IPPB2/436-468/10-4/AF - Czynności dokonywane w ramach usługi cash-pooling a opodatkowanie PCC

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 30 listopada 2010 r. (data wpływu 6 grudnia 2010 r.) uzupełnionym w dniu 31 stycznia 2011 r. (data nadania 1 lutego 2011 r., data wpływu 2 lutego 2011 r.) na wezwanie Nr IPPB2/436-468/10-2/AF o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umowy cash pooling - jest prawidłowe.

W dniu 6 grudnia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umowy cash pooling.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Sp. z o.o. (dalej: "Spółka") rozważa możliwość przeniesienia rachunków bankowych z R S.A. do Bank w W. SA (dalej" "Bank") oraz zawarcie z Bankiem umowy o świadczenie usług polegających na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową - Umowę Cash Poolingu (dalej: "Umowa").

Stronami Umowy obok Spółki oraz Banku będą spółki wchodzące w skład Grupy S: W Sp. z o.o., S Sp. z o.o. oraz Nierezydenci: S AB z siedzibą w Szwecji - S (łącznie: "Uczestnicy Umowy").

Umowa oparta jest na następującej strukturze:

* Każdy z Uczestników Umowy otworzy w Banku rachunek bankowy bieżący zwany Rachunkiem;

* Rachunki będą prowadzone w PLN;

* Rachunki z punktu widzenia umowy Cash pool będą wykazywać salda dodatnie - wtedy występuje zobowiązanie Banku wobec Uczestników Umowy w wysokości nominalnej tych sald na koniec każdego dnia roboczego (dalej: "Dług");

* Rachunki mogą wykazywać salda ujemne - wtedy występuje wierzytelność przysługująca Bankowi wobec Uczestników Umowy w wysokości nominalnej tych sald na koniec każdego dnia roboczego (dalej: "Wierzytelność");

* Każdy z Uczestników Umowy zleca Bankowi wykonanie przelewu na rachunek lub z rachunku na rzecz S, pełniącego w ramach Umowy rolę Agenta (art. 4.1 i 4.2 Umowy).

Etap 1

Etap 2

Etap 3

Etap 4

Etap 5

Pismem z dnia 25 stycznia 2011 r. nr IPPB2/436-468/10-2/AF wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania poprzez dostarczenie dokumentu - oryginał lub urzędowo poświadczona kopia za zgodność z oryginałem - (odpowiednio odpis z Krajowego Rejestru Sądowego), z którego wynika prawo Pani Bogusławy S oraz Pana Alfreda Z do występowania w imieniu Wnioskodawcy z wnioskiem o udzielenie interpretacji przepisów prawa podatkowego, tj. stosowne umocowanie, dla osób które przedmiotowy wniosek podpisały. Należy nadmienić, iż Wnioskodawca dołączył do wniosku kserokopię odpisu KRS.

Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy prawidłowe jest stanowisko Spółki, zgodnie z którym, w przedstawionym powyżej stanie faktycznym, Umowa nie podlega w Polsce opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Zgodnie z powyżej przedstawionym stanem faktycznym Bank będzie świadczył na rzecz spółek z Grupy S usługę polegającą na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową. Usługa ta będzie świadczona przez Bank na podstawie Umowy Cash Poolingu, która zostanie zawarta pomiędzy spółkami z Grupy S (w tym Spółkę) oraz Bankiem.

Stosownie do art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000 r. (Dz. U. 07 Nr 68 poz. 450 z późn. zm.) (dalej: "ustawa p.c.c.") podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych;

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku;

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy;

* umowy dożywocia;

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat;

* ustanowienie hipoteki;

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności;

* umowy depozytu nieprawidłowego;

* umowy spółki.

W myśl powyżej przytoczonego artykułu opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlega jedynie zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych. Dodatkowo, na uwagę zasługuje fakt, iż są to czynności zdefiniowane na gruncie Kodeksu cywilnego z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U.64 Nr 16 poz. 93) (dalej: "Kodeks cywilny").

Spółka pragnie zauważyć, iż czynność polegająca na zarządzaniu płynnością finansową danej grupy kapitałowej (koncernu) dokonywana przez Bank na podstawie Umowy Cash Poolingu nie znajduje odpowiednika w Kodeksie cywilnym. Tym samym Umowa Cash Poolingu jest umową nienazwaną. Artykuł 1 ust. 1 ustawy p.c.c. enumeratywnie wymienia czynności - umowy nazwane na gruncie Kodeksu cywilnego, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Spółki Umowa Cash Poolingu jest umową nienazwaną i tym samym nie mieści się w zamkniętym katalogu art. 1 ust. 1 ustawy p.c.c., a co za tym idzie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zdaniem Spółki za powyższym przemawia fakt, iż celem ustawodawcy tworzącego opisywaną normę prawną w takiej właśnie postaci (zamknięty katalog czynności) było precyzyjne określenie czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu.

Treść Umowy Cash Poolingu wskazuje, że jest to rozbudowany, wielostopniowy system rozliczeń finansowych w obrębie danej grupy kapitałowej (koncernu). Umowa Cash Poolingu nie jest żadną z umów wymienionych w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Innymi słowy, konstrukcja transakcji w ramach Umowy Cash Poolingu jako sposób zarządzania środkami finansowymi (zarówno zobowiązaniami jak i wierzytelnościami) podmiotów uczestniczących w omawianej Umowie Cash Poolingu nie zawiera w sobie elementów, które pozwoliłyby na zakwalifikowanie opisanych transferów jako któregokolwiek z typów umów wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Podsumowując powyższe, zdaniem Spółki Umowa Cash Poolingu nie podlega opodatkowaniu w Polsce podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wnioskodawca pragnie podkreślić, iż powyższe stanowisko zostało potwierdzone w licznych interpretacjach organów skarbowych, prezentowanych na stronie internetowej Ministerstwa Finansów, m.in.:

"Usługa cash poolingu opiera się na zasadzie przelewu i zwrotu przelanych wierzytelności pomiędzy bankiem a podmiotami posiadającymi rachunki bieżące w tym banku (...) stwierdzić należy, że umowa cash pooling nie spełnia wymogów przedmiotowo istotnych żadnej z umów wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, czynność jej zawarcia nie będzie skutkowała opodatkowaniem z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych."

"czynność polegająca na zarządzaniu płynnością finansową danej grupy kapitałowej na podstawie Umowy Cash Poolingu, która nie znajduje odpowiednika w kodeksie cywilnym, pozostając umową nienazwaną nie mieści się w zamkniętym katalogu art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych."

"Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 399 z późn. zm.) w art. 1 ust. 1 zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu, a tym samym skutkujących powstaniem obowiązku podatkowego. Oznacza to, że czynności cywilnoprawne, które nie zostały wymienione w sposób wyraźny w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają opodatkowaniu omawianym podatkiem. Zatem czynności wynikające z umowy o cash poolingu, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych."

"Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych w art. 1 ust. 1 zawiera zamknięty katalog czynności podlegających ww. podatkowi. Enumeratywne wyliczenie czynności cywilnoprawnych wskazuje, iż zamiarem ustawodawcy było objęcie zakresem przedmiotowym omawianego podatku wyłącznie tych tylko zdarzeń prawnych, które mieszczą się w tym katalogu. Odnosząc obowiązujące regulacje prawne do stanu faktycznego przedstawionego przez podatnika stwierdzić należy, że umowa cash poolingu nie spełnia wymogów przedmiotowo istotnych żadnej z umów wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym czynność jej zawarcia nie będzie skutkowała opodatkowaniem z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych"

"Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne enumeratywnie wymienione w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000 r. (Dz. U. Nr 41, poz. 399 z 2005 r. ze zmian.). Umowy nienazwane, a także czynności cywilnoprawne nie wymienione w ustawie, nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Umowa cash pooling nie została wymieniona w tym przepisie, nie będzie ona z tego względu podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych."

Ponadto, Spółka pragnie zauważyć, iż zgodnie z Polską klasyfikacją Wyrobów i Usług czynności polegające na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową grupy kapitałowej (cash pooling) stanowią usługę pośrednictwa finansowego świadczoną przez banki (grupowanie PKWiU 65.23.10-00.00: usługi pośrednictwa finansowego, gdzie indziej niesklasyfikowane). W opinii Spółki, jest to dodatkowe potwierdzenie, iż usługa świadczona prze Bank w ramach Umowy Cash Poolingu nie mieści się w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Mając powyższe na uwadze, zdaniem Spółki przedmiot opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie obejmuje czynności polegającej na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową w ramach Umowy Cash Poolingu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie Organ wskazuje, że Wnioskodawca powołując w treści własnego stanowiska przepis ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych błędnie wskazał Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm., bowiem od dnia 10 czerwca 2010 r. obowiązuje tekst jednolity ustawy opublikowany w Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) i lit. j) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku i umowy depozytu nieprawidłowego.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Depozyt nieprawidłowy został natomiast uregulowany w art. 845 Kodeksu cywilnego. Uznaje się również, że depozyt nieprawidłowy (przechowanie nieprawidłowe) jest umową szczególnego rodzaju, zawierającą elementy przechowania i pożyczki. Przedmiotem depozytu nieprawidłowego mogą być wyłącznie pieniądze lub rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Osoba biorąca pieniądze (rzecz) do depozytu nieprawidłowego, analogicznie do umowy pożyczki, ma obowiązek zwrócić tę sama ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, iż umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash pooling, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. "Cash pooling" polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej.

Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku "cash poolingu" mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Uczestnik "cash poolingu" posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników "cash poolingu".

Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową "cash pooling" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy sprzedaży lub depozytu nieprawidłowego. Tym samym wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując, należy stwierdzić, iż usługi Cash-pooling świadczone na rzecz Spółki, nie zostały wymienione w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, czynności dokonywane w ramach usługi Cash-pooling nie będą podlegały opodatkowaniu ww. podatkiem zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych postanowień w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż postanowienia te co do zasady wiążą w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Należy nadmienić, iż dokumenty dołączone do wniosku nie podlegają analizie i weryfikacji w ramach wydanej interpretacji. Tym samym, jeżeli zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej będzie różniło się od zdarzenia przyszłego występującego w rzeczywistości wówczas wydana interpretacja indywidualna nie będzie chroniła Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.