IPPB2/436-499/10-5/AF

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 29 grudnia 2010 r. (data wpływu 31 grudnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności - jest prawidłowe.

W dniu 31 grudnia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenia przyszłego.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: "Spółka", "Wnioskodawca") jest podmiotem, którego działalność (zgodnie z rejestracją dokonaną w Krajowym Rejestrze Sądowym) obejmuje m.in. obsługę, zagospodarowywanie, kupno, sprzedaż oraz wynajem nieruchomości na własny rachunek. Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

W chwili obecnej Spółka rozważa nabycie szeregu aktywów w tym praw użytkowania wieczystego gruntu oraz praw własności budynków i budowli znajdujących się na przedmiotowym gruncie składających się na centrum handlowe (dalej łącznie: "Nieruchomość").

Na nieruchomość składa się łącznie:

* 7 budynków,

* Prawo użytkowania wieczystego 19 działek gruntu,

* Szereg budowli, w tym m.in. parkingi, drogi dojazdowe, sieci wodociągowe, itp.

Powyższe elementy składające na Nieruchomość należą do dwóch właścicieli (użytkowników wieczystych w odniesieniu do gruntu), w taki sposób, iż do pierwszego z nich (w dalszej części wniosku będzie on określany jako "Sprzedający nr 1") należy: 1 budynek (b), 1 budowla - parking naziemny, prawo użytkowania wieczystego 1 działki gruntu.

Powyższe elementy (należące do Sprzedającego nr 1) składające się na nabywaną przez Spółkę Nieruchomość będą w dalszej części wniosku opisywane jako Nieruchomość "I".

Natomiast do drugiego właściciela (użytkownika wieczystego w odniesieniu do gruntu - w dalszej części wniosku będzie on określany jako "Sprzedający nr 2") należy 6 budynków, szereg budowli oraz prawo użytkowania wieczystego 18 działek gruntu.

Powyższe elementy (należące do Sprzedającego nr 2) składające się na nabywaną przez Spółkę Nieruchomość będą w dalszej części wniosku opisywane jako Nieruchomość "II".

Przedmiotowa Nieruchomość będzie przez Spółkę wykorzystywana do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług (wynajem powierzchni w budynkach i budowlach składających się na centrum handlowe).

Strony ustaliły w przedwstępnej umowie sprzedaży Nieruchomości, że po upływie okresu określonego w umowie sprzedaży Nieruchomości, w ramach odrębnej transakcji objętej osobną ceną, Sprzedający nr 1 i Sprzedający nr 2 przeniosą na nabywcę należności (wierzytelności) przysługujące im w stosunku do najemców, które pozostaną nie zapłacone po upływie tego okresu.

Przedmiotowy pakiet wierzytelności może obejmować zarówno:

* należności, których opóźnienie w płatności nie przekracza 4 miesięcy,

* jak i takie, których opóźnienie w płatności przekracza okres 4 miesięcy (wyłącznie w stosunku do najemców pozostających w Centrum Handlowym).

Cena sprzedaży powyższych wierzytelności zostanie ustalona jako 80% wartości nominalnej tych wierzytelności (w przypadku wierzytelności, których opóźnienie w płatności nie przekracza 4 miesięcy), natomiast wierzytelności (w stosunku do najemców pozostających w Centrum Handlowym), których opóźnienie w płatności przekracza 4 miesiące zostaną przeniesione na nabywcę bez wynagrodzenia odrębnego od powyższego wynagrodzenia za wierzytelności, których opóźnienie w płatności nie przekracza 4 miesięcy.

Wszelkie niezapłacone należności, które po upływie dwóch miesięcy od zawarcia umowy sprzedaży Nieruchomości (w dniu rozliczenia) nieuregulowane są przez okres przekraczający 4 miesiące i które dotyczą Najemców, którzy już nie zajmują swoich lokali w budynkach lub wszelkie należności od najemców, którzy zostali uznani za niewypłacalnych lub wobec których ogłoszono upadłość, zostaną zatrzymane przez Sprzedającego nr 1 i Sprzedającego nr 2 i nie zostaną przelane na nabywającego Nieruchomość.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Niniejsza interpretacja dotyczy pytania Nr 1 w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie pytania Nr 4 w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych została wydana odrębna interpretacja indywidualna Nr IPPB2/436-449/10-6/AF. W zakresie podatku od towarów i usług zostały wydane w dniu 24 marca 2011 r. odrębne interpretacje indywidualne Nr IPPP2-443-995/10-5/AK, Nr IPPP2-443-995/10-6/AK oraz Nr IPPP2-443-955/10-7/AK.

Zdaniem Wnioskodawcy

Ad. 1

Opisana w stanie faktycznym transakcja nabycia przez Spółkę wierzytelności względem najemców, których opóźnienie w terminie płatności nie przekracza 4 miesięcy od Sprzedającego nr 1 oraz Sprzedającego nr 2 będzie stanowiła świadczenie usług w rozumieniu Ustawy o VAT korzystających ze zwolnienia z opodatkowania VAT, a w konsekwencji na Spółce, jako nabywcy wierzytelności nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

W opinii Spółki, transakcja nabycia od Sprzedającego nr 1 oraz Sprzedającego nr 2 opisanych w stanie faktycznym wniosku wierzytelności względem najemców, których opóźnienie w terminie płatności nie przekracza 4 miesięcy, będzie stanowiła świadczenie przez Spółkę usług na rzecz sprzedających, zwolnioną z opodatkowania.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Wierzytelność jest prawem jednego podmiotu do żądania od drugiego podmiotu pewnego zachowania się, zwanego świadczeniem (wyrażalnym pieniężnie). Jednocześnie wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego.

W opinii Spółki, w omawianym przypadku podmiotem świadczącym usługę jest nabywca wierzytelności. Wynika to z okoliczności, iż tego typu transakcja powoduje "uwolnienie" przedsiębiorcy (zbywcy wierzytelności) od ciężaru egzekwowania wierzytelności we własnym zakresie oraz dostarczenie mu niezbędnych środków finansowych.

Powyższa interpretacja została potwierdzona w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 10 sierpnia 2010 r. o sygn. IBPP2/443-432/10/ICz, w której wskazano, iż: "W sytuacji gdy Wnioskodawca (jako cesjonariusz) w wyniku zawartej umowy cesji, nabywa od cedenta (zbywcy) jego wierzytelność to świadczy on tym samym, na rzecz zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie sprzedawcy wierzytelność od ciężaru jej egzekwowania".

Analogiczne stanowisko zostało zaprezentowane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 14 października 2009 r., sygn. IBPP2/443-570/09/ICz, który wskazał, iż: "Usługą jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-gospodarczych. W konsekwencji fakt zakupu wierzytelności w celu odsprzedaży lub wyegzekwowania, czy też dalszej odsprzedaży, należy zakwalifikować jako usługę na rzecz sprzedawcy wierzytelności własnej".

W opinii Spółki, przedmiotowa usługa będzie korzystała ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie bowiem z art. 43 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT (w brzmieniu obowiązującym na dzień złożenia wniosku), zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W pozycji nr 3 przedmiotowego załącznika (obowiązującego do końca 2010 r.) określono jako zwolnione usługi pośrednictwa finansowego, z wyłączeniem:

Natomiast zgodnie z Ustawą o VAT, która będzie obowiązywała po 1 stycznia 2010 r. (co nie zmienia konkluzji niniejszego stanowiska, zwalnia się z podatku:

"< Art. 43 ust. 1 pkt 40>: usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług;

< Art. 43 ust. 15>. Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

Na podstawie powyższej regulacji usługi pośrednictwa finansowego (po 1 stycznia 2011 r. "usługi w zakresie długów"), co do zasady, korzystają (oraz po 1 stycznia 2011 r. będą korzystały) ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. W opinii Spółki, ściśle związana z zakupem Nieruchomości pojedyncza transakcja zakupu wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie mieści się niewątpliwie w zakresie usług pośrednictwa finansowego (oraz będzie po 1 stycznia 2011 r. mieściła się w pojęciu "usług w zakresie długów"). W takim bowiem przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy wierzytelności od ciężaru jej egzekwowania.

Jednakże w katalogu usług, w odniesieniu do których nie stosuje się (oraz nie będzie się stosowało po 1 stycznia 2011 r.) zwolnień, o których mowa powyżej, wymieniono między innymi usługi ściągania długów oraz faktoringu.

Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych.

Co do zasady factoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora. W opinii Wnioskodawcy cechami, które wyróżniają faktoring jest to, iż oprócz pełnienia przez nabywcę wierzytelności funkcji finansowania zbywcy wierzytelności, pełni on również względem zbywcy wierzytelności szereg funkcji administracyjnych (mogą to być przykładowo funkcje techniczne związane z księgowaniem, dokonywaniem rozliczeń transakcji bezgotówkowych, sporządzanie wyciągów z kont, dokonywanie zestawień obrotów itp.), a także może - w zależności od ukształtowania umowy - pełnić funkcję przejęcia ryzyka polegającą na zakupie wierzytelności zbywcy z wyłączeniem prawa regresu.

Natomiast, w ocenie Spółki, istotą usługi "ściągania długów" nie jest samo nabycie wierzytelności, ale podejmowanie na rzecz wierzyciela czynności prawnych (np. wniesienie pozwów sądowych itp.) lub faktycznych (np. negocjacje z dłużnikiem) mających na celu wyegzekwowanie wierzytelności od dłużników.

W ocenie Spółki, opisana w stanie faktycznym wniosku transakcja nabycia wierzytelności nie stanowi w swojej istocie ani usługi faktoringu, ani też usług ściągania długów. Spółka nie nabywa przedmiotowych wierzytelności w celu ich wyegzekwowania na rzecz Sprzedającego nr 1 lub Sprzedającego nr 2. Spółce nie będzie przysługiwało prawo regresu (powrotnego zbycia wierzytelności w przypadku niewypłacalności dłużników) zaś nieściągnięcie wierzytelności (które w przypadku zakwalifikowania przedmiotowej transakcji jako usługi "ściągania długów" oznaczałoby niewykonanie usługi) nie wpłynie na kwotę wynagrodzenia Spółki (dyskonta).

W konsekwencji, do opisanych w stanie faktycznym transakcji nabycia wierzytelności nie będzie miało zastosowanie wyłączenie ze zwolnienia przewidzianego w załączniku nr 4 do Ustawy VAT (a po 1 stycznia w art. 43 ust. 15 Ustawy o VAT), a w konsekwencji Spółka będzie zobowiązana udokumentować nabycie fakturą VAT z zastosowaniem zwolnienia z podatku od towarów i usług.

Na mocy art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o p.c.c. opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania danej czynności jest zwolniona z podatku od towarów i usług.

Jak wskazano powyżej Spółka będzie opodatkowana podatkiem VAT z tytułu nabycia przedmiotowych wierzytelności (transakcja będzie korzystała ze zwolnienia z opodatkowania VAT).

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy przedmiotowa transakcja nabycia wierzytelności nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Pismem z dnia 10 marca 2011 r. Nr IPPP2-443-995/10-2/AK oraz nr IPPB2/436-449/10-2/AF wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania poprzez wskazanie, których zdarzeń przyszłych dotyczy uiszczona kwota w wysokości 160,00 zł lub uiszczenie dodatkowej opłaty w wysokości 40,00 zł i przesłanie kserokopii dowodu uiszczenia opłaty. Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie dokonując wpłaty opłaty w wysokości 40,00 zł.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy wyjaśnić, iż niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy oceny stanowiska Wnioskodawcy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Instytucja zmiany wierzyciela uregulowana została w art. 509 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 94 z późn. zm.). Zgodnie z jego treścią wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Stosownie do art. 510 wskazanej ustawy umowa o przeniesienie wierzytelności (cesji wierzytelności) przybrać może postać umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, albo że strony inaczej postanowiły. W ustawie przewidziano jednak sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Podkreślić należy, iż ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności objętych tym podatkiem. Oznacza to, że opodatkowaniu podlegają rodzaje umów wymienionych w regulacji art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Umowa cesji wierzytelności uregulowana została w art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, a zatem umowa taka może należeć do kategorii umów, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Na skutek cesji wierzytelności zmienia się podmiot po stronie wierzyciela, natomiast przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Jeżeli więc umowa cesji przyjęła postać którejkolwiek z umów wskazanych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych to spowoduje obowiązek zapłaty tego podatku.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest podmiotem, którego działalność (zgodnie z rejestracja dokonana w Krajowym Rejestrze Sądowym) obejmuje m.in. obsługę, zagospodarowywanie, kupno, sprzedaż oraz wynajem nieruchomości na własny rachunek. Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. W chwili obecnej Spółka rozważa nabycie szeregu aktywów w tym praw użytkowania wieczystego gruntu oraz praw własności budynków i budowli znajdujących się na przedmiotowym gruncie składających się na centrum handlowe (dalej łącznie: "Nieruchomość"). Strony ustaliły w przedwstępnej umowie sprzedaży Nieruchomości, że po upływie okresu określonego w umowie sprzedaży Nieruchomości, w ramach odrębnej transakcji objętej osobną ceną, Sprzedający nr 1 i Sprzedający nr 2 przeniosą na nabywcę należności (wierzytelności) przysługujące im w stosunku do najemców, które pozostaną nie zapłacone po upływie tego okresu. Przedmiotowy pakiet wierzytelności może obejmować zarówno należności, których opóźnienie w płatności nie przekracza 4 miesięcy, jak i takie, których opóźnienie w płatności przekracza okres 4 miesięcy (wyłącznie w stosunku do najemców pozostających w Centrum Handlowym). Cena sprzedaży powyższych wierzytelności zostanie ustalona jako 80% wartości nominalnej tych wierzytelności (w przypadku wierzytelności, których opóźnienie w płatności nie przekracza 4 miesięcy), natomiast wierzytelności (w stosunku do najemców pozostających w Centrum Handlowym), których opóźnienie w płatności przekracza 4 miesiące zostaną przeniesione na nabywcę bez wynagrodzenia odrębnego od powyższego wynagrodzenia za wierzytelności, których opóźnienie w płatności nie przekracza 4 miesięcy. Wszelkie niezapłacone należności, które po upływie dwóch miesięcy od zawarcia umowy sprzedaży Nieruchomości (w dniu rozliczenia) nieuregulowane są przez okres przekraczający 4 miesiące i które dotyczą Najemców, którzy już nie zajmują swoich lokali w budynkach lub wszelkie należności od najemców, którzy zostali uznani za niewypłacalnych lub wobec których ogłoszono upadłość, zostaną zatrzymane przez Sprzedającego nr 1 i Sprzedającego nr 2 i nie zostaną przelane na nabywającego Nieruchomość.

W interpretacji indywidualnej Nr IPPP2-443-995/10-5/AK z dnia 24 marca 2011 r. dotyczącej podatku od towarów i usług Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdził, że zamierzona przez Wnioskodawcę czynność polegająca na nabyciu wierzytelności względem najemców względem najemców, których opóźnienie w terminie płatności nie przekracza 4 miesięcy od Sprzedawcy nr 1 i Sprzedawcy nr 2 w celu ich windykacji na własny rachunek lub innego ich wykorzystania spowoduje niewątpliwie "uwolnienie" cedenta od ciężaru egzekwowania wierzytelności i stanowi czynność odzyskiwania długów wyłączoną ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Koncepcja odzyskiwania długów nie zależy bowiem od sposobu, w jaki odzyskiwanie się odbywa ani od tego na czyją rzecz dług zostaje ściągnięty. Pojęcie odzyskiwania długów dotyczy jasno sprecyzowanych transakcji finansowych mających na celu uzyskanie zapłaty wierzytelności pieniężnej (vide: pkt 77 i 78 wyroku w sprawie C-305/01). Tym samym należy stwierdzić, że przedmiotowa czynność polegająca na nabyciu wierzytelności od Sprzedających w celu ich wyegzekwowania nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 41 ust. 1 pkt 40 cyt. ustawy, lecz winna zostać opodatkowana według podstawowej stawki 23%.

Reasumując należy stwierdzić, iż skoro transakcja nabycia przez Spółkę wierzytelności względem najemców, których opóźnienie w terminie płatności nie przekracza 4 miesięcy od Sprzedającego nr 1 oraz Sprzedającego nr 2 zostaną objęte zakresem ustawy o podatku od towarów i usług, powyższa czynność zostanie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.