IPPB2/436-231/14-4/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 6 maja 2014 r. (data wpływu 8 maja 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie nabycia praw do spadku - jest prawidłowe.

W dniu 8 maja 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie nabycia praw do spadku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 12 II 2014 r. na mocy postanowienia sądu oraz okazanego testamentu Wnioskodawca odziedziczył spadek po zmarłej w dniu 20 XI 1992 r. Zofii W. Jako spadkobierca należący do tzw. III - ciej grupy (rodzice Wnioskodawcy opiekowali się Panią W. w ostatnich latach jej życia, nie łączyło ich więc pokrewieństwo w rozumieniu przepisów prawa) Wnioskodawca zobowiązany jest do ewentualnego odprowadzania podatku spadkowego, jeśli jest on należny. Spadkodawczyni nie pozostawiła jednak spadku, którego wartość przekracza ustawową kwotę wolną. W skład masy spadkowej wchodzą przedmioty osobiste i pamiątki o łącznej wartości około 1500 PLN.

Przedmiotem Wnioskodawcy pytania nie są jednak rzeczy materialne, a prawo majątkowe - roszczenie odszkodowawcze. Spadkodawczyni była właścicielką działki o powierzchni 995 m². Na mocy dekretu z dn. 26 X 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na terenie m.st. Warszawy działka przejęta została przez Skarb Państwa. W latach późniejszych dokonano podziału działki pozostawiając spadkodawczyni, już jako dzierżawę wieczystą, parcelę o powierzchni 392 m².

Pismem z dnia 27 maja 2014 r. Nr IPPB2/436-231/14-2/MZ wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku poprzez wskazanie:

* Czy spadkodawczyni na dzień śmierci posiadała prawa do roszczenia o odszkodowanie.

* Daty uprawomocnienia się postanowienia sądu o nabyciu praw do spadku po zmarłej Zofii W.

Wnioskodawca w terminie przesłał uzupełnienie informując, że:

* Opisana we wniosku o interpretację indywidualną działka zarówno w chwili parcelacji, jak i w chwili spadkodawcy znajdowała się w granicach administracyjnych miasta i stanowiła część gruntów przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe, jednorodzinne.

* Na dzień śmierci spadkodawcy część odebranej działki stanowiła drogę gminną, a pozostała część - działki budowlane zabudowane (budownictwo jednorodzinne). W opinii Wnioskodawcy, na gruncie ustawy o gospodarce nieruchomościami, jak również ustawy prawo spadkowe na dzień śmierci spadkodawczyni nie posiadała prawa do roszczenia o odszkodowanie.

* Uprawomocnienie postanowienia sądu o nabyciu praw do spadku po zmarłej Zofii W. nastąpiło w dniu 22 marca 2014 r. Ze względu na prośbę o pisemne uzasadnienie orzeczenia ze strony uczestnika postępowania - Skarbu Państwa reprezentowanego przez Wojewodę Mazowieckiego oraz pozostawienie wymaganego prawem okresu czasu na ewentualną apelację, orzeczenie w formie pisemnej wydane zostało 7 kwietnia 2014 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w związku z tym, że jako spadkobierca Wnioskodawca jest następcą prawnym spadkodawczyni, zobowiązany jest do zapłacenia podatku spadkowego od wartości roszczenia majątkowego (odszkodowawczego), którego realizacji ma być może prawo dochodzić przed sądem.

Zdaniem Wnioskodawcy, nie jest zobowiązany do zapłacenia podatku.

Po pierwsze, roszczenie obciążone jest ryzykiem długotrwałego, kosztownego i niepewnego w swoim końcowym wyniku postępowania odszkodowawczego, nie jest zatem żadnego rodzaju korzyścią ani zyskiem według stanu na chwilę obecną.

Po drugie, podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Polski lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Polski, m.in. tytułem dziedziczenia. Rozpatrywane roszczenie o odszkodowanie jest prawem majątkowym, jednak w omawianej sprawie realizacja tego prawa przez spadkobiercę po zmarłej spadkodawczyni nie skutkuje zdaniem Wnioskodawcy powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn. W dniu śmierci spadkodawczyni nie przysługiwało jej prawo majątkowe w postaci skutecznego roszczenia o odszkodowanie, w dacie śmierci spadkodawczyni takie prawo nie istniało.

Powstało ono skutecznie w związku z orzeczeniem trybunału Konstytucyjnego z dn. 13 VI 2011 r. mówiącym o tym, że właściciele wszystkich gruntów przejętych po 1958 r. na mocy tzw. Dekretu Bieruta mają prawo do odszkodowań po cenach obecnie obowiązujących.

Tym samym, jakkolwiek roszczenie o odszkodowanie ma charakter prawa majątkowego, jako spadkobierca nie odziedziczył tego prawa majątkowego. Nie przysługiwało ono bowiem spadkodawczyni w dniu jej śmierci, nie mogło więc wchodzić w skład masy spadkowej. Mimo, że jako podatnik Wnioskodawca chce realizować prawo majątkowe jako następca prawny spadkodawczyni, nie można uznać, że nabył je w drodze spadkobrania. Prawo to powstało dopiero w roku 2011, a więc po śmierci potencjalnie uprawnionej spadkodawczyni i tym samym nie może stanowić przedmiotu spadku (dziedziczenia).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Artykuł 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) stanowi, że do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem 1 stycznia 2007 r., stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r. podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem spadku.

Z uwagi na fakt, że ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji spadku, należy w tej kwestii odnieść się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Stosownie do art. 922 § 1 tej ustawy, prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Z powyższej normy prawnej wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki, ale także uzasadnione prawne nadzieje na nabycie prawa. Prawa majątkowe są składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie i realizacją m.in. w formie odszkodowania. W myśl § 2 powołanego przepisu nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. W obrębie zakresu pojęcia praw ściśle związanych z osobą spadkodawcy, znajdują się prawa mające służyć zaspokojeniu określonych interesów konkretnej osoby ze względu na jej indywidualną sytuację, np. roszczenia alimentacyjne czy uprawnienie do renty. Natomiast w zakresie praw i obowiązków przechodzących na określone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami chodzi o sytuacje, w których istnieje wyraźny przepis przewidujący taki skutek śmierci osoby uprawnionej lub zobowiązanej.

Stosownie zaś do art. 5 w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r. powołanej ustawy, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych, a w wypadku darowizny obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na obdarowanym i darczyńcy. Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy przy nabyciu w drodze dziedziczenia powstaje z chwilą przyjęcia spadku. W przypadku, gdy nabycie nie zgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem (orzeczeniem Sądu) obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia (art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Zatem datą nabycia majątku w drodze dziedziczenia jest data otwarcia spadku, czyli data śmierci spadkodawcy, natomiast obowiązek podatkowy powstaje z datą uprawomocnienia się postanowienia o nabyciu spadku lub daty poświadczenia aktu dziedziczenia.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 12 II 2014 r. na mocy postanowienia sądu oraz okazanego testamentu Wnioskodawca odziedziczył spadek po zmarłej w dniu 20 XI 1992 r. w Warszawie Zofii W. Jako spadkobierca należący do tzw. III - ciej grupy (rodzice Wnioskodawcy opiekowali się Panią W. w ostatnich latach jej życia, nie łączyło ich więc pokrewieństwo w rozumieniu przepisów prawa) Wnioskodawca zobowiązany jest do ewentualnego odprowadzania podatku spadkowego,jeśli jest on należny. Spadkodawczyni nie pozostawiła jednak spadku, którego wartość przekracza ustawową kwotę wolną. W skład masy spadkowej wchodzą przedmioty osobiste i pamiątki o łącznej wartości około 1500 PLN. Przedmiotem Wnioskodawcy pytania nie są jednak rzeczy materialne, a prawo majątkowe - roszczenie odszkodowawcze. Spadkodawczyni była właścicielką działki o powierzchni 995 m². Na mocy dekretu z dn. 26 X 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na terenie m.st. Warszawy działka przejęta została przez Skarb Państwa. W latach późniejszych dokonano podziału działki pozostawiając spadkodawczyni, już jako dzierżawę wieczystą, parcelę o powierzchni 392 m². W przesłanym uzupełnieniu Wnioskodawca wskazał, że opisana we wniosku o interpretację indywidualną działka zarówno w chwili parcelacji, jak i w chwili spadkodawcy znajdowała się w granicach administracyjnych miasta i stanowiła część gruntów przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe, jednorodzinne. Na dzień śmierci spadkodawcy część odebranej działki stanowiła drogę gminną, a pozostała część - działki budowlane zabudowane (budownictwo jednorodzinne). W opinii Wnioskodawcy, na gruncie ustawy o gospodarce nieruchomościami, jak również ustawy prawo spadkowe na dzień śmierci spadkodawczyni nie posiadała prawa do roszczenia o odszkodowanie. Uprawomocnienie postanowienia sądu o nabyciu praw do spadku po zmarłej Zofii W. nastąpiło w dniu 22 marca 2014 r. Ze względu na prośbę o pisemne uzasadnienie orzeczenia ze strony uczestnika postępowania - Skarbu Państwa reprezentowanego przez Wojewodę Mazowieckiego oraz pozostawienie wymaganego prawem okresu czasu na ewentualną apelację, orzeczenie w formie pisemnej wydane zostało 7 kwietnia 2014 r.

Przyjmując za Wnioskodawcą, że spadkodawczyni na dzień śmierci nie posiadała prawa do roszczenia, należy wskazać, że Wnioskodawca nie jest z tego tytułu zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Dodatkowo należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku - nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistniałego zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.