IPPB2/436-32/11-2/AF

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 27 stycznia 2011 r. (data wpływu 31 stycznia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 31 stycznia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka zamierza zawrzeć umowę o współpracy w zakresie zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling) (dalej: "Umowa"). Stronami Umowy (uczestnikami struktury cash poolingu) będą także inne podmioty z tej samej grupy, do której należy Spółka, tj. H. Sp. z o.o. (dalej: "H") oraz A. Sp. z o.o. (dalej: "A") (każda ze stron Umowy zwana dalej: "Strona" lub "Uczestnik"). H. będzie szczególnego rodzaju Uczestnikiem, pełniącym dodatkowo funkcję agenta rozliczeniowego struktury (tzw. pool leadera - dalej: "Agent").

Celem współpracy Stron będzie zapewnienie optymalnego korzystania ze środków finansowych, tj. z jednej strony - maksymalizacja przychodów odsetkowych, z drugiej - minimalizacja obciążeń z tytułu obsługi zadłużenia.

Założenia Umowy będą następujące:

* Strony zobowiązują się na koniec ostatniego dnia roboczego każdego tygodnia, przelewać na rachunek Skonsolidowany środki pieniężne znajdujące się na rachunkach bankowych Stron ("Kwoty Depozytu"). Obowiązek ten nie będzie obejmował kwot nieprzekraczających określonego poziomu, ustalanego indywidualnie dla każdego z Uczestników ("Salda Progowego") oraz pobranych przez Strony środków wypłacanych na wniosek Uczestnika z Rachunku Skonsolidowanego ("Kwoty Ciągnienia") - przed terminem ich zwrotu.

* Strony będą mogły zgłaszać Agentowi wnioski o wypłatę Kwot Ciągnienia. Agent będzie mógł, według swojego uznania, wypłacić Stronie wnioskodawaną Kwotę Ciągnienia, bądź odmówić wypłaty. Uczestnik będzie zobowiązany zwrócić pobrane Kwoty Ciągnienia na Rachunek Skonsolidowany w terminie uzgodnionym z Agentem, a w przypadku nie uzgodnienia takiego terminu - na żądanie Agenta.

* Łączna wysokość Kwot Ciągnienia przekazanych na rachunek danego Uczestnika, nie będzie mogła przekroczyć określonego progu zadłużenia ("Limitu Transakcyjnego"), który będzie określony w Umowie.

* Strona będzie mogła w każdym czasie zgłosić Agentowi żądanie zwrotu Kwoty Depozytu.

* Uczestnikom będą przysługiwały odsetki z tytułu Kwot Depozytu przekazanych na Rachunek Skonsolidowany. Uczestnicy będą zobowiązani do zapłaty odsetek od Kwot Ciągnienia. Szczegółowe zasady obliczania odsetek, będą ustalone w odrębnym porozumieniu.

Obowiązki Agenta będą obejmowały:

* zawarcie umowy rachunku bankowego, w celu zarządzania środkami przekazanymi przez Strony (Rachunek Skonsolidowany),

* realizowanie wypłat Kwot Ciągnienia z rachunku Skonsolidowanego na rzecz Stron,

* przekazywanie na wybrane przez Agenta rachunki lokat terminowych środków pieniężnych pozostających na Rachunku Skonsolidowanym po wypłacie kwot Ciągnienia,

* monitorowanie zwrotów Kwot Ciągnienia,

* rozliczanie należności i zobowiązań Stron z tytułu odsetek naliczonych od Kwoty Ciągnienia i Kwot Depozytu.

Agent będzie uprawniony do zatrzymania nadwyżki odsetek wypłaconych przez Strony od Kwot Ciągnienia nad odsetkami wypłaconymi z Rachunku Skonsolidowanego Stronom, które dokonały wpłaty Kwoty Depozytu. Ponadto, Agent będzie miał prawo do odsetek wynikających z lokowania na rachunkach terminowych środków pieniężnych zgromadzonych na Rachunku Skonsolidowanym. Umowa nie będzie przewidywać dodatkowego wynagrodzenia dla Agenta w związku z wykonanymi przez niego czynnościami w ramach Umowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Niniejsza interpretacja dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od towarów i usług została wydana w dniu 24 marca 2011 r. interpretacja indywidualna Nr IPPP1/443-148/11-2/AP. W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy

Przekazanie przez Spółkę Kwot Depozytu na Rachunek Skonsolidowany oraz otrzymanie Kwot Ciągnienia z Rachunku Skonsolidowanego nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ustawa o p.c.c. w art. 1 ust. 1 zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu, a tym samym skutkujących powstaniem obowiązku podatkowego. Czynności cywilnoprawne, które nie zostały wymienione w art. 1 ust. 1 tej ustawy, nie podlegają opodatkowaniu omawianym podatkiem.

Stosownie do treści art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c., podatkowi podlegają następuje czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Należy podkreślić, iż umowa cash poolingu pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej: "k.c.") w Księdze Trzeciej dotyczącej zobowiązań nie zawiera przepisów regulujących tego typu umowy. W praktyce, cash pooling to forma zarządzania finansami stosowana przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w inny sposób. Istotą jej jest optymalizacja wykorzystania środków będących w dyspozycji podmiotów będących stroną umowy.

Zdaniem Spółki, umowa cash poolingu, jako sposób gospodarowania wolnymi środkami finansowymi, pomimo iż zawiera pewne elementy zbliżone do kredytowania jednych podmiotów przez drugie, nie mieści się w katalogu czynności określonych w ustawie o p.c.c., a więc nie może być uznana za czynność podlegającą opodatkowaniu p.c.c.

W szczególności, cash pooling nie może być uznany za umowę pożyczki (wymienioną w katalogu czynności podlegających p.c.c.), gdyż nie zawiera elementów przedmiotowo istotnych dla tego rodzaju umów. Zgodnie z art. 720 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W transakcjach dokonywanych w ramach cash poolingu nie dochodzi do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości środków finansowych na określony w umowie podmiot. Uczestnik nie wie czy wpłacane przez niego Kwoty Depozytu zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez jaki podmiot. Wartość, która zostanie przelana na Rachunek Skonsolidowany wynika z salda na rachunku bankowym każdej ze stron na koniec tygodnia. Wartość Kwot Ciągnienia ustalana jest przez Strony z Agentem (przy czym możliwe jest, że w danym okresie żadna ze Stron nie będzie otrzymywała Kwot Ciągnienia). Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot.

Reasumując w świetle powołanych powyżej przepisów, pomimo iż transakcje cash pooling zawierają pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez inne, to brak jest podstaw do zakwalifikowania tych transakcji jako umów pożyczek, a tym samym objęcia ich obowiązkiem podatkowym w p.c.c.

Zdaniem Spółki, brak wymienienia w katalogu czynności opodatkowanych p.c.c. umów cash poolingu przesądza o tym, iż transakcje takie nie podlegają p.c.c.

Powyższe stanowisko potwierdzają interpretacje indywidualne Ministra Finansów. Przykładowo, interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 5 maja 2010 r., sygn. IPPB2/436-38/10-4/AF; interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 19 marca 2010 r., sygn. IPPB2/436-528/09-4/MZ; interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 2 lipca 2008 r., sygn. IPPB2/436-114/08-4/AS.

Ponadto, nawet gdyby uznać je za czynności zawarte w katalogu art. 1 ust. 1 tejże ustawy, to i tak byłyby z opodatkowania wyłączone.

Zdaniem Spółki (uzasadnionym w punkcie 1 niniejszego wniosku), wykonywane przez Agenta czynności związane z realizacją Umowy, powinny zostać uznane za świadczenie usług, co do zasady podlegające VAT (zdaniem Spółki zwolnione z tego podatku, co w tej sprawie nie ma jednak znaczenia).

Natomiast zgodnie z art. 2 ust. 4 ustawy o p.c.c., podatkowi temu nie podlegają czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Wobec powyższego, skoro w ramach umowy cash poolingu, jedna ze stron (Agent) jest opodatkowana VAT (w tym przypadku - zwolniona), to czynności dokonywane w ramach tej umowy nie podlegałyby opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych u żadnej ze stron (w tym u Spółki), nawet gdyby uznać (wbrew stanowisku Spółki), że cash pooling stanowi jedną z czynności cywilnoprawnych, wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o p.c.c.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki. W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, iż umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks Cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash pooling, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. "Cash pooling" polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej.

Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku "cash poolingu" mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Uczestnik "cash poolingu" posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników "cash poolingu".

Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową "cash pooling" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując, należy stwierdzić, iż czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu nie zostały wymienione w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, czynności te nie będą podlegały opodatkowaniu ww. podatkiem zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Wobec tego bezprzedmiotowe jest rozpatrywanie powyższej czynności pod katem art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Opodatkowaniu tym podatkiem będą natomiast podlegały czynności cywilnoprawne dokonane poza systemem cash poolingu, zawarte na podstawie jednej z umów wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie powyższe czynności będą mogły korzystać z wyłączenia od tego podatku, zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tych czynności będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub z niego zwolniona.

Dodatkowo należy stwierdzić, iż ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawiera w swej treści art. 2 ust. 4, lecz art. 2 pkt 4.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż interpretacje te co do zasady wiążą w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.