IPPB2/436-389/10-2/MZ - Możliwość opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych przymusowego wykupu akcji spółek zależnych przez spółkę z o.o., będącą akcjonariuszem większościowym.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 1 października 2010 r. (data wpływu 7 października 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie przymusowego wykupu akcji przez Spółkę - jest prawidłowe.

W dniu 7 października 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie przymusowego wykupu akcji przez Spółkę.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Spółka z o.o. (dalej: "Spółka") jest akcjonariuszem większościowym kilku spółek akcyjnych (dalej; "Spółki Zależne" lub pojedynczo "Spółka Zależna"). Podczas Walnych Zgromadzeń Spółek Zależnych podjęte zostały/zostaną podjęte uchwały w sprawie przymusowego wykupu przez Spółkę akcji posiadanych przez akcjonariuszy mniejszościowych (tekst jedn. reprezentujących nie więcej niż 5% kapitału zakładowego) w Spółkach Zależnych na podstawie ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeksu spółek handlowych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.; dalej: "k.s.h."), szczególności art. 418.

Cena wykupu akcji została/ zostanie ustalona zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Zarząd Spółek Zależnych wypłacił i będzie wypłacał wynagrodzenie za przymusowe wykupywanie akcji na rzecz mniejszościowych akcjonariuszy. Akcje te nie znajdują się w obrocie na rynku regulowanym (w szczególności nie są notowane na żadnej giełdzie papierów wartościowych).

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

W związku z przedstawionym opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, Spółka uprzejmie zwraca się z prośbą o potwierdzenie że:

Zdaniem Wnioskodawcy

Ad.1.

Przymusowy wykup akcji nie podlega opodatkowaniu p.c.c. w świetle art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c. opodatkowaniu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

W orzecznictwie sądów administracyjnych oraz w doktrynie prawa podatkowego ugruntowane jest stanowisko, zgodnie z którym wskazany powyżej katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu p.c.c. jest (i) katalogiem zamkniętym, (ii) nie może być interpretowany rozszerzająco, (iii) treść nazwanych czynności cywilnoprawnych wymienionych wyraźnie w ustawie o p.c.c. należy ustalać w odniesieniu do postanowień ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.; dalej: "k.c.") regulującej poszczególne zagadnienia (zob. np. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 3 września 2009 r., o sygn. akt I SA/Gi 298/09).

Należy podkreślić, iż powyższy katalog nie zawiera w sobie czynności przymusowego wykupu akcji. Jednocześnie, w ocenie Spółki czynności przymusowego wykupu akcji, przeprowadzanego w trybie art. 418 k.s.h. nie można zakwalifikować jako sprzedaży albo zamiany rzeczy lub praw, bowiem na procedurę przymusowego wykupu akcji składa się bowiem szereg czynności prawnych i faktycznych, które nie posiadają samodzielnego charakteru (składają się na jedną całość), związanych ściśle z uczestnictwem w spółce akcyjnej, dokonywanych z udziałem trzech podmiotów: spółki akcyjnej (zarządu spółki) - w analizowanym przypadku - Spółek Zależnych, akcjonariuszy mniejszościowych i akcjonariuszy większościowych (zobowiązanych do wykupu akcji).

Powyższa konstatacja stanowi wynik analizy k.s.h. w tym w szczególności art. 418 k.s.h. oraz oceny istoty umowy sprzedaży.

Zgodnie z art. 418 § 1 k.s.h., walne zgromadzenie może powziąć uchwałę o przymusowym wykupie akcji akcjonariuszy reprezentujących nie więcej niż 5% kapitału zakładowego (akcjonariusze mniejszościowi) przez nie więcej niż pięciu akcjonariuszy, posiadających łącznie nie mniej niż 95% kapitału zakładowego, z których każdy posiada nie mniej niż 5% kapitału zakładowego. Uchwała wymaga większości 95% głosów oddanych. Statut może przewidywać surowsze warunki powzięcia uchwały. Przepisy art. 416 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio. Stosownie do § 2 ww. przepisu uchwała, o której mowa w § 1, powinna określać akcje podlegające wykupowi oraz akcjonariuszy, którzy zobowiązują się wykupić akcje, jak również określać akcje przypadające każdemu z nabywców. Akcjonariusze, którzy mają nabyć akcje i głosowali za uchwałą, odpowiadającą solidarnie wobec spółki za spłacenie całej sumy wykupu.

W świetle art. 418 § 3 k.s.h., dotyczącego sposobu uiszczenia ceny wykupu, przepisy art. 417 § 1-3 stosuje się odpowiednio.

W myśl art. 417 § 1 k.s.h. wykupu akcji dokonuje się po cenie notowanej na rynku regulowanym, według przeciętnego kursu z ostatnich trzech miesięcy przed powzięciem uchwały albo też, gdy akcje nie są notowane na rynku regulowanym, po cenie ustalonej przez biegłego wybranego przez walne zgromadzenie. Jeżeli akcjonariusze nie wybiorą biegłego na tym samym walnym zgromadzeniu, zarząd zwróci się w terminie tygodnia od dnia walnego zgromadzenia do sądu rejestracyjnego o wyznaczenie biegłego celem wyceny akcji będących przedmiotem wykupu. Przepisy art. 312 § 5, 6 i § 8 stosuje się odpowiednio. Wykupu akcji dokonuje się za pośrednictwem zarządu. Stosownie do § 2 wskazanego artykułu osoby, które zamierzają wykupić akcje, powinny wpłacić należność równą cenie wszystkich nabywanych akcji (cena wykupu) na rachunek bankowy spółki w terminie trzech tygodni od dnia ogłoszenia ceny wykupu przez zarząd. Cena wykupu może zostać ogłoszona również na walnym zgromadzeniu. Zgodnie z art. 417 § 3 k.s.h. zarząd powinien dokonać wykupu akcji na rachunek akcjonariuszy pozostających w spółce w terminie miesiąca od upływu terminu złożenia akcji, o którym mowa w art. 416 § 4, jednakże nie wcześniej niż po wpłaceniu ceny wykupu.

Po uiszczeniu ceny wykupu, obejmującej również akcje, o których mowa w art. 418 § 2b, zarząd powinien niezwłocznie przenieść wykupione akcje na nabywców. Do dnia uiszczenia całej sumy wykupu akcjonariusze mniejszościowi zachowują wszystkie uprawnienia z akcji.

W świetle powyższych regulacji, procedurę wykupu akcji zapoczątkowuje uchwała powzięta na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy spółki akcyjnej, która stanowi źródło dwóch stosunków zobowiązaniowych. W pierwszym, pomiędzy spółką a akcjonariuszami wykupywanymi dochodzą do skutku umowy przeniesienia akcji, na podstawie których spółka nabywa akcje we własnym imieniu, ale na rachunek akcjonariuszy, którzy zobowiązali się nabyć akcje. Następnie spółka akcyjna winna przenieść nabyte akcje na rzecz akcjonariuszy zobowiązanych do nabycia akcji.

Przedstawione zasady i tryb przymusowego wykupu akcji pozwalają na przyjęcie, iż jest to instytucja w sposób szczególny uregulowana w prawie handlowym i nie zawierająca istotnych elementów umowy sprzedaży, określonych w art. 535 k.c.

Zgodnie z art. 535 k.c. "Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę".

W pierwszej kolejności Spółka pragnie wskazać, że umowa sprzedaży jest umową konsensualną, odpłatną, wzajemną i zobowiązującą. Ponadto, umowa sprzedaży jest czynnością prawną kauzalną, tzn. jest czynnością, której ważność zależy od istnienia przyczyny (causa).

Spółka pragnie zauważyć, iż umowa sprzedaży dochodzi do skutku w efekcie złożonych przez strony umowy zgodnych oświadczeń woli. Zatem umowa sprzedaży jest zdarzeniem prawnym, którego koniecznym elementem jest zgodne, co do zamierzonych skutków prawnych, oświadczenia woli wszystkich stron stosunku prawnego (tekst jedn. sprzedającego i kupującego). Oświadczenia te, skierowane wzajemnie do siebie przez strony umowy, winny zmierzać do osiągnięcia wspólnie zakładanego rezultatu.

Należy zauważyć, iż dla skutecznego zrealizowania przymusowego wykupu akcji nie jest konieczne złożenie oświadczenia woli o zawarciu umowy. Z samej istoty "przymusowego wykupu" (squeeze out - ang. - wypchnięcie, wyciśnięcie) wynika, iż zgoda akcjonariuszy mniejszościowych na przeprowadzenie procedury wykupu nie tylko nie jest niezbędna dla zrealizowania całej procedury, ale zasadniczo odbywa się wbrew ich woli. Instytucja przymusowego wykupu akcji realizowana jest w interesie akcjonariuszy większościowych, zaś akcjonariuszom mniejszościowym k.s.h. przyznaje wyłącznie pewne instrumenty ochrony ich praw.

Jednocześnie, wskazana w art. 418 k.s.h. "suma wykupu" nie odpowiada pojęciu ceny w rozumieniu art. 535 k.c. W analizowanym przypadku "suma wykupu" jest wartością zgodną z opinią biegłego, a tym samym nie stanowi przedmiotu ustaleń pomiędzy stronami umowy.

W wyniku przeprowadzenia procedury wykupu akcji nie dochodzi również do zawarcia umowy (w cywilistycznym tego słowa znaczeniu) pomiędzy dotychczasowym właścicielem akcji a ich nabywcą. Dochodzi bowiem do jej przeprowadzenia w wyniku dwóch odrębnych stosunków zobowiązaniowych z dodatkowym udziałem spółki akcyjnej (jej zarządu). Jak wskazano powyżej, warunkiem skuteczności całej procedury nie jest zgodna wola stron, lecz uiszczenie ceny wykupu przez akcjonariuszy większościowych. Tym samym, akcjonariusze mniejszościowi, których akcje są objęte przymusowym wykupem, nie mają wpływu na podjęcie decyzji w sprawie zbycia swoich akcji (praw majątkowych), dokonanie wyboru kontrahenta (nabywcy akcji) oraz określenie ceny zbywanych akcji.

Dodatkowo należy wskazać, iż w przypadku umów sprzedaży do przeniesienia własności i wydania rzeczy (prawa majątkowego) wystarczające jest zobowiązanie do takiego przeniesienia oraz zobowiązanie do zapłaty ceny (solo consenso). Natomiast w odniesieniu do instytucji przymusowego wykupu akcji elementem koniecznym dla skuteczności przejścia akcji "wyciskanych" na akcjonariuszy większościowych jest uiszczenie całej sumy wykupu przez akcjonariuszy większościowych.

Jednocześnie, zwrócenia uwagi wymaga fakt, iż celem zawarcia umowy sprzedaży lub zamiany jest dobrowolne zbycie dóbr lub praw. Natomiast celem czynności przymusowego wykupu akcji jest kształtowanie struktury właścicielskiej spółki akcyjnej poprzez przymusowy wykup akcji tej spółki nawet bez zgody akcjonariuszy mniejszościowych.

Zdaniem Spółki, procedura przymusowego wykupienia akcji akcjonariuszy mniejszościowych realizowana jest na podstawie przepisu art. 418 k.s.h. nie może być uznana za szczególnego rodzaju umowę uregulowaną w art. 535 k.c., bowiem nie posiada elementów istotnych kwalifikujących tą czynność jako umowę sprzedaży, w szczególności dla celów p.c.c. W ocenie Spółki nie jest dopuszczalne wyodrębnianie z procesu określonego w art. 418 k.s.h. pojedynczych elementów (np. uiszczenia ceny) i nadawanie im dla celów podatkowych samodzielnego znaczenia.

Na marginesie Spółka pragnie wskazać, iż to, że konstrukcja przymusowego wykupu akcji stanowi instytucję, której nie przewidziano w ustawowym katalogu określającym zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych potwierdza również brak regulacji w ustawie o p.c.c., która w tym przypadku, w sposób jednoznaczny określałaby moment powstania obowiązku podatkowego.

Biorąc pod uwagę przedstawione powyżej zasady i tryb przymusowego wykupu akcji, należy uznać, iż przymusowy wykup akcji jest to instytucja uregulowana w sposób szczególny w prawie handlowym i nie posiadająca elementów istotnych pozwalających zakwalifikować tą czynność do umowy sprzedaży z art. 535 i nast. k.c., ponieważ w szczególności:

Spółka pragnie wskazać, iż przedstawione powyżej stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych. Przykładowo w wyroku z dnia 29 stycznia 2008 r., sygn. akt I SA/GL 722/07 WSA w Gliwicach jednoznacznie stwierdził, że czynność przymusowego wykupu akcji podstawie art. 418 k.s.h. nie stanowi umowy sprzedaży, w związku z czym nie podlega opodatkowaniu p.c.c. na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy p.c.c. Powyższy wyrok został podtrzymany przez NSA w wyroku z dnia 28 października 2009 r. o sygn. akt II FSK 870/08.

W wyroku z dnia 28 października 2009 r. NSA stwierdził, iż "W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego stanowisko Sądu pierwszej instancji wyrażone w zaskarżonym wyroku należało uznać za prawidłowe. Trafnie bowiem odwołując się do treści przepisu art. 353 § k.c. oraz art. 418 k.s.h. Sąd stwierdził, iż instytucja przymusowego wykupu akcji nie ma istotnych cech umowy sprzedaży (s. 8 uzasadnienia). Powyższa konstatacja prowadziła do prawidłowego wniosku, iż dokonywany w trybie art. 418 k.s.h. przymusowy wykup akcji nie stanowi umowy sprzedaży w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) u.p.c.c. (s. 7 uzasadnienia)".

Jednocześnie Spółka pragnie podkreślić, iż również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, działając w imieniu Ministra Finansów, w interpretacji indywidualnej z dnia 19 kwietnia 2010 r. (Nr IPPB2/4310-5/10-2/MZ), wydanej w trybie zmiany zaskarżonej interpretacji indywidualnej, uznał, iż " (...) przymusowy wykup akcji na zasadach i w trybie art. 418 Kodeksu spółek handlowych nie może zostać uznany za umowę sprzedaży w rozumieniu art. 535 Kodeksu cywilnego. Nie jest to również inna czynność wymieniona we wskazanym art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych katalogu czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Sprawia to, że czynność przymusowego wykupu akcji w trybie art. 418 Kodeksu spółek handlowych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. (...) A zatem bezprzedmiotowe jest rozpatrywanie powyższej czynności pod kątem art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, dotyczącego powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych (...)".

Stanowisko Spółki, znajduje potwierdzenie w piśmiennictwie, przykładowo w artykule autorstwa R. Krasnodębskiego, Przymusowy wykup akcji a podatek od czynności cywilnoprawnych, Przegląd Podatkowy Nr 9, 2003, s. 35-38.

Podsumowując, zdaniem Spółki skoro przymusowy wykup akcji nie spełnia warunków uznania tej czynności za umowę sprzedaży (rzeczy i praw majątkowych) bądź za inną czynność cywilnoprawną wymienioną w katalogu z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c., oraz mając na względzie, iż katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu p.c.c. jest katalogiem zamkniętym, to przymusowy wykup akcji akcjonariuszy mniejszościowych przez Spółkę nie podlega opodatkowaniu p.c.c.

Ad.2.

W analizowanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym Spółka nie jest podatnikiem p.c.c.

Uwzględniając argumentację Spółki przedstawioną w pkt 1, z której wynika że przymusowy wykup akcji nie spełnia warunków uznania tej czynności za umowę sprzedaży (rzeczy/praw majątkowych) bądź za inną czynność cywilnoprawną wymienioną w katalogu z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c., oraz mając na względzie, iż katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu p.c.c. jest katalogiem zamkniętym, należy stwierdzić iż przymusowy wykup akcji akcjonariuszy mniejszościowych przez Spółkę nie podlega opodatkowaniu p.c.c.

Biorąc pod uwagę powyższe, na Spółce występującej w roli akcjonariusza większościowego Spółek Zależnych, nie będzie ciążył obowiązek podatkowy w p.c.c. w związku z przeprowadzeniem procedury wykupu akcji akcjonariuszy mniejszościowych posiadanych w Spółkach Zależnych. Stąd Spółka nie będąc podatnikiem p.c.c. z omawianego tytułu, nie jest zobligowana do zapłaty p.c.c. oraz do składania wymaganych deklaracji podatkowych (p.c.c.-3).

Ad.3.

Uwzględniając argumentację przedstawioną powyżej, z której wynika, że przymusowy wykup akcji akcjonariuszy mniejszościowych przez Spółkę (realizowany przez Spółkę Zależną) nie podlega opodatkowaniu p.c.c., obowiązek podatkowy w tym podatku nie powstanie na żadnym etapie prowadzonej procedury wykupu akcji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Uwzględniając powyższe, podkreślić należy, iż ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności objętych tym podatkiem. Oznacza to, że opodatkowaniu podlegają jedynie czynności wymienione w przywołanej regulacji art. 1 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z art. 418 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.), walne zgromadzenie może powziąć uchwałę o przymusowym wykupie akcji akcjonariuszy reprezentujących nie więcej niż 5% kapitału zakładowego (akcjonariusze mniejszościowi) przez nie więcej niż pięciu akcjonariuszy, posiadających łącznie nie mniej niż 95% kapitału zakładowego, z których każdy posiada nie mniej niż 5% kapitału zakładowego. Uchwała wymaga większości 95% głosów oddanych. Statut może przewidywać surowsze warunki powzięcia uchwały. Przepisy art. 416 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio. Stosownie do § 2 ww. przepisu uchwała, o której mowa w § 1, powinna określać akcje podlegające wykupowi oraz akcjonariuszy, którzy zobowiązują się wykupić akcje, jak również określać akcje przypadające każdemu z nabywców. Akcjonariusze, którzy mają nabyć akcje i głosowali za uchwałą, odpowiadają solidarnie wobec spółki za spłacenie całej sumy wykupu.

W świetle art. 418 § 3 Kodeksu Spółek Handlowych, dotyczącego sposobu uiszczenia ceny wykupu, przepisy art. 417 § 1-3 stosuje się odpowiednio. Po uiszczeniu ceny wykupu, obejmującej również akcje, o których mowa w § 2b, zarząd powinien niezwłocznie przenieść wykupione akcje na nabywców. Do dnia uiszczenia całej sumy wykupu akcjonariusze mniejszościowi zachowują wszystkie uprawnienia z akcji.

W myśl wskazanego art. 417 § 1 wykupu akcji dokonuje się po cenie notowanej na rynku regulowanym, według przeciętnego kursu z ostatnich trzech miesięcy przed powzięciem uchwały albo też, gdy akcje nie są notowane na rynku regulowanym, po cenie ustalonej przez biegłego wybranego przez walne zgromadzenie. Jeżeli akcjonariusze nie wybiorą biegłego na tym samym walnym zgromadzeniu, zarząd zwróci się w terminie tygodnia od dnia walnego zgromadzenia do sądu rejestrowego o wyznaczenie biegłego celem wyceny akcji będących przedmiotem wykupu. Przepisy art. 312 § 5, 6 i § 8 stosuje się odpowiednio. Wykupu akcji dokonuje się za pośrednictwem zarządu.

Powyższe przepisy wskazują, że procedura wykupu akcji składa się z szeregu czynności faktycznych i prawnych dokonywanych z udziałem trzech podmiotów: spółki (zarządu spółki), akcjonariuszy mniejszościowych i akcjonariuszy większościowych (zobowiązanych do wykupu akcji). Procedurę wykupu akcji zapoczątkowuje uchwała powzięta na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy spółki akcyjnej, która stanowi źródło dwóch stosunków zobowiązaniowych. Jeden dotyczy zobowiązania akcjonariuszy mniejszościowych do wydania dokumentów akcji w zamian za cenę wykupu. Drugi dotyczy zobowiązania akcjonariuszy wykupujących do wpłacenia sumy wykupu oraz do przejęcia wykupywanych akcji zgodnie z planem podziału. Przejście własności wykupywanych akcji następuje w drodze czynności prawnych dokonywanych w wykonaniu powyższych stosunków zobowiązaniowych. Można w tym zakresie wyróżnić dwa etapy.

W pierwszym, pomiędzy spółką a akcjonariuszami wykupywanymi dochodzą do skutku umowy przeniesienia akcji, na podstawie których spółka nabywa akcje we własnym imieniu, ale na rachunek akcjonariuszy, którzy zobowiązali się nabyć akcje.

Następnie spółka winna przenieść nabyte akcje na rzecz akcjonariuszy zobowiązanych do nabycia akcji.

Przedstawione zasady i tryb przymusowego wykupu akcji pozwalają na przyjęcie, iż jest to instytucja w sposób szczególny uregulowana w prawie handlowym i nie zawierająca istotnych elementów umowy sprzedaży, określonych w art. 535 ustawy z dnia z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Dla skutecznego zrealizowania przymusowego wykupienia akcji nie jest bowiem niezbędne złożenie oświadczenia woli o zawarciu umowy. Z samej istoty "przymusowego wykupu" wynika, że zgoda na zawarcie umowy akcjonariuszy mniejszościowych nie tylko nie jest niezbędna dla zrealizowania całej procedury, ale odbywa się wbrew ich woli. Instytucja przymusowego wykupu akcji realizowana jest w interesie akcjonariuszy większościowych, zaś akcjonariuszom mniejszościowym ustawa przyznaje tylko instrumenty ochrony ich praw, które mogą zostać naruszone w przypadku wykupu akcji po cenie zaniżonej, nieodzwierciedlającej ich rzeczywistej wartości.

Ponadto, określona w art. 418 Kodeksu spółek handlowych "suma wykupu" nie odpowiada pojęciu ceny w rozumieniu art. 535 Kodeksu cywilnego. "Suma wykupu" jest wartością zobiektywizowaną w oparciu o wartości z rynku regulowanego lub zgodna z opinią biegłego. Nie stanowi przedmiotu ustaleń pomiędzy stronami umowy.

W wyniku przeprowadzenia procedury wykupu akcji nie dochodzi również do zawarcia umowy pomiędzy dotychczasowym właścicielem akcji a ich nabywcą. Jak już wyjaśniono dochodzi do jej przeprowadzenia w wyniku dwóch odrębnych stosunków zobowiązaniowych z dodatkowym udziałem spółki (zarządu spółki). Warunkiem skuteczności całej procedury nie jest zgodna wola stron, lecz uiszczenie ceny wykupu przez akcjonariuszy większościowych (wykupujących akcje zgodnie z planem podziału). Nieuiszczenie ceny wykupu, chociażby w części powoduje upadek całej procedury wykupu akcji. Bez znaczenia dla tego skutku jest to, kto i w jakim zakresie ponosi odpowiedzialność za nie dojście do skutku przymusowego wykupu akcji, jak również, w jaki sposób może do tej odpowiedzialności zostać pociągnięty.

Powyższe wskazuje więc jednoznacznie, że przymusowy wykup akcji na zasadach i w trybie art. 418 Kodeksu spółek handlowych nie może zostać uznany za umowę sprzedaży w rozumieniu art. 535 Kodeksu cywilnego. Nie jest to również inna czynność wymieniona we wskazanym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych katalogu czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Sprawia to, że czynność przymusowego wykupu akcji w trybie art. 418 Kodeksu spółek handlowych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż przymusowy wykup akcji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Należy wskazać, iż na każdym etapie prowadzonej procedury wykupu akcji od akcjonariuszy mniejszościowych przez Spółkę obowiązek podatkowy nie powstanie. A zatem, Spółka z tytułu powyższej transakcji nie jest podatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanej interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż co do zasady wiąże ona w sprawie, w której została wydana i nie jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowi podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego - stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.