IPPB2/415-89/10-2/AK - Możliwość zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodu uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości, wydatkowanego na sfinansowanie zakupu nowej nieruchomości poza terytorium Polski.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 2 lutego 2010 r. (data wpływu 5 lutego 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania przychodu uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości wydatkowanego na sfinansowanie zakupu nowej nieruchomości poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - jest nieprawidłowe.

W dniu 5 lutego 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie zwolnienia z opodatkowania przychodu uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości wydatkowanego na sfinansowanie zakupu nowej nieruchomości poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 22 czerwca 2006 r. Wnioskodawczyni nabyła nieruchomość, którą następnie sprzedała w dniu 13 listopada 2009 r. to jest przed upływem 5 lat od jej nabycia, a przychód uzyskany z tej sprzedaży zamierza przeznaczyć na nabycie innej nieruchomości w jednym z państw członkowskich Unii Europejskiej. W tym celu złożyła w dniu 26 listopada 2009 r. oświadczenie w sprawie przeznaczenia przychodu ze sprzedaży nieruchomości na cele określone w art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) i lit. e) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy przychód uzyskany ze sprzedaży przedmiotowej nieruchomości przed upływem 5 lat od jej nabycia przeznaczony i faktycznie wydatkowany na zakup nieruchomości w jednym z państw członkowskich Unii Europejskiej podlega zwolnieniu z opodatkowania 10% podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.)...

Zdaniem Wnioskodawczyni:

Zgodnie z regulacjami ustawy nowelizującej ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 16 listopada 2006 r. (Dz. U. Nr 217, poz. 1588) do określenia przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości podatnicy są zobowiązani zastosować przepisy obowiązujące przed 1 stycznia 2007 r. Przepisy te przewidywały zwolnienie z podatku uzyskanych przychodów pod warunkiem przeznaczenia środków uzyskanych ze sprzedaży na zakup innej nieruchomości, jednak wyłącznie na terenie Polski.

W ocenie Wnioskodawczymi przepisy te pozostają w kolizji z postanowieniami Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 z późn. zm.; dalej; "TWE").

Od 1 maja 2004 r. polskim podatnikom przysługuje bowiem prawo odwoływania się wprost do prawa wspólnotowego, w przypadku gdy prawo krajowe jest z nim sprzeczne.

Uzależnienie przyznania zwolnienia od przychodu ze sprzedaży nieruchomości od podatku dochodowego - warunkiem nabycia innej nieruchomości na terenie Rzeczypospolitej Polskiej narusza wykonywanie przez podatników z Polski ich prawa do swobodnego przemieszczania i przebywania, art. 18 TWE, art. 39 WE - swoboda przepływu pracowników, art. 43 WE - swoboda przedsiębiorczości na terytorium państw członkowskich oraz art. 56 WE - swoboda przepływu kapitału.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 32 pozostaje także w kolizji z art. 28 i 31 porozumienia o EOG - zapewniającym również swobodę przepływu pracowników i działalności gospodarczej. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku o sygnaturze III SA/Wa 1748/08 z dnia 17 listopada 2008 r. podkreślił, "... że po wejściu Polski do UE, nie wystarczy już interpretacja koncentrująca się na wykładni językowej przepisów krajowych. Nie tylko organy podatkowe, ale także sądy winny bowiem respektować zasadę interpretacji prawa wewnętrznego w sposób przyjazny prawu wspólnotowemu, która znajduje oparcie w art. 91 ust. 1 Konstytucji RP. Zgodnie z tą zasadą, od organów stosujących prawo oczekuje się zgodnej z prawem europejskim interpretacji prawa wewnętrznego (co wynika z art. 10 TWE). Z zasady lojalnej współpracy, wyrażonej w art. 10 TWE, wynika, że wszystkie organy państwa (zob. wyrok ETS z 10 kwietnia 1984 r. I 4/83 - Van Colson and Kamann), w tym organy administracyjne (por. wyrok ETS z 22 czerwca 1989 r. w sprawie 103/88, Fratelli Costanzo), są zobowiązane interpretować i stosować prawo krajowe tak, aby zapewnić pełną skuteczność praw zagwarantowanych przez przepisy wspólnotowe. Tak więc w orzecznictwie ETS (zob. orzeczenie z 13 listopada 1991 r. w sprawie C-106/89 Marleasing uznaje się powinność...).

Oznacza to, iż od chwili przystąpienia do UE Polska ma obowiązek stosowania się do zasad interpretacji wynikających z dorobku wspólnotowego (acquis communautaire).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyrokach z 14 września 2009 r. (sygn. akt III SA/Wa 942/09) oraz z 4 listopada 2009 r. (sygn. akt III SA/Wa 832/09) uchylił zaskarżone interpretacje indywidualne wydane w analogicznych w stosunku do Wnioskodawczyni sprawach i orzekł, że warunek wydatkowania pieniędzy w ramach ulgi mieszkaniowej obowiązującej do końca 2006 r. ze sprzedaży mieszkania na cele mieszkaniowe w Polsce był niezgodny z prawem unijnym. Sąd ten uznał, że podatnik, który chciał skorzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego, mógł wydać środki ze sprzedaży mieszkania zarówno na zakup innego mieszkania w Polsce, jak w innym kraju Unii Europejskiej. Sąd uznał, że poza sporem pozostaje, że do skarżącego, który kupił mieszkanie w Wielkiej Brytanii stosuje się art. 21 ust. 1 pkt 32 ustawy o PIT w brzmieniu przed 1 stycznia 2007 r. Do stosowania tego artykułu zobowiązuje art. 7 ust. 1 ustawy nowelizującej ustawę o PIT z 16 listopada 2006 r. Sąd ten uznał jednak, iż przepis ten dyskryminuje jednak podatników, którzy przeznaczyli środki ze sprzedaży mieszkania na zakup innego w kraju UE, dlatego podatnicy powinni stosować bezpośrednio przepisy wspólnotowe.

Sąd ten zauważył, że ograniczenie takie niezgodne jest z zasadą wyrażoną w art. 43 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE), jeżeli relokacja pieniędzy następuj na cele związane z terytorium pastw objętych tym przepisem.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zwrócił też uwagę na orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 26 października 2006 r. w sprawie Komisja Europejska przeciw Republice Portugalii (C-345/2005), który uznał, że prawo krajowe, uzależniając zwolnienie podatkowe od reinwestowania uzyskanych ze zbycia nieruchomości tylko w danym kraju, narusza zasady prawa wspólnotowego. ETS w orzeczeniu tym stwierdził, że państwo członkowskie, które utrzymuje w mocy przepisy podatkowe uzależniające skorzystanie ze zwolnienia od opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości służących jako własne i stałe miejsce zamieszkania podatnika lub członków jego gospodarstwa domowego od warunku, by uzyskane przychody zostały ponownie zainwestowane w nabycie nieruchomości położonej na terytorium kraju uchybia tym samym zobowiązaniom, które ciążą na tym państwie członkowskim na mocy przytaczanych powyżej art. 18 WE, 39 WE, 43 WE i 56 WE, jak również art. 28 i 31 porozumienia o EOG. A zatem takie przepisy, jak polski przepis o zwolnieniu z podatku w ustawie o PIT, należy interpretować zgodnie z zasadami określonymi w TWE.

Z powyżej cytowanych wyroków wynika, iż orzecznictwo sądów administracyjnych wskazuje na konieczność uwzględniania przy interpretacji przepisów polskich, również regulacji prawa oraz orzecznictwa Unii Europejskiej, a tym samym pozwala na zastosowanie ulgi również w przypadku nabycia nieruchomości za granicą.

Tym samym zdaniem Wnioskodawczyni ograniczenie możliwości do skorzystania ze zwolnienia tylko w przypadku reinwestycji środków pieniężnych w nabycie nieruchomości położonej w Polsce stanowi i naruszenie zasad prawa wspólnotowego wynikających z art. 18, 39 i 43 TWE, co potwierdzają ww. wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje:

Stosownie do treści art. 3 ust. 2a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307) osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów z pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku służbowego lub stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia, oraz innych dochodów osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

Za dochody osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osobę, która nie posiada miejsca zamieszkania w Polsce uważa się, zgodnie z art. 3 ust. 2b pkt 4 ww. ustawy, w szczególności dochody (przychody) z położonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieruchomości, w tym ze sprzedaży takiej nieruchomości.

Przepis art. 4a tej ustawy stanowi, iż wymienione wyżej przepisy stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) cytowanej ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

* jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 217, poz. 1588 z późn. zm.) do przychodu (dochodu) z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nabytych lub wybudowanych (oddanych do użytkowania) do dnia 31 grudnia 2006 r., stosuje się zasady określone w tej ustawie, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, iż w dniu 22 czerwca 2006 r. Wnioskodawczyni nabyła nieruchomość, którą następnie sprzedała w dniu 13 listopada 2009 r. to jest przed upływem 5 lat od jej nabycia, a przychód uzyskany z tej sprzedaży zamierza przeznaczyć na nabycie innej nieruchomości w jednym z państw członkowskich Unii Europejskiej.

Zatem dokonując oceny skutków prawnych przedstawionego zdarzenia przyszłego należy stosować przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Podatek od przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy ustala się w formie ryczałtu w wysokości 10% uzyskanego przychodu, zgodnie z dyspozycją wynikającą z art. 28 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r. Podatek ten płatny jest bez wezwania w terminie 14 dni od dnia dokonania odpłatnego zbycia na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika.

Zasada ta nie ma jednak zastosowania do podatników, którzy w terminie 14 dni od dnia dokonania sprzedaży złożą oświadczenie, że przychód uzyskany ze sprzedaży przeznaczą na cele określone w art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) lub lit. e) ww. ustawy.

Zgodnie bowiem z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 32 lit a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r. - wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), w części wydatkowanej nie później niż w okresie dwóch lat od dnia sprzedaży:

Z brzmienia powyższego przepisu bezsprzecznie wynika, że zwolnienie przychodów uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) uwarunkowane jest nabyciem określonych nieruchomości jedynie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zatem przychody wydatkowane na nabycie nieruchomości poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie korzystają ze zwolnienia na podstawie cytowanego art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepisy te są odstępstwem od generalnej zasady powszechnego opodatkowania. Wszelkie zwolnienia, bowiem w prawie podatkowym są wyjątkiem od konstytucyjnej zasady powszechności opodatkowania, dlatego też wykładnia przepisów ustanawiających te zwolnienia musi być wykładnią ścisłą i enumeratywny katalog zwolnień przedmiotowych nie może być poprzez interpretację rozszerzany.

Odnosząc się do powołanego przez Wnioskodawcę we wniosku wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, wskazać należy, że obowiązujące od dnia 1 stycznia 2009 r. zasady opodatkowania dochodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy, są działaniem ustawodawcy, m.in. w kierunku dostosowania wewnętrznego prawa podatkowego do przepisów prawa unijnego.

Zgodnie z art. 1 pkt 11 lit. a) tiret siedemnasty ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316) w art. 21 ust. 1 zawierającym katalog zwolnień przedmiotowych dodany został pkt 131 w brzmieniu: "dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych".

Stosownie do art. 21 ust. 25 dodanego przez art. 1 pkt 11 lit. c) wyżej powołanej ustawy zmieniającej, za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się:

Jednakże, z uwagi na treść wyżej powołanego przepisu art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r., do odpłatnego zbycia nieruchomości i praw nabytych lub wybudowanych (oddanych do użytkowania) do dnia 31 grudnia 2006 r., stosuje się zasady określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Wskazać należy, że istotnym warunkiem integracji gospodarczej Polski ze Wspólnotą było zbliżenie istniejącego i przyszłego ustawodawstwa istniejącego we Wspólnocie. Polska podjęła starania w celu zapewnienia zgodności jej ustawodawstwa z ustawodawstwem Wspólnoty. Działaniem w tym kierunku była właśnie nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i m.in. rezygnacja z możliwości reinwestowania środków uzyskanych z odpłatnego zbycia na cele mieszkaniowe wyłącznie na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Przepisy w brzmieniu przed 1 stycznia 2007 r. obowiązują natomiast jedynie na zasadzie praw nabytych w stosunku do podatników, którzy nabyli nieruchomość przed 1 stycznia 2007 r.

Ponadto podkreślić należy, iż wyroki Trybunału stanowią źródło inspiracji intelektualnej, przykład sposobu rozumowania prawniczego, wykładni przepisów prawa wspólnotowego, rozumienia pojęć, które powinny być jednakowo rozumiane we wszystkich państwach członkowskich Wspólnot Europejskich i w tym kontekście stanowią one sygnał dla ustawodawcy, który respektując zasady w nich wyrażone, wprowadza odpowiednie zmiany w ustawach.

Jak wynika z treści przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego w dniu 22 czerwca 2006 r. Wnioskodawczyni nabyła nieruchomość, którą następnie sprzedała w dniu 13 listopada 2009 r. to jest przed upływem 5 lat od jej nabycia, a przychód uzyskany z tej sprzedaży zamierza przeznaczyć na nabycie innej nieruchomości w jednym z państw członkowskich Unii Europejskiej. W tym celu złożyła w dniu 26 listopada 2009 r. oświadczenie w sprawie przeznaczenia przychodu ze sprzedaży nieruchomości na cele określone w art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) i lit. e) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, w świetle przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz powołanych przepisów należy uznać, iż przepis art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r. warunkujący zwolnienie od podatku dochodowego nie będzie miał zastosowania w omawianej sprawie, bowiem przychód uzyskany ze zbycia nieruchomości nie został przeznaczony na cel wymieniony w tym przepisie.

Jednocześnie informujemy, iż w dniu 5 lutego 2010 r. na konto Izby Skarbowej w Warszawie wpłynęła opłata za wydanie interpretacji indywidualnej w wysokości 45,00 zł, tym samym kwota 5,00 zł stanowi nadpłatę, bowiem opłata za wydanie interpretacji indywidualnej wynosi 40,00 zł. W związku z powyższym nadpłata ta zostanie zwrócona na rachunek bankowy Wnioskodawczyni, wskazany w poz. 53 wniosku ORD-IN zgodnie z art. 14f § 2a Ordynacji podatkowej

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.