IPPB2/436-420/11-4/AS - Możliwość opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowy cash poolingu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 30 września 2011 r. (data wpływu 3 października 2011 r.) uzupełnione pismem z dnia 9 grudnia 2011 r. (data wpływu 13 grudnia 2011 r.) na wezwanie z dnia 5 grudnia 2011 r. Nr IPPB2/415-420/11-2/AS o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 3 października 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umowy cash poolingu.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, w związku z czym pismem z dnia 5 grudnia 2011 r. Nr IPPB2/415-420/11-2/AS na podstawie art. 169 § 1 tej ustawy wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienie złożonego wniosku o podpis drugiego członka zarządu zgodnie ze wskazanym w wypisie KRS sposobem reprezentacji Spółki lub przedłożenie pełnomocnictwa lub innego dokumentu (oryginału lub kopii urzędowo poświadczonej), z którego wynika prawo do jednoosobowego występowania przez Pana, który wniosek podpisał w imieniu Spółki z wnioskiem o interpretacje przepisów prawa podatkowego. Z wypisu KRS i sposobu reprezentacji Spółki wynika, że oświadczenie woli za Spółkę składają dwaj członkowie zarządu łącznie lub jeden członek zarządu łącznie z prokurentem - w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wniosek uzupełniono w terminie, tj. pismem z dnia 9 grudnia 2011 r. (data wpływu 13 grudnia 2011 r., data nadania w placówce pocztowej 12 grudnia 2011 r.).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca, Spółka z o.o. należy do grupy kapitałowej B. i zamierza przystąpić do wielostronnej umowy M (dalej: "Umowa"), stanowiącej umowę tzw. cash poolingu, tj. grupowego kompleksowego zarządzania płynnością finansową. Stronami Umowy są już dwie polskie spółki należące do grupy B.

Liderem systemu cash poolingu uregulowanego Umową dla polskich podmiotów jest B. H. F. SAS (dalej: "B. SAS" lub "Lider") - francuski podmiot należący do grupy B. B. SAS nie jest bankiem ani instytucją bankową oraz nie jest podmiotem zarejestrowanym dla celów podatku od towarów i usług (dalej: "podatek VAT") w Polsce. Uczestnikami sytemu cash poolingu, do którego przystąpi Spółka, będą wyłącznie podmioty polskie.

Przedmiotowy system cash poolingu (dalej: System") organizowany jest przez bank w Londynie (dalej:"Bank"), który zapewnia techniczną obsługę transferów środków pieniężnych uczestników Systemu. Obecnie Spółka posiada w filii Banku w Warszawie rachunek prowadzony w PLN, który jest wykorzystywany do rozliczeń finansowych Spółki (należności i zobowiązań Spółki). W ramach realizacji Umowy, Spółka otworzy w brytyjskiej filii Banku dwa tzw. podstawowe rachunki bankowe, tj. rachunek prowadzony w PLN i rachunek prowadzony w EUR. Londyński rachunek Spółki prowadzony w PLN będzie równocześnie tzw. rachunkiem lustrzanym warszawskiego rachunku Spółki prowadzonego w PLN, tj. saldo warszawskiego rachunku na koniec dnia będzie automatycznie przenoszone na saldo rachunku londyńskiego. Natomiast londyński rachunek Spółki prowadzony w EUR będzie wykorzystywany przez nią do rozliczeń finansowych prowadzonych w EUR i nie będzie posiadał korespondującego z nim rachunku warszawskiego, tj. nie będzie tzw. rachunkiem lustrzanym.

Równolegle, w tym samym Banku działają tzw. rachunki nadrzędne, tj. rachunek B. SAS w PLN i rachunek B. SAS w EUR, które są wykorzystywane przez B. SAS do zarządzania płynnością finansową grupy. W przyszłości, o ile zajdzie taka konieczność, System może zostać rozbudowany o dodatkowe waluty. W takim przypadku, Spółka będzie mogła otworzyć dodatkowe rachunki na potrzeby Systemu, które będą prowadzone w tych nowych walutach.

Po przystąpieniu Spółki do Systemu, jego faktyczne działanie polegało będzie na zautomatyzowanych transferach sald dodatnich (tj. sald powyżej ustalonego poziomu) istniejących na rachunkach podstawowych Spółki (lub innych uczestników Systemu), na koniec dnia rozliczeniowego, na odpowiednie rachunki nadrzędne lidera B. SAS. W przypadku zaś wystąpienia na koniec dnia rozliczeniowego salda ujemnego (tj. poniżej ustalonego poziomu) na rachunkach podstawowych Spółki (lub innych uczestników), nastąpi automatyczne przekazanie środków pieniężnych z odpowiedniego rachunku nadrzędnego Lidera na rachunki podstawowe Spółki (lub innych uczestników), w kwotach niezbędnych dla uzyskania ustalonych poziomów środków na tych rachunkach. Poziom środków, który jest punktem odniesienia przy ustalaniu czy saldo danego rachunku podstawowego jest dodatnie (kredytowe) czy ujemne (debetowe) wynosi obecnie zero.

Przekazywanie środków pieniężnych w ramach Systemu jest procesem zautomatyzowanym i będzie wykonywane bez odrębnej decyzji Spółki, w zakresie transferów środków z jej rachunków podstawowych lub na jej rachunki podstawowe. Transfer środków pieniężnych z danego rachunku podstawowego Spółki będzie następował na podstawie Umowy, bez konieczności zawierania przez Spółkę odrębnych umów z Liderem lub pozostałymi uczestnikami Systemu. B. SAS pełni funkcję lidera Systemu posiadającego rachunki nadrzędne (w PLN i w EUR), służące kumulowaniu nadwyżek finansowych uczestników Systemu oraz redystrybucji za pośrednictwem Banku nadwyżek pieniężnych na rachunki uczestników, wykazujące salda debetowe.

Transfery środków finansowych w ramach Systemu będą dokonywane przy wykorzystaniu rachunków prowadzonych w tej samej walucie co transferowane środki, w związku z czym nie będzie dochodziło do przewalutowywania przelewanych środków. Dodatkową funkcjonalnością Systemu będzie możliwość bezgotówkowego regulowania wzajemnych zobowiązań/należności pomiędzy jego uczestnikami. Możliwość ta będzie realizowana w ten Sposób, że B. SAS po otrzymaniu stosownej dyspozycji od uczestnika Systemu, który będzie chciał uregulować swoje zobowiązanie wobec innego uczestnika Systemu, będzie odpowiednio pomniejszać/powiększać saldo środków posiadanych przez tych uczestników w ramach Systemu o kwotę tego zobowiązania/należności. Jedną z zalet takiego rozwiązania jest ograniczenie kosztów bankowych związanych z dokonywaniem przelewów wzajemnych zobowiązań uczestników Systemu.

Środki pieniężne przelewane w ramach Systemu będą podlegały odsetkom obciążającym uczestników Systemu lub B. SAS. Dlatego, w zależności od sald wykazywanych na rachunkach podstawowych Spółki, będzie ona obciążana odsetkami z tytułu korzystania ze środków finansowych udostępnionych jej w ramach Systemu lub też na rzecz Spółki będą naliczane odsetki należne w związku z przelewaniem nadwyżek jej środków finansowych na rachunki Lidera.

Odsetki będą kalkulowane przez Lidera codziennie, zgodnie z ustalonym oprocentowaniem. Następnie, po zakończeniu miesiąca, odsetki naliczone Spółce (z tytułu udostępnienia nadwyżki jej środków finansowych) oraz od Spółki (z tytułu korzystania ze środków udostępnionych jej w ramach Systemu) zostaną zsumowane, i w ten sposób ustalona zostanie łączna kwota odsetek za dany miesiąc naliczonych Spółce lub podlegających zapłacie. Pierwszego dnia kolejnego miesiąca tak ustalona łączna kwota odsetek będzie dopisywana przez Lidera do rozrachunków Lidera ze Spółką, tj. powiększy lub pomniejszy wartość salda środków Spółki posiadanych w ramach Systemu (zostanie "skapitalizowana" do tej wartości).

Celem uczestnictwa w Systemie jest uzyskanie przez Spółkę korzystniejszego oprocentowania nadwyżek finansowych, zgromadzonych na jej rachunkach podstawowych, przekazywanych na rachunek nadrzędny Lidera, w porównaniu do warunków oferowanych przez banki, w wyniku wykorzystania efektu skali skumulowanych środków pieniężnych na rachunkach nadrzędnych. Jednocześnie, celem Spółki jest również ograniczenie kosztów odsetkowych związanych z ewentualnym ujemnym saldem na jej rachunkach podstawowych.

Poprzez uczestnictwo w Systemie oprocentowanie salda debetowego na rachunku podstawowym, pokrytego transferem z rachunku nadrzędnego prowadzonego przez Lidera, powinno być korzystniejsze od oprocentowania na zwykłym rachunku bankowym. Z kolei, według wiedzy Wnioskodawcy, korzyść lidera Systemu polega na minimalizowaniu poziomu zewnętrznego zadłużenia Lidera i podmiotów z grupy B., a w konsekwencji na minimalizowaniu kosztów finansowych grupy.

Spółka jest czynnym podatnikiem podatku VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy opisane w przedstawionym zdarzeniu przyszłym czynności będą rodzić obowiązek podatkowy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: "podatek p.c.c.").

Stanowisko Wnioskodawcy.

Spółka stoi na stanowisku, iż opisane w przedstawionym zdarzeniu przyszłym czynności nie będą rodzić obowiązku podatkowego w podatku p.c.c.

Spółka zaznacza, że ustawa o p.c.c. zawiera w art. 1 ust. 1 pkt 1 zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych, które podlegają opodatkowaniu p.c.c. Katalog ten obejmuje:

Wskazany w ustawie o p.c.c. katalog nie zawiera usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową (cash poolingu), która w przedstawionym zdarzeniu przyszłym jest świadczona przez Lidera na rzecz uczestników Systemu (w tym również będzie świadczona na rzecz Spółki po jej przystąpieniu do Systemu).

Co więcej, zdaniem Spółki, opisana w przedstawionym zdarzeniu przyszłym usługa zarządzania płynnością finansową (cash poolingu) nie wypełnia znamion żadnej z czynności wymienionych w tym katalogu, w tym wymienionej w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o p.c.c. umowy pożyczki. Spółka podkreśla, że zgodnie z art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W świetle powyższego, w umowach typu cash pooling nie dochodzi do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości środków finansowych na określony w umowie podmiot.

Spółka nadmienia dodatkowo, że zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o p.c.c., nie podlegają p.c.c. czynności cywilnoprawne (inne niż umowa Spółki lub jej zmiany), jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem VAT lub zwolniona z tego podatku.

W ocenie Spółki, opisane w przedstawionym zdarzeniu przyszłym czynności stanowią usługi finansowe, które będą świadczone przez Lidera (nie posiadającego ani siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski) na rzecz Spółki (posiadającej w Polsce swoją siedzibę). W związku z tym, w ocenie Spółki, usługi te należy uznać za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce, zgodnie z art. 28b ustawy o VAT. W szczególności, to Spółka, jako nabywca przedmiotowych usług, będzie występowała w charakterze podatnika, który jest obowiązany do rozliczania podatku VAT od nabywanych usług.

Jednocześnie, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, w ocenie Spółki, usługi te będą korzystać z przedmiotowego zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT.

W konsekwencji, w ocenie Spółki również w świetle art. 2 pkt 4 ustawy o p.c.c. należy stwierdzić, iż analizowane czynności będą wyłączone z opodatkowania podatkiem p.c.c.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Spółka stoi na stanowisku, że opisane w przedstawionym zdarzeniu przyszłym czynności związane z kompleksowym zarządzaniem płynnością finansową nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem p.c.c.

Powyższe stanowisko Spółki znajduje oparcie w licznych interpretacjach organów podatkowych. Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacjach wydanych 29 grudnia 2010 r. oraz 25 stycznia 2011 r. (odpowiednio sygn. 1PPB2/436-418/10-2/MZ oraz 1PPB2/436-447/10-4/AF) stwierdził, że " (...) umowa cash poolingu nie została wymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, czynności dokonywane w ramach umowy cash pooling nie będą podlegały opodatkowaniu ww. podatkiem zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych".

Mając na uwadze powyższe, Spółka wnosi o potwierdzenie prawidłowości wskazanego powyżej stanowiska.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) i pkt 3) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki umowy depozytu nieprawidłowego,

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Depozyt nieprawidłowy został natomiast uregulowany w art. 845 Kodeksu cywilnego. Uznaje się również, że depozyt nieprawidłowy (przechowanie nieprawidłowe) jest umową szczególnego rodzaju, zawierającą elementy przechowania i pożyczki. Przedmiotem depozytu nieprawidłowego mogą być wyłącznie pieniądze lub rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Osoba biorąca pieniądze (rzecz) do depozytu nieprawidłowego, analogicznie do umowy pożyczki, ma obowiązek zwrócić tę sama ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, iż umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash pooling, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. "Cash pooling" polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących da danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku cash poolingu" mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Uczestnik "cash poolingu" posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o sadzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników "cash poolingu".

Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową "cash pooling" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy sprzedaży lub depozytu nieprawidłowego. Tym samym wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując, należy stwierdzić, iż usługi cash pooling świadczone na rzecz Spółki, nie zostały wymienione w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, czynności dokonywane w ramach usługi Cash pooling nie będą podlegały opodatkowaniu ww. podatkiem zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.