IPPB2/436-224/10-2/AF - Opodatkowanie PCC cesji wierzytelności.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 24 czerwca 2010 r. (data wpływu 25 czerwca 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie systemu cash pooling - jest prawidłowe.

W dniu 25 czerwca 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie systemu cash pooling.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka zamierza przystąpić do systemu cash poolingu polegającego na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansowa, prowadzonego przez D AG. (dalej: "D") z siedzibą w Niemczech. Spółka będzie uczestniczyć w systemie cash poolingu za pośrednictwem K., spółki prawa szwajcarskiego.

K. jest podmiotem, który będzie występował w roli Agenta, reprezentującego Spółkę wobec D., a także wobec innych banków, z którymi Grupa K. (której Spółka jest członkiem) ma podpisane umowy cash poolingu. K. nie ma statusu banku.

System cash pooling

Spółka posiada rachunek bankowy w D. Polska S.A. (dalej: "D Polska") oraz zamierza otworzyć rachunek w D. Agent ma otwarty rachunek bankowy w D.

D. prowadzi w imieniu i na rzecz Agenta tzw. Rachunek Docelowy Agenta, na którym dokonywana będzie konsolidacja środków z rachunku Spółki w złotówkach (PLN). Następnie, środki te będą brały udział w ogólnym systemie cash poolingu, w którym uczestniczą inne spółki z Grupy K., prowadzonym przez D. lub inny bank w różnych walutach: EUR, USD etc.

Możliwe są dwa scenariusze:

I scenariusz

W sytuacji, gdy na koniec dnia roboczego na rachunku Spółki w D. Polska wykazywane będzie saldo dodatnie, D. Polska będzie transferować środki z tego rachunku Spółki na jej rachunek prowadzony przez D. Następnie D. przetransferuje środki z rachunku Spółki w D. na Rachunek Docelowy Agenta.

II scenariusz

W sytuacji, gdy na koniec dnia roboczego na rachunku Spółki w D. Polska powstanie saldo ujemne, środki z Rachunku Docelowego Agenta transferowane będą na rachunek Spółki w D. w wysokości salda ujemnego powstałego na rachunku Spółki w D. Polska. Następnie, D. przetransferuje te środki na rachunek Spółki w D. Polska.

W konsekwencji, na koniec dnia roboczego w każdym przypadku, zarówno na rachunku Spółki w D., jak i w D. Polska saldo będzie równe zeru.

Alokacja odsetek

Po zakończeniu danego miesiąca Agent (posiadacz Rachunku Docelowego w D.) dostarczy Spółce zestawienie przepływów pieniężnych oraz zestawienie należnych odsetek, wynikających z transferów pieniężnych pomiędzy uczestnikami systemu cash poolingu, których dokonał D. lub inny bank między rachunkiem Agenta a rachunkami uczestników (między uczestnikami systemu, tj. Spółką i pozostałymi spółkami z Grupy, nie będzie dochodzić do bezpośrednich transferów pieniężnych). Spółka będzie otrzymywać zestawienie dotyczące wyłącznie jej własnych przepływów pieniężnych.

Obciążające Spółkę odsetki (w przypadku wystąpienia u Spółki salda ujemnego) przelewane będą na Rachunek Docelowy Agenta, zaś odsetki należne Spółce (w przypadku wystąpienia salda dodatniego) Agent będzie przelewać na rachunek wskazany przez Spółkę.

Za świadczenie wspomnianej usługi D. lub inny bank pobierze miesięczne wynagrodzenie w formie opłaty.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Niniejsza interpretacja dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od towarów i usług zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Zdaniem Spółki, cash pooling nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych (dalej: "p.c.c.").

Ustawa o p.c.c. w art. 1 ust. 1 zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu, a tym samym skutkujących powstaniem obowiązku podatkowego. Czynności cywilnoprawne, które nie zostały wymienione w art. 1 ust. 1 tej ustawy, nie podlegają opodatkowaniu omawianym podatkiem.

Stosownie do treści art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c., podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Należy podkreślić, iż umowa cash poolingu pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej: "k.c.") w Księdze Trzeciej dotyczącej zobowiązań nie zawiera przepisów regulujących tego typu umowy. W praktyce, cash pooling to forma zarządzania finansami stosowana przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w inny sposób. Istotą jej jest optymalizacja wykorzystania środków będących w dyspozycji podmiotów będących stroną umowy.

Zdaniem Spółki, umowa cash poolingu, jako sposób gospodarowania wolnymi środkami finansowymi, pomimo iż zawiera pewne elementy zbliżone do kredytowania jednych podmiotów przez drugie, nie mieści się w katalogu czynności określonych w ustawie o p.c.c., a więc nie może być uznana za czynność podlegającą opodatkowaniu p.c.c.

W szczególności, cash pooling nie może być uznany za umowę pożyczki (wymienioną w katalogu czynności podlegających p.c.c.), gdyż nie zawiera elementów przedmiotowo istotnych dla tego rodzaju umów. Zgodnie z art. 720 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W transakcjach dokonywanych w ramach cash poolingu nie dochodzi do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości środków finansowych na określony w umowie podmiot. Spółka nie wie czy jej środki zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez jaki podmiot. Wartość, która zostanie pobrana/przelana z/na rachunek uczestnika systemu cash poolingu określana jest przez Agenta. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot.

Reasumując w świetle powołanych powyżej przepisów, pomimo iż transakcje cash-pooling zawierają pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez inne, to brak jest podstaw do zakwalifikowania tych transakcji jako umów pożyczek, a tym samym objęcia obowiązkiem podatkowym w p.c.c.

Powyższe stanowisko potwierdzają interpretacje indywidualne Ministra Finansów. Przykładowo, interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 5 maja 2010 r., sygn. IPPB2/436-38/10-4/AF; interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 19 marca 2010 r., sygn. IPPB2/436-528/09-4/MZ; interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 2 lipca 2008 r., sygn. IPPB2/436-114/08-4/AS.

Zdaniem Spółki, brak wymienienia w katalogu czynności opodatkowanych p.c.c. umów cash poolingu przesądza o tym, iż transakcje takie nie podlegają p.c.c. Jednakże, jeżeli zdaniem organu powyższa argumentacja nie jest wystarczająca do wyłączenia umów cash poolingu z opodatkowania p.c.c., Spółka przedstawia dodatkowe argumenty przemawiające za brakiem opodatkowania umów cash poolingu p.c.c. z uwagi na objęcie tych czynności zakresem ustawy o VAT.

Usługi związane z zarządzaniem płynnością finansową powinny być klasyfikowane na potrzeby VAT zgodnie z obowiązującą od 1997 r. Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług jako "usługi pośrednictwa finansowego, gdzie indziej nie sklasyfikowane" - PKWiU 65.23.10 (szerzej na ten temat w punkcie 4.3).

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. Pod poz. 3 załącznika nr 4 jako usługi korzystające ze zwolnienia z VAT wymieniono usługi pośrednictwa finansowego sklasyfikowane w PKWiU w sekcji J ex (65-67), z wyłączeniem:

* działalności lombardów (z wyjątkiem usług świadczonych przez banki),

* usług polegających na oddaniu w odpłatne użytkowanie rzeczy ruchomej,

* usług doradztwa finansowego (PKWiU ex 67.13.10-00.20),

* usług doradztwa ubezpieczeniowego oraz wyceny dla towarzystw ubezpieczeniowych (PKWiU ex 67.20.10-00.20, -00.30), z wyjątkiem świadczonych przez zakład ubezpieczeń w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej oraz świadczonych w tym zakresie przez podmioty działające w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń,

* usług ściągania długów oraz factoringu,

* usług zarządzania akcjami, udziałami w spółkach lub związkach, obligacjami i innymi rodzajami papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT,

* usług przechowywania akcji, udziałów w spółkach lub związkach, obligacji i innych rodzajów papierów wartościowych z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,

* transakcji dotyczących dokumentów ustanawiających tytuł własności,

* transakcji dotyczących praw w odniesieniu do nieruchomości.

Pozostałe usługi pośrednictwa finansowego sklasyfikowane w sekcji J ex (65-67) korzystają ze zwolnienia z opodatkowania VAT.

Mając na uwadze powyższe, wymienione przez Spółkę usługi w ramach systemu cash poolingu, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, w związku z pozycją 3 załącznika Nr 4 do ustawy o VAT są zwolnione od podatku od towarów i usług.

Natomiast zgodnie z art. 2 ust. 4 ustawy o p.c.c., podatkowi temu nie podlegają czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Przez podatek od towarów i usług, zgodnie z art. 1a pkt 7 ustawy o p.c.c., należy rozumieć zarówno podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy o VAT, jak i podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Wobec powyższego umowy cash poolingu jako zwolnione z VAT (bez względu na to czy podlegają podatkowi VAT w Polsce czy też podatkowi od wartości dodanej w innym kraju członkowskim), nie podlegałyby opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych nawet gdyby uznać (z czym Spółka się nie zgadza), że cash pooling stanowi jedną z czynności cywilnoprawnych, wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o p.c.c.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki, w których w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, iż umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash pooling, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. "Cash pooling" polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej.

Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku "cash poolingu" mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik "cash poolingu" posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników "cash poolingu".

Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową "cash pooling" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując, należy stwierdzić, iż usługa Cash-pooling nie została wymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności dokonywane w ramach usługi Cash-pooling nie będą podlegały więc opodatkowaniu ww. podatkiem zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. A zatem bezprzedmiotowe jest rozpatrywanie powyższej czynności pod katem art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż interpretacje te co do zasady wiążą w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.