IPPB2/436-501/14-2/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 29 sierpnia 2014 r. (data wpływu 5 września 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia nieruchomości w drodze zasiedzenia - jest nieprawidłowe.

W dniu 5 września 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia nieruchomości w drodze zasiedzenia.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Ojciec Wnioskodawczyni Aleksander T. w dniu 28 marca 1956 r. otrzymał orzeczeniem o nadaniu na własność działkę w P. przy ul. W. na podstawie dekretu z 18 kwietnia 1955 r. o uwłaszczeniu i uregulowaniu innych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego.

Ojciec Aleksander T. zmarł 9 marca 1977 r., po nim dziedziczyły w równych częściach po 1/4 matka Wnioskodawczyni Wiktoria T., brat Jan T. i brat Henryk T. i Wnioskodawczyni. Matka Wiktoria T. zmarła 23 stycznia 1989 r. i testamentem odziedziczyła jej część w całości Wnioskodawczyni. Od spadku został jej naliczony podatek w wysokości 4.520,00, który spłaciła w ratach na podstawie Decyzji US w okresie od 25 maja 1995 r. do 30 października 1997 r., podatek od spadku został zapłacony na podstawie ówcześnie obowiązujących przepisów.

Należy też wspomnieć, że przez cały ten okres czyli od 1956 r. do dziś, czyli przez 58 lat płacony był podatek od gruntów rolnych, a od kilku lat podatek od nieruchomości. Wnioskodawczyni bracia Jan T. i Henryk T. w wyniku zachowku stali się współwłaścicielami w wysokości po 1/8 części działki. Po śmierci Jana T. zm. 19 lutego 2007 r., jego córka Barbara P. w dniu 1 sierpnia 2008 r. aktem notarialnym darowała swoją część 1/8 Henrykowi T. Tym samym aktem notarialnym Henryk T. dokonał darowizny obu części, czyli 2/8 swojej córce Elżbiecie C. z domu T. W wyniku powyższych zdarzeń, w księdze wieczystej został dokonany zapis podziału współwłasności - Teresa J. 6/8 i Elżbieta C. 2/8.

W roku 2010 Strony wystąpiły do Starostwa w N. o umożliwienie im spłaty ciężaru realnego w wysokości 5,44 q kwintala żyta z działu III Księgi Wieczystej, został przeliczony wymieniony 5,44 q żyta i została spłacona cała kwota, następnie Starostwo Powiatowe wydało zaświadczenie w dniu 19 marca 2010 r. o spłacie na rzecz Skarbu Państwa należności ciężaru realnego.

W tym samym czasie Starostwo poinformowało, że został w archiwum odnaleziony dokument z 30 listopada 1959 r. wydany przez Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Wydział Rolnictwa i Leśnictwa, dotyczący orzeczenia uchylenia orzeczenia z dnia 28 marca 1956 r., czyli okazało się, że ww. nie są właścicielami działki nr 200 w P.

W między czasie w dniu 6 października 2011 r. zmarł Wnioskodawczyni brat Henryk T., po którym dziedziczy jego część córka Elżbieta T. i żona Teresa T.

W roku 2014 zostały złożone dokumenty w Sądzie o zasiedzenie wymienionych gruntów, które nadal mają statut gruntów rolnych.

W dniu 14 lipca 2014 r. został wydany wyrok w Sądzie Rejonowym w N.Wydział I Cywilny w sprawie o zasiedzenia działki nr 200 w P. przy ul. W., który stwierdza że Wnioskodawczyni nabyła przez zasiedzenie z dniem 1 października 2005 r. własność nieruchomości o pow. 0,3351 ha, dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą w następujący sposób: Teresa J. 6/8 części, Jan T. 1/8 części, Henryk T. oraz Teresa T. na zasadach wspólności ustawowej małżeńskiej w udziale 1/8 części.

W wyniku wyżej opisanych zdarzeń ponownie Wnioskodawczyni stała się współwłaścicielką części 6/8 nieruchomości i ponownie powstał obowiązek opłacenia podatku w wysokości 7% od wartości nieruchomości ustalony według stanu w dniu nabycia i ceny rynkowej z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jest to niebagatelna kwota, bo we wniosku o zasiedzenie została wpisana kwota 335.100,00 zł.

Należy wspomnieć, że na terenie opisanej powyżej działki zostały pobudowane dwa budynki mieszkalne jeden z leszu kryty papą w latach 50, a następnie w latach 60 drugi dom murowany oraz zostały pobudowane dwa budynki gospodarcze (garaże).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy nabycie w drodze zasiedzenia na własność nieruchomości w udziale 6/8 części, powoduje ponowne zapłacenie podatku 7% od spadku i darowizn, mimo że już raz Wnioskodawczyni zapłaciła podatek od tej samej części nieruchomości 6/8 nabytej na własność w wyniku spadku po matce.

Zdaniem Wnioskodawcy, już raz zapłaciła podatek od spadku po śmierci matki Wiktorii T., za nieruchomość położoną w P. przy ul. W., w udziale 6/8 części.

W sytuacji obecnej nie zmienił się Wnioskodawczyni status, gdyż i w poprzedniej sytuacji miała status współwłaściciela nieruchomości w udziale 6/8 części i dziś również ma status współwłaściciela tej samej nieruchomości w udziale 6/8 części.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci (art. 1 ust. 2 ustawy).

Stosownie zaś do art. 2 przytoczonej ustawy nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Ojciec Wnioskodawczyni Aleksander T. w dniu 28 marca 1956 r. otrzymał orzeczeniem o nadaniu na własność działkę w P. przy ul. W. na podstawie dekretu z 18 kwietnia 1955 r. o uwłaszczeniu i uregulowaniu innych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego. Ojciec Aleksander T. zmarł 9 marca 1977 r., po nim dziedziczyły w równych częściach po 1/4 matka Wnioskodawczyni Wiktoria T., brat Jan T. i brat Henryk T. i Wnioskodawczyni. Matka Wiktoria T. zmarła 23 stycznia 1989 r. i testamentem odziedziczyła jej część w całości Wnioskodawczyni. Od spadku został jej naliczony podatek w wysokości 4.520,00, który spłaciła w ratach na podstawie Decyzji w okresie od 25 maja 1995 r. do 30 października 1997 r., podatek od spadku został zapłacony na podstawie ówcześnie obowiązujących przepisów. Należy też wspomnieć, że przez cały ten okres czyli od 1956 r. do dziś, czyli przez 58 lat płacony był podatek od gruntów rolnych, a od kilku lat podatek od nieruchomości. Wnioskodawczyni bracia Jan T. i Henryk T. w wyniku zachowku stali się współwłaścicielami w wysokości po 1/8 części działki. Po śmierci Jana T. zm. 19 lutego 2007 r., jego córka Barbara P. w dniu 1 sierpnia 2008 r. aktem notarialnym darowała swoją część 1/8 Henrykowi T. Tym samym aktem notarialnym Henryk T. dokonał darowizny obu części, czyli 2/8 swojej córce Elżbiecie C. z domu T. W wyniku powyższych zdarzeń, w księdze wieczystej został dokonany zapis podziału współwłasności - Teresa J. 6/8 i Elżbieta C. 2/8. W roku 2010 Strony wystąpiły do Starostwa w N. o umożliwienie im spłaty ciężaru realnego w wysokości 5,44 q kwintala żyta z działu III Księgi Wieczystej, został przeliczony wymieniony 5,44 q żyta i została spłacona cała kwota, następnie Starostwo Powiatowe wydało zaświadczenie w dniu 19 marca 2010 r. o spłacie na rzecz Skarbu Państwa należności ciężaru realnego. W tym samym czasie Starostwo poinformowało, że został w archiwum odnaleziony dokument z 30 listopada 1959 r. wydany przez Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Wydział Rolnictwa i Leśnictwa, dotyczący orzeczenia uchylenia orzeczenia z dnia 28 marca 1956 r., czyli okazało się, że nie są właścicielami działki nr 200 w P. W między czasie w dniu 6 października 2011 r. zmarł Wnioskodawczyni brat Henryk T., po którym dziedziczy jego część córka Elżbieta T. i żona Teresa T. W roku 2014 zostały złożone dokumenty w Sądzie o zasiedzenie wymienionych gruntów, które nadal mają statut gruntów rolnych. W dniu 14 lipca 2014 r. został wydany wyrok w Sądzie Rejonowym w N. Wydział I Cywilny w sprawie o zasiedzenia działki nr 200 w P. przy ul. W., który stwierdza że Wnioskodawczyni nabyła przez zasiedzenie z dniem 1 października 2005 r. własność nieruchomości o pow. 0,3351 ha, dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą w następujący sposób: Teresa J. 6/8 części, Jan T. 1/8 części, Henryk T. oraz Teresa T. na zasadach wspólności ustawowej małżeńskiej w udziale 1/8 części. W wyniku wyżej opisanych zdarzeń ponownie Wnioskodawczyni stała się współwłaścicielką części 6/8 nieruchomości i ponownie powstał obowiązek opłacenia podatku w wysokości 7% od wartości nieruchomości ustalony według stanu w dniu nabycia i ceny rynkowej z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jest to niebagatelna kwota, bo we wniosku o zasiedzenie została wpisana kwota 335.100,00 zł. Należy wspomnieć, że na terenie opisanej powyżej działki zostały pobudowane dwa budynki mieszkalne jeden z leszu kryty papą w latach 50, a następnie w latach 60 drugi dom murowany oraz zostały pobudowane dwa budynki gospodarcze (garaże).

W związku z tym, że przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie definiują pojęcia "spadek" czy "zasiedzenie" należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Zatem z przytoczonej normy prawnej wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca.

W myśl zaś art. 172 § 1 Kodeksu cywilnego posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od dwudziestu lat jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Po upływie trzydziestu lat posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Dobra wiara posiadacza istnieje wtedy, gdy posiadacz jest przekonany, że posiada rzecz zgodnie z przysługującym mu prawem, a to przekonanie jest uzasadnione okolicznościami danego przypadku, przy czym dobrą wiarę wyłącza nie tylko pozytywna wiadomość o braku uprawnienia, ale i brak wiadomości spowodowany niedbalstwem. Dobra wiara w powyższym rozumieniu i będąca jej przeciwstawieniem zła wiara pełnią tę samą funkcję we wszystkich stosunkach prawno-rzeczowych.

Zasiedzenie jest tzw. instytucją dawności, służącą korygowaniu rzeczywistego stanu posiadania ze stanem prawnym. Prowadzi ono do nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy, czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela, który w przeszłości utracił posiadanie rzeczy. Poprzez zasiedzenie można nabyć własność rzeczy ruchomych i nieruchomych, udziału we współwłasności, prawa użytkowania wieczystego, służebność gruntową. Zasiedzenie jest instytucją prowadzącą do nabycia prawa na skutek upływu czasu. Umożliwia ono, sankcjonując stan faktyczny, usunięcie długotrwałej niezgodności między stanem prawnym a stanem posiadania. Uregulowane zostało generalnie w art. 172-177 k.c. Na skutek zasiedzenia, które następuje ex lege, dotychczasowy uprawniony traci swoje prawo, a nabywca uzyskuje je niezależnie od niego; jest więc ono pierwotnym sposobem nabycia prawa podmiotowego.

Podłożem instytucji zasiedzenia jest taki stan faktyczny, który w swej istocie nie opiera się całkowicie na prawie własności. Jego istotnym elementem musi bowiem być posiadanie określane mianem "posiadania samoistnego", polegające na faktycznym władaniu rzeczą "jak właściciel" (art. 172 § 1 w zw. z art. 336 k.c.). Konieczne jest zatem wykonywanie przez posiadacza wszelkich czynności faktycznych wskazujących na samodzielny, rzeczywisty, niczym nie skrępowany stan władztwa, bez jednoczesnej legitymacji prawnej w postaci prawa własności.

Jak z powyższego wynika nabycie tytułem zasiedzenia jest tytułem odrębnym od nabycia tytułem dziedziczenia (spadku). Nabycie tytułem zasiedzenia jest tzw. nabyciem pierwotnym dokonywanym przez posiadacza nieruchomości nie będącego jej właścicielem i jest stwierdzane przez Sąd w sytuacji gdy rzeczywisty stan posiadania jest inny niż stan prawny nieruchomości.

Zatem skoro nabycie tytułem dziedziczenia (art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn) jest tytułem odrębnym od nabycia tytułem zasiedzenia (art. 1 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy) i każde z nich podlega odrębnie opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, to w sytuacji gdy Sąd orzekł nabycie przez Wnioskodawcę własności udziału w nieruchomości tytułem zasiedzenia, jest on zobowiązany - zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 3 przytoczonej ustawy - do zapłaty podatku od nabycia tytułem zasiedzenia. Z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jasno bowiem wynika, że podatkowi temu podlega, zgodnie z wolą ustawodawcy, nabycie własności rzeczy i praw majątkowych z określonego w ustawie tytułu.

Powyższe oznacza, że powoływanie się na zapłacenie podatku od spadku i darowizn od nabycia nieruchomości tytułem dziedziczenia (spadku) nie może mieć wpływu na obowiązek zapłacenia podatku od spadków i darowizn, w sytuacji, gdy Sąd orzekł, iż nabycie nastąpiło tytułem zasiedzenia. Ustawodawca wyraźnie bowiem wskazał, że tego rodzaju nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn i nie przewidział żadnych uregulowań, na podstawie których możliwym byłoby stwierdzenie, iż w przedmiotowej sytuacji takie opodatkowanie miałoby nie występować. Orzeczenie Sądu o nabyciu tytułem zasiedzenia nakłada konkretny obowiązek na podatnika. Zatem powoływanie się na fakt zapłacenia podatku od spadków i darowizn nie może być podstawą do stwierdzenia, że nabycie nieruchomości tytułem zasiedzenia nie wywołuje skutków podatkowych w postaci obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ww. ustawy nabycie własności w drodze zasiedzenia podlega opodatkowaniu w wysokości 7% podstawy opodatkowania, przy czym art. 9 ust. 1 nie ma w tym wypadku zastosowania.

Dodatkowo należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku - nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistniałego zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.