IPPB2/436-184/09-4/MZ - Zasady opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych pożyczek udzielanych przez spółkę pracownikom w latach 1998-2009.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 18 maja 2009 r. (data wpływu 22 maja 2009 r.) uzupełnionym pismem z dnia 20 lipca 2009 r. (data wpływu 23 lipca 2009 r.) na wezwanie Nr IPPB2/436-184/09-2/MZ z dnia 14 lipca 2009 r. (data nadania 14 lipca 2009 r., data doręczenia 17 lipca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej opłaty skarbowej oraz podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umów pożyczek - jest:

W dniu 22 maja 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej opłaty skarbowej oraz podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umów pożyczek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Firma udziela swoim pracownikom niskoprocentowych pożyczek (70% WIBORU rocznego) na różne cele (m.in. mieszkaniowe). Pożyczki są udzielane ze środków obrotowych Spółki, a ich udzielanie, co do zasady nie stanowi zakresu działalności spółki.

Pismem z dnia 14 lipca 2009 r. Nr IPPB2/436-184/09-2/MZ wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku poprzez:

Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie informując, iż:

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Odpowiedź w zakresie pytania pierwszego stanowi przedmiot niniejszej interpretacji indywidualnej. W zakresie pozostałych pytań zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem wnioskodawcy:

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej "Ustawa p.c.c.") umowa pożyczki jako czynność cywilnoprawna podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Niemniej jednak, w ustawie p.c.c. przewidziano sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 2 pkt 4 ww. ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług, lub zwolniona z podatku od towarów i usług.

Zgodnie, natomiast z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT zwolnione od podatku od towarów i usług są usługi wymienione w załączniku Nr 4 do ustawy. Pod poz. 3 tego załącznika zwolnieniem objęto usługi pośrednictwa finansowego obejmujące udzielanie pożyczek.

W związku z powyższym, udzielanie pożyczek przez firmę zatrudnionym pracownikom poza systemem bankowym sklasyfikowane jako usługi pośrednictwa finansowego jest zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Ponieważ z ustawy o VAT wynika, że zwolnione od podatku od towarów i usług są usługi pośrednictwa finansowego, czyli również pożyczki udzielane pracownikom przez spółkę, w związku z tym, na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy p.c.c. nie będzie obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe - w zakresie umów pożyczek zawartych od 1998 r. do 2000 r., natomiast prawidłowe - w zakresie umów pożyczek zawartych od 1 stycznia 2001 r. do 2009 r.

Z przedstawionego stanu faktycznego i uzupełnienia do wniosku wynika, iż Spółka udziela swoim pracownikom niskoprocentowych pożyczek na różne cele. Pożyczki są udzielane ze środków obrotowych Spółki, a ich udzielanie, co do zasady nie stanowi zakresu działalności spółki. Pożyczki mają charakter powszechny i były udzielane w latach: 1998 r. - 2009 r. Miejsce dokonania czynności cywilnoprawnych: Polska, Warszawa; pieniądze znajdowały się na polskim rachunku bankowym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 lit. c) ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej (tekst jedn. Dz. U. z 1989 r. Nr 4, poz. 23 z późn. zm.) opłacie skarbowej podlegały umowy pożyczki.

Czynności cywilnoprawne podlegały opłacie skarbowej, jeżeli dotyczyły rzeczy znajdujących się w Polsce lub praw majątkowych podlegających wykonaniu w Polsce (art. 1 ust. 3 ustawy o opłacie skarbowej).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o opłacie skarbowej obowiązek uiszczenia opłaty ciążył na osobach fizycznych, osobach prawnych i jednostkach organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. Artykuł 4 ust. 2 pkt 2 tej ustawy określa, iż obowiązek uiszczenia opłaty ciążył solidarnie na stronach czynności cywilnoprawnych.

Należy wskazać, iż art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. a) ustawy o opłacie skarbowej określał, iż nie podlegają opłacie skarbowej umowy sprzedaży, dzierżawy, poddzierżawy, najmu i podnajmu zawierane przez podatników, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50), oraz inne tego rodzaju umowy, objęte zwolnieniami na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 2 i 7, a także umowy sprzedaży zawierane przez podatników, o których mowa w art. 14 tej ustawy, w zakresie czynności zwolnionych od podatku. Umowy pożyczki nie zostały wymienione w tym przepisie, a więc nawet gdyby były zawarte przez Spółkę w wykonaniu usługi finansowej nie mogłyby korzystać z wyłączenia z obowiązku uiszczenia opłaty skarbowej.

Ponadto zgodnie z § 68 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 9 grudnia 1994 r. w sprawie opłaty skarbowej (Dz. U. Nr 136, poz. 705 z późn. zm.) zwalniało od opłaty skarbowej pożyczki udzielane przez podmioty gospodarcze, prowadzące działalność w zakresie kredytowania oraz udzielania pożyczek na podstawie przepisów prawa bankowego.

Nadmienia się, iż działalność w zakresie udzielania pożyczek pieniężnych należy do czynności bankowych, do których uprawnione są banki, zaś spółki prawa handlowego działalność taką mogą wykonywać, jeżeli posiadają zezwolenie Prezesa Narodowego Banku Polskiego.

Ze stanu faktycznego przedstawionego przez Spółkę nie wynika, aby posiadała takie zezwolenie. A zatem przepis ten nie dotyczył tych podmiotów, które udzielały pożyczek w celach zarobkowych, bez zezwolenia Prezesa Narodowego Banku Polskiego, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy Prawo bankowe (Dz. U. z 1992 r. Nr 72, poz. 359 z późn. zm.).

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 86, poz. 959 z późn. zm., Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 399 z późn. zm. oraz Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają umowy pożyczki. Wskazać przy tym należy, iż brzmienie przepisu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) nie zmieniło się od dnia wejścia w życie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, czyli od dnia 1 stycznia 2001 r.

Nadmienia się, iż zgodnie z art. 14 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych do czynności dokonanych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy obowiązujące w chwili dokonania tej czynności.

Artykuł 1 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2001 r. określa, iż podatkowi temu podlegają czynności, jeżeli ich przedmiotem są:

Na podstawie art. 4 pkt 1 tej ustawy obowiązek podatkowy ciąży na stronach czynności cywilnoprawnych. Obowiązek zapłaty podatku ciąży solidarnie na osobach fizycznych, osobach prawnych i jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej będących stronami czynności cywilnoprawnej (art. 5 ust. 1 ustawy). Z dniem 1 stycznia 2007 r. art. 4 ustawy o podatku o podatku od czynności cywilnoprawnych został zmieniony, obowiązek podatkowy przy umowie pożyczki ciąży na biorącym pożyczkę. Obowiązek zapłaty podatku ciąży na podatnikach tego podatku (art. 5 ust. 1 powyższej ustawy).

Należy wskazać, że od dnia 1 stycznia 2001 r. w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności na podstawie odrębnych przepisów jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest zwolniona od tego podatku.

Przepis ten z dniem 1 maja 2004 r. został znowelizowany i otrzymał brzmienie - nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona, z wyjątkiem umów sprzedaży i zamiany zwolnionych z podatku od towarów i usług, których przedmiotem są nieruchomości lub ich części albo prawo użytkowania wieczystego.

Ostatnia nowelizacja artykułu 2 pkt 4 nastąpiła w dniu 1 stycznia 2007 r. - nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

A zatem, o wyłączeniu czynności spod działania przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie decyduje przy tym okoliczność, że strony tej umowy są podatnikami podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest zwolniona z tego podatku.

W związku z tym podkreślić należy, iż jakkolwiek zapytanie Wnioskodawcy dotyczy opodatkowania umów pożyczek podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy powyższe transakcje podlegają regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia ich podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tych czynności podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując należy stwierdzić, iż umowy pożyczki zawarte w latach 1998 - 2009 podlegały opodatkowaniu opłatą skarbową oraz podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Nadmienia się, iż jeżeli umowy pożyczki zawarte od dnia 1 stycznia 2001 r. do 2009 r. były objęte zakresem ustawy o podatku od towarów i usług, nie podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Natomiast, pożyczki zawarte do 2000 r. nie mogły korzystać z przedmiotowego wyłączenia, ponieważ w art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. a) ustawy o opłacie skarbowej nie zostały wymienione umowy pożyczki jako niepodlegające opodatkowaniu tym podatkiem. Ponadto w § 68 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie opłaty skarbowej zwolnione były wyłącznie pożyczki udzielane przez podmioty gospodarcze, które prowadziły działalność w zakresie kredytowania i udzielania pożyczek na podstawie przepisów prawa bankowego. A zatem przepis ten nie dotyczył tych podmiotów, które udzielały pożyczek w celach zarobkowych, bez zezwolenia Prezesa Narodowego Banku Polskiego, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy - Prawo bankowe (tekst jedn. Dz. U. z 1992 r. Nr 72, poz. 359 z późn. zm.). Ze stanu faktycznego przedstawionego przez Spółkę nie wynika, aby posiadała zezwolenie Prezesa Narodowego Banku Polskiego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.