IPPB2/436-136/10-2/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 23 kwietnia 2010 r. (data wpływu 26 kwietnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie wypłaconego zachowku - jest prawidłowe.

W dniu 26 kwietnia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie wypłaconego zachowku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 29 czerwca 2005 r. Sąd Rejonowy Wydział Cywilny, wydał postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po Ryszardzie S. (dalej: "Spadkodawca") w całości przez Zdzisława S. (brat spadkodawcy) na podstawie testamentu notarialnego z dnia 26 listopada 2002 r., sporządzonego przez Notariusza Małgorzatę G. z Kancelarii Notarialnej w W. Powyższe postanowienie jest prawomocne. Spadkodawca, który zmarł w dniu 23 stycznia 2003 r., w chwili śmierci był w związku małżeńskim z Wnioskodawczynią, jak również posiadał następujących zstępnych: Ewelinę J. (córkę), Roksanę S. (córkę), Katarzynę S. (córkę) oraz Patryka S. (syna).

Za życia spadkodawca uczynił miedzy innymi darowiznę, której przedmiotem była zabudowana nieruchomość gruntowa położona w W. przy ul. Z., dla której Sąd Rejonowy Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą.

Przedmiotowa darowizna została dokonana na podstawie umowy darowizny - Akt Notarialny z dnia 29 sierpnia 2002 r., sporządzony przez Notariusza Małgorzatę G. z Kancelarii Notarialnej w W., na rzecz dzieci spadkodawcy: Roksany S., Katarzyny S. oraz Patryka S.

Mając na uwadze fakt, iż Wnioskodawczyni nie otrzymała całego należnego jej zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku lub w postaci zapisu, Wnioskodawczyni wystąpiła przeciwko Zdzisławowi S. z powództwem o zachowek (na podstawie art. 991 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego). Postępowanie sądowe w tym zakresie było prowadzone przed Sądem Okręgowym (dalej: "postępowanie 1").

Nadto, z uwagi na nie wypełnienie przez Zdzisława S. (jedynego spadkobiercę) ani w całości ani też w części jego zobowiązań z tytułu należnej Wnioskodawczyni wierzytelności pieniężnej wynikającej z prawa do zachowku oraz brak możliwości jej uzyskania od Zdzisława S. ze względu na stan jego majątku, Wnioskodawczyni wystąpiła również przeciwko Katarzynie S. i Patrykowi S. z powództwem o zachowek, ze względu na ich odpowiedzialność w tym zakresie jako obdarowanych przez spadkodawcę (na podstawie art. 1000 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego). Przedmiotowe postępowanie sądowe było prowadzone przed Sądem Okręgowym, (dalej: "postępowanie 2").

Postępowanie 1 i postępowanie 2 zakończyły się zawartymi przed Sądem Okręgowym ugodami sądowymi, co jednoznacznie skutkowało umorzeniem tych postępowań sądowych. Postanowienia w przedmiocie umorzenia postępowania 1 i postępowania 2 są prawomocne.

W ramach postępowania 1 Zdzisław S. uznał roszczenie Wnioskodawczyni o zachowek do kwoty 7.500 złotych i w celu jego zaspokojenia przeniósł na rzecz Wnioskodawczyni udział w przysługujących jemu prawach i roszczeniach, w tym o charakterze odszkodowawczym, do nieruchomości w. położonej przy ul. P. i ul. W. w W., co do której zastosowanie znalazły przepisy dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy (datio in solutum - art. 453 Kodeksu cywilnego). Ugoda sądowa w postępowaniu 1 została zawarta w dniu 9 marca 2010 r.. Jednocześnie w dniu 9 marca 2010 r. Sąd Okręgowy wydał postanowienie o umorzeniu postępowania 1, które uprawomocniło się w dniu 17 marca 2010 r..

W postępowaniu 2 Katarzyna S. i Patryk S. uznali natomiast roszczenie Wnioskodawczyni o zachowek do kwoty 460.746 złotych. Ugoda sądowa w postępowaniu 2 została zawarta w dniu 4 lutego 2010 r.. W tym samym dniu Sąd Okręgowy wydał postanowienie o umorzeniu postępowania 2. Przedmiotowe postanowienie uprawomocniło się w dniu 12 lutego 2010 r.. Należność Wnioskodawczyni w powyższej kwocie została zaspokojona przelewem na rachunek bankowy już w dniu 27 listopada 2009 r., na podstawie postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 22 października 2009 r., w przedmiocie rozdysponowania kwoty złożonej uprzednio przez Katarzynę S. i Patryka S. na rachunek depozytowy Sądu Okręgowego i zaksięgowanej pod pozycją A XXX/08. W tym zatem dniu Wnioskodawczyni otrzymała zapłatę z tytułu należnego zachowku.

Wnioskodawczyni w chwili otrzymania środków i prawa z tytułu zachowku była (i jest nadal) obywatelem polskim i miała miejsce zamieszkania (i ma nadal) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawczyni zobowiązana jest do zapłaty podatku od spadków i darowizn od otrzymanego zachowku, czy też możliwe jest skorzystanie przez Wnioskodawczynię ze zwolnienia podatkowego od tego podatku na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r., pod warunkiem spełnienia przez Wnioskodawczynię wymienionych w tym przepisie wymogów formalnych.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn od otrzymanego zachowku, albowiem Wnioskodawczyni może skorzystać ze zwolnienia od tego podatku na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. (dalej: "upsd"), jeśli spełni wszystkie wymienione w tym przepisie warunki formalne.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż zgodnie z art. 1 upsd podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem miedzy innymi dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, jak również tytułem zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu.

Na zasadzie art. 6 ust. 1 pkt 2a) upsd, przy nabyciu tytułem zachowku własności rzeczy oraz praw majątkowych, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części i zgodnie z art. 5 upsd ciąży na nabywcy własności tych rzeczy oraz praw majątkowych.

Stosownie zaś do przepisów Kodeksu cywilnego osoby uprawnione do zachowku nie nabywają własności rzeczy lub praw majątkowych, wynikających z tego prawa, z chwilą otwarcia spadku (śmierć spadkodawcy). Moment śmierci spadkodawcy nie oznacza równoczesnego i automatycznego przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych na inne podmioty tytułem zachowku. Przeniesienie takie następuje dopiero z chwilą wykonania tego prawa przez spadkobierców lub innych zobowiązanych, w tym obdarowanych, na rzecz osób uprawnionych. Nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych tytułem zachowku następuje z chwilą otrzymania świadczenia przez uprawnionego z tytułu zachowku.

Wobec powyższego wskazać w tym miejscu należy, iż zgodnie z dyspozycją art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: "ustawa zmieniająca 1") do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej 1, to jest przed dniem 1 stycznia 2007 r., stosuje się przepisy upad w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej 1. A contrario, do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po dniu 31 grudnia 2006 r. stosuje się przepisy upsd w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2007 r..

Podkreślenia wymaga, iż ustawa zmieniająca 1 dodała do upsd między innymi art. 4a zawierający stosowne zwolnienia podatkowe, przewidziane w przypadku nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma oraz macochę. Przedmiotowy art. 4a upad został następnie zmieniony ustawą z dnia 10 października 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (dalej: "ustawa zmieniająca 2"), która przedłużyła pierwotny termin do zgłoszenia nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu Naczelnikowi Urzędu Skarbowego.

Zgodnie zaś z art. 4a ust. 1 upsd, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2009 r. (nadanym ustawą zmieniającą 2), zwalnia się od podatku od spadków i darowizn nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 20-8) i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia Sądu stwierdzającego nabycie spadku. W przypadku nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy środków pieniężnych przepis ten nakłada jeszcze dodatkowy obowiązek udokumentowania ich otrzymania. W stosunku do Wnioskodawczyni ten ostatni wymóg formalny nie będzie miał jednak zastosowania.

Zwolnienie podatkowe przewidziane w art. 4a upsd stosuje się, jeżeli w chwili nabycia posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (vide: art. 4 ust. 4 upsd).

Na marginesie dodać można, iż wymóg zgłoszenia wskazany w art. 4a ust. 1 pkt 1 upsd nie dotyczy majątku, którego wartość nie przekracza kwoty 9.637 złotych (vide: art. 9 ust. 1 pkt 1 upsd).

Mając na uwadze powyższe należy z całą stanowczością stwierdzić, iż Wnioskodawczyni jest uprawniona do skorzystania z dobrodziejstwa art. 4a ust. 1 upsd, albowiem jest małżonką spadkodawcy, w chwili nabycia zachowku była obywatelem polskim i miała miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zaś nabycie zachowku nastąpiło bez wątpienia po dniu 31 grudnia 2006 r..

Podnieść wreszcie trzeba, iż stanowisko przedstawione przez Wnioskodawczynię jest w pełni zgodne z poglądem prezentowanym przez organy skarbowe (vide: pismo Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 20 kwietnia 2009 r., ILPB2/436-17/09-2/MK; pismo Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 20 kwietnia 2009 r., ILPB2/436-15/09-2/MK; pismo Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 29 stycznia 2010 r., IPPB2/436-473/09-2/MK1; pismo Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 29 stycznia 2010 r., IPPB2/436-469/09-2/MZ; oraz pismo Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 5 stycznia 2010 r., IPPB2/436-394/09-2/AF).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

W myśl art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 2a obowiązek podatkowy przy nabyciu tytułem zachowku powstaje z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części.

Zgodnie z przepisami Księgi IV ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) osoby uprawnione do zachowku nie nabywają własności rzeczy lub praw majątkowych, wynikających z ww. prawa, z chwilą otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy).

Moment śmierci spadkodawcy nie oznacza zatem równoczesnego przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych na inne podmioty tytułem zachowku. Przeniesienie takie następuje z chwilą wykonania tego prawa przez spadkobierców na rzecz osób uprawnionych.

Nabycie własności rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku następuje z chwilą wykonania tego prawa.

Stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy wymienionej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.

Według art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r. zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa.

Reasumując, należy stwierdzić, iż z tytułu otrzymanego zachowku Wnioskodawczyni może skorzystać ze zwolnienia od podatku, na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, pod warunkiem, o ile spełni wszystkie wymienione w tym przepisie warunki.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistniałego zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.