IPPB2/436-137/14-2/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 17 marca 2014 r. (data wpływu 19 marca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych ustanowienia i przeniesienia prawa odrębnej własności do lokalu mieszkalnego - jest prawidłowe.

W dniu 19 marca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych ustanowienia i przeniesienia prawa odrębnej własności do lokalu mieszkalnego.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółdzielnia Mieszkaniowa ustanawia odrębną własność lokalu mieszkalnego w trybie art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, tj. w ten sposób, iż Spółdzielnia Mieszkaniowa ogłasza i przeprowadza przetarg w ramach którego zwycięzca przetargu (dalej zwany także "Nabywcą") nabywa prawo do żądania od Spółdzielni Mieszkaniowej ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i przeniesienia jego własności na rzecz Nabywcy. Przetarg jest ogłaszany i przeprowadzany przez Spółdzielnię Mieszkaniową w przypadku, gdy wcześniej wygasło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego.

Zgodnie z przepisami ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego wygasa z chwilą ustania członkowstwa oraz w przypadku podjęcia przez Spółdzielnię Mieszkaniową odpowiedniej uchwały. Zgodnie z art. 11 ust. 11 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych spółdzielnia może podjąć uchwałę o wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego z następujących przyczyn:

Po wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu Spółdzielnia Mieszkaniowa, działając na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, ogłasza nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia opróżnienia lokalu, zgodnie z postanowieniami statutu, przetarg na ustanowienie odrębnej własności tego lokalu, zawiadamiając o przetargu w sposób określony w statucie oraz przez publikację ogłoszenia w prasie lokalnej. Zgodnie z art. 11 ust. 2 powołanej ustawy pierwszeństwo w nabyciu lokalu co do którego wcześniej wygasło spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mają członkowie Spółdzielni Mieszkaniowej, którzy nie mają zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych i zgłoszą gotowość zawarcia umowy o ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności tego lokalu. W przypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych, pierwszeństwo ma najdłużej oczekujący. Warunkiem przeniesienia odrębnej własności lokalu na takiego członka jest wpłata wartości rynkowej lokalu.

Po przeprowadzeniu przetargu jego zwycięzca (Nabywca) wpłaca w określonym terminie kwotę ustaloną w ramach przeprowadzonego przetargu na rachunek bankowy Spółdzielni Mieszkaniowej. Następnie Spółdzielnia Mieszkaniowa ustanawia odrębną własność lokalu mieszkalnego i przenosi na Nabywcę własność tego lokalu mieszkalnego. Ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego oraz przeniesienie jego własności na Nabywcę odbywa się na podstawie umowy zawartej pomiędzy Spółdzielnią Mieszkaniową a Nabywcą sporządzanej w formie aktu notarialnego. W celu sporządzenia takiego aktu notarialnego notariuszowi przedstawiane jest m.in. pisemne oświadczenie Spółdzielni Mieszkaniowej, podpisane przez właściwe osoby uprawnione do jej reprezentowania, iż Nabywca wygrał przetarg na ustanowienie odrębnej własności lokalu, który był przeprowadzony w trybie art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, protokół komisji przetargowej, oświadczenie Spółdzielni Mieszkaniowej no wpłacie całej kwoty ustalonej w ramach przetargu przez Nabywcę oraz odpowiednie rzuty lokalu oraz zaświadczenie o samodzielności lokalu, które na podstawie odrębnych przepisów są niezbędne do sporządzenia aktu notarialnego dotyczącego ustanowienia odrębnej własności oraz przeniesienia jego własności na nabywcę. Należy zauważyć, że Nabywca w analizowanej sytuacji może ale nie zawsze musi być członkiem Spółdzielni Mieszkaniowej.

Przy podpisywaniu aktu notarialnego dotyczącego ustanowienia odrębnej własności oraz przeniesienia własności lokalu w opisanym powyżej trybie art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych powstaje wątpliwość czy taką czynność należy traktować na równi ze sprzedażą i w konsekwencji stanowi ona przedmiot opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W konsekwencji powstaje pytanie czy notariusz, działając jako płatnik podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego, powinien pobrać ten podatek obliczony według stawki 2% czy też powinien zaniechać poboru tego

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w sytuacji, gdy opisana powyżej umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i przeniesienia jego własności w trybie art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych stanowi inną czynność prawną niż umowa sprzedaży wymieniona w art. 1 ust. 1 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, to notariusz sporządzając akt notarialny dotyczący ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i przeniesienia jego własności nie pobiera podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż czynność prawna objęta takim aktem nie jest wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i nie podlega temu podatkowi.

Zdaniem Wnioskodawcy, notariusz nie powinien obliczać, pobierać i wpłacać do organu podatkowego podatku od czynności cywilnoprawnych przy sporządzaniu umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia jego własności w analizowanej sytuacji, gdyż czynność prawna dokonywana w takim przypadku w formie aktu notarialnego nie jest sprzedażą, o której mowa w przepisach Kodeksu cywilnego a tym samym nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem oraz poglądem doktryny prawa podatkowego katalog zawarty w art. 1 ust. 1 tej ustawy ma charakter zamknięty, co oznacza, że tylko czynności wprost wymienione w tym przepisie są przedmiotem opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W stanie faktycznym przedstawionym w niniejszym zapytaniu ustanowienie odrębnej własności lokalu i przeniesienie jego własności na Nabywcę następuje w trybie przepisów art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Jest to szczególna forma nabycia lokalu przewidziana w przepisach ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. W związku z tym takie przeniesienie prawa własności do lokalu mieszkalnego stanowi formę nabycia tego lokalu, która nie jest sprzedażą w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, a tym samym nie jest czynnością określoną wprost w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. ani też nie stanowi żadnego innego działania ze skutkami prawnymi określonymi w art. 1 ust. 1 ustawy.

Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych muszą zaistnieć przewidziane przepisami tej ustawy okoliczności, aby Spółdzielnia Mieszkaniowa mogła ustanowić odrębną własność lokalu mieszkalnego i przenieść prawo własności w takim trybie.

Spółdzielnia mieszkaniowa w przypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego ogłasza przetarg na ustanowienie odrębnej własności tego lokalu zawiadamiając o przetargu w sposób określony w statucie oraz przez publikacje ogłoszenia w prasie lokalnej. Pierwszeństwo w nabyciu lokalu mają członkowie spółdzielni, którzy nie mają zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych i zgłoszą gotowość zawarcia umowy o ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności tego lokalu. W przypadku ogłoszenia się kilku uprawnionych pierwszeństwo ma najdłużej oczekujący, z tym, że warunkiem przeniesienia odrębnej własności lokalu na takiego członka jest wpłata wartości rynkowej lokali. Umowa taka może być zawarta zarówno z członkiem spółdzielni, jak i osobą, która nie jest członkiem w przypadku braku członków, którzy nie mają zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych i nie zgłoszą gotowości zawarcia umowy. Zgodnie z przepisami ww. ustawy warunkiem przeniesienia na nabywców odrębnej własności lokalu jest również wpłata wartości rynkowej tegoż lokalu.

Zatem w ocenie wnioskodawcy w przypadku opisanym w stanie faktycznym, w sytuacji gdy ustanowienie odrębnej własności lokalu i przeniesienie jego własności odbywa się w trybie art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych,przy zawieraniu aktu notarialnego zawierającego umowę ustanowienia odrębnej własności lokalu i przenoszenia jego własności na Nabywcę, notariusz nie ma obowiązku obliczenia i pobrania od Nabywcy podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż zgodnie z przytoczonymi powyżej przepisami ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych czynność taka nie stanowi umowy sprzedaży i w konsekwencji nie mieści się ona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Należy wskazać, że takie samo stanowisko w analogicznej sprawie wyraził Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 21 listopada 2011 r., sygn. IBPBII/1/436-395/11/AŻ.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 10 ust. 2 ww. ustawy, notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego.

Należy wskazać, ze zasady zawierania umów ustanowienia oraz przeniesienia odrębnej własności lokali określają przepisy ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.). Zgodnie z art. 11 ust. 2 tej ustawy w przypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia, z zastrzeżeniem art. 15, ogłasza nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia opróżnienia lokalu, zgodnie z postanowieniami statutu, przetarg na ustanowienie odrębnej własności tego lokalu, zawiadamiając o przetargu w sposób określony w statucie oraz przez publikację ogłoszenia w prasie lokalnej. Pierwszeństwo w nabyciu lokalu mają członkowie, którzy nie mają zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych i zgłoszą gotowość zawarcia umowy o ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności tego lokalu. W przypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych, pierwszeństwo ma najdłużej oczekujący. Warunkiem przeniesienia odrębnej własności lokalu na takiego członka jest wpłata wartości rynkowej lokalu.

W świetle powyższego, jeżeli ustanowienie i przeniesienie własności lokalu następuje w trybie i na zasadach określonych w art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, to umowa ustanowienia i przeniesienia prawa odrębnej własności do lokalu mieszkalnego nie będzie opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Umowa taka nie jest bowiem umową sprzedaży ani inną umową wymienioną w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W związku z tym, jako nie wymieniona w zamkniętym katalogu art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na wskazanej interpretacji indywidualnej w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, że interpretacja ta co do zasady wiąże w sprawie, w której została wydana i nie jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowi podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.