IPPB2/436-566/11-2/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 8 grudnia 2011 r. (data wpływu 12 grudnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki zawartej w 2005 r. - jest prawidłowe.

W dniu 12 grudnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki zawartej w 2005 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 27 lipca 2005 r. na Wnioskodawczyni konto bankowe wpłynęła kwota 103 809,16 zł, która była należna mamie Wnioskodawczyni z tytułu wypłaty przez towarzystwo ubezpieczeniowe X SA świadczenia z polisy ubezpieczeniowej w związku ze śmiercią siostry dla uposażonej mamy Wnioskodawczyni, ponieważ mama nie posiadała w tym momencie własnego konta bankowego. W związku z tym, iż Wnioskodawczyni planowała kupno domu mama pożyczyła jej powyższą kwotę. Umowa pożyczki została zawarta tego samego dnia, czyli 27 lipca 2005 r. nie miała formy pisemnej (jedynie ustne zobowiązanie). Z uwagi na to, że pożyczka zawarta została między matką a córką (a więc w grupie tzw. zerowej) Wnioskodawczyni nie wiedziała, że powinna zgłosić fakt zawarcia takiej umowy do Urzędu Skarbowego i zapłacić jakikolwiek podatek. Wnioskodawczyni nie złożyła zatem żadnej deklaracji p.c.c. i nie zapłaciła kwoty należnego podatku. 23 września 2011 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego W.-W. postanowieniem wszczął wobec Wnioskodawczyni postępowanie podatkowe w sprawie ustalenia wysokości przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodu lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych w roku 2005.

W listopadzie 2011 r. Wnioskodawczyni dostała wezwanie do złożenia oświadczenia o wysokości i źródłach uzyskanych przychodów. Odpowiadając na wezwanie urzędu w dniu 21 listopada 2011 r. Wnioskodawczyni powołała się m.in. na powyższą umowę pożyczki zawartą miedzy Wnioskodawczynią a mamą w 2005 r. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych powstał dla Wnioskodawczyni ponowny obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. W związku z tym, w ciągu 14 dni od dnia powstania ponownego obowiązku podatkowego Wnioskodawczyni złożyła deklarację p.c.c.-3 i zapłaciła podatek według stawki 2%.

Analizując przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz przepisy przejściowe ustawy wprowadzającej obecnie stawkę 20% (od wcześniej niezadeklarowanych pożyczek) Wnioskodawczyni chciałaby uzyskać potwierdzenie co do słuszności zastosowania przez nią stawki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy prawidłowym było zastosowanie stawki 2% obowiązującej w 2005 r. (czyli w dniu powstania pierwotnego obowiązku podatkowego).

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: ustawa o p.c.c.) opodatkowaniu tym podatkiem podlegają m.in. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Zgodnie zaś z art. 3 ust. 1 ustawy o p.c.c. obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, stawka podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku umowy pożyczki wynosi 2% (art. 7 ust. 1 pkt 4).

Oprócz ogólnej zasady, zgodnie z którą obowiązek podatkowy w przypadku zawarcia umowy pożyczki powstaje z chwilą dokonania czynności prawnej, przepis art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy o p.c.c. przewiduje tzw. odnowienie obowiązku podatkowego. Przepis ten stanowi, iż obowiązek podatkowy powstanie z chwilą powołania się przez podatnika na fakt dokonania czynności cywilnoprawnej - jeżeli podatnik nie złożył deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych w terminie 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku, następnie powołuje się przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt jej dokonania. Instytucja ta ma zastosowanie do sytuacji, w której po upłynie terminu przedawnienia powołano się na okoliczność dokonania podlegającej opodatkowaniu czynności, o której organy podatkowe nie wiedziały (bowiem przed upływem terminu przedawnienia podatnik nie złożył odpowiedniej deklaracji oraz nie wpłacił podatku). Do końca roku 2006 w przypadku ponownego obowiązku podatkowego stawka podatku od umowy pożyczki wynosiła 2%.

Z dniem 1 stycznia 2007 r., ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: ustawa zmieniająca) ustawodawca wprowadził jednak dodatkową (sankcyjną) stawkę podatku od czynności cywilnoprawnych. Jak wynika z art. 7 ust. 5 ustawy o p.c.c., dodanego właśnie z dniem 1 stycznia 2007 r., stawka podatku wynosi 20%, jeżeli przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego:

Przepis przejściowy art. 4 ustawy zmieniającej stanowi, iż do czynności cywilnoprawnych, z tytułu których obowiązek podatkowy powstał przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe. Przepis ten nie zawiera postanowienia, że do czynności cywilnoprawnych zawartych przed dniem wejścia w życie zmienianych przepisów stosuje się przepis o sankcyjnej 20% stawce podatku. W związku z tym stawka ta nie może mieć zastosowania do czynności cywilnoprawnych zawartych przed dniem 1 stycznia 2007 r., gdyż wtedy nie obowiązywała. W przypadku podatku od spadków i darowizn ustawodawca wprost wskazał, że stawka 20% ma zastosowanie również do przedmiotów podatku (nabycie rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny lub polecenia darczyńcy), które powstały przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej. Jeżeli zatem podobnego przepisu ustawodawca nie zawarł w stosunku do przedmiotu opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych (np. do zawarcia umowy pożyczki), zakładając racjonalność ustawodawcy, do czynności cywilnoprawnych zawartych przed dniem 1 stycznia 2007 r. nie ma zastosowania stawka 20% w przypadku powołania się podatnika na fakt zawarcia takiej umowy kiedykolwiek.

Reasumując zdaniem Wnioskodawczyni prawidłowo uiściła podatek od czynności cywilnoprawnych obliczony według stawki 2% w związku z powołaniem się w 2011 r. na fakt zawarcia umowy pożyczki w roku 2005.

Wnioskodawcy stanowisko potwierdzają liczne interpretacje indywidualne wydane w podobnych sprawach. Przykładowo przytacza kilka z nich:

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej z Warszawy z dnia 29 lipca 2011 r., sygn. IPPB2/436-205/11-7/MZ "Reasumując, należy stwierdzić, iż płacąc podatek od czynności cywilnoprawnych w 2011 r. z tytułu zawartej w dniu 2 stycznia 2004 r. umowy pożyczki, stawka podatku wynosi 2%. Należy nadmienić, iż w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku nie będzie miała zastosowania stawka sankcyjna 20%".

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej z Warszawy z dnia 30 lipca 2009 r., sygn. IPPB2/436-126/09-7/MZ "Z uwagi na to, iż obowiązek podatkowy powstaje ponownie w 2009 r., to na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek zapłaty odsetek od umowy pożyczki zawartej w 2003 r. Reasumując należy stwierdzić, iż z tytułu umowy pożyczki Wnioskodawczyni powinna zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2%. Nadmienia się, iż w związku z powstaniem na nowo obowiązku podatkowego, odsetki w powyższej sprawie nie wystąpią, jeżeli podatek został wpłacony w terminie 14 dni i została złożona deklaracja p.c.c.-3. W przeciwnym wypadku Wnioskodawczyni winna zapłacić odsetki od zaległości podatkowej powstałej w tym podatku".

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej z Warszawy z dnia 20 lipca 2011 r., sygn. IPPB2/436-182/11-5/AF "Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, wynika, iż Wnioskodawca, zawarł w dniu 1 października 2006 r. umowę oprocentowanej pożyczki pieniężnej ze swoim ojcem. Pożyczkodawca zobowiązał się, w ramach udzielonej pożyczki, do wypłaty środków pieniężnych w okresie od dnia zawarcia umowy (czyli od 1 października 2006 r.) do dnia 31 grudnia 2007 r. Termin spłaty pożyczki Strony ustaliły na dzień 31 grudnia 2012 r. Z zobowiązania wypłaty określonej w umowie kwoty Pożyczkodawca się wywiązał, wpłacając Wnioskodawcy we wskazanym okresie kwoty pieniężne, które w sumie objęły określoną w umowie pożyczki kwotę. Z uwagi, że pożyczka zawarta została pomiędzy ojcem i synem (a więc w grupie tzw. zerowej) Wnioskodawca - nie będąc świadomy ciążącego na nim obowiązku - nie powiadomił o tym fakcie naczelnika urzędu skarbowego, nie złożył deklaracji p.c.c. i nie zapłacił kwoty należnego podatku. W chwili obecnej, w trakcie wykonywanych przez organ podatkowy czynności sprawdzających, Wnioskodawca przedstawił kserokopię zawartej umowy. Został także poinformowany o obowiązku uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych od zawartej umowy pożyczki. Reasumując, należy stwierdzić, iż z tytułu zawartej w dniu 1 października 2006 r. umowy pożyczki stawka podatku od czynności cywilnoprawnych wynosi 2%. Należy nadmienić, iż w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku nie będzie miała zastosowania stawka sankcyjna 20%.

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 24 lipca 2009 r., sygn. ITPB2/436-62/09/TJ "W sytuacji zatem, gdy powołała się Pani w 2009 r. przed organem podatkowym, na fakt zawarcia w 2004 r. umowy pożyczki, od której należny podatek nie został zapłacony, w świetle przepisu art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r., obowiązek podatkowy powstał z chwilą dokonania przedmiotowej czynności cywilnoprawnej. Oznacza to, że zawarta przez Panią umowa pożyczki podlegała opodatkowaniu według stawki 2%, a stawka sankcyjna, o której mowa w art. 7 ust. 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie znajduje zastosowania w przedstawionym stanie faktycznym".

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 16 lutego 2010 r., sygn. ILPB2/436-260/09-2/MK "Należy wskazać, iż w analizowanym przypadku obowiązek podatkowy powstał pierwotnie z chwilą zawarcia przedmiotowych umów, tzn. w 2002 r. z uwagi na to, ze Wnioskodawczyni nie złożyła deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych w terminie 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku, powtórne powstanie obowiązku podatkowego nastąpiło na skutek powołania się przed organem kontroli skarbowej dopiero po upływie ww. terminu. Reasumując, należy stwierdzić, że z tytułu zawartych w 2002 r. umów pożyczek Wnioskodawczyni powinna zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2%, ponieważ wprowadzona ww. ustawą zmieniającą stawka 20% może mieć zastosowanie wyłącznie do umów pożyczek zawartych od dnia 1 stycznia 2007 r. Jednocześnie nadmienia się, iż w związku z ponownym powstaniem obowiązku podatkowego w sprawie znajdą zastosowanie przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w brzmieniu obowiązującym w 2009 r."

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W związku z tym, że umowa pożyczki przedstawiona we wniosku została zawarta 27 lipca 2005 r. w przedmiotowej sprawie znajdzie zastosowanie przepis art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 222, poz. 1629), bowiem zgodnie z zapisem ww. przepisu do czynności cywilnoprawnych, z tytułu których obowiązek podatkowy powstał przed dniem 1 stycznia 2007 r., stosuje się przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r. Natomiast art. 5 ww. ustawy zmieniającej stanowi, iż ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2007 r.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 399 z późn. zm.) - w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. - podatkowi podlegały umowy pożyczki.

Czynności cywilnoprawne zawarte w katalogu zamkniętym określonym w art. 1 wymienionej ustawy podlegają omawianemu podatkowi od czynności cywilnoprawnych, o ile spełniają przesłanki zawarte w art. 1 ust. 4 cytowanej ustawy.

W myśl powyższego artykułu czynności cywilnoprawne w tym umowy pożyczki podlegają omawianemu podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są:

Z uwagi na powyższe, należy stwierdzić, że pożyczka podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych jeżeli w chwili zawarcia umowy pożyczki jej przedmiot, tj. pieniądze znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i wówczas nie ma znaczenia, gdzie umowa została zawarta i gdzie mają miejsce zamieszkania (siedzibę) strony umowy.

Pożyczka podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, także jeśli pieniądze będące przedmiotem pożyczki w chwili jej zawarcia znajdują się za granicą oraz nabywca - pożyczkobiorca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a czynność zostanie dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i ciąży na stronach czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy może powstać również z chwilą powołania się na okoliczność dokonania czynności cywilnoprawnej - jeżeli podatnik nie złożył deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych w terminie 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności, a którakolwiek ze stron po upływie tego terminu powołuje się przed organami podatkowymi lub organami kontroli skarbowej na okoliczność jej dokonania; w tym przypadku obowiązek podatkowy powstaje jedynie w stosunku do podatnika, który powołał się na okoliczność dokonania czynności cywilnoprawnej.

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stawka podatku od umowy pożyczki wynosi 2%.

Stosownie do treści art. 7 ust. 5, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 222, poz. 1629) stawka podatku wynosi 20%, jeżeli przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego:

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż W dniu 27 lipca 2005 r. na Wnioskodawczyni konto bankowe wpłynęła kwota 103 809,16 zł, która była należna mamie Wnioskodawczyni z tytułu wypłaty przez towarzystwo ubezpieczeniowe X SA świadczenia z polisy ubezpieczeniowej w związku ze śmiercią siostry dla uposażonej mamy Wnioskodawczyni, ponieważ mama nie posiadał w tym momencie własnego konta bankowego. W związku z tym, iż Wnioskodawczyni planowała kupno domu mama pożyczyła jej powyższą kwotę. Umowa pożyczki zawarta tego samego dnia, czyli 27 lipca 2005 r. nie miała formy pisemnej (jedynie ustne zobowiązanie). Z uwagi na to, że pożyczka zawarta została między matką a córką (a więc w grupie tzw. zerowej) Wnioskodawczyni nie wiedziała, że powinna zgłosić fakt zawarcia takiej umowy do Urzędu Skarbowego i zapłacić jakikolwiek podatek. Wnioskodawczyni nie złożyła zatem żadnej deklaracji p.c.c. i nie zapłaciła kwoty należnego podatku. 23 września 2011 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego W.-W. postanowieniem wszczął wobec Wnioskodawczyni postępowanie podatkowe w sprawie ustalenia wysokości przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodu lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych w roku 2005. W listopadzie 2011 r. Wnioskodawczyni dostała wezwanie do złożenia oświadczenia o wysokości i źródłach uzyskanych przychodów. Odpowiadając na wezwanie urzędu w dniu 21 listopada 2011 r. Wnioskodawczyni powołała się m.in. na powyższą umowę pożyczki zawartą miedzy Wnioskodawczynią a mamą w 2005 r. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych powstał dla Wnioskodawczyni ponowny obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. W związku z tym, w ciągu 14 dni od dnia powstania ponownego obowiązku podatkowego Wnioskodawczyni złożyła deklarację p.c.c.-3 i zapłaciła podatek według stawki 2%.

Reasumując, należy stwierdzić, iż płacąc podatek od czynności cywilnoprawnych w 2011 r. z tytułu zawartej w dniu 27 lipca 2005 r. umowy pożyczki, stawka podatku wynosi 2%. Należy nadmienić, iż w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku nie będzie miała zastosowania stawka sankcyjna 20%.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż interpretacje te co do zasady wiążą w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistniałego zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.