IPPB2/436-7/10-4/AF - Zachowanie prawa do zwolnienia z podatku w przypadku dokonania zbycia w drodze sprzedaży lokalu mieszkalnego nabytego w drodze darowizny.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 6 stycznia 2010 r. (data wpływu 11 stycznia 2010 r.) uzupełnionym pismem z dnia 22 marca 2010 r. (data wpływu 23 lutego 2010 r.) na wezwanie z dnia 16 marca 2010 r. Nr IPPB2/415-9/10-2/AK i Nr IPPB2/436-7/10-2/AF, o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania prawa do zwolnienia z podatku w przypadku dokonania zbycia w drodze sprzedaży lokalu mieszkalnego nabytego w drodze darowizny - jest prawidłowe.

W dniu 11 stycznia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania prawa do zwolnienia z podatku w przypadku dokonania zbycia w drodze sprzedaży lokalu mieszkalnego nabytego w drodze darowizny.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

W lutym 2006 r. Wnioskodawca otrzymał w formie darowizny od rodziców mieszkanie w L. Od tego momentu Wnioskodawca jest tam zameldowany. Zgodnie z obowiązującymi wtedy przepisami Wnioskodawca został zwolniony z płacenia podatku od spadków i darowizn (przy założeniu, że będzie tam mieszkał przez 5 lat). Obecnie Wnioskodawca zastanawia się nad przeprowadzką do innego miasta i zakupie tam mieszkania. Umowa wstępna została podpisana. Mieszkanie jest obecnie budowane przez spółdzielnie i planowe oddanie przewidziane jest na sierpień 2011 r. Akt notarialny zostanie podpisany po przekazaniu mieszkania.

Wnioskodawca chce zbyć mieszkanie w L. i zastanawia się nad następującymi sytuacjami:

Pismem z dnia 16 marca 2010 r. wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia poprzez:

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 19 marca 2010 r. Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie pismem z dnia 22 marca 2010 r. (data nadania 22 marca 2010 r., data wpływu 23 marca 2010 r.). W uzupełnieniu do wniosku Wnioskodawca sprecyzował zdarzenie przyszłe, zadane pytania oraz przedstawił własne stanowisko.

W lutym 2006 r. Wnioskodawca dostał od rodziców mieszkanie w L. w formie darowizny. Od tego momentu Wnioskodawca jest w nim zameldowany. Korzystając z ulgi mieszkaniowej Wnioskodawca zwolniony był z podatku od spadków i darowizn (zobowiązanie do zamieszkania tam przez okres co najmniej 5 lat).

Obecnie Wnioskodawca chce kupić mieszkanie w W. (ze względu na konieczność zmiany warunków mieszkaniowych - zmiana miejsca pracy), jednak akt notarialny zostanie podpisany dopiero w 2011 r. (mieszkanie jest obecnie budowane przez spółdzielnię - Wnioskodawca ma podpisaną umowę o finansowaniu mieszkania). W związku z powyższym Wnioskodawca planuje zbycie mieszkania w L. poprzez:

lub

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Niniejsza interpretacja dotyczy pytania Nr 1 i Nr 2 w zakresie podatku od spadków i darowizn. W zakresie pytania Nr 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn została wydana odrębna interpretacja indywidualna. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostało wydane w dniu 30 marca 2010 r. postanowienie bez rozpatrzenia.

Zdaniem Wnioskodawcy:

W przypadku sprzedaży mieszkania w dowolnym momencie i przeznaczeniu całej kwoty na zakup nowego mieszkania w związku z koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych spowodowanych podjęciem pracy w miejscowości oddalonej o 180 km zapłata podatku, z którego Wnioskodawca był zwolniony nie będzie konieczna.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Ponieważ nabycie mieszkania w drodze darowizny nastąpiło w 2006 r., tj. przed dniem 1 stycznia 2007 r. w niniejszej sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r. Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r., z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, który w przedstawionym stanie faktycznym nie ma zastosowania.

W myśl z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r., podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem spadku.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, w przypadku nabycia budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym w drodze spadku lub darowizny przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej, nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu.

Ulga, o której mowa w ust. 1 art. 16 ww. ustawy przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki (art. 16 ust. 2 ww. ustawy):

Zgodnie z art. 16 ust. 7 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji zbycie udziału w budynku lub lokalu na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych oraz zbycie budynku lub lokalu, jeżeli było uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia. Przy czym obie przesłanki muszą wystąpić łącznie.

Mając na uwadze ww. przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn stwierdzić należy, że zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich spadkodawcy lub darczyńcy od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej, gdy nie dysponują innym mieszkaniem czy domem i będą zamieszkiwać w uzyskanej nieruchomości oraz nie dokonają jej zbycia przez 5 lat od dnia określonego w cytowanym wyżej przepisie art. 16 ust. 2 pkt 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Wszelkie bowiem zwolnienia w prawie podatkowym są wyjątkiem od konstytucyjnej zasady powszechności opodatkowania, dlatego też wykładnia przepisów ustanawiających te zwolnienia musi być wykładnią ścisłą i enumeratywny katalog zwolnień przedmiotowych nie może być poprzez interpretację rozszerzany.

Celem norm zawartych w treści ww. art. 16 jest nieobciążanie osób najbliższych spadkodawcy lub darczyńcy (w przypadku darowizny ulga ta przysługuje wyłącznie osobom należącym do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn) oraz bliskich i najbliższych spadkodawcy znacznymi, pod względem finansowym, skutkami podatkowymi z tytułu przyrostu majątkowego w postaci nieruchomości bądź lokalu, gdy nie dysponują budynkiem lub lokalem mieszkalnym i zamierzają zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat. Prawo do tej ulgi przysługuje również w przypadkach, gdy wymienione osoby - po zamieszkaniu w nabytym w ten sposób budynku lub lokalu - znajdują się w sytuacji życiowej powodującej konieczność zmiany warunków mieszkaniowych, skutkującą zbyciem przedmiotu tej darowizny czy masy spadkowej, przed upływem okresu określonego w art. 16 ust. 2 pkt 5 ustawy. Podkreślić jednak należy, że wyłącznie "uzasadniona konieczność" zmiany warunków mieszkaniowych pozwala na zachowanie prawa do przewidzianej w art. 16 ust. 1 ulgi. Nie wystarcza zatem dla spełnienia tej przesłanki zwykła potrzeba zmiany warunków mieszkaniowych. Zgodnie z wykładnią językową, pojęcie "konieczność" oznacza bowiem: nieodzowność, przymus lub, że coś jest nieuchronne, nie dające się uniknąć (Słownik języka polskiego PWN, I tom, 1978 r.).

Pomimo nie sprecyzowania w ustawie o podatku od spadków i darowizn, co stanowi konieczność zmiany warunków mieszkaniowych należy przyjąć, że może to być jedynie wyjątkowa sytuacja życiowa podatnika. Innymi słowy winna ona mieć charakter obiektywny i imperatywny. Za przesłankę taką uznać można np. trudne warunki materialne podatnika, w sytuacji gdy przeznaczył on środki pochodzące ze sprzedaży domu na zakup lokalu o mniejszej powierzchni i z niższym czynszem, w wyniku czego nastąpiła poprawa położenia materialnego podatnika. Będzie nią również zmiana miejsca pracy, choroba spadkobiercy/obdarowanego lub członków jego najbliższej rodziny z nimi zamieszkujących, która uniemożliwia dalszą egzystencje w nabytej nieruchomości, zakup nowej nieruchomości lub uzyskanie pozwolenia na jej budowę zmierzające do poprawy niedostatecznych warunków mieszkaniowych nabywcy i jego rodziny. Druga konieczna przesłanką zachowania ulgi, wynikającą z art. 16 ust. 7 ww. ustawy, jest nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na budowę albo nabycie innego lokalu nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia zbycia lokalu darowanego.

Ulga w podatku od spadków i darowizn przysługuje wówczas, gdy osoba, która uzyskała lokal mieszkalny jako darowiznę zamieszkuje w nim, bądź zamieszka i będzie zamieszkiwać, przez okres 5 lat. Na zasadzie wyjątku od powyższego wymogu wprowadzono unormowanie zawarte w art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Odstępując od warunku zamieszkiwania w otrzymanym lokalu przez 5 lat ustawodawca określił w sposób wyraźny, iż wymogiem uprawniającym do skorzystania z tego odstępstwa jest nabycie innego lokalu lub budynku.

"Nabycie lokalu", o którym mowa w przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn, nie może być rozumiane inaczej niż jako uzyskanie własności tego lokalu, mimo, iż ww. ustawa nie definiuje tego pojęcia. "Nabywać" oznacza bowiem "otrzymać coś na własność", przy czym w znaczeniu potocznym nabycie wiąże się ze świadczeniem wzajemnym, zwykle zapłata ceny (Słownik języka polskiego pod redakcją naukową prof. M. Szymczaka, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2002, t. 2, s. 228). Natomiast w prawie cywilnym, nabycie obejmuje każde uzyskanie własności. W każdym jednak znaczeniu nabycie oznacza uzyskanie własności.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że zarówno zawarcie umowy przedwstępnej, jak też dokonanie - stosownie do postanowień tej umowy - wpłat na poczet ceny, bez wątpienia mogą prowadzić do zbycia bądź nabycia własności lokalu, niemniej nie są z nim równoznaczne. Przeniesienie własności lokalu mieszkalnego wymaga bowiem zawarcia umowy w formie aktu notarialnego. Innymi słowy tylko umowa zawarta w tej formie przenosi własność lokalu mieszkalnego. Zgodnie z art. 158 w związku z art. 73 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) umowa zawarta w innej formie byłaby nieważna. W rezultacie brak zawartej w formie aktu notarialnego umowy przeniesienia własności (np. sprzedaży) lokalu mieszkalnego ma oczywisty skutek w postaci braku nabycia własności tego lokalu.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zamierza dokonać sprzedaży nabytego w drodze darowizny w lutym 2006 r. mieszkania. Obecnie Wnioskodawca chce kupić mieszkanie w W., ze względu na zmianę miejsca pracy. Wnioskodawca rozważa podpisanie wstępnej umowy sprzedaży nabytego w drodze darowizny lokalu mieszkalnego. Kupujący będzie przekazywał Wnioskodawcy pieniądze w ratach, a akt notarialny i przekazanie mieszkania nastąpiłoby wiosną 2011 r., tak, aby w ciągu 6 miesięcy Wnioskodawca podpisał akt notarialny przekazania nowego mieszkania.

Biorąc natomiast pod uwagę argumentację przedstawioną we wniosku można przyjąć, iż w Pana sytuacji zachodzi uzasadniona konieczność zmiany warunków mieszkaniowych, wymagana przepisem art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn dla zachowania ulgi mieszkaniowej, w sytuacji zbycia nabytego w drodze darowizny lokalu mieszkalnego przed upływem 5 lat od dnia określonego w art. 16 ust. 2 pkt 5 lit. a) lub b) ustawy o podatku od spadków i darowizn. A zatem, jeżeli dokona Pan zbycia powyższego lokalu mieszkalnego przed upływem 5 lat od dnia zamieszkania w nabytym w drodze darowizny lokalu mieszkalnym (tj. podpisze akt notarialny przenoszący własność nieruchomości), a nabycie innego lokalu mieszkalnego (podpisanie aktu notarialnego przenoszącego własność nieruchomości) nastąpi nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia zbycia - zachowa Pan prawo do ulgi podatkowej określonej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ul. M. Curie-Skłodowskiej 40, 20-029 Lublin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.