IPPB2/436-576/14-4/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 30 września 2014 r. (data wpływu 9 października 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych dokonania umowy zamiany:

* w części dotyczącej zastosowania zwolnienia w zakresie zamiany na działkę gruntu - jest nieprawidłowe,

* w pozostałej części - jest prawidłowe.

W dniu 9 października 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych dokonania umowy zamiany.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca planuje zawrzeć z mamą umowę zamiany swojego mieszkania o wielkości ok. 56 m² na dwupiętrowy dom w zabudowie bliźniaczej, stojący na działce o pow. ok. 370 m^2, który jest obecnie własnością mamy Wnioskodawcy. Mama weszła w posiadanie tej nieruchomości w wyniku spadku po swoich rodzicach. Dla obu tych nieruchomości są prowadzone księgi wieczyste.

Pismem z dnia 29 października 2014 r. Nr IPPB2/436-576/14-2/MZ wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku poprzez:

* dokonanie opłaty w kwocie 40,00 zł od wniosku na rachunek bankowy Izby Skarbowej w Warszawie Nr 31 1010 1010 0166 4922 3100 0000 i doręczenie kserokopii dowodu uiszczenia opłaty do tut. Organu.

Wnioskodawca w terminie dokonał stosownej opłaty.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zawierając umowę zamiany Wnioskodawca będzie zwolniony od podatku zarówno w zakresie wartości domu i mieszkania, jak i w zakresie wartości gruntów, na którym stoją obydwa budynki (dom należący obecnie do mamy oraz budynek, w którym znajduje się mieszkanie Wnioskodawcy).

Zdaniem Wnioskodawcy, w jego ocenie prawnej wobec przedstawionego zdarzenia przyszłego będzie od ww. podatku zwolniony.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się w części dotyczącej zastosowania zwolnienia w zakresie zamiany na działkę gruntu za nieprawidłowe, w pozostałej części za prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ww. ustawy podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Na podstawie art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121), przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. W myśl art. 604 Kodeksu cywilnego do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. Stosownie natomiast do art. 555 Kodeksu cywilnego przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży energii oraz do sprzedaży praw.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 4 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i w przypadku umowy zamiany ciąży na stronach tej czynności.

Podstawę opodatkowania przy umowie zamiany stanowi różnica wartości rynkowych zamienianych lokali lub praw do lokali (art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy) lub wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, od którego przypada wyższy podatek (art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. b) ustawy). Zgodnie z art. 6 ust. 2 ww. ustawy wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stawka podatku od umowy zamiany własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym wynosi 2%.

W związku z powyższym, stwierdzić należy, że umowa zamiany stanowi czynność prawną, która co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy, np. umowa zamiany, jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 9 pkt 5 tej ustawy zwalnia się od podatku zamianę budynku mieszkalnego lub jego części, lokali mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość, spółdzielczych własnościowych praw do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: praw do domu jednorodzinnego lub praw do lokalu w małym domu mieszkalnym, jeżeli stronami umowy są osoby zaliczone do I grupy podatkowej zgodnie z przepisami o podatku od spadków i darowizn.

Analiza zacytowanego przepisu art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych prowadzi do wniosku, że skorzystanie z powyższego zwolnienia zależne jest od spełnienia łącznie następujących przesłanek:

Przez przepisy o podatku od spadków i darowizn rozumie się ustawę z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.).

W myśl art. 14 ust. 2 wymienionej ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 tej ustawy do I grupy podatkowej zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Z przepisu art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jednoznacznie wynika, iż jednym z warunków skorzystania ze wskazanego zwolnienia w sytuacji zawarcia umowy zamiany przez osoby zaliczone do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, musi być wystąpienie ściśle określonego przedmiotu zamiany. Tym samym, aby wskazane zwolnienie przedmiotowe mogło mieć zastosowanie, to oprócz spełnienia warunku zawarcia umowy zamiany przez wskazane powyżej strony musi również zostać spełniony warunek, w którym przedmiotem umowy jest wyłącznie budynek mieszkalny lub jego część albo lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość albo spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego albo wynikające z przepisów prawa spółdzielczego - prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym. Skoro bowiem z treści przepisu jednoznacznie wynika, iż dotyczy on wskazanych powyżej przedmiotów umowy, to nie można domniemywać, że odnosi się on również np. do kwestii zamiany działki gruntu, związanej z dwupiętrowym domem w zabudowie bliźniaczej, który jest przedmiotem zamiany. Gdyby wolą ustawodawcy było, że prawo do zwolnienia określone tymże przepisem będzie przysługiwało również do tej części zamiany, która będzie obejmowała działki gruntu, związanej z ww. domem, który jest przedmiotem zamiany (tak jak w zdarzeniu przyszłym opisanym we wniosku), to niechybnie takie uregulowanie zawarłby w analizowanym przepisie.

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, iż wszelkie zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, a przepisy dotyczące zwolnień muszą być interpretowane ściśle, zgodnie przede wszystkim z ich wykładnią językową. Wykluczone jest zatem w tym przypadku zastosowanie wykładni rozszerzającej jak i zawężającej.

Z zapisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, iż ustawodawca nie stosuje zamiennie pojęć "lokalu mieszkalnego" i "nieruchomości". Pojęcia te nie są tożsame, co wynika również z art. 46 Kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi bowiem, że nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności (dotyczy to wyłącznie budynków wybudowanych na gruncie będącym w użytkowaniu wieczystym).

Z opisanego zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca planuje zawrzeć z mamą umowę zamiany swojego mieszkania o wielkości ok. 56 m² na dwupiętrowy dom w zabudowie bliźniaczej, stojący na działce o pow. ok. 370 m², który jest obecnie własnością mamy Wnioskodawcy. Mama weszła w posiadanie tej nieruchomości w wyniku spadku po swoich rodzicach. Dla obu tej nieruchomości są prowadzone księgi wieczyste.

Mając na uwadze powyższe stwierdza się, że umowa zamiany mieszkania na dwupiętrowy dom w zabudowie bliźniaczej zwolniona jest od podatku od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Natomiast umowa zamiany w części dotyczącej działki gruntu nie korzysta ze zwolnienia, a zatem podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.