższa sytuacja wywoła na gruncie podatkowym.

Pismem z dnia 24 marca 2011 r. Nr IPPB2/436-76/11-2/MZ i Nr IPPB2/415-198/11-2/MS1 wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku poprzez:

Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie dokonując wpłaty dodatkowej opłaty w kwocie 40,00 zł.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy spłata przez męża po rozwodzie kredytu zaciągniętego w czasie trwania ustawowej wspólności majątkowej będzie dla Wnioskodawczyni neutralna podatkowo.

W szczególności, czy z tytułu poszczególnych spłat nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn lub w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Niniejsza interpretacja dotyczy podatku od spadków i darowizn. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy

Spłata przez męża po rozwodzie kredytu zaciągniętego w czasie trwania ustawowej wspólności majątkowej będzie dla Wnioskodawczyni neutralna podatkowo. W związku z tym, w szczególności nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

Stosownie do art. 366 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). W myśl natomiast § 2 tego przepisu aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Małżonkowie w świetle umowy kredytowej pozostają w stosunku do banku właśnie dłużnikami solidarnymi (i nie przewidują np. wystąpienia o zwolnienie Wnioskodawczyni z długu).

Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika, że każdy z dłużników solidarnych odpowiada za całość długu, a nie tylko za część, jaką możnaby mu przypisać poprzez np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych.

Mając na uwadze powyższe, w sytuacji, gdy były małżonek dokona, po ustaniu małżeństwa w skutek rozwodu, spłaty kredytu zaciągniętego przez oboje małżonków w trakcie trwania ustroju ustawowej wspólności majątkowej:

* wykona on ciążące na nim, wynikające z umowy kredytu zobowiązanie wobec banku, który może dochodzić od niego takiej spłaty w całości jako dłużnika solidarnego (były małżonek dokona zatem spłaty własnego długu),

* nie dokona obdarowania Wnioskodawczyni ani bezpośrednio (poprzez przekazanie jej środków pieniężnych) ani w żaden inny sposób (brak jest bowiem woli dokonania takiego obdarowania),

* nie przekaże środków pieniężnych Wnioskodawczyni jako ekwiwalentu za jakiekolwiek wzajemne świadczenie ani z jakiegokolwiek innego tytułu, mogących stanowić dla Wnioskodawczyni przychód lub nieodpłatne świadczenie.

Uznać należy, iż taka spłata nie powoduje po stronie Wnioskodawczyni powstania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn (nie dochodzi bowiem do obdarowania Wnioskodawczyni ani do nabycia przez nią praw majątkowych z tytułu dokonania przez byłego męża spłaty). Jednocześnie, po spłacie kredytu były małżonek pozostanie współwłaścicielem mieszkania i będzie mógł swobodnie dysponować swoim w nim udziałem. Spłata kredytu przez byłego małżonka nie będzie zatem skutkować przysporzeniem majątkowym po stronie Wnioskodawczyni, które mogłoby być zaklasyfikowane jako darowizna.

W zakresie neutralności podatkowej w podatku od spadków i darowizn w przypadku spłaty kredytu przez tylko niektóre osoby zobowiązane z tytułu zawartej umowy kredytowej, stanowisko Wnioskodawczyni znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej z dnia 13 kwietnia 2010 r., znak ITPB2/436-4/10/TJ.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że w przypadku spłaty przez męża po rozwodzie pozostałej części zobowiązania wynikającego z zawartej w trakcie trwania ustroju ustawowej wspólności majątkowej umowy kredytu, nie powstanie dla Wnioskodawcy obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

* dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego;

* darowizny, polecenia darczyńcy;

* zasiedzenia;

* nieodpłatnego zniesienia współwłasności;

* zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;

* nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Określony w zacytowanym przepisie przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn wskazuje, iż jest nim co do zasady nieodpłatne nabycie własności rzeczy i praw majątkowych, wyłącznie z tytułów w nim wymienionych. Istota ekonomiczna tego podatku tkwi więc w przyroście majątkowym podatnika, a konkretnie we wzbogaceniu podatnika na skutek przejęcia majątku pod tytułem darmym. Koncentruje się on nie tyle na prawnym akcie obrotu, co na będącym jego następstwem wzbogaceniu podatnika.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż w 2009 r. Wnioskodawczyni zaciągnęła wraz z mężem kredyt na nabycie lokalu mieszkalnego. W świetle zawartego aktu notarialnego Wnioskodawczyni z mężem są jedynymi właścicielami kupionego mieszkania. Z umowy kredytu wynika natomiast, iż oboje kredytobiorcy odpowiadają solidarnie za zadłużenie wynikające z umowy. Dotychczas kredyt był sukcesywnie spłacany przez małżonków, którzy pozostali w ustroju ustawowej wspólności majątkowej. W 2011 r. przeprowadzony zostanie rozwód. Małżonkowie zakładają, iż po rozwodzie pozostałą do spłaty część kredytu (wraz z odsetkami) będzie spłacał były mąż Wnioskodawczyni (przy czym będąc dłużnikami solidarnymi małżonkowie nie przewidują np. wystąpienia o zwolnienie Wnioskodawczyni z długu). Spłaty będą dokonywane bezpośrednio na rzecz banku. Po spłacie kredytu małżonkowie pozostaną współwłaścicielami mieszkania i będą mogli swobodnie dysponować swoim w nim udziałem.

Stosownie do art. 366 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). W myśl natomiast § 2 tego przepisu aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie tylko część, jaką możnaby mu przypisać poprzez np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych.

W sytuacji więc, gdy strona zobowiązania solidarnego spłaca całość zadłużenia bez woli czynienia tego w celu obdarowania pozostałych stron tego zobowiązania, a jedynie w zamiarze zwolnienia się z długu, poprzez samą zapłatę całości, czy też części zobowiązania solidarnego nie może dojść do obdarowania kogokolwiek. Dłużnik solidarny spłaca bowiem własny dług, a nie cudzy.

Wskazać jednak należy, że stosownie do art. 376 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych. Treść powyższego przepisu wskazuje więc, że z chwilą spełnienia świadczenia przestaje istnieć jakikolwiek stosunek pomiędzy wierzycielem a współdłużnikami solidarnymi. Natomiast dłużnik, który spełnił świadczenie, przestaje być współdłużnikiem solidarnym i staje się wierzycielem dla pozostałych współdłużników.

Dawni współdłużnicy są dalej dłużnikami - lecz wobec innego wierzyciela (dłużnika, który wierzyciela zaspokoił), w stosunku do którego odpowiadają każdy za przypadającą na niego część długu.

A zatem, należy stwierdzić, iż w przypadku spłaty raty kredytu przez byłego małżonka (po rozwodzie), obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn nie powstanie. Czynność taka nie jest bowiem wymieniona w określającym przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn art. 1, a zgodnie z art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Oznacza to, że jeżeli określona czynność nie została wskazana w ustawie (w tym wypadku w ustawie o podatku od spadków i darowizn), to jej dokonanie nie może powodować powstania obowiązku podatkowego.

W odniesieniu do powołanej przez Wnioskodawcę interpretacji organu podatkowego należy stwierdzić, iż została ona wydana w indywidualnej sprawie i nie jest wiążąca dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.