IPPB2/415-784/09-3/AS - Opodatkowanie dochodu z tytułu składek ubezpieczeniowych opłacanych przez pracodawcę na rzecz pracowników.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 18 grudnia 2009 r. (data wpływu 28 grudnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodu z tytułu składek ubezpieczeniowych opłacanych przez pracodawcę na rzecz pracowników - jest nieprawidłowe.

W dniu 28 grudnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodu z tytułu składek ubezpieczeniowych opłacanych przez pracodawcę na rzecz pracowników.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca, Spółka z o.o. planuje stworzenie swoim pracownikom programu motywacyjnego, będącego planem finansowego premiowania w oparciu o staż pracy, w formie ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym ("Program Motywacyjny"). W związku z tym Spółka rozważa zawarcie z towarzystwem ubezpieczeń ("Towarzystwo") umowy ubezpieczenia na życie związanej z funduszem kapitałowym, o której mowa w dziale I grupa 3 załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej ("Umowa Ubezpieczenia"). Umowa Ubezpieczenia będzie umową na rzecz osoby trzeciej, a jej stronami będą Towarzystwo jako ubezpieczyciel, oraz Spółka, jako ubezpieczający.

Uprawnionymi do ubezpieczenia będą pracownicy zatrudnieni w Spółce na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Umowa Ubezpieczenia będzie składać się z:

W przypadku umowy podstawowej, zostanie zapewniona wypłata sumy ubezpieczenia w wysokości określonej w polisie, natomiast w przypadku umowy dodatkowej suma ubezpieczenia będzie zależała od stopy zwrotu z dokonanych przez Towarzystwo inwestycji w trzy fundusze: stabilny, zrównoważony i dynamiczny. Strategia inwestycyjna będzie realizowana zgodnie z regulaminem UFK. Całość składki, zarówno ochronnej jak i inwestycyjnej będzie lokowana w jeden fundusz, przy czym docelowo będzie istniała możliwość podziału składki pomiędzy dowolne fundusze. Pracownik będzie miał prawo do 4 zmian strategii inwestycyjnej w ciągu roku polisy polegającej na możliwości przeniesienia środków z dotychczasowego funduszu na nowo wybrany.

Spółka może zastrzec w ramach zawieranej przez nią Umowy Ubezpieczenia istnienie tylko jednego funduszu, np. stabilnego, w celu ograniczenia ryzyka inwestycyjnego.

Kryteria uprawnienia do ubezpieczenia w zakresie umowy podstawowej i dodatkowej mogą być różne, ale kryterium uprawnienia do UFK musi się zawierać w kryterium uprawnienia do ubezpieczenia w zakresie umowy podstawowej (nie może być szersze).

Każdy pracownik będzie miał również możliwość zadeklarowania dodatkowych składek inwestycyjnych. W takim przypadku składka finansowana przez pracownika będzie potrącana przez Spółkę z jego wynagrodzenia i wpłacana łącznie ze składką inwestycyjną należną od Spółki. Będzie to oznaczało posiadanie przez pracownika dwóch indywidualnych rachunków inwestycyjnych: na jednym rachunku będą zapisywane jednostki pochodzące ze składki inwestycyjnej Spółki ("IRI 1"), a na drugim jednostki pochodzące ze składki inwestycyjnej pracownika ("IRI 2").

Wypłata sumy ubezpieczenia będzie dokonywana bezpośrednio przez Towarzystwo na rzecz pracownika i będzie składać się ze:

Wypłata sumy ubezpieczenia będzie dokonywana w następujących przypadkach, przy czym pracownik będzie uprawniony do podjęcia decyzji o dalszym utrzymywaniu jednostek uczestnictwa na rachunku:

Zgodnie z postanowieniami Umowy Ubezpieczenia, Spółka nie będzie podmiotem uprawnionym do otrzymania sumy ubezpieczenia. Ponadto, w okresie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto, Umowa Ubezpieczenia będzie wykluczać:

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Przedmiot niniejszej interpretacji przepisów prawa podatkowego stanowi odpowiedź na pytania drugie i trzecie w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. Odpowiedź na pozostałe pytania, tj. pierwsze i czwarte w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie udzielona w odrębnej interpretacji.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 2. Składki inwestycyjne opłacane przez Spółkę stanowić będą przychód pracownika w dacie faktycznej wypłaty.

W odmienny sposób powinno zostać potraktowane opłacenie przez Spółkę składek inwestycyjnych. Spółka otrzymała wydaną przez Organ Interpretację, w której został wyrażony pogląd, iż z tytułu opłacania przez pracodawcę - ubezpieczającego części składek inwestowanych w ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe, przychód ze stosunku pracy dla pracownika powstaje w momencie cesji, przeniesienia praw i przekazania obowiązków wynikających z umowy, na rzecz ubezpieczonego pracownika. Do tego momentu pracownik nie posiada prawa do wypłaty. Wyplata sumy ubezpieczenia lub zwrot świadczenia inwestycyjnego będzie dokonywana w przypadku zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego.

W zależności od szczegółowych postanowień Umowy Ubezpieczenia zdarzeniem ubezpieczeniowym będzie np. śmierć pracownika, uzyskanie uprawnień emerytalnych lub wcześniejszych uprawnień emerytalnych, uzyskanie uprawnień rentowych, natomiast zwrot świadczenia inwestycyjnego nastąpi w przypadku rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem, rezygnacji z uczestnictwa w UFK, lub w przypadku rozwiązania Umowy Ubezpieczenia przez Spółkę. Wobec tego do chwili przekazania praw i obowiązków na rzecz ubezpieczonego nie powstaje przychód z tytułu opłacania przez pracodawcę tej części składek, która jest inwestowana w fundusze kapitałowe.

Dopiero w momencie, gdy nastąpi przekazanie praw i obowiązków (cesja) na rzecz pracownika wskazanego w programie powstanie po jego stronie przychód ze stosunku pracy.

Spółka wskazuje, że w rozpatrywanym stanie faktycznym nie będzie miała miejsca cesja na rzecz jej pracowników praw i obowiązków wynikających z Programu Motywacyjnego; gdyż pracownicy będą podmiotami uprawnionymi do wypłat (Spółka nigdy nie nabędzie takiego prawa). Należy więc przyjąć, że powyższe stwierdzenia Organu oznacza, iż pracownik osiąga przychód w momencie wypłaty.

Zatem podsumowując, momentem powstania przychodu z tego tytułu po stronie pracownika będzie dopiero moment faktycznej wypłaty.

Ad. 3. Jednocześnie zdaniem Spółki, Spółka nie będzie zobowiązana do poboru zaliczek na podatek dochodowy w związku z opłacaniem składek inwestycyjnych.

Mając na uwadze powyższy wniosek Organu, iż dla pracowników nie powstaje przychód z tytułu opłacania przez pracodawcę tej części składki ubezpieczeniowej, która jest inwestowana w fundusze kapitałowe w momencie opłacenia składki, Spółka zwraca się z uprzejmą prośbą o potwierdzenie w konsekwencji, że nie ciąży na niej obowiązek pobierania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych z tytułu opłacania składki ubezpieczeniowej w zakresie składki na pokrycie kosztów umowy dodatkowej.

Za powyższym wnioskiem, zdaniem Spółki, przemawia argument, iż przychód z tytułu wypłaty świadczenia inwestycyjnego w ramach umowy dodatkowej nie będzie "otrzymany od zakładu pracy", co jest jednym z ustawowych warunków poboru zaliczki na podatek określonych w art. 31 ustawy o PIT.

Składki wypłacane przez Spółkę na rzecz Towarzystwa w ramach Umowy Ubezpieczenia będą inwestowane bezpośrednio przez Towarzystwo, a Spółka nie będzie w żaden sposób zaangażowana ani w proces inwestycyjny, ani też w proces wypłaty na rzecz jej pracowników świadczeń z tego tytułu. Środki wypracowane przez Towarzystwo w ramach Programu Motywacyjnego będą gromadzone na indywidualnych kontach inwestycyjnych pracowników Spółki prowadzonych przez Towarzystwo, do których Spółka nie będzie miała dostępu. Również Towarzystwo będzie dokonywało bez pośrednictwa Spółki wypłaty sumy ubezpieczenia na rzecz pracowników.

Ewentualny podatek z tego tytułu powinien zostać rozliczony bezpośrednio przez podatnika. Składki wypłacane przez Spółkę na rzecz Towarzystwa w ramach Umowy Ubezpieczenia będą inwestowane bezpośrednio przez Towarzystwo, a Spółka nie będzie w żaden sposób zaangażowana ani w proces inwestycyjny, ani też w proces wypłaty na rzecz jej pracowników świadczeń z tego tytułu.

Wobec powyższego ewentualny podatek z tego tytułu powinien zostać rozliczony bezpośrednio przez podatnika.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego, stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14 - 15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot "w szczególności" oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wymienione jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Dochodem ze stosunku pracy jest też opłacona składka za pracownika.

Zgodnie z art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, zwane dalej "zakładami pracy", są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Spółka z o.o. planuje stworzenie swoim pracownikom programu motywacyjnego, będącego planem finansowego premiowania w oparciu o staż pracy, w formie ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym. W związku z tym Spółka rozważa zawarcie z towarzystwem ubezpieczeń umowy ubezpieczenia na życie związanej z funduszem kapitałowym, o której mowa w dziale I grupa 3 załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Umowa Ubezpieczenia będzie umową na rzecz osoby trzeciej, a jej stronami będą Towarzystwo jako ubezpieczyciel, oraz Spółka, jako ubezpieczający.

Uprawnionymi do ubezpieczenia będą pracownicy zatrudnieni w Spółce na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Umowa Ubezpieczenia będzie składać się z:

Każdy pracownik będzie miał również możliwość zadeklarowania dodatkowych składek inwestycyjnych. W takim przypadku składka finansowana przez pracownika będzie potrącana przez Spółkę z jego wynagrodzenia i wpłacana łącznie ze składką inwestycyjną należną od Spółki. Będzie to oznaczało posiadanie przez pracownika dwóch indywidualnych rachunków inwestycyjnych: na jednym rachunku będą zapisywane jednostki pochodzące ze składki inwestycyjnej Spółki ("IRI 1"), a na drugim jednostki pochodzące ze składki inwestycyjnej pracownika ("IRI 2").

Wypłata sumy ubezpieczenia będzie dokonywana bezpośrednio przez Towarzystwo na rzecz pracownika i będzie składać się ze: świadczenia ochronnego w wysokości określonej w polisie (umowa podstawowa) oraz świadczenia inwestycyjnego, czyli kwoty środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku jednostek uczestnictwa pracownika (umowa dodatkowa).

Ponadto, Spółka w prezentowanym własnym stanowisku wskazała, że w rozpatrywanym stanie faktycznym nie będzie miała miejsca cesja na rzecz jej pracowników praw i obowiązków wynikających z Programu Motywacyjnego; gdyż pracownicy będą podmiotami uprawnionymi do wypłat (Spółka nigdy nie nabędzie takiego prawa). Należy więc, zdaniem Spółki przyjąć, że powyższe stwierdzenia Organu oznacza, iż pracownik osiąga przychód w momencie wypłaty. Ponadto Spółka wskazała, że składki wypłacane przez Spółkę na rzecz Towarzystwa w ramach Umowy Ubezpieczenia będą inwestowane bezpośrednio przez Towarzystwo, a Spółka nie będzie w żaden sposób zaangażowana ani w proces inwestycyjny, ani też w proces wypłaty na rzecz jej pracowników świadczeń z tego tytułu. Środki wypracowane przez Towarzystwo w ramach Programu Motywacyjnego będą gromadzone na indywidualnych kontach inwestycyjnych pracowników Spółki prowadzonych przez Towarzystwo, do których Spółka nie będzie miała dostępu. Również Towarzystwo będzie dokonywało bez pośrednictwa Spółki wypłaty sumy ubezpieczenia na rzecz pracowników.

W przedmiotowej sprawie Spółka planuje zakup dla pracowników ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. Umowa ubezpieczenia na życie związana z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym przewiduje, że wypłata sumy ubezpieczenia będzie dokonywana w określonych w tej umowie przypadkach, przy czym pracownik będzie uprawniony do podjęcia decyzji o dalszym utrzymywaniu jednostek uczestnictwa na rachunku.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż pracodawca zamierza ponosić wydatki, które musiałby pokrywać sam pracownik.

W świetle omawianych powyżej przepisów - daje to podstawę do uznania, iż wartości tego rodzaju świadczeń będą stanowiły przychód pracownika.

Zatem, jeżeli zakład pracy zawrze umowę grupowego ubezpieczenia na życie na rzecz swoich pracowników i będzie opłacał składki należne od tych ubezpieczeń oraz nie będzie uprawniony do otrzymania świadczeń wynikających z zawartej umowy wówczas wartość składek płaconych przez zakład pracy na powyższe ubezpieczenie stanowi przychód pracownika.

Należy zauważyć, że z tytułu opłacania przez pracodawcę składek inwestycyjnych przychód ze stosunku pracy dla pracownika powstaje generalnie w momencie cesji, przeniesienia praw i przekazania obowiązków wynikających z umowy na rzecz ubezpieczonego pracownika. Do tego momentu pracownik nie jest właścicielem subkonta składek inwestycyjnych i nie posiada prawa do wypłaty zgromadzonych środków. Ponadto pracodawca (ubezpieczający) może w każdym czasie zmienić Ubezpieczonego. Wobec tego do chwili przekazania praw i obowiązków na rzecz ubezpieczonego nie powstaje przychód z tytułu opłacania przez pracodawcę składki inwestycyjnej. Należy jednak zaznaczyć, że z treści wniosku wynika, iż pracownik przez cały czas będzie właścicielem subkonta składek dodatkowych.

Wnioskodawca wskazał, że będzie opłacał składki inwestycyjne, które będą zapisywane jako jednostki pochodzące ze składki inwestycyjnej Spółki (IRI 1). Ponadto na drugim rachunku podatnika będą zapisywane jednostki pochodzące ze składki inwestycyjnej finansowanej przez pracownika (IRI 2). Wobec tego należy wyjaśnić, że jeżeli składki inwestycyjne lub ich część finansowana przez pracodawcę zostanie zapisana na rachunku inwestycyjnym, które jest własnością pracownika, z chwilą tego przekazania powstaje przychód po stronie pracownika, gdyż nastąpi przysporzenie majątkowe. Będzie to przychód ze stosunku pracy, gdyż ponoszącym wydatki na opłacenie składek jest pracodawca.

W konsekwencji Spółka jako płatnik będzie obowiązana obliczać, pobierać zaliczki na podatek dochodowy.

Wobec faktu, iż otrzymane nieodpłatne świadczenia są przychodami ze stosunku pracy, po stronie Wnioskodawcy powstaną obowiązki płatnicze, o których mowa w art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wartość składki inwestycyjnej opłaconej za pracownika pracodawca ma obowiązek doliczyć do wynagrodzenia wypłaconego w danym miesiącu i od łącznej wartości obliczyć, pobrać i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy według zasad przewidzianych dla opodatkowania przychodów ze stosunku pracy, zgodnie z przepisami art. 31, 32 i 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, należy stwierdzić, iż:

Jednocześnie należy stwierdzić, iż powołane przez Spółkę interpretacje indywidualne w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, dotyczą konkretnych spraw podatników, osadzonych w określonych stanach faktycznych i tylko w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.