IPPB2/436-406/09-2/MZ - Opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych dokonania zwolnienia z długu wynikającego z zaciągniętej pożyczki poprzez wykonanie innego świadczenia w postaci przeniesienia własności udziałów na wierzyciela za jego zgodą.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 8 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 14 października 2009 r. (data wpływu 19 października 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie planowanego dokonania zwolnienia z długu wynikającego z zaciągniętej pożyczki poprzez wykonanie innego świadczenia w postaci przeniesienia własności udziałów na wierzyciela, za jego zgodą - jest prawidłowe.

W dniu 19 października 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie planowanego dokonania zwolnienia z długu wynikającego z zaciągniętej pożyczki poprzez wykonanie innego świadczenia w postaci przeniesienia własności udziałów na wierzyciela, za jego zgodą.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka (dalej: "Spółka", "Wnioskodawca"), z siedzibą w Holandii, należy do grupy kapitałowej R. Udziałowcem Spółki jest R Group, również z siedzibą w Holandii. Spółka jest dłużnikiem R Group z tytułu zaciągniętej pożyczki.

W wyniku przeprowadzonej w Grupie R restrukturyzacji (która jest obecnie w toku), Spółka będzie właścicielem części udziałów w T Sp. z o.o. (spółki z siedzibą w Polsce). Celem zwolnienia się ze zobowiązania wynikającego ze wspomnianej pożyczki Spółka rozważa dokonanie - zamiast spłaty pieniężnej zobowiązania z tytułu pożyczki - przeniesienia własności udziałów, które będzie posiadać w kapitale T Sp. z o.o., na wierzyciela za jego zgodą. (tj. R Group), za jego zgodą.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy - w związku z planowanym dokonaniem (uzyskaniem) zwolnienia z długu wynikającego z zaciągniętej pożyczki poprzez wykonanie innego świadczenia w postaci przeniesienia własności udziałów (które Spółka posiada w kapitale polskiej spółki) na wierzyciela, za jego zgodą - po stronie Spółki powstanie obowiązek podatkowy z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy:

W związku z przeniesieniem posiadanych przez Spółkę udziałów na R Group (będącego wierzycielem Spółki z tytułu udzielonej pożyczki), za zgoda tego podmiotu, w celu spłaty zobowiązania z tytułu pożyczki, nie powstanie po stronie Spółki obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej "p.c.c."). Za takim stanowiskiem przemawiają następujące argumenty:

A. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. z 28 marca 2007 r., Dz. U. Nr 68, poz. 450), p.c.c. podlega zamknięty katalog czynności:

Ponadto, p.c.c. podlegają zmiany wymienionych wyżej umów (jeśli podwyższenie podstawy opodatkowania), a także orzeczenia sądów (w tym polubownych) oraz ugody - jeżeli wywołują takie same skutki prawne, jak wymienione wyżej czynności/zmiany umów (art. 1 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 ustawy o p.c.c.).

Jak zatem wynika z powołanej regulacji, w odniesieniu do zakresu przedmiotowego ustawy o p.c.c., ustawodawca przyjął zasadę numerus clausus, czyli katalogu zamkniętego zdarzeń/czynności, które podlegają p.c.c.. Oznacza to, iż żadna czynność prawna, która w tym katalogu nie została wymieniona, nie podlega p.c.c., nawet jeśli pod względem ekonomicznym wywołuje takie same bądź podobne skutki, jak czynność w katalogu wskazana.

B. Czynność przeniesienia własności posiadanych udziałów w spółce, w miejsce wykonania świadczenia pieniężnego, celem zwolnienia się ze zobowiązania (dokonywana za zgodą wierzyciela) mieści się w ramach tzw. "świadczenia w miejsce wykonania" ("datio In solutum", przewidziane w art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r., - Kodeks cywilny, Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.): "Jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa". Jest to czynność zupełnie innego rodzaju aniżeli np. umowa sprzedaży bądź darowizny (które regulują inne przepisy kodeksu cywilnego, specyficzne określające elementy istotne tych umów). W przypadku bowiem dokonania datio in solutum nie dochodzi do zawarcia nowej umowy, określającej nowe zobowiązanie stron. W razie dokonania datio in solutum dochodzi jedynie do wygaśnięcia zobowiązania, powstałego już uprzednio na mocy wcześniejszej umowy między stronami, przy czym wykonanie zobowiązania - za zgodą wierzyciela - następuje w innej formie, aniżeli strony się pierwotnie umówiły. Jest to zatem jedynie zmiana sposobu wykonania już wcześniej powstałego zobowiązania. Nie dochodzi do powstania nowych zobowiązań (np. zobowiązań w zakresie przeniesienia własności określonych rzeczy lub praw, bądź zapłaty umówionej ceny). Przeciwnie, na mocy datio in solutum dłużnik doprowadza do wygaśnięcia wcześniejszych zobowiązań. Czynność ta nie została objęta zakresem przedmiotowym ustawy o p.c.c., albowiem nie została wskazana w katalogu art. 1 ust. 1 ustawy o p.c.c. W konsekwencji, zdaniem Spółki, czynność ta nie podlega p.c.c..

C. Reasumując, w opinii Spółki, czynność spełnienia świadczenia w postaci przeniesienia udziałów posiadanych w spółce z o.o., na rzecz R Group, będącego wierzycielem Spółki z tytułu udzielonej uprzednio pożyczki, celem zwolnienia się z długu i za zgodą wspomnianego wierzyciela, nie będzie podlegała p.c.c. - jako że czynność ta nie została zamieszczona w zamkniętym katalogu zdarzeń/czynności podlegających temu podatkowi. Stanowisko Spółki uzasadniają przedstawione powyżej argumenty, jak również poglądy, które w tym zakresie wyraziły w wydanych dla podatników interpretacjach organy skarbowe, np. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie pismo z dnia 19 grudnia 2008 r., IPPB2/436-411/08-4/MZ, pismo z dnia 18 stycznia 2006 r., 1401/FL.4307/14a-18/05/JL, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach pismo z dnia 2 czerwca 2008 r., IBPB2/436-53/08/MZ, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Suwałkach pismo z dnia 17 grudnia 2004 r., US.V-436/1/04, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Łodzi pismo z dnia 30 listopada 2004 r., ŁUS-IV-436/4.0/04.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 4 września 2008 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2009 r. Nr 165, poz. 1316) art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) otrzymał nowe brzmienie: podatkowi temu podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

A zatem zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;

3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Reasumując stwierdza się, iż przedstawiona we wniosku czynność nie należy do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych mogą podlegać natomiast czynności cywilnoprawne, w związku z zawarciem których sporządzono umowę, o ile są to czynności wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych należy stwierdzić, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.